ΛΥΣΕΙΣ 5 ου ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2008 2009 ΜΑΘΗΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΟ: 5 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 27/05/2008 ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 9 (ΕΝΝΕΑ) ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΕΡΟΣ Α: ΕΚΘΕΣΗ (30 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να αναπτύξετε ΕΝΑ από τα πιο κάτω θέματα (περίπου 250 300 λέξεις): Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στις μέρες μας είναι το πρόβλημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Γράψτε παραδείγματα που επιβεβαιώνουν την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και προτείνετε τρόπους για να το προστατέψουμε. Γράψτε για μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη που είχατε κάποια στιγμή στην επαγγελματική σας καριέρα, στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο σας. (Διάλογος). Πόσο δύσκολο και πόσο χρήσιμο είναι κατά τη γνώμη σου να μάθει κάποιος ελληνικά; ΜΕΡΟΣ Β: ΚΕΙΜΕΝΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ (20 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να διαβάσετε το κείμενο και να κάνετε τις ασκήσεις που ακολουθούν: Μια τάξη μαθητών Γυμνασίου που στην περιοχή τους οργανώνεται από το Δήμο και διάφορες οικολογικές ομάδες μια εκστρατεία διαφώτισης των πολιτών για τη μείωση της ρύπανσης και των σκουπιδιών ανέλαβε να γράψει ένα κείμενο πέντε παραγράφων, το οποίο απευθύνεται στους μεγαλύτερους συμπολίτες τους. Στο κείμενο αυτό οι μαθητές περιγράφουν την κατάσταση και στη συνέχεια προτείνουν τρόπους με τους οποίους θα βοηθήσουν να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ρύπανσης και των σκουπιδιών στην πόλη τους. Αγαπητοί μας συμπολίτες, Η τάξη μας συμμετέχει στην εκστρατεία του Δήμου και των διάφορων οικολογικών ομάδων για τη διαφώτιση των πολιτών σχετικά με το πρόβλημα της ρύπανσης και των σκουπιδιών που αντιμετωπίζει η πόλη μας. Αποφασίσαμε λοιπόν να συντάξουμε αυτό το κείμενο για να σας παρουσιάσουμε την έκταση του προβλήματος και κυρίως να σας παροτρύνουμε να συμβάλετε ο καθένας με το δικό του τρόπο στην επίλυσή του. Δυστυχώς η τήρηση της καθαριότητας στην πόλη μας είναι προβληματική. Οι δρόμοι, οι πλατείες, ακόμα και το όμορφο πάρκο είναι γεμάτα σκουπίδια. Πολλοί ακόμα συμπολίτες μας επιμένουν να τοποθετούν τις σακούλες με τα οικιακά απορρίμματα όχι μέσα στους ειδικούς κάδους αλλά γύρω απ αυτούς. Η δυσωδία που προκαλείται, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι αφόρητη, ενώ οι αδέσποτες γάτες και οι σκύλοι που μαζεύονται γύρω απ αυτά, ανοίγοντας και ανακατεύοντάς τα, κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο τραγική. Όσο για την παραλία μας, έχει μετατραπεί σε σκουπιδότοπο, καθώς
πλαστικά, χαρτιά και σαπισμένα τρόφιμα τη σκεπάζουν απ άκρη σε άκρη, λες και δεν επαρκεί η ρύπανση που υφίσταται από τα λύματα των ξενοδοχείων και των καταστημάτων που υπάρχουν στην περιοχή. Όλη αυτή η κατάσταση όχι μόνο αλλοιώνει αισθητικά την πόλη μας, αλλά θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας, ενώ πλήττεται και ο τουρισμός, που αποτελεί βασική πηγή οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής. Σίγουρα θα σκέφτεστε ότι όλα αυτά αφορούν κυρίως τις δημοτικές αρχές. Η αλήθεια όμως είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει αν και εσείς οι ίδιοι δε συνειδητοποιήσετε το μέγεθος του προβλήματος και δεν αποφασίσετε να αποκτήσετε οικολογική συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να συγκεντρώνετε τα σκουπίδια σας σε σακούλες που κλείνουν καλά και να τα τοποθετείτε μέσα σε κάδους και όχι γύρω απ αυτούς. Επιπλέον, είναι σημαντικό να μην πετάτε τα σκουπίδια σας στους δρόμους και στους άλλους κοινόχρηστους χώρους αλλά σε ειδικά καλάθια. Αν αυτά δεν επαρκούν, θα πρέπει να ειδοποιείτε αμέσως το Δήμο για να συμπληρώσει τις ελλείψεις. Επίσης, θα πρέπει όλοι να συμμετέχετε στο πρόγραμμα της ανακύκλωσης. Υλικά όπως το γυαλί, το χαρτί και το αλουμίνιο καλό είναι να ξεχωρίζονται από τα άλλα απορρίμματα και να ρίχνονται στους ειδικούς κάδους. Αν ωστόσο αυτοί δεν υπάρχουν στην περιοχή σας, πρέπει να ενημερώσετε τις δημοτικές αρχές για να φροντίσουν το θέμα. Τέλος, απλοί πολίτες αλλά και επιχειρηματίες θα πρέπει να βοηθήσουν με κάθε τρόπο στην εφαρμογή του βιολογικού καθαρισμού των λυμάτων της πόλης, που θα μειώσει αισθητά τη ρύπανση της όμορφης θάλασσάς μας. Στις συζητήσεις για την πραγματοποίηση του σχεδίου θα πρέπει να συμμετάσχουν όλοι για να καταθέσουν προσωπικές γνώμες και απόψεις. Πιστεύουμε ότι οι περισσότεροι από εσάς θα δείξετε ευαισθησία και θα κινητοποιηθείτε άμεσα για να κρατήσουμε την πόλη μας καθαρή και όμορφη. Έτσι θα αποδείξετε έμπρακτα ότι αγαπάτε τον τόπο σας και τον σέβεστε. Κυρίως όμως θα δείξετε ότι διακρίνεστε από πολιτισμένη συμπεριφορά, αφού η τήρηση της καθαριότητας και η προστασία του περιβάλλοντος είναι πάνω απ όλα ένδειξη πολιτισμού. Δ. Καλαβρουζιώτου Ν. Σταθόπουλος Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Εκδόσεις: Σαββάλας 1. Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις. (10 μονάδες) 1. Από ποιους, για ποιο λόγο γράφτηκε το συγκεκριμένο κείμενο και σε ποιους απευθύνεται; Το συγκεκριμένο κείμενο γράφτηκε από μια τάξη μαθητών γυμνασίου και απευθύνεται στους μεγαλύτερους συμπολίτες τους. Σκοπός τους είναι να διαφωτίσουν τους πολίτες σχετικά με το πρόβλημα της ρύπανσης και των σκουπιδιών που αντιμετωπίζει η πόλη τους και στη συνέχεια να προτείνουν τρόπους με τους οποίους θα βοηθήσουν να λυθεί το πρόβλημα αυτό.
2. Ποια προβλήματα υπάρχουν στην πόλη αυτή; (Γράψτε τουλάχιστον δύο.) Υπάρχουν πολλά προβλήματα όσον αφορά στην τήρηση της καθαριότητας της πόλης αυτής. Μερικά απ αυτά είναι τα ακόλουθα: 1. Οι δρόμοι, οι πλατείες, ακόμα και το όμορφο πάρκο είναι γεμάτα σκουπίδια. 2. Πολλοί πολίτες επιμένουν να τοποθετούν τις σακούλες με τα οικιακά απορρίμματα όχι μέσα στους ειδικούς κάδους αλλά γύρω απ αυτούς και έτσι η δυσωδία που προκαλείται, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι αφόρητη. 3. Οι αδέσποτες γάτες και οι σκύλοι που μαζεύονται γύρω από τα οικιακά απορρίμματα, ανοίγοντας και ανακατεύοντάς τα, κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο τραγική. 4. Η παραλία, έχει μετατραπεί σε σκουπιδότοπο, καθώς πλαστικά, χαρτιά και σαπισμένα τρόφιμα τη σκεπάζουν απ άκρη σε άκρη, λες και δεν επαρκεί η ρύπανση που υφίσταται από τα λύματα των ξενοδοχείων και των καταστημάτων που υπάρχουν στην περιοχή. 5. Αλλοιώνεται αισθητικά η πόλη, τίθεται σε κίνδυνο η υγεία τους, ενώ πλήττεται και ο τουρισμός, που αποτελεί βασική πηγή οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής. 3. Με ποιους τρόπους θα μπορούσαν ν αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά; (Γράψτε τουλάχιστον δύο.) Τα προβλήματα θα μπορούσαν ν αντιμετωπιστούν με τους εξής τρόπους: Πρέπει οι ίδιοι να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος του προβλήματος και να αποφασίσουν να αποκτήσουν οικολογική συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να συγκεντρώνουν τα σκουπίδια σας σε σακούλες που κλείνουν καλά και να τα τοποθετούν μέσα σε κάδους και όχι γύρω απ αυτούς. Επιπλέον, είναι σημαντικό να μην πετάνε τα σκουπίδια τους στους δρόμους και στους άλλους κοινόχρηστους χώρους αλλά σε ειδικά καλάθια. Αν αυτά δεν επαρκούν, θα πρέπει να ειδοποιούν αμέσως το Δήμο για να συμπληρώσει τις ελλείψεις. Επίσης, θα πρέπει όλοι να συμμετέχουν στο πρόγραμμα της ανακύκλωσης. Υλικά όπως το γυαλί, το χαρτί και το αλουμίνιο καλό είναι να ξεχωρίζονται από τα άλλα απορρίμματα και να ρίχνονται στους ειδικούς κάδους. Αν ωστόσο αυτοί δεν υπάρχουν στην περιοχή τους, πρέπει να ενημερώσουν τις δημοτικές αρχές για να φροντίσουν το θέμα. Τέλος, απλοί πολίτες αλλά και επιχειρηματίες θα πρέπει να βοηθήσουν με κάθε τρόπο στην εφαρμογή του βιολογικού καθαρισμού των λυμάτων της πόλης, που θα μειώσει
αισθητά τη ρύπανση της όμορφης θάλασσάς τους. 4. Κατά την άποψή σας, εμείς τι μπορούμε να κάνουμε σε προσωπικό επίπεδο για να βοηθήσουμε γενικότερα ν αντιμετωπιστεί το μεγάλο αυτό πρόβλημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος; Εμείς σε προσωπικό επίπεδο, μπορούμε να κάνουμε πολλά. Πρώτα απ όλα πρέπει να ξεχάσουμε το αυτοκίνητό μας και να χρησιμοποιούμε λεωφορείο ή και ποδήλατο ακόμη. (Αν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το αυτοκίνητό μας, αμόλυβδη βενζίνη μόνο.) Δεύτερον, μπορούμε να διαμαρτυρηθούμε ενάντια σε εταιρείες που ρυπαίνουν το περιβάλλον μας. Μπορούμε να κάνουμε τη θέση μας γνωστή μέσα από επιστολές στον τύπο ή μπορούμε να μποϋκοτάρουμε μαζικά τα προϊόντα τους. 2. Τι σημαίνουν τα πιο κάτω; (είναι υπογραμμισμένα στο κείμενο) (3 μονάδες) 1) οικολογική συμπεριφορά: συμπεριφορά κατά την οποία οι άνθρωποι σέβονται και προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον. 2) κοινόχρηστοι χώροι: χώροι, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα απ όλους. 3) πρόγραμμα ανακύκλωσης: πρόγραμμα κατά το οποίο υλικά όπως το γυαλί, το χαρτί και το αλουμίνιο ξεχωρίζονται από τα άλλα απορρίμματα, ρίχνονται σε ειδικούς καλάθους και μετά ξαναχρησιμοποιούνται. 3. Κυκλώστε (Σ), αν είναι σωστό ή (Λ), αν είναι λάθος: (3 μονάδες) Σ αυτή την εκστρατεία διαφώτισης των πολιτών συμμετέχει μόνο αυτή η ομάδα μαθητών. Σ Λ Ένα από τα αποτελέσματα της εικόνας που παρουσιάζει η πόλη είναι και η μείωση του τουρισμού. Σ Λ Η υγεία των πολιτών κινδυνεύει από τη ρύπανση και τα σκουπίδια που υπάρχουν στην πόλη. Σ Λ Με το κείμενο αυτό που έγραψαν οι μαθητές λύθηκε το πρόβλημα της ρύπανσης και των σκουπιδιών στην πόλη τους. Σ Λ Να αντιστοιχίσετε αυτά που σημαίνουν το ίδιο (όπως το παράδειγμα). (4 μονάδες) 1. συμμετέχει α. σκουπίδια 1 ε 2. παροτρύνουμε β. κακή οσμή 2 ζ 3. τοποθετούν γ. ακαθαρσίες 3 δ 4. απορρίμματα δ. βάζουν 4 α 5. δυσωδία ε. λαμβάνει μέρος 5 β 6. αφόρητη στ. καταστρέφει 6 θ 7. αδέσποτες ζ. προτρέπουμε 7 η 8. λύματα η. οι χωρίς αφεντικό 8 γ 9. αλλοιώνει θ. ανυπόφορη 9 στ
Μέρος Γ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ (50 ΜΟΝΑΔΕΣ) 1. Βάλτε τα ρήματα στην σωστή έγκλιση και φωνή, στο σωστό χρόνο, πρόσωπο και αριθμό. (10 μονάδες) 1. Όλοι μας στενοχωρηθήκαμε πολύ, όταν μάθαμε τα άσχημα νέα. (στεναχωριέμαι) 2. Παιδιά, μη φάτε όλο το παγωτό. Αφήστε λίγο και για τη μικρή σας αδελφή. (τρώω) 3. Στάσου! Πού πας; Έρχομαι κι εγώ μαζί σου. (στέκομαι) 4. Όταν έφτασε η αστυνομία, οι κλέφτες είχαν φύγει. (φεύγω) 5. Οι γονείς μου, την τελευταία φορά που ταξίδεψαν με τρένο, ταλαιπωρήθηκαν πολύ. (ταλαιπωρούμαι) 6. Κάθε χρόνο σκοτώνονται δέκα χιλιάδες φώκιες από τον άνθρωπο. (σκοτώνομαι) 7. Από το πρωί ως αυτή τη στιγμή έχω οδηγήσει πάνω από 600 χιλιόμετρα. (οδηγώ) 8. Θέλει να παραιτηθεί από την εταιρεία, αλλά περιμένει να βρει πρώτα άλλη δουλειά. (παραιτούμαι) 9. Όταν ήσουνα πιο μικρός, κάθε φορά που ερχόταν ο γιατρός στο σπίτι, κρυβόσουν πίσω από την πόρτα. (κρύβομαι) 10.Φοβάμαι ότι στον αυριανό ποδοσφαιρικό αγώνα, η ομάδα μας θα νικηθεί από την αντίπαλη ομάδα. (νικιέμαι) 2. Βάλτε τα επίθετα και ουσιαστικά στο σωστό τύπο. (10 μονάδες) 1. Τον τελευταίο καιρό έχω συνεχείς πόνους στο στομάχι. Πρέπει να πάω στο γιατρό. (συνεχής, πόνος) 2. Υπάρχουν Έλληνες συγγραφείς που είναι διεθνώς γνωστοί. (Έλληνας, συγγραφέας) 3. Στο σαλόνι μας υπάρχουν δύο μεγάλοι καναπέδες. (μεγάλος, καναπές) 4. Έχω κάνει πολλά λάθη στη ζωή μου αλλά εσύ ήσουν το μεγαλύτερο. (πολύ, λάθος) 5. Θα αναλάβετε τα νέα καθήκοντά σας την ερχόμενη Δευτέρα. (νέο, καθήκον) 6. Στο τσίρκο είχε τρεις μαϊμούδες, που ήταν πολύ παιχνιδιάρες (μαϊμού, παιχνιδιάρα) 7. Οι απαντήσεις που μας έδωσε ήταν ειλικρινείς. (απάντηση, ειλικρινής) 8. Υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ των δύο τελευταίων γεγονότων. (τελευταίο, γεγονός) 9. Χθες ήπια καφέ με τον πιο κουτσομπόλη άντρα που έχω συναντήσει μέχρι τώρα. (κουτσομπόλης, άντρας) 10. Αυτός εκεί που βλέπεις είναι από τους πιο διάσημους ηθοποιούς του θεάτρου σήμερα. (διάσημος, ηθοποιός) 3. Αλλάξτε τις προτάσεις, χωρίς να αλλάξει η σημασία τους. (6 μονάδες) 1. Δεν μπορείς να ψήσεις αυτή την τυρόπιτα στο φούρνο σου. Αυτή η τυρόπιτα δεν μπορεί να ψηθεί στο φούρνο σου. 2. Τα ενοίκια των διαμερισμάτων αυξήθηκαν πολύ φέτος. Υπήρξε μεγάλη αύξηση στα ενοίκια των διαμερισμάτων φέτος. 3. Τα ιταλικά αυτοκίνητα είναι συνήθως φτηνότερα από τα γερμανικά. Τα γερμανικά αυτοκίνητα είναι συνήθως ακριβότερα από τα ιταλικά. 4. Δεν καταλαβαίνω τη σημασία αυτής της λέξης. Δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει αυτή η λέξη.
4. Συμπληρώστε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις, που σχηματίζονται απ αυτές που σας δίνονται. (6 μονάδες) 1) Στην επιστροφή μας από το ταξίδι είχε τόση κίνηση, ώστε φτάσαμε νύχτα στο σπίτι. (επιστρέφω) 2) Συνήθως οι γονείς δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους. (επικοινωνία) 3) Η κατανάλωση της μπίρας στην Ελλάδα το καλοκαίρι είναι μεγάλη. (καταναλώνω) 4) Η ιδιωτική σχολή "Αριστοφάνης" επιθυμεί να προσλάβει καθηγητές αγγλικών και γερμανικών. (πρόσληψη) 5) Ο Γιάννης πήρε δάνειο από την τράπεζα για ν αγοράσει αυτοκίνητο. (δανείζω) 6) Η χθεσινή έξοδος ήταν υπέροχη. Όλοι μας διασκεδάσαμε πολύ. (διασκέδαση) 5. Να γράψετε τα συνώνυμα. (5 μονάδες) 1. εκπαίδευση = παιδεία 2. συλλογίζομαι = σκέφτομαι 3. καταπληκτικά = υπέροχα 4. διάσημος = γνωστός 5. επιστροφή = γυρισμός 6. Να γράψετε τα αντίθετα. (5 μονάδες) 1. εισάγω εξάγω 2. δισταγμός τόλμη 3. αρχικά τελικά 4. μακρινός κοντινός 5. απαγορεύεται επιτρέπεται 7. Βάλτε στα κενά "ότι / πως", "ό,τι", "που" ή "να" ανάλογα. (3 μονάδες) 1. Ελπίζω να σας δούμε το βράδυ στη συναυλία. 2. Μας είπε ότι / πως μπορούμε να φάμε και να πιούμε ό,τι θέλουμε. 3. Μου φαίνεται ότι δε χάρηκε καθόλου που μας συνάντησε. 4. Ζητάει συγγνώμη που δεν μπορούσε να σας περιμένει αλλά έπρεπε να πάει σε μια διάλεξη. 8. Διαλέξτε τη πιο σωστή λέξη. (5 μονάδες) 1. Επειδή είναι φίλη μας, της ζητήσαμε να είναι.στο γάμο μας. α. αφεντικό β. πώληση γ. κουμπάρα 2. Δεν ξέρω εσείς τι θα κάνετε, εγώ., θα πάω στο πάρτι του Αντρέα. α. πάντως β. άλλωστε γ. επειδή 3. Αυτή η ταινία είχε. επιτυχία. α. διάσημη β. διεθνή γ. σκληρή
4. Η ελληνική και η λατινική. από μια κοινή γλώσσα. α. διαιρούνται β. προέρχονται γ. εμφανίζονται 5. Δεν έχει τα απαραίτητα. για τη θέση αυτή. α. διαστήματα β. στρώματα γ. προσόντα