ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ : ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ : ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ : ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ : ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΕΒΕΝΤΖΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ ΜΑΥΡΙΔΗ ΜΑΥΡΟΥΔΗ ΑΝΤΩΝΙΟ ΑΠΟ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ 6 ΚΑΒΑΛΑ 2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.. 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 1. Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ Α.Π.Ε. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ.. 5 1.1 ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΜΟΛΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ... 5 1.2 Α.Π.Ε. ΚΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ... 11 2. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.. 18 2.1 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ... 18 2.2 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΗ-Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Ρ.Α.Ε.. 22 3. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ.... 26 3.1 ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. 26 3.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.. 28 3.3 Η ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ... 29 3.4 ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Φ/Β ΠΑΡΚΩΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 150 KW ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΜΕΝΑ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ 32 3.5 ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΝ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ... 34 3.6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 36 4. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΕΜΟ... 40 4.1 ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ..... 40 4.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.. 43 4.3 Η ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 45 4.4 ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΝ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ... 48 4.5 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 49 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. 54 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 56

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 84

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο Αριστοτέλης δίνει τον ορισμό της ενέργειας με τις εξής λέξεις : «η μεν γάρ αισθήσεις εξής η δε κίνησης ενέργεια». Σήμερα ορίζεται ως η ικανότητα που έχει ένα σώμα να παράγει έργο με τη θέση ή την κατάστασή του. Η ενεργειακή ζήτηση αυξάνεται ολοένα λόγω της προόδου της οικονομίας και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου. Το μεγαλύτερο ποσοστό ενέργειας που χρησιμοποιούμε προέρχεται από τις συμβατικές πηγές ενέργειας που είναι το πετρέλαιο και ο άνθρακας που είναι μη ανανεώσιμες πηγές που αργά ή γρήγορα θα εξαντληθούν. Από την άλλη πλευρά, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ανανεώνονται μέσω του κύκλου της φύσης και θεωρούνται πρακτικά ανεξάντλητες. Ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια, οι οργανικές ύλες όπως το ξύλο ακόμη και τα απορρίμματα οικιακής και γεωργικής προέλευσης, είναι πηγές ενέργειας που δεν εξαντλούνται ποτέ. «Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον καθηγητή Μιχάλη Νικολαΐδη και τον λογιστή κύριο Παύλου Θεόδωρο για την πολύτιμη βοήθεια τους. Ακόμα τους Finntroll που με τη μουσική τους με συντρόφευαν όλο αυτό το διάστημα»

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΕ: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΑΠ: Ανεξάρτητοι Παραγωγοί ΑΒΕΕ: Ανώνυμη Βιομηχανική Εμπορική Εταιρεία ΑΕ: Ανώνυμη Εταιρεία ΔΕΗ: Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού ΔΙΠΕΧΩ: Περιφέρεια/Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας ΔΕΣΜΗΕ: Διαχείριση Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΣΚΔΕ: Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών Ενέργειας ΕΠΟ: Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων ΕΠΑΝ: Επιχειρησιακών Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας ΕΜΠ: Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο EWEA: Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας ΙΕΝΕ: Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης ΚΑΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ΟΤΑ: Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΠΠΕ: Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ΠΠΕΑ: Προκαταρκτική Περιβαντολλογική Εκτίμησης και Αξιολόγησης ΡΑΕ: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ΣΥΘΥΑ: Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θέρμανσης Υψηλής Απόδοσης ΤΣΜΕΔΕ: Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων ΥΠΕΧΩΔΕ: Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ΥΠΑΝ: Υπουργείο Ανάπτυξης ΥΑ: Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ: Φίλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως Φ/Β: Φωτοβολταϊκό W: Watt KW: Kilowatt (10³ Watt) MW: Megawatt (10 Watt) Wh: Watt/Hour 1

KWh: 10³ Wh MWh: 10 Wh GWh: 10 Wh PetaWh: 10 Wh Μtoe: Μεγατόνοι 10³ τόνοι m²: Τετραγωνικά μέτρα 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο άνθρωπος ζει ήδη σε μια συνεχόμενη αύξηση του πληθυσμού με σοβαρές απαιτήσεις από τις χώρες του τρίτου κόσμου για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου που έχει και ως επακόλουθο τη συνεχή αύξηση της ρύπανσης. Η κατάσταση που επικρατεί στον πλανήτη αυτή τη στιγμή είναι ότι τα 2/3 της συνολικής παραγόμενης ενέργειας την καταναλώνει μόλις το 1/5 του πληθυσμού (ανεπτυγμένες χώρες), καθώς ο υπόλοιπος πληθυσμός που είναι κυρίως οι μη αναπτυσσόμενες χώρες αυξάνεται ραγδαία, προαναγγέλλοντας μεγάλη ενεργειακή ζήτηση. Καθώς οι ενεργειακές πηγές που χρησιμοποιούνται δεν είναι αστείρευτες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργεια μπορούν να δώσουν τη λύση στην επερχόμενη ενεργειακή κρίση. Επιπλέον οι ενεργειακές πηγές που χρησιμοποιούνται τώρα και τα απόβλητά τους, αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα ρύπανσης του περιβάλλοντος, επιβαρύνοντας το κατά 90%. Για να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα αυτά πρέπει να επιτευχθεί μία από κοινού ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, αγορών και επενδύσεων. Τα γνωστά είδη ενέργειας που μπορούν να μελετηθούν και να αναπτυχθούν αυτή τη στιγμή είναι αρκετά. Η ηλιακή ενέργεια, που προέρχεται (όπως υποδηλώνει και το όνομά της) από τον ήλιο, η αιολική ενέργεια, η οποία προέρχεται από τον αέρα, η ωκεάνια ενέργεια, που επιτυγχάνεται με τη βοήθεια των παλιρροϊκών και μη κυμάτων όπως και των ρευμάτων της θάλασσας, η βιομάζα, που είναι αποτέλεσμα της φυσικοχημικής αντίδρασης ενός οικοσυστήματος με τη χρήση της ηλιακής ακτινοβολίας, η υδροηλεκτρική ενέργεια δηλαδή η μετατροπή της ενέργειας του νερού σε ηλεκτρικό ρεύμα, η γεωθερμική ενέργεια που είναι η θερμική ενέργεια μέσα από την ίδια τη γη και η πυρηνική ενέργεια που προέρχεται είτε από τη διάσπαση του πυρήνα των ατόμων είτε από τη σύντηξη ισότοπων του υδρογόνου. Η Ελλάδα διαθέτει αξιόλογο δυναμικό σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) που μπορούν να δώσουν μια εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών. Ειδικότερα, όσων αφορά την αιολική και ηλιακή ενέργεια, βρίσκεται 3

σε πολύ πλεονεκτική θέση αφού λόγω της γεωγραφικής της θέσης (κοντά στον ισημερινό, παραθαλάσσια με πολλά βουνά) κατέχει ένα εξαιρετικό ενεργειακό δυναμικό. Στην εν λόγο εργασία θα ασχοληθούμε με την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας σχετικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα συμβατικά καύσιμα και τις Α.Π.Ε. και συγκεκριμένα με την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, θα αναλυθεί το κόστος και τα έσοδα που έχει μια επιχείρηση που κάνει χρήση αυτών των μορφών και τελικά θα δούμε αν θα υπάρξει οικονομικό όφελος για έναν επενδυτή ο οποίος θα ασχοληθεί με την παραγωγή ενέργειας με τη χρήση των προαναφερόμενων πηγών. 4

1. Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ Α.Π.Ε. ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναφερθούν πληροφορίες γύρω από την ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές της. Θα μιλήσουμε για τα προβλήματα των συμβατικών καυσίμων, τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν οι Α.Π.Ε. και για την ενεργειακή κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. 1.1 ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΜΟΛΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ «Η ενεργειακή κρίση μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική κατάπτωση, επαναστάσεις ή ακόμα και νέο παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό υποστηρίζεται σε μια νέα έκθεση που συνέταξε το Γραφείο Τεχνολογικών Εκτιμήσεων του αμερικανικού Κογκρέσου. Η έκθεση αναφέρει ότι οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες, όχι μόνο δεν αμφιβάλουν για το μέγεθος της ενεργειακής κρίσης αλλά θεωρούν την κατάσταση ακόμη πιο σοβαρή απ όσο την παρουσιάζουν παρόμοιες εκθέσεις που συντάχθηκαν με ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα ξεπεράσει τις δυνατότητες προσφοράς του μαύρου χρυσού το 1980, δημιουργώντας επικίνδυνες διεθνείς εντάσεις.» Αυτά γράφτηκαν στον Ηνωμένο Τύπο στην Ουάσιγκτον το 1977. Βρισκόμαστε στο έτος 2009 και βλέπουμε ότι οι εντάσεις για την έλλειψη του πετρελαίου αυξάνονται παγκοσμίως "δικαιώνοντας" αυτούς που έκαναν εκείνες τις προβλέψεις. Η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας, σήμερα, ανέρχεται στις 132.8 10 15 Wh (132,8 PetaWh) 1 εκ των οποίων περίπου το 45% προέρχεται από το πετρέλαιο, το 23% από κάρβουνο, το 18% από φυσικό αέριο, to 10% από υδροηλεκτρική ενέργεια, το 9% από πυρηνική ενέργεια και μόλις το 3% από Α.Π.Ε. Στο γράφημα 2 παρουσιάζεται σε ποσοστά η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας από 1 ΠΗΓΗ: http://en.wikipedia.org/wiki/world_energy_resources_and_consumption 5

το 1998 2. Οι περιοχές με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας στον κόσμο μέχρι το 2007 είναι η Αμερική με 3.892.000 εκατομμύρια KWh, η Κίνα με 2.859.000 εκατομμύρια KWh, Ευρώπη 2859.000 εκατομμύρια KWh και Ιαπωνία με 982.500 εκατομμύρια KWh. Στο γράφημα 1 παρουσιάζονται οι δέκα χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση παγκοσμίως 3. (Γραφ. 1) Χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας παγκοσμίως ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΙΝΑ ΡΩΣΙΑ ΙΑΠΩΝΙΑ ΚΑΝΑΔΑΣ ΙΝΔΙΑ ΓΑΛΙΑ ΝΟΤΙΑ ΚΟΡΕΑ ΑΓΓΛΙΑ ΠΗΓΗ: http://en.wikipedia.org/wiki/electricity_by_country (Γραφ.2) Παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1998 2005 2009 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Α.Π.Ε. ΚΑΡΒΟΥΝΟ ΠΥΡΙΝΙΚΗ ΗΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ (ΠΗΓΗ: http://lap.physics.auth.gr/pms/upload/slides%20%2812-10-2009%29.pdf) 2 ΠΗΓΗ: http://lap.physics.auth.gr/pms/upload/slides%20%2815-10-2007%29.pdf 3 ΠΗΓΗ: http://en.wikipedia.org/wiki/electricity_by_country 6

Κάθε χρόνο μειώνεται η ποσότητα των συμβατικών καυσίμων όπως το πετρέλαιο, αναγκάζοντας την τιμή του να αυξάνεται συνεχώς. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα χρόνιο πρόβλημα για το οποίο ευθύνεται η έκλυση διοξειδίου του άνθρακα και άλλων ρυπογόνων ουσιών που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα κατά τη χρήση του πετρελαίου και άλλων ορυκτών καυσίμων. Η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα έφτασε τα 100,5 εκατομμύρια τόνους το 1998 από τα 85,2 εκατομμύρια τόνους το 1990, αυξήθηκε δηλαδή κατά 18 % 4. Ορυκτά καύσιμα είναι ορισμός που αποδίδεται στα καύσιμα που σχηματίζονται στη γη από υπολείμματα ζωικών ή φυτικών οργανισμών. Τα κυριότερα είναι υδρογονάνθρακες όπως οι γαιάνθρακες, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Ο λιγνίτης είναι γαιάνθρακας με χαμηλή απόδοση μετατροπής σε ηλεκτρική ενέργεια. Στην καλύτερη περίπτωση φτάνει το 35 %. Το πετρέλαιο, λόγω της μεγάλης ενεργειακής του πυκνότητας, της εύκολης μεταφοράς του και των πολλών χρήσεών του είναι η πιο διαδεδομένη ενεργειακή πηγή από το 1950 και οι σημαντικότερες χρήσεις του είναι για μεταφορές και θέρμανση. Η τιμή του αργού πετρελαίου έχει φτάσει τα 43,14 δολάρια το βαρέλι 5. Το φυσικό αέριο, που αποτελείται κυρίως από μεθάνιο, είναι το πιο καθαρό ορυκτό καύσιμο όσων αφορά την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Τα αποθέματά του όμως εκτιμάται ότι θα εξαντληθούν μέχρι το 2085 6. Εντοπίζεται κυρίως σε τρείς περιοχές και αυτές είναι: Περιοχή Αντιλλών και Νότιας Αμερικής όπου παράγεται το ¼ της παγκόσμιας παραγωγής. Περιοχή της μέσης ανατολής ή του Περσικού κόλπου όπου παράγεται το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής. Περιοχή των Ουραλίων Καυκάσου όπου παράγεται το 1/6 της παγκόσμιας παραγωγής 7. Δέκα γραμμάρια πετρελαιοειδών μπορούν να κάνουν 800 λίτρα νερό ακατάλληλο για την ζωή των οργανισμών και αν σκεφτούμε ότι χρειάζονται 24 κυβικά μέτρα νερού για να επεξεργαστεί ένας τόνος 4 ΠΗΓΗ: http://www.rae.gr/k2/greenpeace.pdf 5 ΠΗΓΗ: http://www.ypan.gr/index_c_cms.htm 6 ΠΗΓΗ: http://www.selasenergy.gr/energy.php#bookmark5 7 ΠΗΓΗ: «Οικολογία, μόλυνση του περιβάλλοντος» του Πέτρου Γ. Βότση 7

πετρελαίου και ότι κάθε χρόνο επεξεργάζονται 1000 εκατομμύρια τόνοι πετρελαίου, καταλαβαίνουμε τι διαστάσεις θα πάρει το πρόβλημα τις επόμενες δεκαετίες. Ήδη έχουν ρυπανθεί πολλές λίμνες, ποτάμια και κλειστές θάλασσες στην Αμερική και στην Ευρώπη. Και στην Ελλάδα πολλά τέτοια υδρόβια οικοσυστήματα έχουν γίνει ακατάλληλα για χρήση και ύπαρξη ζωής. Μια από τις μεγαλύτερες λίμνες στον κόσμο, η λίμνη Βαϊκάλη της Σιβηρίας και ποτάμια όπως ο Ρήνος και ο Σηκουάνας έχουν εξοντωθεί από άποψη οργανισμών. Επίσης η ατμόσφαιρα δηλητηριάζεται και αλλοιώνεται στις μεγάλες πόλεις και στις βιομηχανικές ζώνες. Η σκόνη είναι δυσάρεστη αλλά και επικίνδυνη όταν περιέχει χημικές ουσίες. Ακόμη χειρότερα είναι τα υπολείμματα των καύσεων που αποβάλλουν τα εργοστάσια, οι εξατμίσεις των αυτοκινήτων και οι καμινάδες των πολυκατοικιών. Κάθε χρόνο καίγονται περίπου ένα δισεκατομμύριο τόνοι πετρελαίου παγκοσμίως. Τα υπολείμματα των καύσεων είναι πολλά και δραστικά. Κάποια από αυτά είναι η αμμωνία, το νιτρικό οξύ τα θειούχα παράγωγα τα οποία μετασχηματίζονται σε διοξείδιο του θείου και θειικό οξύ στην ατμόσφαιρα, ο μόλυβδος που απελευθερώνεται από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων και απορροφάται και συσσωρεύεται στους ζωντανούς οργανισμούς, είναι μερικά από αυτά που επιδρούν αρνητικά στον άνθρωπο, τα ζώα, τα φυτά και γενικά το φυσικό περιβάλλον 8. Μια άλλη πηγή ενέργειας με μικρό κόστος παραγωγής είναι η πυρηνική ενέργεια. Εντούτοις η πυρηνική ενέργεια σχετίζεται με τα 8 ΠΗΓΗ: http://pam.netfirms.com/molinsh.htm 8

ορυκτά καύσιμα αφού το ουράνιο που χρησιμοποιείται είναι ορυκτό. Δυστυχώς τα απόβλητα μιας τέτοιας παραγωγικής διαδικασίας είναι ραδιενεργά με αποτέλεσμα να απαιτούνται ιδιαίτερες εγκαταστάσεις για την αποθήκευσή τους η οποία θα είναι επ αόριστο. Σε περίπτωση δε ατυχήματος τα αποτελέσματα είναι δραματικά. Το ατύχημα που έγινε στο Τσερνομπίλ τον Απρίλιο του 1986 είχε τραγικές συνέπιες (καταστροφή γεωργικών προϊόντων, τερατογεννήσεις) όχι μόνο στις γύρω περιοχές αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Μέχρι και σήμερα βλέπουμε μεταλλάξεις σε ανθρώπους, ζώα και φυτά. Τη μεγαλύτερη παραγωγή ηλεκτρισμού από πυρηνική ενέργεια κατέχει η Γαλλία με 59 αντιδραστήρες και ποσοστό ενεργειακής κάλυψης 78 % 9. Το Πρωτόκολλο του Κιότο προέκυψε από τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο, τον Ιούνιο του 1992, από τα περισσότερα κράτη. Στόχος της Σύμβασης ήταν η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έτσι ώστε να προληφθούν επικίνδυνες επιπτώσεις στο κλίμα από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Το 1997, καθορίστηκε στα πλαίσια της Σύμβασης αυτής ένα σημαντικό νομικό εργαλείο για τον έλεγχο των εκπομπών, γνωστό και ως Πρωτόκολλο του Κιότο. Κεντρικός άξονας του Πρωτοκόλλου του Κιότο είναι οι νομικά κατοχυρωμένες δεσμεύσεις των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών να μειώσουν τις εκπομπές έξι αερίων του θερμοκηπίου την περίοδο 2008-2012, σε ποσοστό 5,2% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τις Η.Π.Α. προβλέπεται μείωση κατά 7%, την Ουκρανία 0% ενώ η Ισλανδία έχει το δικαίωμα να αυξήσει την έκλυση αυτών των αερίων κατά 10 % 10. Για την Ελλάδα προβλέπεται συγκράτηση του ποσοστού αύξησης κατά το έτος 2010 του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων επιβλαβών αερίων, που είναι υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σε ποσοστό 20% σε σχέση με το 1990 σύμφωνα με το «Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ)» για την περίοδο 2005 2007. Σύμφωνα με τα παραπάνω οι απαιτήσεις σε εγκατεστημένη ισχύ Α.Π.Ε. για το 2010 προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός φαίνεται στον πίνακα 1 11. 9 ΠΗΓΗ: http://www.selasenergy.gr/energy.php#bookmark5 10 ΠΗΓΗ: http://www.e-telescope.gr/gr/cat08/art08_030901.htm 11 ΠΗΓΗ: http://www.e-telescope.gr/gr/cat08/art08_030901.htm 9

(Πιν. 1) Απαιτήσεις σε εγκατεστημένη ισχύ Α.Π.Ε. για το 2010 Απαιτήσεις σε εγκατεστημέν η ισχύς το 2010 σε MW Παραγωγή ενέργειας το 2010 σε δις kwh 2010 Αιολικά πάρκα 3.372 7,09 10,42 Φωτοβολταϊκά 18 0,02 0,03 Μεγάλα υδροηλεκτρικά 3.325 4,58 6,74 Μικρά υδροηλεκτρικά 364 1,09 1,60 Βιομάζα 103 0,81 1,19 Γεωθερμία 12 0,09 0,13 Σύνολα 7.193 13,67 20,10 Ποσοστιαία συμμετοχή ανά τύπο Α.Π.Ε. το ΠΗΓΗ: http://www.cres.gr/kape/pdf/download/ethsia_ekthesh_ 2008.pdf Με την ονομασία «Ενεργειακή Πολιτική για την Ευρώπη» πήρε τη μορφή ενός καθορισμένου και συνολικού σχεδίου δράσης η μακρόχρονη προσπάθεια της Ε.Ε. στη συνάντηση κορυφής στις 8 Μαρτίου 2007. Ένα τέτοιο σχέδιο θα σταθεί απέναντι στην επιτακτική ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος οδηγώντας σε ένα καλύτερο μέλλον. Ο κεντρικός στόχος αυτής της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής είναι η μείωση εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου της Ε.Ε. στο ποσοστό του 25% (από 20% που προβλεπόταν με το πρωτόκολλο του Κιότο) μέχρι το 2020, συγκριτικά με τα επίπεδα του 1990. Στην Ελλάδα η συνολική ενεργειακή παραγωγή φτάνει τις 139 GWh (139 εκατομμύρια Wh) το χρόνο 12. Είναι μια χώρα που εξαρτάται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τα ορυκτά καύσιμα για την ηλεκτροπαραγωγή (69,7%). Η ενεργειακή κατανάλωση ανά κάτοικο, από 2.923 KWh που ήταν το 1990, αυξήθηκε στις 4.970 KWh το 2007 13. Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις για την ακαθάριστη 12 ΠΗΓΗ: http://www.dsm.org.cy/media/images/news%20and%20announcements/energeia.jpg 13 ΠΗΓΗ: http://www.dei.gr/ecpage.aspx?id=2610&nt=101&lang=1 10

κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για το 2010 προσδιορίζονται στο ύψος των 68 δισεκατομμυρίων κιλοβατώρων, επίπεδο που είναι αρκετά μειωμένο σε σχέση με τα 72 δισεκατομμύρια κιλοβατώρων της δεύτερης Εθνικής Έκθεσης. Γίνεται έτσι εύκολα αντιληπτό ότι υπάρχει ανάγκη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. της τάξης των 13,7 δισεκατομμυρίων KWh κατά το έτος 2010. Η Ελλάδα δεσμεύεται απέναντι στη νέα ευρωπαϊκή πολιτική και απαντά στο ενεργειακό αυτό πρόβλημα κάνοντας μια έξυπνη κίνηση. Το υπουργείο ανάπτυξης εστίασε στη διαμόρφωση ενός ρυθμιστικού και νομικού πλαισίου που θα ώθησε τις επενδύσεις για αξιοποίηση των Α.Π.Ε. όπως ή ηλιακή, η αιολική κ.α. (αναπτυξιακός νόμος) 1.2 Α.Π.Ε. ΚΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ Οι κοινωνίες σήμερα καταναλώνουν τεράστια ποσά ενέργειας για τη θέρμανση των χώρων, τα μέσα μεταφοράς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως επίσης και για τη λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων. Για τους λόγους που αναφέραμε στην παράγραφο 1.1, άρχισε να υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ευρύτερη αξιοποίηση των Α.Π.Ε. και την ανάπτυξη αξιόπιστων και οικονομικά αποδοτικών τεχνολογιών. Ανανεώνονται μέσω του κύκλου της φύσης και θεωρούνται πρακτικά ανεξάντλητες. Παράλληλα συντελούν και στην προστασία του περιβάλλοντος αφού η αξιοποίηση τους δεν 11

συνοδεύεται από παραγωγή ρυπογόνων ουσιών και αερίων που είναι υπεύθυνα για τις κλιματικές αλλαγές 14. Η Ελλάδα διαθέτει αξιόλογο δυναμικό σε Α.Π.Ε. που μπορούν να δώσουν μια εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών. Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα, οι εγκαταστάσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από Α.Π.Ε. έχουν συνολική ισχύ 1.198 MW 15. Υπάρχουν αρκετές μορφές ενέργειας στη φύση που μπορούν να αξιοποιηθούν από τον άνθρωπο. Παρακάτω παρατίθενται οι πιο γνωστές από αυτές: 1. Αιολική ενέργεια: είναι η κινητική ενέργεια που παράγεται από τη δύναμη του άνεμου και μετατρέπεται σε ηλεκτρική ή και σε μηχανική ενέργεια. 2. Ηλιακά ενέργεια: η οποία περιλαμβάνει τα ενεργητικά ηλιακά συστήματα που μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία σε θερμότητα, τα παθητικά ηλιακά συστήματα που έχουν να κάνουν με την αρχιτεκτονική των κτιρίων για την μεγιστοποίηση της απ ευθείας εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας θέρμανση, κλιματισμό και φωτισμό και τα φωτοβολταϊκά συστήματα που μετατρέπουν την ενέργεια του ήλιου σε ηλεκτρική άμεσα. 3. Βιομάζα: είναι το αποτέλεσμα της φωτοσύνθεσης που μετασχηματίζει την ηλιακή ενέργεια. 4. Υδροηλεκτρική ενέργεια: η οποία αξιοποιεί τις υδατοπτώσεις με στόχο την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και μηχανικής. 5. Γεωθερμική ενέργεια: είναι η θερμική ενέργεια η οποία προέρχεται απ το εσωτερικό της γης και εμπεριέχεται σε φυσικούς ατμούς, σε υπόγεια ή επιφανειακά θερμά νερά και σε θερμά ή ξερά πετρώματα. 6. Υδρογόνο: που αποτελεί το 90 % του σύμπαντος και θα είναι το καύσιμο που πιθανότατα να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον 16 Όλες αυτές οι μορφές ενέργειας έχουν πολλά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούμε σήμερα. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι τα εξής : 14 ΠΗΓΗ: ΚΑΠΕ «Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» 15 ΠΗΓΗ: http://www.cres.gr/kape/pdf/download/ethsia_ekthesh_2008.pdf 16 ΠΗΓΗ: ΚΑΠΕ: «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» 12

Είναι πρακτικά ανεξάντλητες πηγές και μειώνουν την εξάρτηση από συμβατικούς ενεργειακούς πόρους. Απαντούν στο ενεργειακό πρόβλημα για τη σταθεροποίηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων του θερμοκηπίου και γενικά είναι φιλικές προς το περιβάλλον. Είναι εγχώριες πηγές που συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και της ασφάλειας του εξοπλισμού ενέργειας σε εθνικό επίπεδο. Είναι διάσπαρτες σε πάρα πολλά σημεία γεγονός που οδηγεί στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος καλύπτοντας έτσι τις ενεργειακές ανάγκες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Προσφέρουν τη δυνατότητα ορθολογικής αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών των χρηστών. Έχουν συνήθως χαμηλό λειτουργικό κόστος και δεν επηρεάζεται από τα σκαμπανεβάσματα της διεθνούς οικονομίας και κυρίως των τιμών των συμβατικών καυσίμων. Οι επενδύσεις των Α.Π.Ε. δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποτελέσουν πυρήνα για την αναζωογόνηση υποβαθμισμένων περιοχών, οικονομικά αλλά και κοινωνικά, όπως επίσης και πόλο για την τοπική ανάπτυξη με την προώθηση ανάλογων επενδύσεων π.χ. καλλιέργειες θερμοκηπίου με χρήση γεωθερμικής ενέργειας. Είναι κατάλληλες για μικρές, εκτός δικτύου, εφαρμογές άρα ενδείκνυνται για απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές Κάθε μία από τις αυτές (μορφές ενέργειας) έχει και τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά π.χ. η βιομάζα δημιουργεί μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας για την παραγωγή πρώτων υλών, τα φωτοβολταϊκά συστήματα δημιουργούν θέσεις εργασίας στον τομέα λειτουργίας και συντήρησης κλπ. Στα πλεονεκτήματα περιλαμβάνονται και η διαφοροποίηση των ενεργειακών φορέων, τεχνολογιών και υποδομών για την παραγωγή ηλεκτρισμού, θερμότητας και καυσίμων, και η εξισορρόπηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων και εξοικονόμηση τους για άλλες εφαρμογές και μελλοντική χρήση 13

Αυξάνεται η ευελιξία των συστημάτων παραγωγής ηλεκτρισμού έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στη μεταβαλλόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας Μειώνεται η εξάρτηση και ελαχιστοποιούνται οι δαπάνες για εισαγόμενα προϊόντα 17. Το ποσοστό συνεισφοράς των Α.Π.Ε. στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο είναι 5-5,5 % σε επίπεδο συνολικής διάθεσης πρωτογενούς ενέργειας. Αυτό συμβαίνει διότι η παραγωγή πρωτογενούς ενέργειας από Α.Π.Ε. οφείλεται κατά 54,6 % στη βιομάζα που καταναλώνεται στον οικιακό τομέα, και στα μεγάλα υδροηλεκτρικά που έχουν σταθερά ποσοστά και δεν επηρεάζονται από τα χρηματοδοτικά εργαλεία πολιτικής. Το 2007 η παραγωγή των Α.Π.Ε. ήταν 1,7 Mtoe (μεγατόνοι) ενώ στις αρχές του 1990 ήταν 1,2 Mtoe. Από αυτά 57,6% προέρχονται από βιομάζα, 16,7% από υδροηλεκτρικούς σταθμούς, 9,2% από τα θερμικά ηλιακά συστήματα, 8,9% απ την παραγωγή αιολικών εγκαταστάσεων, 4,8% από βιοκαύσιμο, 2% από βιοαέριο και 0,8% από γεωθερμικά συστήματα. Στον πίνακα 2 παρουσιάζονται στοιχεία από το 2000 έως το 2007 18. (Πιν. 2) Ισχύς παραγωγής ηλ. ενέργειας σε MW 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Υδροηλεκτρική Ενέργεια 3.072 3.076 3.078 3.079 3.099 3.105 3.124 3.150 Φωτοβολταϊκά 0 1 1 1 1 1 5 9 Επιφάνεια Ηλιακών Συλλεκτών (1000 2.941 2.992 3.050 3.140 3.246 3.047 3.296 3.573 m2) Γεωθερμία 0 0 0 0 0 0 0 0 Αιολική Ενέργεια 226 270 287 371 472 491 749 846 Βιοαέριο 1 22 22 22 24 24 24 39 Βιοκαύσιμα (τόνους) - - - - - - 395.000 575.000 ΠΗΓΗ: http://www.cres.gr/kape/pdf/download/ethsia_ EKTHESH_ 2008. pdf 17 ΠΗΓΗ: ΕΒΗΕ «Δέκα λόγοι για να στραφείς στην ηλιακή ενέργεια», ΚΑΠΕ «Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». 18 ΠΗΓΗ: http://www.cres.gr/kape/pdf/download/ethsia_ekthesh_2008.pdf 14

Κίνητρο αποτελεί, γι αυτούς που θέλουν να επενδύσουν σε επιχειρήσεις που κάνουν χρήση Α.Π.Ε. η επιχορήγηση που δίνει το ελληνικό κράτος. Με την τροπολογία που ψηφίστηκε από τη βουλή, ο αναπτυξιακός νόμος 3299/04 δέχθηκε σημαντικές αλλαγές σε αρκετά σημεία του. Χορηγούνται νέα κίνητρα στις ιδιωτικές επενδύσεις που εντάσσονται σ αυτό το νόμο παρέχοντας επιχορήγηση, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), φορολογική απαλλαγή και επιδότηση κόστους δημιουργούμενων θέσεων εργασίας. Υπάρχουν τρεις γεωγραφικές ζώνες όπου χωρίζονται οι περιοχές της Ελλάδας και δύο κατηγορίες στις οποίες φαίνεται ο τομέας το είδος της επιχείρησης. Οι τομείς είναι τρείς: ο πρωτογενής, ο δευτερογενής και ο τριτογενής. Ο κάθε τομέας αναλύεται ξεχωριστά ανάλογα με το είδος της επιχείρησης (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις που κάνουν χρήση Α.Π.Ε. κλπ.). Ανάλογα με τη γεωγραφική ζώνη και την κατηγορία στην οποία ανήκει η επιχείρηση έχει και την ανάλογη επιχορήγηση. Συγκεκριμένα οι επενδύσεις στον τομέα των Α.Π.Ε. ανήκουν στην πρώτη κατηγορία και η επιχορήγηση ξεκινά από 20% και φτάνει μέχρι 40%. Επίσης υπάρχει και μια προσαύξηση γι αυτούς που κάνουν χρήση ηλιακής και αιολικής ενέργειας της τάξης του 10 % έτσι που πολλές φορές η επιχορήγηση φτάνει το 50 % του αρχικού κόστους. (Πιν. 3) Παρεχόμενες ενισχύσεις ανά περιοχή και κατηγορία επένδυσης Κατηγορία επιχορήγησης Περιοχή Α Περιοχή Β Περιοχή Γ Κατηγορία 1 20% 30% 40% Κατηγορία 2 15% 25% 35% ΠΗΓΗ: Νέος Αναπτυξιακός Νόμος Ν.3299/2004 Ακόμη το 2000 δημιουργήθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας (ΕΠΑΝ) το οποίο εντάσσεται στο Γ κοινοτικό πλαίσιο στήριξης. Περιλαμβάνει μια δέσμη δράσεων και ενισχύσεων που έχουν στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην ελληνική οικονομία και την επίτευξη της κοινωνικής και οικονομικής σύγκλισης της χώρας μας με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Το υπουργείο ανάπτυξης, μέσω του ΕΠΑΝ προωθεί μέτρα για την 15

ανάπτυξη των ΑΠΕ βάση της ανάληψης συγκεκριμένων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων στα πλαίσια του πρωτοκόλλου του Κιότο για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για την Ελλάδα, αλλά και τη στρατηγική της Ε.Ε. στον ενεργειακό τομέα, έτσι ώστε να διπλασιαστεί η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο μέχρι το 2010. Η δράση του ΕΠΑΝ βρίσκεται στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας σε τομείς όπως το περιβάλλον, οι νέες τεχνολογίες, ο τουρισμός, η απελευθερωμένη αγορά ενέργειας, αλλά και η χρηματοδότηση δράσεων εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη μεταποίηση, στον τουρισμό και στις υπηρεσίες. Μερικά από τα μέτρα που προωθούνται είναι: Πρόσβαση σε εναλλακτικές μορφές τροφοδοσίας φυσικού αερίου. Ειδικές ενεργειακές υποδομές για τα νησιά για την προώθηση των ΑΠΕ. Λειτουργία της απελευθέρωσης της αγοράς. Προώθηση συστημάτων ΑΠΕ, Συμπαραγωγής στο ενεργειακό σύστημα της χώρας - Εξοικονόμηση Ενέργειας. 19 Η προστασία του περιβάλλοντος είναι σήμερα ζήτημα υψίστης σημασίας για τις τράπεζες. Έτσι δημιούργησαν τα λεγόμενα πράσινα δάνεια που απευθύνονται τόσο σε επιχειρήσεις όσο και σε ιδιώτες που θα ήθελαν να αξιοποιήσουν τις Α.Π.Ε. και μάλιστα με ελκυστικά επιτόκια. Τα νέα αυτά δάνεια επενδύουν στην ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών ενέργειας έχοντας στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Για να πάρει κάποιος το ένα πράσινο δάνειο πρέπει η αίτηση που θα κάνει να γίνει δεκτή και η επένδυσή τους να έχει υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο έτσι ώστε η λάβει την επιχορήγηση, αλλά και οι τράπεζες να εγκρίνουν το ποσό βάση του προϋπολογισμού της επένδυσης. Η πρώτη τράπεζα που διέθεσε τα δάνεια αυτά στην αγορά είναι η τράπεζα Πειραιώς η οποία έχει εγκρίνει μέχρι και τον Ιούλιο του 2009 πράσινα δάνεια ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ και πρόκειται να διαθέσει επιπλέον 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη διετία για τη χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων. Θα παρέχει δάνεια με ευνοϊκότερους όρους 19 ΠΗΓΗ: http://www.antagonistikotita.gr/epan/site/search/t_section2?imagefield.x=1&keyword=%c F%83%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE %AE%CF%82&submitted=yes 16

στηρίζοντας τις επενδύσεις στις Α.Π.Ε. όπως Φ/Β συστήματα αιολικά πάρκα, ηλιοθερμικά συστήματα μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς και τεχνολογίες και εφαρμογές γεωθερμίας και βιομάζας. Ήδη γύρω από τον κλάδο των φωτοβολταϊκών έχουν αναπτυχθεί επιχειρηματικές δραστηριότητες που αφορούν την παραγωγή και εμπορία panels και inverters. Αυτή τη στιγμή το επιτόκιο για τα πράσινα δάνεια (στην τράπεζα Πειραιώς) είναι 4,74% 20. Άλλες τράπεζες που χορηγούν τέτοιου είδους δάνεια είναι η Εθνική τράπεζα της Ελλάδος, η τράπεζα Κύπρου, η Alpha Bank και η Eurobank. 20 ΠΗΓΗ: http://www.econews.gr/2009/07/10/economy-green-loans-renewable-energy-sources/ 17

2. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στο παρόν κεφάλαιο θα αναφέρουμε τι ισχύει στην Ελλάδα όσων αφορά τη νομοθεσία, θα μιλήσουμε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και τους φορείς που είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή και την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας. 2.1 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την έκδοση των αδειών ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας των σταθμών παραγωγής ηλ. ενέργειας αναφέρονται στην Υ.Α. 2708/17-12-87 ΥΒΕΤ (Τεύχος ΦΕΚ Β' 761). Σε επόμενο κεφάλαιο αναλύεται βήμα προς βήμα η διαδικασία αυτή. Για την άδεια ίδρυσης απαιτούνται: Αίτηση του ενδιαφερομένου. Περιγραφή του έργου που περιλαμβάνει τη δήλωση της πρόθεσης του ενδιαφερόμενου για τη σύνδεσή του υπό ίδρυση σταθμού με τα δίκτυα της ΔΕΗ και την προβλεπόμενη ισχύ. Για άδεια εγκατάστασης απαιτούνται: Αίτηση του ενδιαφερόμενου. Περιγραφή του έργου που θα περιλαμβάνει το είδος και τα χαρακτηριστικά του σταθμού, το προβλεπόμενο κόστος εγκατάστασης, τοπογραφικό σχεδιάγραμμα που το γήπεδο και τα περιγράμματα των εγκαταστάσεων καθώς και τη χρήση γης σε ακτίνα 200 μέτρων από τα όρια του γηπέδου. Τίτλοι ιδιοκτησίας του γηπέδου εγκατάστασης του σταθμού. Βεβαιωμένο αντίγραφο εγγράφου δημόσιας υπηρεσίας ή οργανισμού από το οποίο θα προκύπτει η ισχύς των εγκαταστάσεων. Βεβαίωση μηχανικού. Για αιολικά πάρκα πιστοποιητικό έγκρισης του συγκεκριμένου τύπου ανεμογεννητριών. Παράβολο 2% επί της αμοιβής του μηχανικού υπέρ ΤΣΜΕΔΕ και 1% επί της αμοιβής υπέρ ΕΜΠ (Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο). Για άδεια λειτουργίας: 18

Αίτηση ενδιαφερομένου. Υπεύθυνη δήλωση ότι όλα τα έργα έγιναν σύμφωνα με τα δικαιολογητικά που υποβλήθηκαν και εγκρίθηκαν κατά την έκδοση της άδειας εγκαταστάσεις. Τα θέματα Ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και από συμβατικά καύσιμα ρυθμίζονται από το νόμο 2244/94 (Τεύχος ΦΕΚ Α' 168/07-10-94). Το θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) στην Ελλάδα καθορίζεται από το νόμο 2244/94. Ο νόμος αυτός άλλαξε σημαντικά το τοπίο επιχειρώντας να δώσει ισχυρά οικονομικά κίνητρα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα με την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων. Η βασική κατεύθυνση του ν. 2244/94 εναρμονίζεται με τα μέτρα και τις διατάξεις που ισχύουν σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. με σκοπό την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο. Τα κύρια σημεία του ν. 2244/94 μπορούν να συνοψισθούν στα παρακάτω: Επιτρέπεται η παραγωγή και διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας από Ανεξάρτητους Παραγωγούς (ΑΠ) εφ όσον χρησιμοποιούνται ΑΠΕ. Επιβάλλεται στη ΔΕΗ η υποχρέωση να αγοράζει την ενέργεια που παράγεται από ανεξάρτητους παραγωγούς. Προσφέρονται ιδιαίτερα ελκυστικές και σχετικά σταθερές τιμές στους ΑΠ από ΑΠΕ που συνδέονται με τα τιμολόγια των καταναλωτών. Παρέχεται σταθερό επιχειρησιακό περιβάλλον με τη σύναψη μακροχρόνιων (10ετών) συμβολαίων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στην Υ.Α. Δ6/Φ1/ΟΙΚ.8295/19.4.1995 ΥΒΕΤ (Τεύχος ΦΕΚ Β 385/10.5.1995) υπάρχουν δύο σκέλη. Αρχικά οι διαδικασίες και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την έκδοση των αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, τα καταβλητέα παράβολα καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Έπειτα γίνεται ο καθορισμός γενικών τεχνικών και οικονομικών όρων των συμβάσεων μεταξύ παραγωγών και ΔΕΗ, λεπτομέρειες διαμόρφωσης των τιμολογίων καθώς και όροι διασύνδεσης. Η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων στις περιφέρειας και την αυτοδιοίκηση επιτυγχάνεται με το νόμο 2647/98 (Τεύχος ΦΕΚ Α' 19