Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α. ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ, Περιοδική ἔκδοση Ἱ.Ν. Ἁγ. Γεωργίου Γιαννιτσῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας

2 Εἰσαγωγή 3 Πατερικός Λόγος: Ὁμιλία στόν Ὕπατον Εὐτρόπιον 10 Βίος Ἁγίου: Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Βυζάντιος 12 Εἶπε Γέρων: Παπα-Χαράλαμπος Διονυσιάτης 14 Ἡ Βίβλος τῶν Ψαλμῶν 19 Σπονδή στή μνήμη τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα 27 Ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ καί οἱ θλίψεις τῶν ἀνθρώπων 29 Πῶς θέλει ὁ παπᾶς τήν πρεσβυτέρα του 32 Λόγον εἰς τόν ὅσιον καί θεοφόρον πατέρα ἡμῶν Ἀρσένιο τόν Καππαδόκη 36 Ἡ εὐλογημένη ἀτμόσφαιρα 39 Ἱεραποστολή, ἡ ἐλπίδα τῆς Ἐκκλησίας 41 Ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας περί τῶν Ἁγίων Λειψάνων 51 Βιβλιοπροτάσεις: «Στό περιβόλι τῆς τοπικῆς μας παράδοσης» 53 Τά ἐν οἴκῳ 56 Τά ἐν Μητροπόλει 64 Φωτογραφικό Πανόραμα ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ, Περιοδική ἔκδοση Ἱ.Ν. Ἁγ. Γεωργίου Γιαννιτσῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας ΤεΥχος 21, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Ἐκδίδεται μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας κ.κ. ΙΩΗΛ Ἰδιοκτήτης - Ἐκδότης: Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου Γιαννιτσῶν Ἐκδότης - Διευθυντής: Ἱερεύς Ἰωάννης Σπυρίδης Ἐπιμέλεια Ἔκδοσης: Συντακτική ὁμάδα Φωτογραφίες: Χ. Τουμπουλίδης Ἀνταποκριτής Ἱ. Μητροπόλεως: Ἀρχιμ. Παντελεήμων Καραλάζος Ἐκδοτική Παραγωγή: Γραφικές Τέχνες «ΜΥΓΔΟΝΙΑ», Καμβουνίων 7, Τ.Κ. 546 21 Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 231556, fax: 2310 231899, email: info@ekdoseismygdonia.gr Διεύθυνση: Ἱ.Ν. Ἁγ. Γεωργίου Γιαννιτσῶν, Τ.Κ. 581 00, Τηλ.: 23820 22714, Fax: 23820 22347, e-mail: info@inag.gr/www.inag.gr Τιμή Τεύχους 3,00. Συνδρομή ἐσωτερικοῦ 15

«την καλή ανησυχία» Η ζωή μας εἶναι γεμάτη ἀπό ἀναζητήσεις, ἀμφιβολίες καί ἐρωτηματικά. Ἀνησυχίες καλές καί ὠφέλιμες, ἀλλά καί ἐπιζήμιες καί βλαβερές. Στόχος μας πρέπει νά εἶναι ἡ καλή ἀνησυχία, ὅπως ἔλεγε καί ὁ γέροντας Παΐσιος, πού ἔχει νά κάνει μέ τό σκοπό τῆς ζωῆς μας, τό νά «δοῦμε πρόσωπο Χριστοῦ». Σήμερα πολλοί εἶναι αὐτοί πού ἐμποδίζουν καί ἀνακόπτουν τήν πορεία πρός τό σκοπό αὐτό. Χρησιμοποιοῦν μέσα ἀθέμιτα. Τό σχολεῖο, τό Ιnternet, ἡ τηλεόραση καί οἱ ἐφημερίδες γίνονται ἐργαλεῖα στά χέρια τους. Σπέρνουν ἀμφιβολίες, διαβάλλουν, σκανδαλίζουν. Ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ἔλεγε: «Δέν μπορεῖς νά ἀπωθήσεις τό κακό μέ τό νά κλείσεις τά μάτια σου ἤ νά κλείσεις τά αὐτιά σου. Δέν γίνεται αὐτό. Θά συναντήσεις τό κακό μέσα στή ζωή σου. Ἐάν εἶσαι γενναῖος κι ἄν ἔχεις θωρακιστεῖ πνευματικά ἀπό τήν Ἐκκλησία μπορεῖς νά χρησιμοποιήσεις τά ὅπλα τῆς πνευματικῆς στρατιᾶς καί νά νικήσεις». Μιά ταπεινή ἀσπίδα πνευματικῆς θωράκισης πιστεύουμε ὅτι ἀποτελεῖ καί τό περιοδικό «Εκ ΒαθΕων». Δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα μέσο ἐνημέρωσης ἐκκλησιαστικών νέων, ἀλλά ἐφόδιο γιά πνευματική ἀφύπνιση. Συνεχίζουμε τήν ἔκδοση τοῦ περιοδικοῦ μας, μέ τίς εὐλογίες τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας κ. Ἰωήλ, ἀνανεωμένη καί ἐπαυξημένη, κλείνοντας ὀχτώ χρόνια ἀπό τό πρῶτο τεῦχος καί ξεπερνῶντας τίς διάφορες δυσκολίες. Εὐχόμαστε τό περιοδικό «Εκ ΒαθΕων» νά ἀποτελέσει γιά κάθε ἀναγνώστη πνευματική λιακάδα, ὥστε ἡ ψυχή του νά γεμίσει ἄνθη μετανοίας, πού θά φέρουν καρπούς ἀρετῆς. Ὁ ὑπεύθυνος τοῦ περιοδικοῦ πρωτ. Ἰωάννης Σπυρίδης 2 Eκ ΒαθEων

Πατερικος Λογος Ὁμιλία εἰς τόν Ὕπατον Εὐτρόπιον τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου Τόν παρακάτω συγκλονιστικό λόγο ἐκφώνησε ὁ ἱερός Χρυσόστομος στά 399, ἕνα ἔτος ἀφοῦ εἶχε ἀνεβεῖ στόν πατριαρχικό θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὁ Εὐτρόπιος ἦταν ἕνας εὐνοῦχος ὑπηρέτης τῶν ἀνακτόρων ὁ ὁποῖος κατάφερε νά φτάσει στό ἀξίωμα τοῦ ὑπάτου, τοῦ κορυφαίου δηλαδή κρατικοῦ ἀξιώματος. Ἐξαιτίας ὅμως τῆς σκληρότητας καί τῆς φιλαργυρίας του ἔγινε ἰδιαίτερα ἀντιπαθής στό λαό καί μάλιστα ὁ στρατός ἀπαίτησε ἀπό τόν αὐτοκράτορα νά τόν θανατώσει. Τότε ὁ φοβερός αὐτός διώκτης τῶν χριστιανῶν κατέφυγε στήν ἐκκλησία γιά νά σωθεῖ ἀπό τό φρικτό τέλος πού τόν περίμενε. Ὁ Χρυσόστομος τόν δέχτηκε καί ἀρνήθηκε νά παραδώσει τόν ὑπόδικο στούς στρατιῶτες πού εἶχαν κυκλώσει τό ναό. Στό μεταξύ ὁ λαός εἶχε σπεύσει νά ἀντικρίσει τόν πρώην παντοδύναμο διώκτη νά τρέμει μπροστά στό ἱερό θυσιαστήριο. Πολλοί ἀπό τούς χριστιανούς ἐπιθυμοῦσαν τήν πα ρά δοσή του στήν ἐξουσία, ὥστε νά τιμωρηθεῖ ὅπως τοῦ ἄξιζε. Τότε ὁ ἅγιος μέ τήν ὁμιλία του ἀπό τόν ἄμβωνα ἄδραξε τήν εὐκαιρία καί δίδαξε στούς χριστιανούς σχετικά μέ τή ματαιότητα τῶν ἀνθρωπίνων καί ταυτόχρονα κίνησε τίς καρδιές τους σέ ἔλεος ἀπέναντι τοῦ ἀξιο λύπητου ἀξιωματούχου. Μόνο ἕνας Χρυσόστομος, ὡς ρήτορας καί ὡς ἅγιος, πού ἦταν θά μποροῦσε ταυτόχρονα καί νά μιλήσει ὠμά γιά τό κατάντημα τοῦ Εὐτρόπιου ἀλλά καί νά μή φανεῖ σκληρός. Ὁ λόγος του μάλιστα προκάλεσε στούς πιστούς τή συμπάθεια, τήν ἀμνησικακία καί τήν ἐπιθυμία ἀνταποδόσεως καλοῦ ἀντί κακοῦ ἀπέναντι τοῦ πρώην τυράννου καί διώκτη τους. Νά σημειώσουμε ὅτι ὁ Εὐτρόπιος εἶχε εἰσηγηθεῖ καί εἶχε πάρει τήν ἔγκριση τοῦ αὐτοκράτορα τήν προηγούμενη χρονιά γιά νά ἀκυρωθεῖ ὁ νόμος πού ὅριζε ὅτι οἱ ναοί ἦταν ἄσυλα ἀπαραβίαστα. Εκ ΒαθΕων 3

Σέ ὅλες τίς περιστάσεις, ἀλλά πρό παντός σήμερα εἶναι ἐπίκαιρο νά ποῦμε Μ α τ α ι - ότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματ α ι ό τ η ς. Ποῦ εἶναι τώρα ἡ λαμπρότης τοῦ ὑπατικοῦ ἀξιώματος; Ποῦ τά χαρωπά φῶτα; Ποῦ τά χειροκροτήματα καί οἱ συνοδεῖες καί οἱ πολυέξοδες τελετές; Ποῦ εἶναι οἱ στέφανοι καί τά ἀκριβά διαμερίσματα; Ποῦ ὁ θόρυβος τῆς πόλεως καί οἱ ζητωκραυγές στά ἱπποδρόμια καί οἱ κολακευτικές ἀρχές; Ὅλα αὐτά διάβηκαν. Φύσηξε ἀγέρας καί μέ μιᾶς ὅλα τά φύλλα τά ἔριξε κάτω, δείχνοντάς μας γυμνό τό δέντρο καί σαλευόμενο ἀπό τή ρίζα του. Ἦταν τόσο δυνατό αὐτό τό δρολάπι, πού ἀπείλησε νά ξερριζώση τό δέντρο καί νά τό διαλύσει ὁλότελα. Ποῦ εἶναι τώρα οἱ ἐπίπλαστοι φίλοι; Ποῦ εἶναι τά συμπόσια καί τά δεῖπνα; Ποῦ εἶναι τό μελισσολόϊ τῶν παρασίτων καί τό ἀψύ κρασί πού χυνόταν ὁλημερίς καί οἱ ποικίλες τέχνες τῶν μαγείρων καί οἱ ὑπηρέτες τῆς ἐξουσίας πού μιλοῦσαν καί ἔκαναν περιποιήσεις μέ πρόθυμη καλωσύνη; Νύχτα ἦταν ὅλα ἐκεῖνα καί ὄνειρο, καί σάν χάραξε ἡ μέρα, ἀφανίσθηκαν. Ἦταν ἄνθη ἐαρινά, καί σάν πέρασε ἡ ἄνοιξις, ὅλα μαράθηκαν. Σκιά ἦταν καί γοργοπερπάτησε. Καπνός ἦταν καί διαλύθηκε. Πομφόλυγες ἦταν καί ἔσκασαν. Ἀράχνης ἱστός ἦταν καί ἔσπασε. Γι αὐτό, τοῦτο τόν πνευματικό λόγο ψάλλουμε πάνω σ αὐτά, λέγοντας Μ α τ α ι ό - της ματαιοτήτων, τά πάντα ματ α ι ό τ η ς. Αὐτός ὁ λόγος καί στούς τοίχους καί στά ἱμάτια καί στήν ἀγορά καί στό σπίτι καί στούς δρόμους καί στίς πόρτες καί στά κατώφλια καί πρό παντός στή συνείδηση τοῦ καθενός διαρκῶς πρέπει νά εἶναι γραμμένος καί νυχτοήμερα νά τόν μελετᾶμε. Ἐπειδή ἡ ἀπατηλότης τῶν πραγμάτων καί

τά προσωπεῖα καί ἡ ὑπόκρισις ἀπό τούς πολλούς νομίζονται σάν ἀλήθεια. Αὐτόν τόν λόγο πρέπει πάντα καί ὅλες τίς ὧρες καί παντοῦ ὁ ἕνας νά λέγῃ στόν ἄλλο καί ν ἀκούη ἀπό τόν πλησίον του. Ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης. Δέν σοῦ ἔλεγα ἀκατάπαυστα πώς ὁ πλοῦτος εἶναι ἄστατος; Ἀλλά ἐσύ δέν μ ἀνεχόσουν. Δέν σοῦ ἔλεγα ὅτι εἶναι ἀγνώμων δοῦλος; Ἀλλά ἐσύ δέν ἤθελες νά τό παραδεχθῆς. Ἰδού τώρα τά γεγονότα βοοῦν ὅτι ὄχι μόνο ἄστατος, ὄχι μόνο ἀγνώμων, ἀλλά καί φονιᾶς εἶναι γιατί αὐτός σέ ἔκαμε νά τρέμης τώρα καί νά φοβᾶσαι. Δέν σοῦ ἔλεγα ὅταν διαρκῶς μέ ἀπειλοῦσες, ἐπειδή σοῦ μιλοῦσα τή γλῶσσα τῆς ἀλήθειας, ὅτι ἐγώ σέ ἀγαπῶ περισσότερο ἀπό τούς κόλακες; Ὅτι ἐγώ πού σέ ἤλεγχα, ἤμουν περισότερο μέ τό μέρος σου ἀπό ὅ,τι ἐκεῖνοι πού σοῦ χαρίζονταν; Δέν πρόσθετα σ ἐκεῖνα τά λόγια μου τό ὅτι εἶναι καλύτερα τά τραύματα τῶν φίλων ἀπό τά πρόθυμα φιλήματα τῶν ἐχθρῶν; Ἄν ὑπέμενες τά τραύματά μου, δέν θά σοῦ γεννοῦσαν τό θάνατο τά φιλήματα ἐκείνων γιατί οἱ δικές μου πληγές ἑτοίμαζαν τήν ἀνάρρωσί σου, ἐνῶ οἱ ἀσπασμοί ἐκείνων σοῦ ἑτοίμαζαν τήν ἀπώλεια. Ποῦ εἶναι τώρα οἱ οἰνοχόοι; Ποῦ εἶναι ἐκεῖνοι πού ξεπηδοῦσαν μπροστά σου στίς ἀγορές καί σέ στεφάνωναν μ ἕνα σωρό ἐγκώμια; Ἀποτραβήχθηκαν, ἀρνήθηκαν τή φιλία, στάθηκαν μακριά ἀπό τήν ἀγωνία σου, γιά νά σωθοῦν. Ἀλλά ἐγώ δέν κάνω τό ἴδιο. Δέν σέ προσπέρασα ἀδιάφορος. Ἔπεσες καί σέ περιμαζεύω καί σέ φροντίζω. Ἡ Ἐκκλησία πού πολέμησες ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά της καί σέ δέχθηκε τά θέατρα πού ἐνίσχυσες καί πού γιά χάρι τους συχνά ἀγανακτοῦσες ἐναντίον μας, σέ πρόδωσαν καί σέ ἄφησαν νά πεθάνης. Ἀλλά ἐμεῖς δέν εἴχαμε πάψει νά σοῦ λέμε πάντα: Γιατί πολιτεύεσαι ἔτσι; Θέλεις νά διαπομπεύσης τήν Ἐκκλησία καί ὁδηγεῖς τόν ἑαυτό σου στό χεῖλος τοῦ κρημνοῦ. Ἀλλά ἐσύ δέν τά λογάριαζες. Καί τά μέν ἱπποδρόμια, ἀφοῦ σοῦ κατέφαγαν τόν πλοῦτο, ἀκόνησαν τό ξίφος πού θά σέ θανάτωνε ἡ δέ Ἐκκλησία πού δέχθηκε τήν παράλογην ὀργή σου, κάνει τώρα τό πᾶν γιά νά σέ γλυτώσει ἀπό τά βρόχια τοῦ θανάτου. Καί λέγοντας τώρα αὐτά, δέν μπαίνω σέ ὀνειδισμό, ἀλλά θέλω νά κάνω πιό ἀσφαλεῖς ἐκείνους πού σέ τριγυρίζουν ἐδῶ (δηλαδή τό ἐκκλησίασμα) δέν ἀναξέω τά ἕλκη τοῦ τραυματισμένου, ἀλλά θέλω νά φυλάξω σέ ὑγεία ἐκείνους πού ὥς τώρα δέν λαβώθηκαν δέν καταποντίζω τό ναυαγό, ἀλλά θέλω ἐκείνους πού πλέουν μέ πρίμο ἀγέρα νά τούς διδάξω πῶς νά μή βουλιάξουν. Καί πῶς θά γίνη αὐτό; Ἄν νιώσουμε τίς μεταβολές τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων. Γιατί κι αὐτός, ἄν εἶχε φοβηθεῖ αὐτές τίς μεταβολές, δέν θά τόν εὕρισκαν. Ἀλλ ἐπειδή αὐτός οὔτε ἀπό τόν ἑαυτό του οὔτε ἀπό ἄλλους γινόταν καλύτερος, ἐσεῖς λοιπόν πού εἶστε πνευματικά πλούσιοι, πάρτε ἕνα κέρδος ἀκόμη ἀπό τή συμφορά του γιατί, δέν εἶναι τίποτε πιό τιποτένιο ἀπό τά ἀνθρώπινα πράγματα. Ὅπως καί νά τά ὀνομάσει κανείς, ἡ πραγματικότης θά εἶναι ἰσχυρότερη. Ἄν καπνό, ἄν χόρτο, ἄν ὄνειρο, ἄν ἐαρινά ἄνθη, ἄν ὁ,τιδήποτε τά ὀνομάσει, πολύ πιό ἄστατα κι ἐφήμερα εἶναι καί πιό τιποτένια ἀπό τό τίποτε. Καί ὅτι μαζί μέ τήν εὐτέλεια ἔχουν καί τό ἀπόκρημνο, γίνεται φανερό ἀπό τούτη τήν περίπτωση. Ποιός ἦταν ψηλότερα ἀπ αὐτόν ἐδῶ τόν ἄνθρωπο; Δέν θάμπωσε ὅλη τήν οἰκουμένη μέ τά πλούτη του; Ἀλλά ἰδού πού κατάντησε πιό ἀξιολύπητος κι ἀπό τούς δεσμῶτες, πιό ταπεινωμένος κι ἀπό τούς δούλους, πιό ἄνεχος κι ἀπό ἐκείνους πού πεθαίνουν τῆς πείνας, βλέποντας κάθε μέρα γύρω του ξίφη γυμνωμένα καί βάραθρα καί δημίους καί σύρσιμο στό θάνατο. Καί δέν ξέρει, δέν ἔχει τήν εὐχαρίστηση νά ξέρει τουλάχιστον πότε θά πεθάνει, ἀλλά μέσα στό καταμεσήμερο βρίσκεται σέ σκοτάδι πυκνό. Ὅσο κι ἄν προσπαθήσω δέν θά μπορέσω νά παραστήσω μέ τόν λόγο τήν ἀγωνία Εκ ΒαθΕων 5

του, τήν ἀγωνία του νά περιμένει κάθε ὥρα καί στιγμή τό θάνατο. Ἀλλά τί χρειάζονται τά λόγια μου, ὅταν ὁ ἴδιος εἶναι εἰκόνα καί ὑπογραφή τῶν ὅσων λέγω; Χθές, ὅταν ἦλθαν σ αὐτόν ἀπό τό παλάτι γιά νά τόν πιάσουν, ἔτρεξε στόν ἱερόν αὐτόν τόπο μέ παγωμένη ὄψι πού καί τώρα ἐξακολουθεῖ νά εἶναι τέτοια τά δόντια του χτυποῦν, τρέμει καί λύνεται τό κορμί του, ἡ φωνή του ράγισε, παράλυσε ἡ γλῶσσα του κι ὅλα πάνω σ αὐτόν δείχνουν μιά ψυχή παγωμένη. Καί τά λέγω αὐτά ὄχι ὀνειδίζοντας, ὄχι μπαίνοντας ἀδιάκριτα στή συμφορά του, ἀλλά θέλοντας νά μαλακώσω τή δική σας καρδιά καί νά σᾶς παρακαλέσω ἔλεος καί νά σᾶς πείσω ὅτι ἀρκετή στάθηκε γι αὐτόν ἡ τιμωρία. Ὑπάρχουν ἀνάμεσά μας ἄσπλαχνοι καί ἄδικοι, πού θά κατηγορήσουν καί μένα γιατί τόν δέχθηκα πεσμένον μπροστά στό ἱερό βῆμα θέλοντας, λοιπόν, μέ τά λόγια μου νά μαλακώσω καί ν ἀλλάξω τήν ἀπανθρωπία τους, γι αὐτό διαδηλώνω τή συμφορά τοῦ ἀνθρώπου ἐδῶ. Γιά τί πρᾶγμα ἀγανακτεῖς, ἀγαπητέ; πές μου. Γιατί -λέγει- στήν Ἐκκλησία κατέφυγε ἐκεῖνος πού ἀσταμάτητα τήν πολεμοῦσε. Μά γι αὐτό ἀκριβῶς ἔπρεπε περισσότερο νά δοξάζεις τό Θεό, πού τόν ἄφησε νά ἔλθει σέ τέτοια ἀνάγκη, ὥστε καί τή δύναμη τῆς Ἐκκλησίας καί τή φιλανθρωπία της νά μάθει. Τή δύναμη, βλέποντας πῶς ἔπεσε ἐνῶ θαρροῦσε ὅτι ἦταν νικητής της τή φιλανθρωπία, βλέποντας πῶς ἡ Ἐκκλησία πού πολεμήθηκε ἀπ αὐτόν τώρα βάζει ἀσπίδα νά τόν προστατέψει καί τόν δέχεται κάτω ἀπό τίς πτέρυγές της καί τόν ἀσφαλίζει ὁλότελα καί χωρίς νά μνησικακήσει γιά ὅ,τι ἐκεῖνος ἔπραξε ἐναντίον της, τοῦ ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά της μέ μητρική στοργή....ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης... Αὐτό εἶναι τρόπαιο ἀπ ὅλα τά τρόπαια λαμπρότερο, αὐτό εἶναι νίκη περιφανής, αὐτό ντροπιάζει καί καταισχύνει εἰδωλολάτρες καί Ἰουδαίους, αὐτό εἶναι φῶς θριάμβου στό πρόσωπο τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί, ἀφοῦ πῆρε αἰχμάλωτο τόν ἐχθρό, τώρα τόν λυπᾶται, κι ἐνῶ ὅλοι τόν ἄφησαν ἔρημο, αὐτή μόνη σάν μητέρα φιλόστοργη κάτω ἀπό τά παραπετάσματά της, τόν ἔκρυψε καί στάθηκε ἀντιμέτωπη στή βασιλική ὀργή, στή μανία τοῦ ὄχλου, στό γενικό, ἀκράτητο μῖσος. Αὐτός εἶναι ὁ καλύτερος στολισμός τοῦ θυσιαστηρίου. Ποιός στολισμός -θά πεῖς-, ὁ ἀκάθαρτος καί ὁ πλεονέκτης καί ὁ συλητής ν ἀγγίζει τό θυσιαστήριο; Μή τό λές ἐπειδή καί ἡ πόρνη ἄγγιξε τά πόδια τοῦ Χριστοῦ, ἡ τόσο μιασμένη καί ἀκάθαρτη καί δέν ἦταν αὐτό λάθος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά θαῦμα καί ὕμνος μέγας γιατί δέν ζημίωσε τόν καθαρό ἡ ἀκάθαρτη, ἀλλά τή μιασμένη πόρνη ὁ καθαρός καί ἄμωμος τήν καθάρισε μέ τό ἄγγιγμα. Μή, λοιπόν, μνησικακεῖς, ἄνθρωπε. Ὅλοι εἴμαστε δοῦλοι Ἐκείνου πού ἔλεγε ἐνῶ τόν σταύρωναν. Ἄφες αὐτοῖς οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσιν. Ἀλλά θά πεῖς, ὅτι αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἀπετείχισε τήν Ἐκκλησία ὡς καταφύγιο πού ἦταν, μέ διάφορα διατάγματα καί νόμους. Ἀλλά νά πού μέ τά γεγονότα ἔμαθε τό κακό πού ἔπραξε καί μέ τήν εἴσοδό του ἐδῶ πρῶτος αὐτός κατάργησε τό νόμο πού ἔκαμε κι ἔγινε θέαμα οἰκτρό τῆς οἰκουμένης κι ἐνῶ εἶναι βουβός ὅμως ἔτσι σάν νά μιλᾶ καί νά φωνάζει: Μή κάνετε τέτοια, γιά νά μή πάθετε τέτοια. 6 Eκ ΒαθEων

Ὑψώνεται μές ἀπό τή συμφορά του σάν διδάσκαλος καί τώρα εἶναι πού ξεπηδᾶ ἀπό τό θυσιαστήριο μεγάλη λάμψις, φοβερώτατο δίδαγμα. Ποιό εἶναι αὐτό; Ὅτι ἡ Ἁγία Τράπεζα ἔχει δεμένο τό λιοντάρι. Ὅταν θέλουν νά ἀπεικονίσουν τή δόξα ἑνός βασιλέως, δέν θ ἀρκεσθοῦν νά τόν παραστήσουν καθήμενο πάνω στό θρόνο καί νά τοῦ φορέσουν τήν ἀλουργίδα καί νά τοῦ βάλουν στό μέτωπο τό διάδημα. Ἀλλά θά ζωγραφίσουν ἐπίσης, κάτω ἀπό τό πόδι του, τούς νικημένους βαρβάρους, μέ δεμένα τά χέρια πίσω, καί τά κεφάλια στό χῶμα. Καί ὅτι δέν χρειάζονται λόγια γιά ἕνα τέτοιο δίδαγμα, οἱ ἴδιοι τό παραδέχεσθε μέ τή βία μέ τήν ὁποία ὅλοι τρέξατε ἐδῶ γιά νά δεῖτε τό θέαμα. Σήμερα ἡ Ἐκκλησία εἶναι γεμάτη καί λαμπροφόρος. Ὅσο λαό ἔβλεπα τό Πάσχα συναθροισμένο ἐδῶ, βλέπω καί σήμερα. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἄν καί ἀμίλητος, ὅλους σᾶς κάλεσε, σαλπίζοντας μές ἀπό τό γεγονός τό ἴδιο πρός ὅλες τίς κατευθύνσεις. Καί κόρες τούς θαλάμους, καί γυναῖκες τούς γυναικωνῖτες, καί ἄντρες τήν ἀγορά ἄδειασαν καί τρέξατε ὅλοι ἐδῶ, γιά νά δεῖτε τήν ἀνθρώπινη φύση ἐλεγχόμενη κι ἀπό τά ἐφήμερα ἀγαθά ἀπογυμνωμένη καί τό χθεσινό ξετσίπωτο πρόσωπο, πού ἄστραφτε ἀπό ἀναίδεια, πλυμένο ἀπό τό σφουγγάρι τῆς τροπῆς τῶν πραγμάτων καί ξεβαμένο ἀπό τά ψιμμύθια ὁλότελα. Γιατί ἡ καλοπέρασις πού δίνουν οἱ πλεονεξίες εἶναι πρόστυχη προσωπίδα σάν γραϊδίου ὄψις βαμμένη. Αὐτοῦ τοῦ καταντήματος εἶναι μεγάλη ἡ εὐγλωτία τόν ἄνθρωπο πού ἔλαμπε καί φαινόταν ἀπό παντοῦ, τόν ἔκαμε νά εἶναι τώρα ὁ πιό ἀδύνατος ἀπό ὅλους. Ἄν πλούσιος μπεῖ ἐδῶ, μεγάλο θά εἶναι τό κέρδος πού θά πάρει. Γιατί, βλέποντας ἀπό τί ψηλή κορφή κρημνίσθηκε ἐκεῖνος πού ἔσειε τήν οἰκουμένη ὅλη, καί πῶς τώρα εἶναι ζαρωμένος καί δειλότερος ἀπό λαγό καί βάτραχο, καί χωρίς δεσμά σ αὐτή τήν κολόνα κολλημένος καί ἀντί μέ ἁλυσίδα ἀπό τό φόβο σφιγμένος γύρω της καί τρέμοντας, τότε ὁ πλούσιος θά αἰσθανθῇ μέσα του νά πέφτει ὁ πυρετός τῆς ἀπληστίας, νά σωριάζεται ὁ ἐγωϊσμός του, κι ἀφοῦ φιλοσοφήσει ὅπως πρέπει πάνω στ ἀνθρώπινα, θά φύγει ἀπό τήν ἐκκλησία ἔχοντας μάθει ἀπό τά πράγματα ἐκεῖνα πού μέ λόγια διδάσκουν οἱ ἅγιες Γραφές, ὅτι δηλαδή Πᾶσα σάρξ χόρτος καί πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου καί ὁ χόρτος ἐξηράνθη, καί τό ἄνθος ἐξέπεσε. Ἐπίσης ὅτι ὡσεί χόρτος ταχύ ἀποξηρανθήσονται, καί ὡσεί λάχανα χλόης ταχύ ἀποπεσοῦνται. Ἐπίσης ὅτι ὡσεί καπνός αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, κ.τ.λ. Ἄν πάλι μπεῖ ἐδῶ ὁ φτωχός καί ὑψώσει τά μάτια του σ αὐτόν τόν ἄνθρωπο, δέν θά λυπηθεῖ τόν ἑαυτό του οὔτε θά στενοχωρηθεῖ γιά τή φτώχεια του. Ἀλλά θά αἰσθανθεῖ εὐγνωμοσύνη στή φτώχεια του, γιατί τοῦ εἶναι ἄσυλο καί λιμάνι ἀκύμαντο καί τεῖχος ἀσφαλές. Καί βλέποντας ὅ,τι βλέπει, θά προτιμήσει χίλιες φορές νά μείνει ἐκεῖ πού βρίσκεται παρά ν ἀποκτήσει γιά λίγο τόν κόσμο ὁλόκληρο κι ὕστερα νά κινδυνεύει νά χάσει καί τήν ἴδια του τή ζωή. Βλέπεις ὅτι ὄχι μικρή ἡ ὠφέλεια εἶναι καί στούς πλουσίους καί στούς φτωχούς καί στούς ταπεινούς καί στούς δοξασμένους καί στούς δούλους καί στούς ἐλευθέρους ἀπό μιά τέτοια ἐδῶ καταφυγή. Βλέπεις πῶς γιατρεύεται ὁ καθένας μόνο καί μόνο πού εἶδε αὐτό τό θέαμα. Ἄρα σᾶς μαλάκωσα τό πάθος, σᾶς ξερίζωσα τήν ὀργή; Ἄρα σᾶς ἔσβησα τήν ἀπανθρωπία; Ἄρα σᾶς ὡδήγησα σέ συμπάθεια; Νομίζω πώς τό πέτυχα καί μάλιστα σέ μεγάλο βαθμό. Μοῦ τό δείχνουν τά πρόσωπά σας καί οἱ πηγές τῶν δακρύων σας. Ἀφοῦ, λοιπόν, ἡ πέτρα ἔγινε χῶμα παχύ καί μαλακό, ἐμπρός ἄς βλαστήση τό ἔλεος, ἄς κυματίσουν τά στάχυα τῆς συμπαθείας μας κάτω ἀπό τά μάτια τοῦ Θεοῦ κι ἄς πέσουμε στά γόνατα μπροστά στόν βασιλέα, ἤ μᾶλλον ἄς παρακαλέσουμε τόν φιλάν- Εκ ΒαθΕων 7

8 Eκ ΒαθEων...ἡ Ἐκκλησία πού πολέμησες ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά της καί σέ δέχθηκε...

θρωπο Θεό νά μαλακώσει τό θυμό τοῦ βασιλέως, νά κάνει ἁπαλή τήν καρδιά του καί νά μᾶς δώσει ὁλόκληρη τή χάρη πού θά τοῦ ζητήσουμε. Καί ἤδη, ἀπό τή μέρα ἐκείνη πού αὐτός κατέφυγε ἐδῶ, δέν σημειώθηκε μικρή μεταβολή στίς διαθέσεις τοῦ βασιλέως. Γιατί, σάν ἔμαθε ὁ βασιλεύς πώς κατέφυγε σέ τοῦτο τό ἱερό ἄσυλο, ἔβγαλε λόγο μακρό μπροστά στό στρατόπεδο, πού τοῦ ζητοῦσαν νά τόν ἀποκεφαλίσει ἐξαιτίας τῶν ἐγκλημάτων του, καί γαλήνευσε τόν στρατιωτικό θυμό. Καί εἶπε ὅτι δέν πρέπει μόνο τά φταιξίματα, ἀλλά καί τά κατορθώματά του νά λογαριασθοῦν, δείχνοντας ἔτσι ὅτι ἔνιωθε τήν ἀγανάκτησή τους, ἀλλά καί ἀνθρώπινη κατανόηση. Κι ὅταν πάλι ἦλθαν ἕως ἐδῶ γιά νά ἐκδικηθοῦν τόν βασιλέα τους, μ ἄγριες φωνές καί ἔξαλλες χειρονομίες καί σείοντας τά δόρατα, αὐτός ἐδῶ ἀφήνοντας νά ρέουν τά δάκρυα ἀπό τά ἡμερώτατα μάτια του καί δείχνοντάς τους τήν ἱερά τράπεζα ὅπου εἶχε καταφύγει, κόπασε τήν ὀργή τους. Ἀλλ ἄς προσθέσουμε κι ἐμεῖς τώρα τή δική μας συμπεριφορά. Ποιᾶς συγχωρήσεως θά εἴσαστε ἄξιοι, ἄν ὁ βασιλεύς πού ὑβρίσθηκε δέν μνησικακεῖ, καί σεῖς πού τίποτε τέτοιο δέν πάθατε θά φανερώνατε τόση ὀργή; Καί πῶς, σάν διαλυθεῖ αὐτή ἡ σύναξις καί παύση αὐτό τό θέαμα, θά προσεγγίσετε τά ἅγια μυστήρια καί θά φέρετε στά χείλη σας τήν προσευχή ἐκείνη πού ὁ Κύριος μᾶς πρόσταξε νά λέμε: Ἄφες ἡμῖν καθώς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν, ἄν ἀπαιτῆτε τιμωρία; Ἔκανε μεγάλες ἀδικίες, προσέβαλε τόσο πολύ; Δέν θά τό ἀρνηθοῦμε οὔτε ἐμεῖς. Ἀλλά τώρα δέν εἶναι καιρός δικαστηρίου, ἀλλά ἐλέους ὄχι εὐθύνης, ἀλλά φιλανθρωπίας ὄχι ἀνακρίσεως, ἀλλά συγχωρήσεως ὄχι καταδικαστικῆς ψήφου, ἀλλά οἴκτου καί χάριτος. Ἄς μή φλογίζεται λοιπόν κανένας ἀπό ὀργή, ἄς μή προβάλλει ἐμπόδια, ἀλλά καλύτερα ἄς δεηθοῦμε στόν φιλάνθρωπο Θεό νά δώσει σέ τοῦτο τό πλάσμα του προθεσμία ζωῆς, νά ἐξαρπάσει ἀπό τή σφαγή πού τό ἀπειλεῖ γιά νά πληρώσει τά φταιξίματα πού ἔκαμε, καί ὅλοι μαζί ἄς προσέλθουμε στόν φιλάνθρωπο βασιλέα, παρακαλῶντας ἐξ ὀνόματος τῆς Ἐκκλησίας, ἐξ ὀνόματος τοῦ θυσιαστηρίου, νά μᾶς χαρίσει αὐτό τόν ἄνθρωπο πού πρόσπεσε στήν ἁγία Τράπεζα. Ἄν τό πράξουμε αὐτό, καί ὁ βασιλεύς θά τό δεχθεῖ καί ὁ Θεός πρίν καί πάνω ἀπό τόν βασιλέα θά τό ἐπαινέσει καί μεγάλη ἀμοιβή θά μᾶς ἀποδώσει γιά τή φιλανθρωπία πού θά δείξουμε. Γιατί, καθώς ἀποστρέφεται καί μισεῖ τόν ὠμό καί ἀπάνθρωπο, ἔτσι στόν ἐλεήμονα καί φιλάνθρωπο εἶναι προσηνής καί γεμᾶτος φίλτρο. Καί ἄν μέν αὐτός εἶναι δίκαιος, τοῦ πλέκει λαμπρότερα στέφανα ἄν δέ ἁμαρτωλός, παρατρέχει τά ἁμαρτήματα, ἀμείβοντας τή συμπάθεια πού ἔδειξε ὁ ἁμαρτωλός, στόν συναμαρτωλό του. Γιατί λέγει ἔλεος θέλω καί οὐ θυσίαν. Καί παντοῦ τῆς Γραφῆς βλέπει τό Θεό νά ζητᾶ ἀκριβῶς αὐτό καί νά τό λέγει λύση τῶν ἁμαρτημάτων. Ἔτσι λοιπόν, κι ἐμεῖς τώρα θά τόν κάνουμε ἵλεο, ἔτσι θά λύσουμε καί τά δικά μας φταιξίματα, ἔτσι θά στολίσουμε τήν Ἐκκλησία, ἔτσι καί ὁ φιλάνθρωπος βασιλεύς θά μᾶς ἐπαινέσει, καθώς εἶπα προηγουμένως, καί ὅλος ὁ λαός θά μᾶς χειροκροτήσει καί τά πέρατα τῆς οἰκουμένης θά μάθουν τή φιλανθρωπία καί τήν ἡμερότητα τῆς πόλεως αὐτῆς, καί θά γεμίσει ἡ γῆ ἀπό τό κήρυγμα του παραδείγματός μας. Γιά νά ἀπολαύσουμε, λοιπόν, τά τόσα αὐτά ἀγαθά, ἄς προσπέσουμε, ἄς παρακαλέσουμε, ἄς δεηθοῦμε, ἄς ἁρπάξουμε ἀπό τά νύχια τοῦ κινδύνου τόν αἰχμάλωτο, τόν φυγάδα, τόν ἱκέτη, γιά νά πετύχουμε κι οἱ ἴδιοι τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, χάριτι καί φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καί τό κράτος νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. Εκ ΒαθΕων 9

βιοσ αγιου Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Βυζάντιος Τοῦ ἱερέως Φρίξου Πετρίδη Ο ἅγιος νεομάρτυρας Θεόδωρος γεννήθηκε τό 1774 στό Βυζαντινό Νεοχώριο τῆς Κωνσταντινούπολης γι αὐτό καί καλεῖται «Βυζάντιος». Οἱ γονεῖς του Ἀναστάσιος καί Σμαραγδῆ ἦταν εὐσεβεῖς χριστιανοί καί φρόντισαν ἐπιμελῶς γιά τή χριστιανική ἀνατροφή τῶν παιδιῶν τους. Ὁ ἅγιος εἶχε τουλάχιστον δύο ἀκόμη ἀδέλφια. Ὁ ἕνας ἀδελφός, μετά τό μαρτυρικό θάνατο τοῦ Θεοδώρου ἔγινε μητροπολίτης Ἀνδριανουπόλεως. Ἡ ἐπιθυμία τοῦ Θεοδώρου νά διδαχτεῖ τήν τέχνη τῆς ζωγραφικῆς τόν ὁδήγησε ἀπό τήν ἐφηβική ἡλικία κοντά σέ ἕνα χριστιανό ζωγράφο στά ἀνάκτορα τοῦ Σουλτάνου Μαχμούτ. Οἱ συναναστροφές του ὅμως ἐκεῖ μέ μωαμεθανούς, τά πλανερά θέλγητρα τῶν τρυφηλῶν ἀπολαύσεων, οἱ πιέσεις πού δέχτηκε καί τό ἄπειρο τῆς ἡλικίας λύγισαν τήν ψυχική ἀντοχή του καί ἀλλαξοπίστησε. Τρία χρόνια μετά, μιά φοβερή ἐπιδημία πανώλης ξέσπασε στήν Πόλη καί τά ἀνάκτορα. Ὁ Θεόδωρος φοβισμένος, συγκέντρωσε τό νοῦ του, σκέφτηκε τό πρόσκαιρο τῶν ἐγκοσμίων, τό θάνατο, τήν ψυχή του, τήν αἰώνια ζωή. Μέ δάκρυα στά μάτια ζήτησε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Τό αἴσθημα τῆς μετανοίας κυρίευσε τήν ψυχή του κι ἀποφάσισε νά ἐγκαταλείψει τά ἀνάκτορα διαπαντός. Μετά ἀπό μιά ἀποτυχημένη προσπάθεια κατάφερε, μεταμφιεσμένος σέ ναύτη, νά βγεῖ ἀπό τήν Πύλη τῶν ἀνακτόρων χωρίς νά γίνει ἀντιληπτός ἀπό τούς φρουρούς. Κρύφτηκε γιά λίγο καιρό στό σπίτι μιᾶς ξαδέρφης του κι ἀφοῦ ἐξομολογήθηκε καί χρίστηκε μέ Ἅγιο Μῦρο κατόρθωσε μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς του νά μεταβεῖ μέ ἕνα πλοιάριο στή Χίο. Στή Χίο ἔζησε ὑπό τήν καθοδήγηση πνευματικοῦ. Νήστευε, προσευχόταν, μελετοῦσε τήν Ἁγία Γραφή καί τούς βίους τῶν μαρτύρων. Στό ἄκουσμα τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου Πολυδώρου ὁ ὁποῖος μαρτύρησε τήν ἐποχή ἐκείνη, συγκινήθηκε ἰδιαίτερα. Ὁ Θεόδωρος ἐξομολογούνταν καί κοινωνοῦσε συχνά. Ἔνοιωθε ὅμως ὅτι δέν ἦταν ἄξιος τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ὅτι ἡ μετάνοιά του δέν ἦταν βαθιά, ὅτι ἔπρεπε νά μιμηθεῖ τούς ἁγίους πού θυσίασαν τή ζωή τους γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, νά χύσει τό αἷμα του κι ὁ ἴδιος σφραγίζοντας μέ τόν τρόπο αὐτό τή μετάνοιά του. Ἡ θέλησή του νά μαρτυρήσει τόν ἔφερε ἀντιμέτωπο μέ ἀδυσώπητους ἐνάντιους λογισμούς πού τόν ἀπέτρεπαν ἀπό τήν ἀπόφασή του. Πάλεψε μέ τόν ἑαυτό του καί νίκησε. Συνοδευόμενος ἀπό ἕναν εὐσεβή μοναχό πού τόν ἐμψύχωνε ἀναχώρησε γιά τή Μυτιλήνη. Ἀπέφυγε νά παραδοθεῖ στίς τουρκικές ἀρχές τῆς Χίου φοβούμενος μήπως ἔθετε σέ κίνδυνο τή ζωή τῶν πνευματικῶν του πατέρων. Ὅταν ἔφτασε στή Μυτιλήνη μετάλαβε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Φόρεσε τή μουσουλμανική ἐνδυμασία καί ἀποχαιρέτησε συγκινημένος τό συνοδό του ὁ ὁποῖος δέν ἔπαψε οὔτε στιγμή νά βοηθᾶ τόν Θεόδωρο, νά τόν νουθετεῖ, νά τόν ἐνθαρρύνει καί νά προσεύχεται γι αὐτόν. Ἦταν ἡμέρα Πέμπτη τῆς πρώτης ἑβδομάδας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Παρουσιάστηκε ἐνώπιον τοῦ ἔκπληκτου Τούρκου δικαστή κι ἐξήγησε 10 Eκ ΒαθEων

ὅτι πρό δεκαετίας εἶχε πλανηθεῖ κι ἔλαβε τήν Ὀθωμανική θρησκεία. Ὁμολόγησε ταυτόχρονα τή μεταστροφή του, ποδοπάτησε τό σαρίκι του καί ξέσχισε τά πράσινα ἐνδύματά του δείχνοντας τήν ἀποστροφή του γιά τήν θρησκεία τῶν Τούρκων. Ἡ ὁμολογία τοῦ Θεόδωρου σήμανε καί τήν ἔναρξη τῶν δοκιμασιῶν του. Φυλακίστηκε, ἁλυσοδέθηκε, βασανίστηκε. Δέχτηκε μαστιγώσεις καί τριακόσιους ραβδισμούς στά πόδια. Ὅποιος μουσουλμάνος ἐπιθυμοῦσε ἔμπαινε μέ τήν ἄδεια τῶν ἀρχῶν στή φυλακή καί τόν χτυποῦσε ἤ τόν ὀνείδιζε. Ἀγόγγυστα ὑπέμενε τά χτυπήματα τῶν μανιασμένων Τούρκων. Δέν ἔπαψε οὔτε στιγμή νά ὁμολογεῖ πῶς εἶναι χριστιανός. Μανιασμένοι οἱ Τοῦρκοι στερέωσαν δύο κεραμίδια στούς κροτάφους του καί τόν ἔσφιξαν τόσο ὥστε τά μάτια του νά βγαίνουν ἀπό τίς κόγχες τους. Ὅταν ὁ ἅγιος ἐπικαλέστηκε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ οἱ βασανιστές του δέ δίστασαν νά τόν χτυπήσουν μέ μπαστούνια στό στόμα, νά τοῦ σπάσουν τά δόντια καί νά τόν ἀφήσουν ἡμιθανή. Τό πρωί τοῦ Σαββάτου τῆς ἑβδομάδας ἐκείνης τόν ἐπισκέφτηκε ἕνας χριστιανός ὑπηρέτης τῆς φυλακῆς ὁ ὁποῖος μετέφερε γραπτῶς στόν ἀρχιερέα τήν ἐπιθυμία τοῦ Θεοδώρου νά μεταλάβει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Ὁ ἴδιος ὑπηρέτης ἦταν αὐτός πού μετέφερε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου καί ἀπό τά χέρια τοῦ ὁποίου μετάλαβε ὁ ἅγιος. Οἱ Ὀθωμανοί μετά ἀπό ἀφόρητες πιέσεις καί φρικτά βασανιστήρια ὁδήγησαν τόν μάρτυρα στήν ἀγχόνη. Ἡ πρώτη προσπάθεια τῶν δημίων νά τόν ἀπαγχονίσουν ἦταν ἀποτυχημένη. Κόπηκε τό σχοινί καί ὁ ἅγιος πέφτοντας χτύπησε τό γόνατό του ἀπό τό ὁποῖο ἔτρεξε ἄφθονο αἷμα. Ἡ δεύτερη προσπάθειά ἀπαγχονισμοῦ ἔδωσε στόν ἅγιο Θεόδωρο τό στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Τό χτυπημένο γόνατο τοῦ Θεοδώρου ἔρεε ἐπί τρεῖς ἡμέρες ἅγιο αἷμα. Οἱ χριστιανοί πλησίαζαν εὐλαβικά τό λείψανο τοῦ ἁγίου καί τό προσκυνοῦσαν. Γιά εὐλογία ἔπαιρναν μικρά κομμάτια ἀπό τόν χιτώνα του βουτηγμένο στό μαρτυρικό αἷμα. Ἀπό τήν εὐλογία αὐτή πολλοί ἀσθενεῖς θεραπεύτηκαν θαυματουργικά. Ὁ ἅγιος Θεόδωρος Βυζάντιος εἶναι προστάτης καί πολιοῦχος τῆς πόλεως τῆς Μυτιλήνης τήν ὁποία κι ἔσωσε ἀπό ἐπιδημία θανατηφόρου πανώλης. Τό χαριτόβρυτο λείψανό του φυλάσσεται στό Μητροπολιτικό ναό τῆς Μυτιλήνης. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 17 Φεβρουαρίου. Τό κωδωνοστάσιο τῆς Μητρόπολης.

ΕΙΠΕ ΓΕΡΩΝ Παπα- Χαράλαμπος Διονυσιάτης ὁ Χριστιανός ὅταν βαπτιστεῖ βάζει μέσα του τήν θείαν χάριν βάζει μέσα του τόν Χριστόν, ὅμως μέ τήν ἁμαρτίαν, τόν διώχνει πάλιν ἔξω Χριστιανός χωρίς ἐκκλησιασμό, χωρίς προσευχή, χωρίς ἐξομολόγησιν, χωρίς Θ. Κοινωνία, εἶναι ἕνα ξέφραγο ἀμπέλι, ὅπου ἀνά πᾶσαν στιγμήν ἡ πόρτα εἶναι ἀνοιχτή νά μποῦν μέσα οἱ κλέφτες, δηλαδή οἱ δαίμονες, νά τό ἁλωνίσουν. Λοιπόν, ἀγαπητέ, λέγομεν, ὅτι ὁ Χριστιανός ὅταν βαπτιστεῖ βάζει μέσα του τήν θείαν χάριν βάζει μέσα του τόν Χριστόν. Ὅμως μέ τήν ἁμαρτίαν, τόν διώχνει πάλιν ἔξω. Χριστός καί ἁμαρτία, πράματα ἀντίθετα. Γι αὐτό εἶναι ἀδύνατο νά βροῦμε μέσα μας τόν Θεόν, ὅσον στέκει μπροστά σάν τοῖχος ἡ ἁμαρτία. Ὅμως, εὐτυχῶς, ἡ Ἐκκλησία ἔχει τό κατάλληλο φάρμακο, γιά νά πέση αὐτός ὁ τοῖχος. Αὐτό εἶναι ἡ μετάνοια καί ἐξομολόγησις. Ἔρχονται πολλοί καί ἐνδιαφέρονται γιά νοεράν προσευχήν. Ἐμεῖς πρῶτα λέγομεν: «Ἐξομολογήθηκες καμιά φοράν; κοινωνᾶς; ζεῖς χριστιανικά;» κλπ. Ἄν πῆ ναί, τότε 12 Eκ ΒαθEων

προχωροῦμε. Ἄν ὄχι, μή χάνουμε λόγια ἄδικα. Πρῶτα λοιπόν, τέκνον, βάζουμεν ἀρχήν μέ τήν μετάνοιαν καί ἐξομολόγησιν. Κατόπιν ἀκολουθοῦμε τήν συμβουλήν ἑνός κατάλληλου πνευματικοῦ. Όπως ὅταν ἕνας ἰσχυρός μαγνήτης κολλήση μέ τό σίδερο, τό τραβᾶς μέ ὅλη σου τήν δύναμιν ἀλλά δέν ξεκολλᾶ, ἔτσι καί ὁ νοῦς ὅπου συναντᾶ τήν βασιλείαν τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν καρδιά, ἕλκεται, γλυκαίνει, κολλᾶ τόσον πολύ, ὥστε ἄν τύχη καί κάποιος σέ φωνάξει, σοῦ κτυπᾶ τήν πόρταν, ἀκούεις μέν ἀλλά καί θέλοντας δέν μπορεῖς εὔκολα νά ξεκολλήσης. Αὐτό παραμένει ὅσον ὁ Θεός θέλει. Ἄλλοτε ὅμως συστέλλεται, ἄλλοτε διαστέλλεται. Ὅταν συσταλεῖ ὁ νοῦς, ἐπιστρέφει ξανά στήν φυσιολογικήν του κατάστασιν. Ὅμως ὅπως ὅταν βουτήξης ἕνα σφουγγάρι σ ἕνα μυροδοχεῖο καί μετά τό στίψης, ἐκεῖνο τό ἄρωμα κολλάει γερά καί δέν βγαίνει, ἔτσι καί ὁ νοῦς γεμίζει μέσα του ἀπό τό θεῖο μύρο. Μπορεῖ τήν ἡμέρα νά δουλεύης ἐργόχειρο, στόν κῆπο, στά ντουβάρια, ὁ νοῦς ὅμως, ὅπως εἶναι ποτισμένος βαθειά μέ τήν γλυκύτητα τοῦ θείου μύρου καί χωρίς νά θέλει, εὔχεται ἀδιάλειπτα καί συχνά-πυκνά ξεχειλοῦν γλυκύτατα δάκρυα, ἀπό μόνην τήν ἐνθύμησιν τοῦ Χριστοῦ ἤ τῆς Παναγίας μας. Λέγομεν ὅτι ἡ νοερά προσευχή εἶναι γιά ὅλους τούς χριστιανούς. Ἡ νοερά προσευχή, λέγεται καί καρδιακή. Ρωτᾶς ἄν καί ἡ προφορική μπορεῖ νά λέγεται καρδιακή. Ἡ προσευχή, ἄν δέν εἶναι καθαρή, οὔτε ἡ νοερά οὔτε ἡ προφορική, μπορεῖ νά λέγεται καρδιακή. Καρδιακή εἶναι ἡ προσευχή, ὅταν τόν νοῦν τόν καταπίνει κυριολεκτικά ἡ καρδία. Ἐκεῖ βόμβες νά πέφτουν, τό σπίτι νά καίεται, ὁ νοῦς, δέν ἐννοεῖ νά βγῆ ἀπό τήν καρδιά, ἔστω κι ἄν κινδυνεύει νά καῆ. Γι αὐτό χρειάζεται νά καλλιεργοῦμε καί τίς ἀρετές, ἀλλά καί τήν ἀδιάλειπτον εὐχήν. Ὅσο μποροῦμε τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» ἀπό τά χείλη καί τήν καρδιά νά μή λείπη. Ὅταν συνηθίσης νά λές συνέχεια τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», τόσο γλυκαίνεσαι, τόσο σέ τραβᾶ νά λές συνέχεια αὐτήν τή μικρήν εὐχούλα, ὥστε οὔτε πεινᾶς, οὔτε νά μιλήσης θέλεις, οὔτε νά λές ὅ,τιδήποτε ἄλλο. Λοιπόν, θέλεις νά σοῦ πῶ κι ἐμεῖς οἱ ἀγράμματοι, πῶς διαβάζουμε τήν Ἁγία Γραφή; Ἀφοῦ προσευχηθῶ πέντε-ἕξι ὧρες, κατόπιν διαβάζω Ἁγία Γραφή καί κατά προτίμησιν τετραυάγγελο. Σέ διαβεβαιῶ ἀδελφικά, ὅτι τόσον ἀνοίγει ὁ νοῦς μου, τά καταλαβαίνω τόσον καθαρά, πού ἀπό τήν πολλή συναίσθησι δέν ἀντέχω. Ἀφήνω τό βιβλίο καί κλαίω μέ πολλή συγκίνησιν ὥραν πολλήν. Όποιος δέν βλέπει στήν προσευχή, μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς, τόν Χριστό, αὐτός δέν ἔμαθε νά προσεύχεται. Ἄχ! νά ξερες τί εἶναι νά δῆς τόν Χριστό μέ τά μάτια! Μόλις τόν βλέπεις, μέσα σου γεμίζεις μιά ἀπερίγραπτη χαρά. Ὅμως σέ καταλαμβάνει κι ἕνα ἀσυγκράτητο δέος, ὥστε αὐθόρμητα λυγίζουν τά πόδια, πέφτεις μπροστά του μπρούμυτα καί μέ ἀσταμάτητους λυγμούς, μένεις ἐκστατικός. Ἐκεῖ τί νά πῆς παρουσία Θεοῦ. Μόνο θαυμάζεις, συντρίβεσαι καί κλαῖς ἀσταμάτητα. Μωρέ ὄχι μιά μέρα καί δυό, τρεῖς μῆνες δέν μποροῦσα νά σταματήσω τά δάκρυα. Ὁ γλυκύτατος πόθος σέ κατακαίει. Ὅσο καί νά θέλεις δέν μπορεῖς νά βαστάξης τόν ἑαυτό σου. Μετά τούς τρεῖς μῆνες, λιγόστευσαν τά δάκρυα, ἀλλά ἡ μνήμη δέν ἐξαλείφεται». Εκ ΒαθΕων 13

Ἡ Βίβλος τῶν ψαλμῶν «Ἀνοίξω ἐν ψαλτηρίῳ τό πρόβλημά μου» (Ψαλμ. μη, 4) Τοῦ ἀρχιμ. Νικοδήμου Κανσίζογλου 14 Eκ ΒαθEων

1. Τό Ψαλτήριο στήν προσευχή μας α. Τό πιό δυνατό προσευχητάριο τοῦ χριστιανοῦ Τό Ψαλτήριο ἤ ἡ Βίβλος τῶν Ψαλμῶν, εἶναι ἕνα ἀπό τά βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Περιέχει τούς 150 Ψαλμούς τοῦ προφήτου Δαβίδ. Εἶναι, ἐπίσης, ἕνα ἀπό τά λεγόμενα «λειτουργικά» βιβλία τῆς Ἐκκλησίας μας, διότι τό χρησιμοποιοῦμε στή λατρεία μας. Δέν θά σφάλλουμε, ἐάν λέγαμε πῶς εἶναι τό ὡραιότερο λατρευτικό βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας καί τό δυνατότερο προσευχητάρι κάθε πιστοῦ. Μέσα στά δροσερά ὕδατα τῶν Ψαλμῶν μπορεῖ νά συναντηθεῖ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή μέ τόν ἀγαθό Θεό μας καί νά Τοῦ μιλήσει ἤ νά Τόν ἀκούσει νά τῆς μιλάει γιά τόν πόνο της, τήν ἀγωνία, τό φόβο, τή μετάνοια, τήν ἐξομολόγηση, τήν ταπείνωση, τήν εὐχαριστία, τή δοξολογία, τήν ἐλπίδα, τήν προσμονή τοῦ Κυρίου, τήν ἐμπιστοσύνη στό Θεό καί τή θεία πρόνοια, τό θεῖο ζῆλο, τήν πίστη της πρός Αὐτόν, τήν εὐχαριστία της, τήν τρυφερή εὐσέβειά της. Ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος, ἐπιπλέον, μᾶς λέει: «Psalmorum liber quaecumque utilia sunt ex omnibus continet. Futura paedicit, veterum gesta commemerat, legem viventium tribuit, gerendorum statuit modum» δηλ. τό βιβλίο τῶν Ψαλμῶν περιέχει ὅλα τά ὠφέλιμα. Προφητεύει τά μέλλοντα, μᾶς ὑπενθυμίζει τά ἔργα τῶν ἀρχαίων, προσφέρει τό νόμο τῶν ζώντων καί διδάσκει τά ὅσα πρέπει νά κάνουμε. Ἡ δύναμη τοῦ περιεχομένου τῶν Ψαλμῶν εἶναι ἀθάνατη. β. Στή λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας Ἡ Ἐκκλησία μας ἀνέκαθεν ἔκανε στή λατρεία της πλούσια χρήση τοῦ Ψαλτηρίου. Ἀποτελεῖ τήν «ψυχή» ὅλων τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀκολουθιῶν, τελετῶν καί προσευχῶν. Εἶναι τό βιβλίο τό ὁποῖο ἐνέπνευσε τίς περισσότερες προσευχές, εὐχές καί ἐκκλησιαστικές ἀκολουθίες. Σέ μία ἁπλή ἡμέρα τοῦ χρόνου στίς καθημερινές ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας διαβάζουμε τό ἐλάχιστο 33 ψαλμούς ἀπό τό Ψαλτήριο. Ἰδιαίτερα τούς πρώτους αἰῶνες τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅταν δέν εἶχε ἀναπτυχθεῖ ἡ ὑμνολογία, οἱ χριστιανοί προσεύχονταν καί ὑμνοῦσαν τόν Θεό μέ τούς Ψαλμούς τοῦ Δαβίδ. Οἱ ἀσκητές καί ἀναχωρητές μοναχοί, μάλιστα, θεωροῦσαν τούς Ψαλμούς ὡς τήν στερεότερη πνευματική τροφή, μελέτη καί προσευχή. Ἀποτελοῦσε ἡ ἀπαγγελία ἤ ἡ ἀνάγνωση τῶν Ψαλμῶν τόν κύριο κανόνα, τό lex orandi, τῆς προσευχῆς τοῦ ὁλοκληρωτικά ἀφιερωμένου στόν Θεό ἀνθρώπου. γ. Οἱ Μεγάλοι Πατέρες καί ὁ Γέρων Παΐσιος γιά τό Ψαλτήριο Γιά τούς ἀσκητές, τούς ἐρημίτες ἀλλά καί τούς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, τό Ψαλτήριο ἀποτελοῦσε τή δροσερή πηγή ἀπό ὅπου ἐπότιζαν καί ἐδρόσιζαν καί παρηγοροῦσαν τήν ψυχή τους. Πρῶτος ὁ Μέγας Βασίλειος διακηρύττει: «Πᾶσα Γραφή θεόπνευστος καί ὠφέλιμος, διά τοῦτο συγγραφεῖσα παρά τοῦ Πνεύματος, ἵν ὥσπερ ἐν κοινῷ τῶν ψυχῶν ἰατρείῳ πάντες ἄνθρωποι τό ἴαμα τοῦ οἰκείου πάθους ἕκαστος ἐκλεγόμεθα, ἡ δέ βίβλος τῶν Ψαλμῶν τό ἐκ πάντων ὠφέλιμον περιείληφε». Ἐπίσης, ὁ Μ. Ἀθανάσιος λέει: «Πᾶσα μέν Γραφή θεόπνευστος πρός διδασκαλίαν καί ὠφέλιμος, ἡ δέ βίβλος τῶν Ψαλμῶν τά τε πάντων ὡς Παράδεισος ἐν αὐτῇ πεφυτευμένα φέρουσα μελῳδεῖ καί τά ἴδια ἐπ αὐτῶν ψάλλουσα δείκνυσι» καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος τονίζει: «Μυρίων ἀγαθῶν ἐμπεπλησμένον τό βιβλίον εὑρήσετε. Κἄν εἰς πειρασμούς ἐμπέσῃς, Χριστιανέ, πολλήν ἐντεῦθεν λήψῃ παραμυθίαν κἄν εἰς ἁμαρτήματα, μυρία φάρμακα κείμενα ἐνταῦθα εὑρήσεις ἄν εἰς πενίαν, ἄν Εκ ΒαθΕων 15