Ησυγκόλληση είναι εδώ και πολλά χρόνια

ΑΦΙΕΡΩΜΑ EΠIΠΛEON Ησυγκόλληση είναι εδώ και πολλά χρόνια μια πολύ σημαντική διαδικασία στη βιομηχανία. Μας βοηθά στην παραγωγή πολλών αγαθών που σχετίζονται με τη σύγχρονή ζωή μας. Στις συγκολλητικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία ξύλου έχουν αλλάξει πολλά τα τελευταία 25-30 χρόνια. Ειδικότερα η έλευση προϊόντων που αντιδρούν χημικά (reactive hotmelts or liquid products) έχουν προχωρήσει πολύ τη βιομηχανία συγκολλητικών ουσιών. Το θέμα της κόλλας είναι πολύ μεγάλο, σύνθετο και πολύ σημαντικό. Θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ως το αόρατο μυστικό που μπορεί να κάνει ένα προϊόν να ξεχωρίσει ή να το καταστρέψει, όταν γίνει λάθος επιλογή. Το αποτέλεσμα από την λάθος επιλογή κόλλας είναι η ελαττωματική συγκόλληση η οποία στην καλύτερη περίπτωση είναι άμεσα ορατή και στην χειρότερη γίνεται αντιληπτή μετά από κάποιο χρονικό διάστημα όταν το προϊόν έχει ήδη παραδοθεί. Στο παρόν άρθρο θα κάνουμε μια πρώτη προσέγγιση στο θέμα επικεντρώνοντας την προσοχή μας στις κόλλες που χρησιμοποιούνται περισσότερο στην ελληνική αγορά, σε βιομηχανικές εφαρμογές ευρείας χρήσης. Α) ΚΟΛΛΕΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΦΙΛ Τρία είναι τα βασικά είδη κόλλας που χρησιμοποιούνται στη συγκόλληση περιθωρίων: Hotmelt EVA (Ethylene Vinyl Acetate). Πρόκειται για τις πλέον διαδεδομένες κόλλες στη συγκόλληση περιθωρίων. Η αντοχή τους στη θερμοκρασία είναι σχετικά χαμηλή ενώ στην υγρασία είναι μηδενική. Είναι αρκετά οικονομικές και κυκλοφορούν σε πολλούς τύπους για την κάλυψη όλων των αναγκών. Hotmelt PO ή APAO (Πολυολεφίνης). Χρησιμοποιούνται στα ίδια συστήματα επάλειψης με τις EVA και έχουν μεγαλύτερη αντοχή στη θερμοκρασία Οι συγκεκριμένες κόλλες χρησιμοποιούνται πιο πολύ σε επένδυση προφίλ ξύ - λου, μετάλλου ή πλαστικού με χαρτί, καπλαμά, αλουμίνιο, πλαστικό κ.λπ. Hotmelt PU Reactive (Πολυουρεθάνης) Οι καλύτερες κόλλες για τη συγκόλληση περιθωρίων/προφίλ. Έχουν τη μεγαλύτερη αντοχή σε υ ψηλές θερμοκρασίες, υγρασία διαλύτες, γή - ρανση και κολλάνε περισσότερα υλικά αλλά είναι και οι πιο ακριβές. Τα πολυαμίδια έχουν πολύ μικρή χρήση στη βιομηχανία του ξύλου. Βιομηχανικές κόλλες Το μυστικό ενός άριστου κατασκευαστικά προϊόντος Επιμέλεια Φανή Μοτεσνίτσα Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε το μεγάλο κεφάλαιο που αφορά τις βιομηχανικές κόλλες που χρησιμοποιούνται στην ελληνική αγορά. Γνωρίστε τις ιδιότητες και τις εφαρμογές τους. Πίνακας 1. Συνοπτική παρουσίαση στις 4 κατηγορίες θερμοκολλών Βάση EVA PUR Polyamide APAO/Polyolefin Συγκόλληση Αντοχή σε θερμοκρασία [ C] - Joint opening test - acc. to WPS 68 Αντοχή σε υγρασία Ευκολία στη χρήση καλή 80-100 μέχρι 85 επαρκής κανονική εξαιρετική > 150 > 150 εξαιρετική Ειδικά επαλλειπτικά ή Purmelt Granules καλή μέχρι 140 μεχρι 140 επαρκής Πρόβλημα το πρώορο καρβούνιασμα καλή 120-140 135-140 επαρκής κανονική 54 ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 55

Για να υπάρχει άριστο αποτέλεσμα στη συγκόλληση περιθωρίων θα πρέπει να προσεχθούν οι παρακάτω παράμετροι. Υλικά συγκόλλησης. Ανάλογα με τα υλικά που θέλουμε να συγκολλήσουμε, θα πρέπει να επιλέξουμε και τον ανάλογο τύπο κόλλας. Θερμοκρασία κόλλας. Η θερμοκρασία της κόλλας είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Θα πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό και ξηρό μέρος και όχι στον ήλιο. Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι προδιαγραφές του κατασκευαστή της κόλλας αλλά και του συγκολλητικού μηχανήματος. Πολύ σημαντικό είναι επίσης να ελέγχεται η θερμοκρασία του καζανιού της κόλλας περιοδικά για να εξακριβώνουμε ότι η ένδειξη του μηχανήματος είναι σωστή. Οι συνήθεις θερμοκρασίες λειτουργίας είναι 180-220 βαθμούς ο C. Θερμοκρασία περιβάλλοντος. Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ελέγχεται είναι η θερμοκρασία περιβάλλοντος. Η ιδανική θερμοκρασία για συγκόλληση είναι 15-20 βαθμούς Κελσίου. Δυστυχώς στην Ελλάδα το χειμώνα οι εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα συγκόλλησης γιατί δεν υπάρχουν θερμαινόμενοι χώροι. Σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες οι κόλλες θερμής τήξης κρυώνουν πολύ γρήγορα πριν έρθουν σε επαφή με τα υλικά με αποτέλεσμα να μην γίνεται σωστή η συγκόλληση. Θερμοκρασία αποθήκευσης υλικών. Τα υλικά που θα συγκολληθούν θα πρέπει να έχουν θερμοκρασία περιβάλλοντος. Η περιεχόμενη υγρασία του ξύλου πρέπει να κυμαίνεται 8-10 %. Μεγαλύτερη υγρασία οδηγεί σε κακή συγκόλληση. Δυστυχώς το χειμώνα πολλές ε - πι χειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαιτίας κακής αποθήκευσης. Ταχύτητα μηχανής. Μία πολύ σημαντική παράμετρος την οποία οφείλουν να ακολουθούν οι κατασκευαστές. Όταν η ταχύτητα της συγκολλητικής μηχανής είναι μεγάλη πρέπει και η κόλλα που χρησιμοποιείται να στεγνώνει γρήγορα. Ποσότητα κόλλας. Ανάλογα την πυκνότητα της μοριοσανίδας και την ταχύτητα της μηχανής ε - φαρμόζουμε και τη σωστή ποσότητα κόλλας. Λε πτές στρώσεις τείνουν να κρυώνουν πιο γρήγορα ενώ αργές ταχύτητες χρειάζονται περισσότερη κόλλα από τις μηχανές με γρήγορες ταχύτητες. Να καθαρίζεται τακτικά το δοχείο λιωσίματος της κόλλας. Η πίεση από τα ράουλα να ρυθμίζεται σωστά. Να αποφεύγονται ρεύματα αέρος κοντά στη μηχανή, καθώς προκαλούν πτώση της θερμοκρασίας και κακή συγκόλληση. Να αποφεύγεται η σκόνη. Οι ταινίες να φυ λάσ - σονται στη συσκευασία τους και να βγαίνουν πριν από τη χρήση. Απαιτήσεις χρήσης. Τέλος, σημαντικός παράγοντας είναι οι συνθήκες που θα αντιμετωπίσουν τα έπιπλα μας. Αν δηλαδή πρόκειται να τοποθετηθούν σε ακραίες συνθήκες περιβάλλοντος (υψηλές θερμοκρασίες ή μεγάλη υγρασία) τότε θα πρέπει να ενημερώσουμε τον προμηθευτή της κόλλας για τις ιδιαίτερες απαιτήσεις. 56 ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 57

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΙΣ ΘΕΡΜΟΚΟΛΛΕΣ Μία καινοτομία στις κόλλες συγκολλητικών και επενδύσεων είναι οι κόλλες χωρίς πληρωτικά υλικά που δίνουν αόρατη γραμμή συγκόλλησης, μεγάλη οικονομία στην κόλλα, εξαιρετική διύγρανση-συγκόλ - ληση και μεγάλη θερμική σταθερότητα στο δοχείο. Είναι αυτές που αποκαλούνται διάφανες και μηδενίζουν την ανάγκη για χρωματισμένες κόλλες. Μια ακόμα μεγάλη καινοτομία είναι οι κόκκοι πολυουρεθάνης που χρησιμοποιούνται στα ίδια επαλειπτικά που μπαίνουν και οι EVA και ΑΡΑΟ και δίνουν τα εξαιρετικά γνωρίσματα της PUR χωρίς τη χρήση ειδικών καζανιών. Το μόνο τους μειονέκτημα είναι πως αν παραμείνουν στις μηχανές πάνω από 24 ώρες χωρίς να δουλέψουν πρέπει να καθαρισθούν με ειδικά καθαριστικά. Μια τελευταία καινοτομία που σχετίζεται με τις επιδράσεις των θερμοκολλών στο περιβάλλον και τον άνθρωπο και ειδικά των κολλών πολυουρεθάνης (PUR) που εκπέμπουν σε μικρές ποσότητες ισοκυανικά (ΜDI), είναι οι PUR MicroEmmision προϊόντα που η εκπομπή τους σε ισοκυανικά είναι μικρότερη του 0,1 %. Οι τελευταίες, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, λόγω της χαμηλής τους εκπομπής δεν χρειάζονται σήμανση από τον κατασκευαστή. Β) ΚΟΛΛΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ Τρεις είναι οι βασικές κόλλες που χρησιμοποιούνται στην επένδυση επιφανειών: PVAc (Polyvinyl Acetate). Κόλλες με βάση το νερό (έως και 50%) όπου κατά τη διάρκεια του πρεσαρίσματος το αποβάλλουν και δημιουργούν την κόλληση των υλικών. Υπάρχει κατηγοριοποίηση για την αντοχή τους στην υγρασία. Συνήθως συναντώνται 1 συστατικού αλλά υπάρχουν και 2 συστατικών (το 2ο συστατικό ονομάζεται σκληρυντής) όπου η ανάμιξη τους αυξάνει την αντοχή τους στην υγρασία. Urea Formaldehyde (Ουρία Φορμαλδεΰδη γνωστή εμπορικά και σαν καουρίτης) Θερμοσκληρυνόμενη κόλλα, αποτελεί την πιο κοινή συγκολλητική ουσία. Είναι διαθέσιμη στο εμπόριο σε υγρή μορφή, στις μεγάλες βιομηχανίες παραγωγής μοριοπλακών και ινοπλακών, αλλά και σε μορφή σκόνης για χρήση σε μικρότερες ποσότητες. Σε υγρή μορφή έχει περιορισμένο χρόνο ζωής. Σε μορφή σκόνης απαιτείται η ανάμιξη της με νερό και κατόπιν η χρήση της. Απαιτεί υψηλή θερμοκρασία για την επίτευξη της κόλλησης. Ο λόγος της ευρείας χρήσης της εί - ναι ότι παρέχει μεγάλη διάρκεια ζωής στη συγκόλληση ενώ παράλληλα είναι και πολύ οικονομική. Κόλλα PU (Πολυουρεθάνης για επένδυση PVC foil σε ξύλο). Υπάρχει η δυνατότητα χρησιμοποίησης 1 ή 2 συστατικών κόλλας. Είναι σε υγρή μορφή και η εφαρμογή της γίνεται με πιστόλια βαφής. Γ) ΚΟΛΛΕΣ ΓΙΑ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΠΟΡΤΕΣ - ΠΑΡΑΘΥΡΑ PVAc - EPI (Emulsion Polymer Isocyanate). Πρόκειται για κόλλες 2 συστατικών όπου μας δίνουν καλύτερη αντοχή στην υγρασία από ότι οι PVA κόλλες. Επίσης, μας δίνουν και καλύτερες αντοχές στη μηχανική καταπόνηση. Δ) ΚΟΛΛΕΣ ΓΙΑ ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Οι κόλλες που χρησιμοποιούνται συνήθως στη συ - γκόλληση επικολλητής ξυλείας και δοκαριών μεγάλου μήκους είναι τριών τύπων: Μελαμίνη Ουρία Φορμαλδεΰδη (MUF - Mela - mine Urea Formaldehyde) Φαινόλη Ρεσορσινόλη Φορμαλδεΰδη (PRF - Phe nol Resorcinol Formaldehyde) Πολυουρεθάνη (PU - Polyurethane) Οι πιο συνήθεις σε χρήση και μάλιστα σε ποσοστό 80-90% είναι οι μελαμινικές κόλλες. Πρόκειται για κόλλες 2 συστατικών (κόλλα-σκληρυντής). Η συγκόλληση σύνθετης επικολλητής ξυλείας είναι ο πλέον ευαίσθητος τομέας συγκόλλησης γιατί τα παραγόμενα κομμάτια θα πρέπει να αντέχουν σε μεγάλη μηχανική καταπόνηση και σε υψηλή υγρασία ή θερμοκρασία λόγω της ιδιαίτερης χρήσης τους (π.χ. στέγες γυμναστηρίων, σπιτιών, γέφυρες, αίθρια κ.λπ.). Λόγω της ιδιαιτερότητας τους παραγόμενου προϊόντος απαιτείται χρήση κόλλας με διεθνείς προδιαγραφές και πιστοποιήσεις. Οι μεγάλες βιομηχανίες 58 ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 59

ΑΦΙΕΡΩΜΑ EΠIΠΛEON γνωρίζοντας αυτή την αναγκαιότητα ακολουθούν όλους τους κανόνες αποφεύγοντας χρήση μη κατάλληλων τύπων κόλλας με δυσάρεστα αποτελέσματα. Οι κόλλες που θα χρησιμοποιηθούν για την κόλληση οποιασδήποτε σύνθετης ξυλείας που θα υπόκεινται σε μηχανική καταπόνηση θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν διεθνείς εγκρίσεις από αναγνωρισμένα ινστιτούτα όπως π.χ. ΜPA, Norsk Treteknisk Institutt (NTI) κ.λπ. Τα DIN 68141 και DIN 1052 περιγράφουν τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι κόλλες που θα χρησιμοποιηθούν σε ξύλινες κατασκευές που φέρουν μεγάλα φορτία. Για μια επιτυχή συγκόλληση προϊόντων σύνθετης επικολλητής ξυλείας τα πράγματα που πρέπει να προσεχθούν είναι τα ακόλουθα: Α) Θερμοκρασία. Η θερμοκρασία θα πρέπει να βρίσκεται από 17-25 βαθμούς Κελσίου. Οι μελαμινικές κόλλες είναι πολύ ευαίσθητες στο κρύο. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες απλά μειώνουν τους χρόνους που έχουμε στη διάθεση μας για συγκόλληση, καθώς η κόλλα πολυμερίζεται γρηγορότερα και μπορεί να πολυμεριστεί πριν έρθουν σε επαφή τα ξύλα. Β) Υγρασία. Η υγρασία των ξύλων θα πρέπει να είναι μεταξύ 8-15% αλλά και η σχετική υγρασία του χώρου συγκόλλησης. Γ) Η ποσότητα της κόλλας (gr/m 2 ) θα πρέπει να καθορισμένη ανάλογα με το είδος της συγκολλητικής ουσίας αλλά και τις διαστάσεις της συγκολλούμενης επιφάνειας. Δ) Ο ανοικτός χρόνος χρόνος δηλαδή που μεσολαβεί μεταξύ επάλειψης κολλάς και επαφής μεταξύ των συγκολλημένων στοιχείων. Ε) Η πίεση που εφαρμόζεται στα δυο συγκολλούμενα μέρη. Ε) ΚΟΛΛΕΣ ΓΙΑ ΚΑΠΛΑΜΑ ΚΑΙ ΠΟΡΤΑΚΙΑ Η ουρία φορμαλδεΰδη είναι μια κόλλα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θερμό πρεσάρισμα καπλαμά αλλά και για τη συγκόλληση πορτόφυλλων. Είναι, όπως ήδη αναφέραμε διαθέσιμη σε υγρή μορφή ή σε μορφή σκόνης που πολυμερίζεται και σκληραίνει με τη θερμοκρασία. Η σκόνη αναμιγνύεται με νερό σε αναλογίες συνήθως 2 μέρη σκόνη-1 μέρος νερού και ο χρόνος ζωής του μείγματος ποικίλλει ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Το καλοκαίρι προστίθεται επιβραδυντής, ενώ στην κόλλα υπάρχουν συνήθως πληρωτικά υλικά που εμποδίζουν την δίοδο της κόλλας από τους πόρους του καπλαμά. Μία μεγάλη εφαρμογή στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια είναι οι νερόκολλες πολυουρεθάνης που χρησιμοποιούνται σε πρέσες κενού / μεμβράνης για την συγκόλληση θερμοπλαστικών foil, συνήθως PVC, σε MDF. Παράγονται τρισδιάστατα αντικείμενα και το foil αντιγράφει τις μορφές που παίρνει το ξύλο. Οι κόλλες στην αρχή ήταν 2 συστατικών με περιορισμένο χρόνο ζωής του μείγματος. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν κόλλες 1 συστατικού που ενσωματώνουν το σκληρυντή και έχουν φτάσει σε παρόμοια επίπεδα αντοχών στη θερμοκρασία με τις 2 συστατικών. Επίσης, έχουν παραχθεί και κόλλες ειδικές για γυαλιστερά foil με μικρότερες θερμοκρασίες ενεργοποίησης που προστατεύουν τα foil από την αλλοίωση. Γίνονται έρευνες και για κόλλες που δεν χρησιμοποιούν ισοκυανικά από εταιρείες που έχουν την προστασία του περιβάλλοντος και των εργαζομένων ψηλά στις προτεραιότητες τους. ΜΕΡΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΟΛΛΑΣ Ενδεικτικά αναφέρουμε παρακάτω μερικές από τις πιό γνωστές κατηγορίες κόλλας. Α. ΚΟΛΛΕΣ ΟΥΡΙΑΣ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ (UF) Πρόκειται για κόλλες σε σκόνη που προκειμένου να χρησιμοποιηθούν προστίθενται νερό προκειμένου να έχουμε ένα ομογενές μίγμα σε υγρή μορφή και καταλύτης εφόσον δεν περιέχεται ήδη στην αρχική σκόνη. Για πολύ μεγάλες βιομηχανικές παραγωγές διατίθεται και απευθείας σε υγρή μορφή. Χρήσεις: Επένδυση MDF, μοριοσανίδα, πλακάζ σε επίπεδη θερμαινόμενη πρέσα με καπλαμά ή χαρτί Κατασκευή πάνελ σάντουιτς με χαρτοκυψέλη για εσωτερικές πόρτες (tamburato) Παραγωγή MDF μοριοσανίδα Παραγωγή πλακάζ θαλάσσης και δομικής ξυλείας χρησιμοποιώντας κόλλες UF τροποιημένες με μελαμίνη (MUF Melamine Urea Formaldehyde Resins) Πλεονεκτήματα: Δεν κολλάει στις πλάκες της πρέσας Αντίσταση στη θερμοκρασία Αντίσταση στους διαλύτες και στο νερό κατά την επικάλυψη με βερνίκια Τρίβεται εύκολα Οι κόλλες MUF έχουν εξαιρετική αντίσταση σε υγρασία και θερμοκρασία Μειονεκτήματα Μη ελαστική γραμμή κολλήσεως που προκαλεί κύρτωση των συγκολλημένων επιφανειών εάν το σύστημα δεν έχει ισορροπία όσον αφορά τις τάσεις που δημιουργούνται και φθορά των εργαλείων Μεγάλοι χρόνοι πρεσαρίσματος σε χαμηλές θερμοκρασίες Μικρός χρόνος ζωής στο δοχείο Β. ΚΟΛΛΕΣ PVAc Οι κόλλες PVAc (polivinylacetate) είναι κόλλες υδατοδιαλυτές, στην πλειοψηφία τους ενός συστατικού που έχουν χαμηλή αντίσταση στην υγρασία τύπου D2. Υπάρχουν βέβαια και κόλλες PVA ενός συστατικού με αντίσταση στην υγρασία τύπου D3 (για εσωτερικούς χώρους με αυξημένη υγρασία) οι οποίες με προσθήκη κατάλληλου καταλύτη αποκτούν αντίσταση στην υγρασία τύπου D4 (για εξωτερική χρήση) ή δύο συστατικών με αντίσταση στην υγρασία τύπου D4. Χρήσεις Επένδυση MDF, μοριοσανίδα, πλακάζ σε επίπεδη θερμαινόμενη ή κρύα πρέσα με καπλαμά ή χαρτί Κατασκευή πάνελ σάντουιτς με χαρτοκυψέλη για εσωτερικές πόρτες (tamburato) Γενικές εργασίες μονταρίσματος Επένδυση MDF ή μοριοσανίδας, με HPL, CPL, PVC, χαρτί, καπλαμά Εργασίες post-forming Πλεονεκτήματα Ελαστική γραμμή κόλλησης (προκαλεί λιγότερη κύρτωση των συγκολλημένων επιφανειών) Μικρή φθορά εργαλείων Μικροί χρόνοι πρεσαρίσματος σε χαμηλές θερμοκρασίες Ελάχιστα προβλήματα χρόνου ζωής στο δοχείο Μειονεκτήματα Κολλάει στις πλάκες της πρέσας Μικρή αντίσταση στη θερμοκρασία Μικρή αντίσταση στους διαλύτες και στο νερό κατά την επικάλυψη με βερνίκια Τείνει να μπουκώνει τα γυαλόχαρτα στο τρίψιμο Γ. ΚΟΛΛΕΣ ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΗΣ Μία μεγάλη και παραδοσιακή εφαρμογή είναι οι κόλλες ενός και δύο συστατικών πολυουρεθάνης που χρησιμοποιούνται για προσόψεις σε βιομηχανικά κτίρια, σκεπές, πόρτες, πάνελς και άλλες κατασκευαστικές εφαρμογές. Κολλάνε επιφάνειες όπως μέταλλο, αλουμίνιο, ξύλο, πλαστικό, γυαλί με διάφορα αφρώδη υλικά (ΕPS-PS-PU foam), χαρτοκυψέλη, γυψοσανίδα, υαλοβάμβακα κ.α. Είναι ενός ή δύο συστατικών (αναμιγνύονται σε συγκεκριμένες αναλογίες), έχουν ορισμένο χρονικό διάστημα για να χρησιμοποιηθούν και ψεκάζονται ή επαλλείφονται με κατάλληλα συστήματα εφαρμογής. Δεν είναι επικίνδυνες για την υγεία, όπως οι

κόλλες με διαλύτες. Έχουν αρκετά μεγάλο χρόνο πρεσσαρίσματος γι αυτό πολλές βιομηχανίες στρέφονται σε θερμές κόλλες πολυουρεθάνης που αυξάνουν κατακόρυφα την παραγωγικότητα και την ευκολία στην παραγωγή. Δ. ΚΟΛΛΕΣ ΝΕΡΟΥ Οι κόλλες νερού έχουν βάση τους τη διασπορά πολυμερών και συμπολυμερών της οργανικής ένωσης Vinyl acetate. Η συγκόλληση επιτυγχάνεται με την απομάκρυνση του νερού τον ταυτόχρονο σχηματισμό κάτω από πίεση ενός ομοιογενούς και συνεχούς film ανάμεσα στις υπό συγκόλληση επιφάνειες. Οι συνθήκες που επηρεάζουν τις κόλλες νερού και συμβάλλουν στη σωστή συγκόλληση είναι: Η ποσότητα κόλλας επηρεάζει τον ανοιχτό χρόνο, το χρόνο πρεσαρίσματος και την αντοχή συγκόλλησης σε δύσκολα και σκληρά υπό συγκόλληση ξύλα. Η υγρασία περιβάλλοντος, καθώς επηρεάζει την υγρασία των υλικών. Η υγρασία ξύλου πρέπει να είναι 8-12%, περισσότερη αυξάνει το χρόνο συγκόλλησης. Η πίεση η οποία είναι απαραίτητη για να υπάρξει συγκόλληση. Η θερμοκρασία. Τα υλικά και η κόλλα πάνω από 10 ο C. Καθαρές οι προς συγκόλληση επιφάνειες χωρίς σκόνη και άλλες ουσίες. Όχι αραίωση στις κόλλες. Αν αυτό χρειαστεί η αραίωση να μην ξεπερνά το 3%. Ένας συνηθισμένος διαχωρισμός που γίνεται στις κόλλες νερού είναι σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 204 που αναφέρεται σε προϊόντα ανθεκτικά στην υγρασία και που με την ανάμιξη δεύτερου συστατικού (συστήματα 2Κ) ή όχι (συστήματα 1Κ), δίνουν χαρακτηριστικά συγκόλλησης που απαιτούνται σε περιπτώσεις όπως τα εξωτερικά κουφώματα και άλλες απαιτητικές εφαρμογές. Ε. ΒΕΝΖΙΝΟΚΟΛΛΕΣ ΚΟΛΛΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΙΑΛΥΤΕΣ Πρόκειται για κόλλες που έχουν βάση συνθετικές γόμες, συνήθως neoprene. Χρησιμοποιούνται κυ - ρίως για κολλήσεις αφρολέξ με αφρολέξ, ξύλο, ύφασμα και μέταλλο αλλά και δέρμα και ύφασμα σε αφρολέξ, ξύλο και μέταλλο. Επίσης, χρησιμοποιούνται για την επικάλυψη επιφανειών με φύλλα HPL. Παρόλο που η ποσότητα των προϊόντων αυτών που χρησιμοποιούνται στην επιπλοποιία έχει μειωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ακόμη εφαρμογές που γίνονται με κόλλες διαλυτών. Είναι διαλύματα διαφόρων ελαστομερών όπως πολυχλωροπρένιο, πολυουρεθάνη, ελαστικό (rubber) σε μείγματα διαλυτών. Εφαρμόζονται και στις δύο πλευρές προς συγκόλληση, αφήνονται να εξατμιστούν οι διαλύτες και έπειτα φέρονται σε επαφή και συμπιέζονται. Το μειονέκτημα τους είναι ότι η χρήση διαλυτών επηρεάζει το περιβάλλον εργασίας και τον άνθρωπο και γι αυτό πρέπει να τηρούνται πολύ αυστηρά οι κανονισμοί που αναγράφονται στα φυλλάδια ασφαλείας της κόλλας. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν και διαλύτες που καταργούνται ή είναι υπό κατάργηση γι αυτό θα πρέπει να είστε ενήμεροι και να διερευνήστε την πιθανότητα να χρησιμοποιήσετε άλλες κόλλες για τη συγκόλληση. Υπάρχουν οι κόλλες γενικής χρήσης, αυτές με πολύ μεγαλύτερη αντοχή στη θερμοκρασία που χρησιμοποιούνται για φορμάικα ή και ταπετσαρίες αυτοκινήτων ή και κόλλες που ψεκάζονται σε χρήσεις όπως η συγκόλληση αφρολέξ-ξύλου-υφάσματος στο έπιπλο. Μία τελευταία καινοτομία σε αυτήν την κατηγορία είναι οι αντίστοιχες με αυτές κόλλες αλλά με βάση το νερό για να αποφεύγεται η χρήση διαλυτών στην παραγωγή. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ Υπάρχουν κυρίως Οδηγίες της Ε.Ε. που αφορούν τη μείωση ή κατάργηση χρήσης βλαβερών ή τοξικών ουσιών όπως είναι τα DBF & DIBF (DIBUTIL FTALATE & DI-ISOBUTIL FTALATE), οι ενώσεις χλωρίου και βαρέων μετάλλων όπως το χρώμιο και ο μόλυβδος, η ουρία φορμαλδεΰδη, διαλύτες όπως η τολουόλη και η ξυλόλη κ.λπ. Μια πολύ διαδεδομένη προδιαγραφή για τις κόλλες είναι η ΕΝ204 όπου κατηγοριοποιούνται οι κόλλες (κυρίως PVAc) όσον αφορά την αντοχή τους στην υγρασία (D1, D2, D3 και D4 οι πιο αδιάβροχες). Όσον αφορά τις κόλλες hotmelt EVA δεν υπάρχουν προδιαγραφές παρά μόνο χαρακτηριστικά όπως filled (με πρόσθετα) ή unfilled (χωρίς πρό- 62 ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 63

σθετα) όπου σαφέστατα οι unfilled είναι καλύτερες κόλλες. Το ποσοστό προσθέτων φαίνεται από το ειδικό βάρος της κόλλας. Όσο τείνει στο 1 τόσο λιγότερα πρόσθετα έχει. Επιπλέον όσον αφορά τις κόλλες για τα δομικά στοιχεία, τότε υπάρχουν πολλές εγκρίσεις, προδιαγραφές και πιστοποιήσεις. ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΟΛΛΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Το σύνολο των προϊόντων που κυκλοφορούν σήμερα στην ελληνική αγορά καλύπτει τις προδιαγραφές ποιότητος και ασφαλείας που προστάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση αφού παράγονται κυρίως σε χώρες που διαθέτουν τις ανάλογες πιστοποιήσεις από επώνυμους οίκους. Ορισμένες βιομηχανίες συγκολλητικών ουσιών έχουν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε πολλά θέματα πέραν των ίδιων των προϊόντων που παράγουν. Έτσι έχουν κατασκευαστεί κέντρα τεχνολογίας, άρτια εξοπλισμένα με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, στα οποία γίνονται δοκιμές, ανάπτυξη νέων προϊόντων, εκπαίδευση του προσωπικού και των πελατών ακόμα και τεχνικές αξιολογήσεις των προϊόντων που οι πελάτες τους παράγουν. Η στενή συνεργασία αυτών των εταιρειών με τους κατασκευαστές μηχανών και υλικών για συγκόλληση, οι καινοτομίες και η συνεχής εξειδίκευση του προσωπικού τους είναι βασικοί τομείς των δραστηριοτήτων τους. Η φιλοσοφία του ότι δεν κατασκευάζουμε μόνον κόλλες αλλά προσφέρουμε ένα συνολικό πακέτο που αποτελείται από τα προϊόντα, την τεχνική υποστήριξη, βοηθητικά προϊόντα και εργαλεία που σχετίζονται με τη χρήση της κόλλας και το σχεδιασμό της παραγωγής αλλά και νέων προϊόντων του πελάτη με προστιθέμενη αξία, είναι ο οδηγός για το μέλλον. Όπως συμβαίνει με όλα τα τεχνικά προϊόντα και με τις κόλλες, εξίσου σημαντικό με το ίδιο το προϊόν είναι η τεχνική του υποστήριξη από τους εξειδικευμένους ανθρώπους που θα πρέπει κάθε εταιρεία να διαθέτει. Όταν δημιουργούνται προβλήματα στη συγκόλληση ενός προϊόντος αυτά, συνήθως, οφείλονται στην κακή χρήση του προϊόντος, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες χρησιμοποιείται ή ακόμη και στη χρήση λάθους προϊόντος λόγω ελλιπούς ενημέρωσης α - πό μη εξειδικευμένους πωλητές. Γι αυτό είναι απαραίτητο η κάθε κόλλα να συνοδεύεται από τα τεχνικά φυλλάδια χρήσης και ασφάλειας του υλικού, αλλά και να παρέχεται πλήρης τεχνική υποστήριξη στον τελικό πελάτη για το πώς θα την χρησιμοποιήσει, από τι επηρεάζεται και πώς θα μεγιστοποιήσει τις δυνατότητες της. Συζητήστε λοιπόν με τον προμηθευτή σας για τα προϊόντα που χρησιμοποιείτε σε σχέση με τις απαιτήσεις που έχετε. Οι εταιρείες κόλλας είναι υποχρεωμένες να είναι πάντα παρούσες κοντά στον πελάτη και να τον βοηθούν σε ότι έχει να κάνει με τη συγκόλληση. Έτσι επιτυγχάνεται ο τελικός στόχος ενός κατασκευαστή βιομηχανικών κολλών, να συνεισφέρει στη βελτιστοποίηση της παραγωγής του πελάτη, με προϊόντα υψηλής ποιότητας που μειώνουν το τελικό του κόστος. Θερμές ευχαριστίες στις εταιρείες HENKEL, JOWAT, KANTEN και ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ Α.Ε, για το πολύτιμο υλικό που μας διαθέσανε για τη συγγραφή αυτού του άρθρου. Το φωτογραφικό υλικό που συνοδεύει το άρθρο ανήκει στις παραπάνω εταιρείες. ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ ΤΑΙΝΙΩΝ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ Η ποσότητα της κόλλας που εφαρμόζουμε είναι 160 220 γρ/μ 2. Όσο μεγαλύτερο πάχος ταινίας κολλάμε τόσο περισσότερη κόλλα εφαρμόζουμε. Όσο πιο αργή είναι η μηχανή μας τόσο περισσότερη κόλλα εφαρμόζουμε. Φροντίζουμε να τεμαχίζουμε μοριοσανίδες λίγο πριν κολλήσουμε τις ταινίες. Σε περίπτωση που τεμαχίσουμε την προηγούμενη, σκεπάζουμε τα τεμαχισμένα κομμάτια. Αποθηκεύουμε τις ταινίες πάντα σε κουτιά και επάνω σε ράφια. Προσοχή μην τοποθετούμε τις ταινίες σε δάπεδα ή σε επαφή με κρύα αντικείμενα. Αποφεύγουμε να κολλάμε σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες χώρου. Το χειμώνα αυξάνουμε λίγο την θερμοκρασία της κόλλας. Καθαρίζουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα το δοχείο της κόλλας. Μετράμε με θερμόμετρο την θερμοκρασία του δοχείου της κόλλας και του κυλίνδρου επίστρωσης για τυχόν απόκλιση από τον θερμοστάτη της μηχανής μας. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΤΑΙΝΙΩΝ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ Αν η ταινία αφαιρείται εύκολα με το χέρι: 1. Η κόλλα παραμένει στην μοριοσανίδα και το μοτίβο του κυλίνδρου επίστρωσης είναι ορατό στην κόλλα Έχει εφαρμοστεί μικρή ποσότητα κόλλας Η θερμοκρασία του χώρου είναι χαμηλή Οι ταινίες είναι πολύ κρύες Η θερμοκρασία της κόλλας είναι χαμηλή Η ταχύτητα της μηχανής είναι χαμηλή Η πίεση των κυλίνδρων είναι χαμηλή 2. Η κόλλα παραμένει στην μοριοσανίδα και η επιφάνεια της κόλλας στην μοριοσανίδα είναι λεία Η μοριοσανίδα ή/και η ταινία είναι κρύα Ελέγξτε τύπο κόλλας Ελέγξτε το αστάρι 3. Η κόλλα παραμένει στην ταινία Η θερμοκρασία της μοριοσανίδας είναι πολύ υψηλή 65