Σχεδιάζοντας τη Μετάβαση προς Ενεργειακά Αποδοτικές Πόλεις Εξοικονόμηση Ενέργειας σε επίπεδο Δήμων και Δημοτών Σεμινάριο 11-12.06.15, Αθήνα Εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και πολλαπλασιαστικής αξίας Κυριακή Μεταξά, Αρχιτέκτονας MSc Energy Systems Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας
2 Δομή παρουσίασης 1. Γενικά εισαγωγικά στοιχεία 2. Στόχος της μελέτης 3. Συγκρότημα εργατικών κατοικιών Αμπελοκήπων 4. Μεθοδολογία 5. Ενεργειακή επιθεώρηση, αποτελέσματα 6. Συμπεράσματα
3 Αναβάθμιση κτιρίων Πολλαπλά οφέλη: Περιβαλλοντικά (αστικό μικροκλίμα, ενεργειακή ασφάλεια κλπ) Οικονομικά (θέσεις εργασίας, προστιθέμενη αξία, καινοτομία, κόστος ενέργειας κλπ) Κοινωνικά (συνθήκες διαβίωσης, ενεργειακή φτώχεια, ορθότερη διαχείριση εθνικών πόρων κλπ) Πηγή: A.M. Papadopoulos, Sustainability in the built environment Intro course notes, Sustainable Built Environment course, MSc Energy Systems, IHU
4 Αναξιοποίητο δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας Κτιριακό απόθεμα Κακή ποιότητα, υψηλή κατανάλωση ενέργειας 45% των κτιρίων είναι της περιόδου 1950-1980 και ανήκουν στις κατηγορίες Η και Ζ 47% των κτιρίων είναι της περιόδου 1980-2010 και ανήκουν στις κατηγορίες Γ και Δ Στατιστικά στοιχεία εκδοθέντων Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) Πηγή: ΥΠΕΚΑ, Στοιχεία περιόδου Ιαν. 2011- Σεπτ. 2012
5 Ενεργειακή φτώχεια Σχέση ενεργειακής και εισοδηματικής φτώχειας Πηγή: B. Boardman, 2010 Ποσοστό του πληθυσμού που βιώνει housing cost overburden, δηλαδή το κόστος στέγασης ξεπερνά το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος Πηγή: Στοιχεία Eurostat 2009, http://www.relationshipsfoundation.org
6 Κοινωνική κατοικία Περίπου 35 εκ. κατοικίες στην Ευρώπη φιλοξενούν 120 εκατομ. ανθρώπους και είναι υπεύθυνες για το 18% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Μεγάλο μέρος το διαχειρίζονται Social Housing Operators (SHOs) Ειδίκευση στην διαχείριση κατοικιών, καλύτερη δυνατότητα λήψης αποφάσεων, μακροπρόθεσμη διαχείριση, υψηλή τεχνική κατάρτιση Ευνοεί την εξοικονόμηση ενέργειας Τυποποίηση, αποδέκτης κρατικής παρέμβασης, πολλαπλασιαστικά οφέλη, ρόλος SHOs Και την εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών Καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, συνεργασίες SHOs με τοπική αυτοδιοίκηση
7 Αγορά ενεργειακής ανακαίνισης Τι χρειάζεται: Ισχυρό θεσμικό πλαίσιο Διευκόλυνση λήψης αποφάσεων Οικονομικά κίνητρα Εξιδικευμένο εργατικό προσωπικό
8 Στόχος της μελέτης Καθορισμός δυναμικού εξοικονόμησης εργατικών πολυκατοικιών ΟΕΚ του 60, προκλήσεις Γνώση που μπορεί να επηρρεάσει την λήψη αποφάσεων με πολλαπλασιαστικά οφέλη Αθήνα Φοίνικας Αμπελόκηποι
9 Συγκρότημα εργατικών κατοικιών Αμπελοκήπων Αρχιτεκτονική αξία Σχέδια του Άρη Κωνσταντινίδη στοιχεία καινοτομίας στον σχεδιασμό Μέρος της τοπικής ιστορίας Συλλογική κληρονομιά, δείγμα των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών που οδήγησαν στην αστικοποίηση Χαμηλή ενεργειακή απόδοση Χτίστηκαν το 1963, πριν από τον Κανονισμό Θερμομόνωσης κλπ
Μεθοδολογία Συλλογή δεδομένων ενός αντιπροσωπευτικού κτιρίου (αρχιτεκτονικά σχέδια, αναγνώριση συστημάτων, πληροφορίες από ιδιοκτήτες) Διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης και προτάσεις βελτίωσης (επίσημη μεθοδολογία και εργαλεία: KENAK, KENAK-TEE) Ανάλυση αποτελεσμάτων 10 Τυπική κάτοψη διαμερίσματος (1) και συνήθεις διαφοροποιήσεις (2-4) ενσωματωμένες σε μια κάτοψη
Ενεργειακή επιθεώρηση Αλλαγές στην εσωτερική διαρύθμιση 7/16 διαμερίσματα διατηρούν τα αρχικά κουφώματα (ξύλινα, μονό τζάμι) Μισά από τα διαμερίσματα χρησιμοποιούν ακόμα σόμπες για τη θέρμανση και τουλάχιστον ένα κλιματιστικό 9/16 διαμερίσματα χρησιμοποιούν ηλεκτρισμό για την θέρμανση ΖΝΧ και μόνο 3 έχουν ηλιακό συλλέκτη 11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Όπως αναμενόταν. Κατηγορία Η
12 Σενάρια παρεμβάσεων εξοικονόμησης (1) 1. Ορθολογική χρήση ενέργειας μείωση απαιτήσεων και αναβάθμιση συστημάτων (εξωτερική μόνωση/νέα κουφώματα/αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης/ηλιακοί συλλέκτες για ΖΝΧ) Χρηματοδότηση: Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ Οίκον» Διαδικασίας αίτησης: Μεμονωμένα διαμερίσματα ή ως πολυκατοικία; 61% των εγκεκριμένων αιτήσεων* αφορούν σε μεμονωμένα διαμερίσματα * by 9/9/2011, source: www.tempme.gr
13 Σενάρια παρεμβάσεων εξοικονόμησης (2) 2. Φιλόδοξη ενεργειακή ανακαίνιση μείωση απαιτήσεων, χρήση ΑΠΕ και αναβάθμιση συστημάτων (εξωτερική μόνωση/νέα κουφώματα/κεντρικό σύστημα θέρμανσης/ηλιακού συλλέκτες για ΖΝΧ και θέρμανση) Χρηματοδότηση: «Χτίζοντας το Μέλλον», ΣΕΑΠ; Διαδικασία λήψης αποφάσεων: Απαιτείται ομοφωνία, συλλογική αντιμετώπιση
14 Σενάρια παρεμβάσεων εξοικονόμησης (3) Διάγραμμα οργάνωσης Σύμβασης Ενεργειακής Απόδοσης Πηγή: Energy Retrofitting of Social Housing through Energy Performance Contracts - ΙΕΕ FRESH project
15 Αποτελέσματα (1) 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Κτίριο Αναφοράς Κτίριο Μελέτης Σενάριο 1 Σενάριο 2 ΣΥΝΟΛΟ 170,9 980,7 189,9 56,6 ΘΕΡΜΑΝΣΗ 128,8 654,4 107,6 21,9 ΖΝΧ 32,8 295,8 58 10,4 ΨΥΞΗ 9,2 30,6 24,2 24,2 κατηγορία Η κατηγορία Γ κατηγορία Α
16 Αποτελέσματα (2) Λειτουργικό κόστος ( ) Κόστος επένδυσης ( ) Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh/m2) Πσοστό εξοικονόμηση ς πρωτ. ενέργειας (%) Κόστος ενέργειας που εξοικονομείτα ι ( /kwh) Μείωση εκπομπών CO2 (Kg/m²) Περίοδος απόσβεσης (χρόνια) Σενάριο 2 3.663,50 155.710,10 924,2 94,2 0,1 232,1 1,9 Σενάριο 1 16.131,00 173.723,10 790,9 80,6 0,2 206,1 2,5 Κτίριο Μελέτης 85.598,60 Κτίριο Αναφοράς 17.156,50
Συμπεράσματα 17 Η αγορά της ενεργειακής ανακαίνισης βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο Τα μέχρι τώρα υποστηρικτικά προγράμματα δεν εκμεταλλεύονται πλήρως το δυναμικό εξοικονόμησης Μια συλλογική προσέγγιση προσφέρει μεγαλύτερα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη.προυποθέτει επίσης αλλαγή νοοτροπίας
18 Ευχαριστώ πολύ Κυριακή Μεταξά, Αρχιτέκτονας ΜSc Energy Systems - Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας E Kyriaki.metaxa@gr.boell.org T 2310 282829 W http://gr.boell.org