ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Εγχειρίδιο υλοποίησης Σύνταξη: Ευτυχία Ναθαναήλ, Επιστημονικά Υπεύθυνη Βόλος, Απρίλιος 2015
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πλαίσια των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για την απόκτηση διπλώματος από το Τμήμα Πολιτικού Μηχανικού (ΤΠΜ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εφαρμόζεται πρόγραμμα πρακτικής άσκησης των φοιτητών και φοιτητριών του τμήματος, το οποίο επιτυγχάνεται μέσα από την αμφίδρομη ανταλλαγή διαδικασιών μεταξύ της παρεχόμενης από το ΤΠΜ εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης. Η πρακτική άσκηση υλοποιείται με την τοποθέτηση των φοιτητών και φοιτητριών σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς και επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στο χώρο του σχεδιασμού, της μελέτης, της κατασκευής, της λειτουργίας και της διαχείρισης έργων του γνωστικού αντικειμένου του πολιτικού μηχανικού, προκειμένου να γίνει η αρχή για την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας σε αντικείμενο συναφές με το αντικείμενο σπουδών. Η πρακτική άσκηση του ΤΠΜ λειτουργεί από το 2002, και με τις καινοτόμες και οργανωμένες δράσεις που ορίζονται στα πλαίσια του τρέχοντος προγράμματος ενισχύεται και βελτιώνεται ο θεσμός αυτής. Οι κύριες δράσεις, στις οποίες δομείται η πρακτική άσκηση αφορούν: στη θέσπιση συμφωνίας-πλαισίου μεταξύ του ΤΠΜ και επιλεγμένων επαγγελματικών φορέων στην προώθηση εξασφάλισης θέσεων εργασίας στους παραπάνω φορείς, αντίστοιχων με τους στόχους και τα προσόντα των φοιτητών/φοιτητριών στην ουσιαστική προετοιμασία των ασκούμενων φοιτητών και φοιτητριών και στη εποπτεία αυτών κατά τη διάρκεια της άσκησής τους τόσο από εκπροσώπους των επαγγελματικών φορέων, όσο και από το επιστημονικό και διδακτικό προσωπικό του ΤΠΜ στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας των φοιτητών/τριών στην καταγραφή και αποτίμηση της αποκτηθείσας εμπειρίας σε σχέση με την παροχή γνώσεων και δεξιοτήτων από το πρόγραμμα σπουδών του ΤΠΜ, όπως προκύπτει τόσο από την αυτοαξιολόγηση του προγράμματος, όσο και από την αξιολόγηση αυτού από τους επαγγελματικούς φορείς στη συνεχή αξιολόγηση και βελτίωση της πρακτικής άσκησης Διάχυση πληροφορίας επιτυγχάνεται μέσα από την συνεχώς ενημερωμένη ιστοσελίδα του ΤΠΜ και της Δομής Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας (ΔΑΣΤΑ), καθώς και από εκδηλώσεις πληροφόρησης των εκπαιδευόμενων φοιτητών/φοιτητριών και φορέων υποδοχής τους.
ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Η πρακτική άσκηση των φοιτητών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών είναι δίμηνης διάρκειας και πραγματοποιείται τους καλοκαιρινούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, μετά την ολοκλήρωση του τέταρτου έτους σπουδών. ΤΡΕΧΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Από τον Οκτώβριο 2010, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών μαζί με άλλα 14 τμήματα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συμμετέχει στο Πρόγραμμα «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2007-2013), το οποίο χρηματοδοτείται από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού χρηματοδοτούνται δράσεις που αφορούν στο σχεδιασμό, υλοποίηση και αξιολόγηση της πρακτικής άσκησης του φοιτητών του τμήματός μας για τα έτη 2009-2010, 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013, 2013-2014 και 2014-2015. Για την υποστήριξη του προγράμματος αυτού ιδρύθηκε το γραφείο Πρακτικής Ασκησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που υπάγεται στη ΔΑΣΤΑ, με ιδρυματική υπεύθυνη την κ. Δόμνα Κακανά, καθώς και τα τμηματικά γραφεία. Ειδικότερα, για το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, το Γραφείο Πρακτικής Ασκησης στεγάζεται στο ισόγειο του κτιρίου των Πολιτικών Μηχανικών με επιστημονική υπεύθυνη την κ. Ευτυχία Ναθαναήλ και διοικητική υπεύθυνη την κ. Βάσια Βασιλείου. ΦΟΡΕΙΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φορείς υποδοχής των φοιτητών/τριών μπορεί να είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί οργανισμοί και επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στο χώρο του σχεδιασμού, της μελέτης, της κατασκευής, της λειτουργίας και της διαχείρισης έργων του γνωστικού αντικειμένου του πολιτικού μηχανικού. Οι φορείς αυτοί θα πρέπει να είναι σε θέση να αναθέτουν στους εκπαιδευόμενους και υποψήφιους διπλωματούχους μας εργασίες, ώστε να προσεγγίσουν, όσο αυτό είναι εφικτό, τις συνθήκες του επαγγέλματος. Το αντικείμενο απασχόλησης των φοιτητών/τριών καθορίζεται από το πρόγραμμα του φορέα στον οποίο πραγματοποιείται η Πρακτική Άσκηση, κάτω από την προϋπόθεση ότι αυτό θα έχει άμεση συνάφεια με το αντικείμενο σπουδών τους, ενώ θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι θα χρίζουν των ίδιων υποχρεώσεων και μεταχείρισης με τους άλλους εργαζόμενους του φορέα.
Η εύρεση των φορέων γίνεται είτε από το Ενιαίο πληροφοριακό Σύστημα της ΔΑΣΤΑ, είτε των τμημάτων της σχολής, είτε από δική τους προσέγγιση, είτε με πρόταση των φοιτητών του Τμήματός μας ή/και καθηγητών. Η διαδικασία της τοποθέτησης των φοιτητών/τριών στους φορείς πραγματοποιείται από το Γραφείο Πρακτικής Άσκησης του Τμήματός μας, το οποίο σε συνεργασία με τους υπευθύνους των φορέων ορίζει τον ακριβή χρόνο άσκησής τους. Για την έναρξη της πρακτικής άσκησης κάθε φοιτητή, υπογράφεται με τον φορέα σχετική σύμβαση στην οποία αναγράφονται οι όροι συνεργασίας. Η διάρκεια της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών/τριών μπορεί να κυμαίνεται από έναν έως δύο μήνες. Καθ όλη τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης οι φοιτητές/τριες έχουν ασφαλιστική κάλυψη έναντι ατυχημάτων κατά την περίοδο της άσκησής τους την οποία καλύπτει το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το κόστος της κάλυψης αυτής ανέρχεται στο 1% επί της 12ης ασφαλιστικής (βασικό ημερομίσθιο εργάτη). ΒΗΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Τα βήματα που υλοποιούνται για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της Πρακτικής Ασκησης περιγράφονται στη συνέχεια: Βήμα 1: Το Γραφείο Πρακτικής Άσκησης Πολιτικών Μηχανικών καλεί με ανακοίνωσή του τους φοιτητές/τριες που προτίθενται να εκπονήσουν πρακτική άσκηση το επόμενο καλοκαίρι να υποβάλουν σχετική αίτηση. Βήμα 2: Οι προτιθέμενοι φοιτητές/τριες συμπληρώνουν την καρτέλα εγγραφής και την καρτέλα ΠΑ (ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα www.pa.uth.gr ). Η είσοδος στο σύστημα γίνεται με το username και password του λογαριασμού e-mail του πανεπιστημίου. Μετά την ολοκλήρωση της Αίτησης/Εγγραφής, ο φοιτητής συμπληρώνει την Καρτέλα Πρακτικής Άσκησης με τα στοιχεία του φορέα στον οποίο επιθυμεί να πραγματοποιήσει την άσκησή του. Η εύρεση του φορέα μπορεί να γίνει είτε από τη διαθέσιμη βάση δεδομένων στο πληροφοριακό σύστημα ΑΤΛΑΣ (http://atlas.grnet.gr ), είτε με τη βοήθεια του ΓΠΜ, είτε μετά από πρόταση του φοιτητή. Βήμα 3: Το γραφείο πρακτικής άσκησης διαμορφώνει πίνακα με τα στοιχεία των φοιτητών/τριών, των φορέων και των εποπτών. Η αντιστοίχηση των φοιτητών/τριών σε επόπτες γίνεται βάσει ισοκατανομής των πρώτων στους καθηγητές που ορίζονται από το Τμήμα ως επόπτες, ανά τομέα, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό.
Βήμα 4: Οι επόπτες επικοινωνούν με τον υπεύθυνο εκπρόσωπο που ορίζεται από τους προτεινόμενους φορείς, ώστε να γίνει καλύτερη προετοιμασία της πρακτικής άσκησης με συνεργασία μεταξύ φορέα και Τμήματος και ενημερώνουν το γραφείο πρακτικής άσκησης σχετικά με την έγκρισή τους να προχωρήσουν στην σύναψη σύμβασης πρακτικής άσκησης μεταξύ του φορέα και του Πανεπιστημίου. Σε περίπτωση που για κάποιο λόγο δεν είναι εφικτή η σύναψη σύμβασης με τον αρχικά δηλωμένο φορέα (από το βήμα 3), το γραφείο πρακτικής άσκησης αναλαμβάνει την εύρεση νέου φορέα. Βήμα 5: Κατόπιν οριστικοποίησης των φορέων, αποστέλλεται επιστολή πρόσκληση συνεργασίας του γραφείου πρακτικής άσκησης στο φορέα με συνημμένα όλα τα απαραίτητα προς συμπλήρωση έντυπα από αυτόν και οδηγίες για την εγγραφή του φορέα στο σύστημα ΑΤΛΑΣ. Βήμα 6: Παράλληλα ο/η φοιτητής/τρια, επισκέπτεται το πλησιέστερο υποκατάστημα ΙΚΑ του φορέα για να του εκδοθεί Αριθμός Μητρώου Ασφαλισμένου (ΑΜΑ) ΙΚΑ το ποίο προσκομίζει στο γραφείο πρακτικής άσκησης του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών. Σχετικές οδηγίες βρίσκονται στη ιστοσελίδα της πρακτικής άσκησης του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών. Βήμα 7: Πριν την έναρξη της πρακτικής άσκησης, προωθούνται οι συμβάσεις στους φορείς υποδοχής προς υπογραφή. Η έγκριση των συμβάσεων πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της ΠΑ. Βήμα 8: Η πρακτική άσκηση των φοιτητών ξεκινά. Βήμα 9: Με την επιστροφή του/της, ο/η φοιτητής/τρια προσκομίζει στο γραφείο πρακτικής άσκησης τη Βεβαίωση Πραγματοποίησης ΠΑ, υπογεγραμμένη από τον φορεά. Οι υποχρεώσεις του φορέα ολοκληρώνονται με την συμπλήρωση και αποστολή στο γραφείο ΠΑ της έντυπης αξιολόγησης. Βήμα 10: Τέλος, συμπληρώνονται (ηλεκτρονικά) τα έντυπα αξιολόγησης από τους επόπτες, τον επιστημονικό υπεύθυνο και τους φοιτητές, και γίνεται η ολοκλήρωση υλοποίησης της πρακτικής άσκησης με την κατάθεση στη γραμματεία του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών καταλόγου με τα ονόματα των φοιτητών/τριών που την ολοκλήρωσαν. Εφόσον προβλέπεται αποζημίωση, πραγματοποιείται και η κατάθεση της σε τραπεζικό λογαριασμό του/της φοιτητή/τριας.
ΡΟΛΟΙ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ Εμπλεκόμενοι στην υλοποίηση της πρακτικής άσκησης είναι το Γραφείο Πρακτικής Ασκησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (που υπάγεται στη ΔΑΣΤΑ), το Γραφείο Πρακτικής Ασκησης του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών με τον επιστημονικό και διοικητικό υπεύθυνο, οι φοιτητές/τριες, οι επόπτες καθηγητές και οι φορείς. Τα Γραφεία Πρακτικής Ασκησης είναι αρμόδια για το σχεδιασμό, παρακολούθησης υλοποίησης, αξιολόγηση και εφαρμογή διορθωτικών ενεργειών της πρακτικής άσκησης. Το γραφείο του Πανεπιστημίου έχει περισσότερο οργανωτικό/επιτελικό/συντονιστικό ρόλο, ενώ του Τμήματος οργανωτικό και λειτουργικό. Επιπλέον, ο επιστημονικός υπεύθυνος επικοινωνεί με τους φοιτητές προκειμένου να τους ενημερώσει για την πρακτική άσκηση και καθόλη τη διάρκεια αυτής για την επίλυση προβλημάτων, επικοινωνεί με τους επόπτες και με τους φορείς για αντίστοιχα θέματα. Είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση του προγράμματος και την εφαρμογή διορθωτικών ενεργειών προς την απρόσκοπτη υλοποίηση της πρακτικής άσκησης. Ο δε διοικητικός υπεύθυνος ετοιμάζει όλα τα απαραίτητα έγγραφα, επεξεργάζεται τα στοιχεία και αποτελεί τη διασύνδεση μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων. Οι φοιτητές/τριες πραγματοποιούν την πρακτική άσκηση, σύμφωνα με τα παραπάνω και αξιολογούν την εμπειρία τους, το φορέα, τον επόπτη και το γραφείο πρακτικής άσκησης του τμήματος. Οι επόπτες βοηθούν τους/τις φοιτητές/τριες στην επιλογή του φορέα που να ανταποκρίνεται καλύτερα στα ενδιαφέροντά τους, εφόσον τους ζητείται, τους παρέχουν βοήθεια στην αρχική επαφή με το φορέα, σε σχετικά θέματα ώστε να είναι έτοιμοι για το ξεκίνημά υλοποίησής της, προσφέρουν καθοδήγηση σε απορίες και αδυναμίες τους. Επικοινωνούν με το φορέα πριν και κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης και ειδικότερα με τον υπεύθυνο για τον/την εκάστοτε φοιτητή/τρια, ώστε να αξιολογήσουν τόσο τις συνθήκες εργασίας όσο και την απόδοση του/της φοιτητή/τριας όπως εκτιμήθηκε από το φορέα. Ο φορέας παρέχει θέση εργασίας στους/στις φοιτητές/τριες και αξιολογεί την πρακτική άσκηση και την απόδοση των φοιτητών/τριών. ΕΝΤΥΠΑ Για το σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της πρακτικής άσκησης απαιτείται η συμπλήρωση εντύπων, όπως φαίνεται ανά εμπλεκόμενο, στα παρακάτω.
Ο επιστημονικός υπεύθυνος συμπληρώνει τα: Έντυπο παρακολούθησης Ι ερωτηματολόγιο πρόβλεψης ενεργειών της πρακτικής άσκησης κατά το σχεδιασμό της πρακτικής άσκησης του έτους Έντυπο παρακολούθησης ΙΙ ερωτηματολόγιο απολογισμού ενεργειών της πρακτικής άσκησης με την ολοκλήρωση αυτής. Έντυπο εποπτείας ΙΙ ερωτηματολόγιο για τον/ην επιστημονικό/η υπεύθυνο/η Ο φοιτητής συμπληρώνει τα: Καρτέλα εγγραφής φοιτητή/τριας, πριν την έναρξη της πρακτικής άσκησης Καρτέλα ΠΑ με τα στοιχεία του προτεινόμενου φορέα Έντυπο αξιολόγησης ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της πρακτικής άσκησης από το/η φοιτητή/ρια Έντυπο αξιολόγησης έκθεση αποτίμησης της πρακτικής άσκησης από το/η φοιτητή/ρια Ο επόπτης συμπληρώνει τα: Έντυπο αξιολόγησης ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της πρακτικής άσκησης από τον/ην επόπτη καθηγητή/ρια (ηλεκτρονικά) Ο φορέας συμπληρώνει τα: Εγγραφή στο πληροφοριακό σύστημα ΑΤΛΑΣ Έντυπο αξιολόγησης ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της πρακτικής άσκησης από το συνεργαζόμενο φορέα Βεβαίωση πραγματοποίησης πρακτικής άσκησης Τέλος, η σύμβαση μεταξύ φορέα και Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συντάσσεται από το γραφείο πρακτικής άσκησης του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και υπογράφεται από το φορέα, το/τη φοιτητή/τρια, τον επιστημονικό υπεύθυνο του Τμήματος και του Πανεπιστημίου και το νόμιμο εκπρόσωπο του Πανεπιστημίου.
Στοιχεία επικοινωνίας: Βασιλική Βασιλείου, διοικητική υπεύθυνη τηλ. 24210-74173, φαξ: 24210-74130 ώρες λειτουργίας γραφείου: καθημερινά 17.00-18.00