Ενέργεια Φωτοβολταϊκά

Ενέργεια Φωτοβολταϊκά Kεφαλαιο ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ: ΧΑΡΗΣ ΦΛΟΥ ΟΠΟΥΛΟΣ xaris.floudopoulos@capital.gr Kε Editorial Έξι σαρωτικές αλλαγές Τι φέρνει το Mνηµόνιο σε ηλεκτρισµό, φυσικό αέριο, βενζίνη. Σελ. 32 Επειγόντως εθνική στρατηγική στην ενέργεια ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΜΕ ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Α Η ακτινογραφία των ΑΠΕ Οι πράσινες επενδύσεις µοχλός ανάπτυξης µέσα στην κρίση. Σελ. 34 Συµφέρει σήµερα το φωτοβολταϊκό; Τι πρέπει να ξέρετε πριν πάρετε την τελική απόφαση. Σελ. 36 Ζεσταθείτε µε µικρότερο κόστος Ποιες είναι οι πράσινες εναλλακτικές. Σελ. 40-41 ναµφίβολα, το 2011 ήταν ένα έτος που επιβεβαιώθηκαν οι άνθρωποι της ενεργειακής αγοράς οι οποίοι επέµεναν ότι ο τοµέας θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, σε πείσµα των δύσκολων καιρών για τη χώρα και κόντρα στο κλίµα επενδυτικής άπνοιας. Τα νούµερα της αγοράς περιγράφουν µια εικόνα που µόνο µε τη µιζέρια της κρίσης δεν ταιριάζει: πάνω από 600 MW πράσινων µονάδων ηλεκτροπαραγωγής προστέθηκαν στο ηλεκτρικό σύστηµα. Τα µεγαβάτ αυτά αντιπροσωπεύουν επενδύσεις άνω του 1 δισ. ευρώ. Μόνο στα φωτοβολταϊκά, οι άµεσες θέσεις εργασίας ξεπερνούν τις 8.200, ενώ, ταυτόχρονα, η δραστηριότητα στον κλάδο διέσωσε στην ευρύτερη οικονοµία σχεδόν 22 χιλιάδες θέσεις πλήρους απασχόλησης. Ο κλάδος αποκτά όλο και µεγαλύτερη εγχώρια προστιθέµενη αξία και σήµερα ήδη η χώρα µετρά τέσσερις βιοµηχανίες βασικού φωτοβολταϊκού εξοπλισµού (πλαίσια, πάνελ) και µια αξιόλογη δραστηριότητα στον υπόλοιπο εξοπλισµό, όπως είναι οι βάσεις στήριξης, οι tracker, οι βάσεις και οι πύργοι ανεµογεννητριών. Μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, που ακόµη περιµένουν να εξοφληθούν τα χρωστούµενα του ηµοσίου, πήραν πέρυσι, και θα συνεχίσουν και φέτος, σηµαντικές ανάσες από τα ανοίγµατα που έκαναν στην ενέργεια. Νέες εταιρείες, µικρές, µεσαίες θήθηκε επί µια διετία οδηγούν στη λύση των αναγκαστικών πωλήσεων λιγνιτικών µονάδων της ΕΗ. Σ {{ και µεγάλες, ανοίγουν, κάνουν τζίρους, προσφέρουν απασχόληση, κινούν το χρήµα. Μπροστά µας έχουµε ευκαιρίες για εξορθολογισµό της αγοράς Ο λα αυτά δεν σηµαίνουν ότι δεν υπάρχει και η... «άλλη όψη», αυτή της µιζέριας, της γραφειοκρατίας και των προβληµάτων. Εάν η δύναµη της αδράνειας, από την ανάπτυξη των προηγούµενων ετών, στάθηκε αρκετή για να κινηθεί η αγορά το 2011, για το 2012 τα πράγµατα είναι πιο σύνθετα. Στα προβλήµατα των καθυστερήσεων και του αφιλόξενου περιβάλλοντος για τις επενδύσεις έχει προστεθεί εδώ και καιρό το φλέγον ζήτηµα της χρηµατοδότησης. Και, βέβαια, η διαχρονική αβουλία των κυβερνήσεων να δώσουν µια βιώσιµη λύση στο θέµα της χρηµατοδότησης, χωρίς να γίνεται αφαίµαξη από πόρους της ΕΗ, έχει προκαλέσει σοβαρότατο πρόβληµα ρευστότητας. Θεωρητικά, το νέο, αναθεωρηµένο Μνηµόνιο, τουλάχιστον στο κοµµάτι των θεσµικών αλλαγών, προσφέρει µια πρώτης τάξεως ευκαιρία για εξορθολογισµό της αγοράς. Έστω και υπό ασφυκτικά χρονοδιαγράµµατα, θα πρέπει να προχωρήσουν µεταρρυθµίσεις που έχουν βαλτώσει χρόνια και να λυθούν προβλήµατα που χρονίζουν. υστυχώς, καλούµαστε να εφαρµόσουµε αυτές τις µεταρρυθµίσεις και τις αλλαγές στην αγορά χωρίς να έχουµε σχεδιάσει έναν ενεργειακό οδικό χάρτη, µε τις προτεραιότητες αλλά και τις στρατηγικές στις οποίες έχει επιλέξει να δώσει έµφαση η χώρα. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η υπόθεση του ανοίγµατος της αγοράς λιγνίτη. Οι αποφάσεις που δεν εφαρµόστηκαν το 2007 και το 2009 και η παρελκυστική πολιτική που ακολου- ήµερα, λοιπόν, περισσότερο από ποτέ, η αγορά χρειάζεται καταρχήν τη χάραξη µιας συγκεκριµένης και διαχρονικής ενεργειακής στρατηγικής, που θα ανταποκρίνεται στα ζητούµενα της ενεργειακής ασφάλειας, της αξιοποίησης των εγχώριων πόρων, όχι µόνο του πιθανού ορυκτού πλούτου, αλλά κυρίως του ανεξάντλητου δυναµικού της φύσης, δηλαδή του ανέµου και του ήλιου, και θα εξυπηρετεί το ζητούµενο της διατηρήσιµης και βιώσιµης ανάπτυξης. Σε αυτό το τοπίο, κεντρικό ρόλο καλείται να διαδραµατίσει, εκ των πραγµάτων, η Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας. Και το γεγονός ότι η ΡΑΕ οδηγείται σήµερα σε κατάσταση λειτουργικής και οργανωτικής απαξίωσης, µε αποδυναµωµένο στελεχιακό δυναµικό, δηµιουργεί τεράστια προβλήµατα συνολικά για την αγορά. Κατά συνέπεια, για φέτος, εκείνο που ίσως µετρά πιο πολύ ακόµα και από τον αριθµό των πράσινων MW που θα εγκατασταθούν και τα χρήµατα που θα επενδυθούν είναι η αγορά να µπορέσει να δώσει κάποιες θεµελιώδεις απαντήσεις για την κατεύθυνση στην οποία θέλει να κινηθεί. Προέχει να αποφασίσουµε πού και πώς θέλουµε να πάµε. Όταν συµβεί αυτό, τα υπόλοιπα βρίσκονται, εύκολα ή δύσκολα.

Kεφαλαιο 32 Ενέργεια - Φωτοβολταϊκά Το νέο τοπίο Έξι σαρωτικές αλλαγές στην αγορά από το νέο Μνηµόνιο ΤΙ ΦΕΡΝΕΙ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟ, ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ, ΑΠΕ ΚΑΙ ΚΑΥΣΙΜΑ Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΗ ΣΥΜΒΑΣΗ Κ Σηµαντικές µεταρρυθµίσεις για όλες τις ενεργειακές αγορές θα υλοποιηθούν τους προσεχείς µήνες. αταλυτικό ρόλο για την υλοποίηση σηµαντικών µεταρρυθµίσεων στις ενεργειακές αγορές αναµένεται να παίξει το νέο Μνηµόνιο, το οποίο επισπεύδει έξι σηµαντικές αλλαγές σε ηλεκτρισµό, φυσικό αέριο, ΑΠΕ και καύσιµα. Προβλέψεις του νέου Μνηµονίου, όπως οι αποκρατικοποιήσεις και η απελευθέρωση των τιµολογίων, διαφοροποιούν εντελώς το σκηνικό στον τοµέα της ενέργειας. Και, βέβαια, υπάρχει η προσδοκία ότι η ουσιαστική απελευθέρωση στις αγορές της ενέργειας θα τονώσει την ανάπτυξη, θα οδηγήσει σε νέες επενδύσεις και θα φέρει οφέλη για τους καταναλωτές. 01 ιαχωρισµός και πώληση ΕΗ Η πρώτη µεγάλη αλλαγή που φέρνει το νέο Μνηµόνιο αφορά την ίδια τη ΕΗ, το ιδιοκτησιακό καθεστώς της, τη µορφή λειτουργίας της, αλλά και τη µείωση του µεριδίου που κατέχει στην αγορά. Καταρχήν, ο χρόνος µετρά αντίστροφα για την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας: Μέσα στον µήνα θα πρέπει να έχει κατατεθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η πρόταση των συµβούλων για τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης της εταιρείας. Παράλληλα, αλλάζει και ο τρόπος µε τον οποίο η ΕΗ ελέγχει τα δίκτυα µεταφοράς και διανοµής, ώστε να υπάρχει σαφής διαχωρισµός και να µην υπάρχουν προσκόµµατα στη δραστηριοποίηση τρίτων στην παραγωγή, προµήθεια και εµπορία ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτές τις ηµέρες ολοκληρώνεται ο διαχωρισµός της δραστηριότητας µεταφοράς (θυγατρική Α ΜΗΕ), ενώ ακολουθεί η διανοµή ( Ε ΗΕ). Το χρονοδιάγραµµα προβλέπει ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός του πρώτου τριµήνου, ωστόσο στο κοµµάτι αυτό υπάρχουν καθυστερήσεις. Εντός του Μαρτίου θα ανακοινωθούν τα αποτελέσµατα από την έρευνα αγοράς (market test) της Ε.Ε. για την πώληση των λιγνιτικών µονάδων. Τα µέτρα θα εφαρµοστούν άµεσα, ενώ στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησης της ΕΗ {{ µπαίνει πλέον ρητά και η πώληση υδροηλεκτρικής παραγωγής. Σταδιακά µέχρι τα µέσα του 2013 προβλέπεται ρητά η πλήρης απελευθέρωση των τιµολογίων ρεύµατος για όλες τις κατηγορίες καταναλωτών Απελευθέρωση τιµολογίων ηλεκτρισµού 02 Η δεύτερη µεγάλη αλλαγή αφορά τα τιµολόγια, καθώς προβλέπεται ρητά η απελευθέρωσή τους για όλες τις κατηγορίες καταναλωτών µέχρι τα µέσα του 2013. Εξαιρούνται οι κατηγορίες που έχουν χαρακτηριστεί «ευάλωτες» και το «κοινωνικό τιµολόγιο». Μέχρι τον Ιούνιο του 2013, λοιπόν, θα πρέπει οι τιµές λιανικής του ρεύµατος να αντανακλούν το κόστος του ρεύµατος στη χονδρική. Το πώς θα γίνει αυτό, όµως, θα γίνει γνωστό νωρίτερα: Το ΥΠΕΚΑ έχει δεσµευτεί να εκπονήσει µέσα στο 2012 τη µελέτη για την πλήρη απελευθέρωση των τιµολογίων, ακόµα και στη χαµηλή τάση. Καύσιµα: απελευθέρωση ωραρίου 03 Εκτός από τον ηλεκτρισµό, µε το Μνηµόνιο αλλαγές έρχονται και στη λειτουργία της αγοράς καυσίµων. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι πρέπει να απελευθερωθούν πλήρως και άµεσα, µέχρι το τέλος Μαρτίου, τα ωράρια των πρατηρίων υγρών καυσίµων, µε παράλληλη εφαρµογή του τρέχοντος συστήµατος υποχρεωτικής νυχτερινής λειτουργίας, εκ περιτροπής, σε ορισµένο αριθµό πρατηρίων υγρών καυσίµων ανά νοµαρχία, πέραν των κανονικών ωρών λειτουργίας. Οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις συντάσσονται από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ. ιαχωρισµός και πώληση ΕΠΑ, αποθήκες και νέοι σταθµοί υγροποίησης 04 Η ιδιωτικοποίηση της ΕΠΑ φαίνεται ότι θα είναι η πρώτη µεγάλη πώληση που θα γίνει στον τοµέα της ενέργειας. Ήδη έχει δηµοσιοποιηθεί η διεθνής πρόσκληση, ενώ η πώληση εκτιµάται ότι µπορεί να αποφέρει ποσό έως 2 δισ. µαζί µε τον ΕΣΦΑ. Υπάρχουν ενδείξεις ενδιαφέροντος από περίπου 20 εταιρείες. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται και η διαδικασία διαχωρισµού της µητρικής ΕΠΑ από τη θυγατρική που διαχειρίζεται τα δίκτυα ( ΕΣΦΑ). Όπως αναφέρει το δεσµευτικό κείµενο του Μνηµονίου, ο διαχωρισµός ΕΠΑ και ΕΣΦΑ θα πρέπει να έχει γίνει µέσα στο α' τρίµηνο του τρέχοντος έτους. Η τελική µορφή του Ιδιοκτησιακά ιαχωρισµένου ιαχειριστή σύµφωνα µε τις επιταγές της οδηγίας θα καθοριστεί από το µοντέλο που θα προκριθεί κατά τη διαδικασία πώλησης της ΕΠΑ. Σηµειώνεται ότι το ελληνικό ηµόσιο δεσµεύεται να διατηρήσει τουλάχιστον το 34% του ΕΣΦΑ». Στην αγορά αερίου, η κυβέρνηση αναλαµβάνει την υποχρέωση να δηµιουργήσει υπηρεσία µίας στάσης (one-stop shop) για την αδειοδότηση και έγκριση έργων υποδοµής φυσικού αερίου, όπως εγκαταστάσεις ΥΦΑ, έργα αποθήκευσης και µεταφοράς φυσικού αερίου και γραµµές µεταφοράς ηλεκτρισµού (δ' τρίµηνο 2012). Τέλος, θα πρέπει να υπάρξουν ρυθµίσεις ώστε να υπάρχει διαφανής και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στον σταθµό LNG της Ρεβυθούσας και τον αποτελεσµατικό καταµερισµό µη χρησιµοποιούµενης δυναµικότητας (γ' τρίµηνο 2012). 05 ΑΠΕ Στην αγορά της πράσινης ενέργειας το Μνηµόνιο προβλέπει ότι θα πρέπει να καταρτιστεί σχέδιο µεταρρύθµισης των υποστηρικτικών προγραµµάτων, ώστε να καταστούν πιο συµβατά προς τις εξελίξεις της αγοράς και να µειωθούν οι πιέσεις στα δηµόσια οικονοµικά. Το σχέδιο για το οποίο ήδη έχουν ξεκινήσει διαβουλεύσεις θα πρέπει να περιλαµβάνει: Επιλογές µεταρρύθµισης του υποστηρικτικού προγράµµατος, συµπεριλαµβανοµένου του µοντέλου εγγυηµένης διαφορικής τιµής, και προσδιορισµό σε κάθε επιλογή της µεθόδου υπολογισµού των τιµολογίων και του τρόπου αποφυγής πιθανής υπερβολικής αποζηµίωσης. Τρέχουσες και αναµενόµενες τάσεις στο κόστος για όλες τις σχετικές τεχνολογίες. Εξέταση της επιλογής αυτόµατης µείωσης τιµολογίου. Μέτρα για την ανάπτυξη πηγών αιολικής και ηλιακής ενέργειας (α' τρίµηνο 2012). 06 «Helios» ύο σηµαντικά βήµατα θα πρέπει να γίνουν εντός των προσεχών µηνών σε σχέση µε το φιλόδοξο πρόγραµµα «Helios». Συγκεκριµένα, η κυβέρνηση καλείται να λάβει µέτρα ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία αδειοδότησης του προγράµµατος «Helios» και στη συνέχεια να αναπτύξει διεθνείς συνεργασίες για την εξαγωγή ηλιακής ενέργειας. Το σχετικό νοµοσχέδιο ήδη βρίσκεται στη Βουλή, ενώ θα συσταθεί ειδική εταιρεία µε µέτοχο το ηµόσιο για την προώθηση του project.

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Kεφαλαιο 34 Ενέργεια - Φωτοβολταϊκά Η Αιχµή του δόρατος για την ανάπτυξη της αγοράς ήταν τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά. επενδυτική άπνοια που επικράτησε στην ελληνική οικονοµία το 2011, εξαιτίας της οικονοµικής κρίσης, δεν στάθηκε ικανή να περιορίσει την έντονη δραστηριότητα στον τοµέα της πράσινης ενέργειας. Με αιχµή τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά, η αγορά αναπτύχθηκε σηµαντικά, διαψεύδοντας τις αρνητικές προβλέψεις. Το ζητούµενο, πλέον, για τη χρονιά που διανύουµε είναι να διατηρηθούν τα µεγέθη του 2011 και να δοθούν λύσεις στα προβλήµατα της αγοράς, ώστε να υπάρξει βιώσιµη και διατηρήσιµη ανάπτυξη για τα επόµενα χρόνια. Η ακτινογραφία της αγοράς δείχνει ότι, µε τη δύναµη της... αδράνειας Το Top 5 της αιολικής αγοράς > EDF, µε 272,2 MW (16,7%) > Iberdrola Rokas, µε 250,7 MW (15,4%) > ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, µε 241,5 MW (14,9%) > ENEL, µε 172,5 MW (10,6%) > ΕΛΛΑΚΤΩΡ, µε 126,8 MW (7,8%) Η ακτινογραφία των ΑΠΕ Η πράσινη ενέργεια νίκησε την κρίση το 2011 ΕΣΜΗΕ Σε επίπεδα-ρεκόρ ανήλθε το σύνολο της ανανεώσιµης παραγωγής το 2011. Σύµφωνα µε τα στοιχεία που δηµοσίευσε ο ΕΣΜΗΕ και αφορούν το ιασυνδεδεµένο Σύστηµα, το σύνολο της εγκατεστηµένης ισχύος για τα αιολικά, τα φωτοβολταϊκά, τα υδροηλεκτρικά και τη βιοµάζα ανέρχεται πλέον σε 2.052,01 MW στη χώρα µας. Συνολικά, το 2011 τα αιολικά παρήγαγαν περί τις 2.600.000 MWh, τα φωτοβολταϊκά 441.500 MWh, τα υδροηλεκτρικά 580.628 MWh και η βιοµάζα 199.102 MWh. Η αιολική ενέργεια παραµένει η κυρίαρχη µορφή ενέργειας, µε συνολική ισχύ 1,5 GW, και ακολουθούν τα φωτοβολταϊκά µε 460,4 MW, τα µικρά υδροηλεκτρικά µε 206 MW και η βιοµάζα µε 44,5 MW. Αιολικά To σύνολο της αιολικής ισχύος που κατά τα τέλη του 2011 βρισκόταν σε εµπορική ή δοκιµαστική λειτουργία είναι 1.626,5 MW. Κατά το 2011 απεγκαταστάθηκε συνολική ισχύς 5,1 MW. Έτσι, η νέα αιολική ισχύς που εγκαταστάθηκε το 2011 ήταν 311,2 MW, ενώ η καθαρή αύξηση της αιολικής ισχύος ήταν 306,1 MW. Η {{ 04 Η εικόνα της αγοράς των φωτοβολταϊκών Η αιολική ενέργεια παραµένει η κυρίαρχη µορφή ενέργειας, µε συνολική ισχύ 1,5 GW ιασυνδεδεµένα Σύνολο 425,8 0,1 425,9 Συνολική ισχύς (MWp) τέλος 2011 624,3 7 631,3 05 Η κατανοµή βάσει µεγεθών Συνολική εγκατεστηµένη ισχύς (MWp) ανάπτυξη σε σχέση µε το τέλος του 2010 είναι 23,18%. Αυτήν τη στιγµή κατασκευάζονται ή έχουν συµβολαιοποιηθεί επιπλέον αιολικά πάρκα πρόσθετης συνολικής ισχύος 145 MW, που αναµένεται να τεθούν σε λειτουργία το 2012. Για να προσεγγίσουµε, ωστόσο, τον στόχο του 2020, απαι- Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ Στα Μη ιασυνδεδεµένα Νησιά 16,5% (269,6 MW) Αυτόνοµα Νέες εγκαταστάσεις (MWp) 2001 Συστήµατα <10 kwp <20 kwp 102,4 47,9 τείται ετήσιος ρυθµός ανάπτυξης της αιολικής αγοράς πάνω από 40%. Φωτοβολταϊκά Σηµαντική ήταν η ανάπτυξη της αγοράς φωτοβολταϊκών το 2011, καθώς µόνο πέρυσι προστέθηκαν 425,9 MW, οδηγώντας τη συνολική ισχύ σε 20-250 kwp >150 kwp 261,3 212,7 624,3 MW. Η διάρθρωση της αγοράς είναι µοιρασµένη µεταξύ των πάρκων έως 150 KW και των µεγαλύτερων, άνω των 150 KW. Πέρυσι εγκαταστάθηκαν και συνδέθηκαν στο σύστηµα µερικά από τα µεγαλύτερα πάρκα σε λειτουργία στην Ελλάδα. Εξ αυτών ξεχωρίζουν τα εξής: ΜΕΡΙ ΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ Nordex 5% Λοιποί 2% Gamesa 10% 1.626,5 Στο ιασυνδεδεµένο Σύστηµα 83,5% (1.356,9 MW) Siemens 12% Enercon 22% 02 03 ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΕΡΥΣΙ, ΙΝΕΙ ΕΛΠΙ ΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ 2012 από το 2011, η ανάπτυξη θα συνεχιστεί και φέτος. Το φωτοβολταϊκό πάρκο ονοµαστικής ισχύος 9,99 MWp στη Λάρισα της Selected Volt, του οµίλου της Επίλεκτος, µε ετήσια παραγωγή πάνω από 13,5 GWh. Το σύστηµα αποτελείται από πλαίσια της Yingli, µετατροπείς SMA, ενώ σχεδιάστηκε και εγκαταστάθηκε από τη ΒΙΟΣΑΡ. Το φωτοβολταϊκό πάρκο του ιεθνούς Αερολιµένα Αθηνών, συνολικής ονοµαστικής ισχύος 8,05 MWp. Αποτελείται από φωτοβολταϊκά πλαίσια της Suntech και µετατροπείς της SMA. Θα παράγει ετησίως περίπου 11 GWh. Η εγκατάσταση έγινε από τη ΒΙΟΣΑΡ. Το φωτοβολταϊκό πάρκο 7,5 MWp στη Θήβα της Quest Solar. Αποτελείται από πλαίσια της Suntech και µετατροπείς της SMA και θα παράγει ετησίως περίπου 11,25 GWh. Εγκαταστάθηκε από τη ΒΙΟΣΑΡ. Ο φωτοβολταϊκός σταθµός ισχύος 6 MWp της εταιρείας Ακτίνα Λακωνίας, θυγατρικής της EEN Hellas και µέλους του EDF Group, στη Σκάλα Λακωνίας. Χρησιµοποιήθηκαν πλαίσια των Suntech και Solarfun και µετατροπείς της SMA. Θα παράγει σε ετήσια βάση 8,4 GWh, ενώ το πάρκο εγκαταστάθηκε από τις εταιρείες Beck Energy GmbH και ΚΤΙΣΤΩΡ ΑτΕ. Το πάρκο ισχύος 6 MW του οµίλου ΓΕΚ Τέρνα στη Μάνδρα Αττικής, µε ετήσια παραγωγή 8.200 MWh. To σύστηµα αποτελείται από πλαίσια της Yingli, µετατροπείς SMA και συστήµατα στήριξης της εταιρείας Solar Cube GmbH. Την κατασκευή του σταθµού ανέλαβε η εταιρεία Τέρνα Ενεργειακή. 01 Vestas 49% Fast track ύο στις τρεις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί για υπαγωγή στον νόµο Fast track αφορούν τον τοµέα της ενέργειας. Πρόκειται για έργα φωτοβολταϊκών και αιολικών, όπως φάνηκε και από τις τελευταίες ανακοινώσεις για έργα που εντάχθηκαν στον νόµο. Οι επενδύσεις αυτές δηµιουργούν βάσιµες ελπίδες ότι η αγορά θα διατηρήσει τη δυναµική της και τα επόµενα χρόνια. Μεταξύ των έργων που πήραν το πράσινο φως περιλαµβάνονται αιολικά projects της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, φωτοβολταϊκά του Oµίλου Solar Cells και του οµίλου Κοπελούζου, ηλιοθερµικά και αντλησιοταµιευτικά έργα.

Kεφαλαιο 36 Ενέργεια - Φωτοβολταϊκά Συµφέρει σήµερα να επενδύσει κανείς στην αγορά φωτοβολταϊκών, µετά τις τελευταίες µειώσεις στις εγγυη- µένες τιµές; Αυτό είναι ένα από τα κυρίαρχα ερωτήµατα που καλείται να απαντήσει ο υποψήφιος επενδυτής. Όπως λένε παράγοντες της αγοράς, παρά τις πρόσφατες «περικοπές», τα φωτοβολταϊκά παραµένουν ελκυστική επένδυση. Όµως, η τιµή δεν είναι η µόνη συνάρτηση της εξίσωσης των φωτοβολταϊκών: το γραφειοκρατικό κόστος, η δυνατότητα σύνδεσης µε τα δίκτυα της ΕΗ και του ΕΣΜΗΕ και η χρηµατοδότηση είναι οι παράµετροι που καθορίζουν εάν µια επένδυση είναι βιώσι- µη ή όχι. Και, βέβαια, καθοριστικής σηµασίας είναι τα µέτρα που θα ληφθούν για την εξασφάλιση της βιωσιµότητας του ΕΣΜΗΕ µακροπρόθεσµα. Εγγυηµένες τιµές - αλλαγές Το πρώτο ζητούµενο, λοιπόν, είναι η τιµή. Οι µειώσεις που αποφασίστηκαν για τις εγγυηµένες τιµές, σε συνδυασµό µε τη µείωση του κόστους του φωτοβολταϊκού εξοπλισµού, δεν επηρεάζουν καθοριστικά τις αποδόσεις των επενδύσεων, που παραµένουν σε ελκυστικά επίπεδα. Οι εγγυηµένες τιµές µειώθηκαν σε ποσοστό 12,5% (5% για τα οικιακά), συγκριτικά µε τις παλιότερες προβλέψεις του νόµου του 2009. Η νέα ρύθµιση προβλέπει µειώσεις 5%-7% επί της νέας τιµής ανά εξάµηνο, αντί ανά έτος, που ίσχυε µέχρι σήµερα. Το πρώτο ζητούµενο, λοιπόν, είναι µε ποια τιµή µπορεί κάποιος σήµερα να «κλειδώσει» ένα έργο (βλ. πίνακα). Σε ό,τι αφορά το κόστος εξοπλισµού των φ/β, αυτό έχει µειωθεί σηµαντικά. Ιδιαίτερα για µεγάλα πάρκα το συνολικό κόστος της επένδυσης έχει πέσει κάτω από τα 2 εκατ. ευρώ ανά µεγαβάτ. Καθοριστική για {{ Παρά τις µειώσεις στις τιµές, οι αποδόσεις παρ αµένουν εξαιρετικά ελκυστικές Φωτοβολταϊκά Συµφέρει σήµερα η επένδυση στον ήλιο; ΤΑ ΝEΑ Ε ΟΜEΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΤΙΜEΣ, ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟ OΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛHΜΑΤΑ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤIΑΣ. ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΣΜΗΕ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ FEED-IN-TARRIF Για εγκαταστάσεις <100 kw και µη διασυνδεδεµένα νησιά, σε ευρώ/mwh Μήνας/Έτος Υφιστάµενη κατάσταση Νέα τιµή Φεβρουάριος 2012 375,54 328,60 Αύγουστος 2012 353,55 305,60 Φεβρουάριος 2013 336,23 284,20 Αύγουστος 2013 316,55 264,31 Φεβρουάριος 2014 302,56 245,81 Αύγουστος 2014 293,59 228,60 Για εγκαταστάσεις >100 kw, σε ευρώ/mwh Μήνας/Έτος Υφιστάµενη κατάσταση Νέα τιµή Φεβρουάριος 2012 333,81 292,08 Αύγουστος 2012 314,27 271,64 Φεβρουάριος 2013 298,87 252,62 Αύγουστος 2013 281,38 234,94 Φεβρουάριος 2014 268,94 218,49 Αύγουστος 2014 260,97 203,20 Τι έρχεται Προτού λάβει την τελική απόφασή του ο επενδυτής, πάντως, θα πρέπει να έχει υπόψη του ότι προωθούνται και νέες αλλαγές στο ρυθµιστικό πλαίσιο. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζονται αλλαγές όπως: 1. Σύνδεση των τιµών πώλησης µε τον είκτη Τιµών Καταναλωτή του προηγούµενου έτους. 2. ιάθεση του συνόλου των εσόδων από πλειστηριασµούς δικαιωµάτων CO 2 για τις ΑΠΕ. 3. Μετονοµασία του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ σε Ειδικό Τέλος Προσαρµογής στην Κλιµατική Αλλαγή (Ειδικό Τέλος ΕΤΕΠΚΑ). 4. Μείωση του 18µηνου περιθωρίου για υλοποίηση ενός έργου, προκειµένου να διατηρηθεί η κλειδωµένη τιµή. 5. Θέσπιση ειδικού τέλους για τις µεταβιβάσεις αδειών παραγωγής ΑΠΕ, που θα υπολογίζεται βάσει της αξίας µεταβίβασης της άδειας. 6. ιεξαγωγή δηµοπρασιών για την υλοποίηση και τον προσδιορισµό της εγγυηµένης τιµής φωτοβολταϊκών έργων εγκατεστηµένης ισχύος µεγαλύτερης από 10 MW. 7. Τήρηση σειράς προτεραιότητας, κατά την εξέταση από τον διαχειριστή των αιτηµάτων χορήγησης προσφορών σύνδεσης, βάσει αντικειµενικών κριτηρίων, όπως είναι η ηµεροµηνία υποβολής πλήρους φακέλου από τον ενδιαφερόµενο και η ύπαρξη ή µη διαθέσιµου ηλεκτρικού χώρου. Ποσοστό µείωσης 12,5% επί της προβλεπόµενης τιµής του Ν. 3734/2009 και 7% επί της νέας τιµής ανά εξάµηνο Ποσοστό µείωσης 12,5% επί της προβλεπόµενης τιµής του Ν. 3734/2009 και 7% επί της νέας τιµής ανά εξάµηνο Για τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, όπως προβλέπεται από το Ειδικό Πρόγραµµα, σε ευρώ/mwh Μήνας/Έτος Υφιστάµενη κατάσταση Νέα τιµή Φεβρουάριος 2012 522,5 495 Αύγουστος 2012 522,5 470,25 Φεβρουάριος 2013 496,38 446,73 Αύγουστος 2013 496,38 424,40 Φεβρουάριος 2014 471,56 403,18 Αύγουστος 2014 471,56 383,02 Φεβρουάριος 2015 447,98 363,87 Αύγουστος 2015 447,98 345,68 Ποσοστό µείωσης 5% την εξέλιξη αυτή ήταν η µείωση του κόστους για τα πάνελ, τα οποία µπορεί να φτάσουν σε εξαιρετικά ανταγωνιστική τιµή, κάτω του 1 ευρώ ανά βατ (σε µαζική παραγγελία µεγάλου πάρκου). Το κόστος των φωτοβολταϊκών εµφανίζεται σήµερα µειωµένο έως και 55% σε σύγκριση µε το τι ίσχυε όταν καθορίστηκαν οι παλιές τιµές για την αποπληρωµή της φωτοβολταϊκής ενέργειας. Άρα, σε επίπεδο τιµής, η επένδυση παραµένει ελκυστική. Αβεβαιότητα Το δεύτερο ζητούµενο είναι η βιωσιµότητα του ΕΣΜΗΕ, ο οποίος και αποπληρώνει τους παραγωγούς. Με βάση τα µέτρα που έχουν ληφθεί από την κυβέρνηση, ο ΕΣΜΗΕ έχει λαµβάνειν σηµαντικά ποσά, που διασφαλίζουν τη βιωσιµότητά του. Το πρόβληµα, ωστόσο, είναι ότι ακόµη τα µέτρα δεν έχουν εφαρµοστεί στο σύνολό τους. Από πού προβλέ- πεται να τροφοδοτηθεί ο ειδικός λογαριασµός για την πράσινη ενέργεια: Μέχρι τον εκέµβριο, προβλέπονται πέντε µέτρα, εκ των οποίων µόνο οι µειώσεις στις ταρίφες έχουν εφαρµοστεί: 1. Χρήση τέλους ΕΡΤ. 2. Επιπλέον δηµοπρασίες 10 εκατ. τόνων CO 2. 3. Αναπροσαρµογή των εγγυηµένων τιµών. 4. Αλλαγές και µετονοµασία του τέλους ΑΠΕ. 5. Επιβολή λιγνιτικού τέλους. Στη συνέχεια ο µηχανισµός θα τροφοδοτείται από τις δη- µοπρασίες εκποµπών ρύπων, ενώ το 2014 θα αλλάξει το µοντέλο της αγοράς. Στη νέα αυτή µορφή της αγοράς ο διαχειριστής συστήµατος θα είναι υποχρεωµένος να πωλεί την ενέργεια που παράγεται από τις ΑΠΕ κατά τρόπο διαφανή και αποδοτικό, έτσι ώστε να συγκεντρώνει τα έσοδα για τον Ειδικό Λογαριασµό ΑΠΕ. Η αβεβαιότητα οδηγεί σε σηµαντική αύξηση του κόστους χρηµατοδότησης, που συνδυάζεται και µε το οξύτατο πρόβληµα που υπάρχει συνολικά στην αγορά, µε τις χορηγήσεις δανείων να είναι εξαιρετικά περιορισµένες. Ακόµα και αυτοί που καταφέρνουν να δανειστούν, το κάνουν µε υψηλό κόστος. Συγκεκριµένα, το κόστος του δανεισµού φτάνει έως και το 10%, περιορίζοντας δραστικά ή ακόµα και εξανεµίζοντας το όφελος που υπάρχει από τη µείωση του κό- στους στον εξοπλισµό. Εποµένως, η εξασφάλιση χρηµατοδότησης µε καλούς όρους ή η ύπαρξη ιδίων κεφαλαίων αποτελεί προϋπόθεση για να είναι βιώσιµη µια φωτοβολταϊκή επένδυση. Γραφειοκρατία Ακόµα ένας ανασταλτικός παράγοντας είναι η επενδυτική αβεβαιότητα εξαιτίας της γραφειοκρατίας που συνοδεύει τις ελληνικές φωτοβολταϊκές επενδύσεις. Μια επένδυση στην Ελλάδα χρειάζεται µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα για να υλοποιηθεί συγκριτικά µε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι γραµµές της ΕΗ εµφανίζονται κορεσµένες ή κοντά στον κορεσµό, κυρίως εξαιτίας του πακτωλού των αιτήσεων που έχει κατατεθεί. Το πρόβληµα µπορεί να περιοριστεί µε τις προωθούµενες αλλαγές στο 18µηνο, που, σύµφωνα µε παράγοντες της αγοράς, κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, για να εφαρµοστεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει πρώτα να λυθούν τα προβλήµατα και οι καθυστερήσεις στη σύνδεση των έργων µε το δίκτυο. Μια λύση που προτιµάται από αρκετούς επενδυτές είναι η αγορά µιας έτοιµης άδειας. Το «παρεµπόριο», παρά την κρίση, έχει ανθήσει ξανά, κυρίως εξαιτίας των αλλαγών στις ταρίφες, που καθιστούν εξαιρετικά ελκυστικές ορισµένες άδειες.

Kεφαλαιο 38 Ενέργεια - Φωτοβολταϊκά Πίσω από την τεχνολογία Η ακτινογραφία ενός φωτοβολταϊκού ΜΑΘΕΤΕ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ Ε να φωτοβολταϊκό σύστηµα αποτελείται από συστοιχίες φωτοβολταϊκών πλαισίων (modules) µε τις µεταλλικές βάσεις τους, καθώς και αντιστροφείς (inverters), που µετατρέπουν το συνεχές ρεύµα σε εναλλασσόµενο. Η καρδιά του συστήµατος είναι τα φωτοβολταϊκά. Αν και υπάρχουν αρκετές τεχνολογίες διαφορετικές µεταξύ τους, η πιο συνήθης είναι αυτή του κρυσταλλικού πυριτίου, ενώ επίσης διαδεδοµένη είναι η τεχνολογία των thin film (λεπτού υµενίου). Τα panels ή πανέλα (PV panel) αποτελούνται από ένα ή περισσότερα φωτοβολταϊκά πλαίσια, που έχουν προκατασκευαστεί και συναρµολογηθεί σε ενιαία κατασκευή, έτοιµη για να εγκατασταθεί σε φωτοβολταϊκή εγκατάσταση. Οι inverters αποτελούν αναπόσπαστο τµήµα του εξοπλισµού ενός φωτοβολταϊκού πάρκου, καθώς µετατρέπουν το συνεχές ρεύµα που παράγουν τα πάνελ σε εναλλασσόµενο και, ταυτόχρονα, αποτελούν τη θύρα επικοινωνίας µε το πάρκο, αναλαµβάνοντας, υπό προϋποθέσεις, ακόµα και λειτουργίες διαχείρισης ενέργειας και υποστήριξης δικτύου. Αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% της συνολικής επένδυσης, ενώ η απόδοση του inverter καθορίζει ευθέως την παραγωγή του πάρκου. 0,850,99 0,160,23 0,190,28 Inverters Βάσεις Panels 0,280,39 Mελέτη, επίβλεψη, εργασίες εγκατάστασης 1,652,35 0,10,14 Λοιπός εξοπλισµός (καλώδια, αντικεραυνική προστασία, σχάρες πίνακες, κάµερες, συναγερµός, φωτισµός) Συνολικό κόστος Ποσά σε ευρώ ανά Watt Η στήριξη των φωτοβολταϊκών πλαισίων γίνεται συνήθως µε βάσεις αλουµινίου ή γαλβανισµένες (ή µε συνδυασµό υλικών). Οι ηλιοστάτες (trackers) είναι συστήµατα στήριξης επί εδάφους που ακολουθούν την πορεία του ήλιου, εκµεταλλευόµενα περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία και αυξάνοντας, έτσι, την απόδοση του συστή- µατος (συνήθως κατά 25%40%), µε παράλληλη αύξηση του κόστους και των λειτουργικών της επένδυσης. ιακρίνονται σε µονοαξονικούς και διαξονικούς. Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σε κτίριο πρέπει: > Να υπάρχει επαρκής ελεύθερος και ασκίαστος χώρος. Για κάθε 100 Watt απαιτείται 1-1,5 τετραγωνικό. > Να έχει νότιο προσανατολισµό, µε τις αποκλίσεις να επιτρέπονται, αν και µειώνουν την απόδοση. > Να έχει σωστή κλίση, µε τη βέλτιστη για τη χώρα µας να είναι στις 25 µε 30 µοίρες. Περιβαλλοντικό πλεονέκτηµα Τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήµατα των φωτοβολτα- ϊκών είναι αδιαµφισβήτητα. Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από φωτοβολταϊκά και, άρα, όχι από συµβατικά καύσιµα συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης περίπου ενός κιλού διοξειδίου του άνθρακα στην ατµόσφαιρα. Ένα κιλοβάτ φωτοβολταϊκών αποτρέπει κάθε χρόνο την έκλυση 1,3 τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Χρειάζονται 2 στρέµµα- τα δάσους ή περίπου 100 δέντρα για να απορροφήσουν αυτήν την ποσότητα CO2. Για να παραχθεί η ίδια ηλεκτρική ενέργεια µε πετρέλαιο, απαιτούνται 2,2 βαρέλια πετρελαίου κάθε χρόνο. Από περιβαλλοντική άποψη, αποφεύγοντας 1.300 κιλά CO2 ετησίως, είναι σαν να διανύει ένα µέσο αυτοκίνητο 7.000 χιλιόµετρα λιγότερα κάθε χρόνο. Άρθρο Μεµονωµένη ιχνηλάτηση: µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα για τα φωτοβολταϊκά πάρκα ΤΟΥ Γ. ΜΑΡΚOΠΟΥΛΟΥ* Η DEGERenergie είναι µια επιχείρηση µε διεθνή δραστηριότητα και µε προσανατολισµό στο µέλλον και έχει έδρα το Horb am Neckar, δυτικά της Στουτγάρδης. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1999 από τον Artur Deger και είναι σήµερα παγκόσµιος ηγέτης στην αγορά συστηµάτων ιχνηλάτησης, έχοντας εγκατεστηµένα περισσότερα από 47.000 συστήµατα σε 45 χώρες. Οι εγκαταστάσεις φ/β οι οποίες εφοδιάζονται µε συστήµατα της DEGERenergie επιτυγχάνουν µια υψηλότερη ενεργειακή απόδοση έως και 45%. Η µονάδα ελέγχου MLD (Maximum Light Detection) DEGERconecter, µε δίπλωµα ευρεσιτεχνίας, τιµήθηκε το 2001 µε το βραβείο καινοτοµίας της περιοχής Baden-Wurttemberg, ενώ το 2010 αναδείχτηκε στις κορυφαίες και πιο καινοτόµες 100 µικροµεσαίες επιχειρήσεις της Γερµανίας. Το «κλειδί» της υπεροχής των ιχνηλατών της DEGERenergie και η ειδοποιός διαφορά σε σχέση µε τους ιχνηλάτες που εκτελούν παρακολούθηση του ήλιου µε αστρονοµικά δεδοµένα και PLC είναι ακριβώς η χρήση του MLD, που δίνει τη δυνατότητα στους ιχνηλάτες να εκµεταλλεύονται την άµεσα προσπίπτουσα ακτινοβολία, αλλά και αυτές λόγω διάχυσης. Τ α πλεονεκτήµατα των ιχνηλατών της DEGERenergie είναι πολλά. Ο αισθητήρας MLD DEGERconecter µετρά διαρκώς την ένταση και τη γωνία της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας και προσανατολίζει ανάλογα τον κάθε ιχνηλάτη ξεχωριστά. Κατά τη διαδικασία αυτή, ο αισθητήρας MLD δεν λαµβάνει απλώς υπόψη την άµεση ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και το φως, το οποίο αντανακλάται από το χιόνι ή/και το διάχυτο φως που περνά µέσα από τα σύννεφα. Αυτό το πλεονέκτηµα και η εξαιρετικά υψηλή ακρίβεια του αισθητήρα MLD οδηγούν τις στοιχειοσειρές των φωτοβολταϊκών γεννητριών στο να συλλέγουν πάντα τη µέγιστη δυνατή ποσότητα ενέργειας. Έτσι, επιτυγχάνεται αύξηση απόδοσης έως και 45% σε σύγκριση µε τα σταθερά συστήµατα εγκατάστασης. Κάθε σύστηµα ιχνηλάτησης δύο αξόνων της DEGERenergie είναι εξοπλισµένο µε δύο MLD DEGERconecter. Μέσω της ενεργούς ιχνηλάτησης, o εγκαταστάτης δεν έχει να τοποθετήσει ένα κεντρικό σύστηµα ελέγχου, ούτε να συρµατώσει την εγκατάσταση µε γραµµές δεδοµένων. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα την οικονοµία στην εγκατάσταση και τους γρήγορους χρόνους υλοποίησης. Σε διαφορετική και εναλλασσόµενη νέφωση, για παράδειγµα, τα DEGERconecter οδηγούν κάθε σύστηµα της φωτοβολταϊκής εγκατάστασης αυτόνοµα και πάντα στη βέλτιστη θέση. Κάθε σύστηµα επιτυγχάνει, έτσι, την εκάστοτε υψηλότερη δυνατή ενεργειακή απόδοση. * Country Manager Ελλάδας & Κύπρου της DEGERenergie GmbH.

Kεφαλαιο 40 Ενέργεια - Φωτοβολταϊκά Ενεργειακές προτάσεις για το σπίτι Οι «έξυπνες λύσεις» για θέρµανση και η ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΕΤΕ ΤΗ ΣΠΑΤΑΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΖΕΣΤΑΘΕΙΤΕ ΜΕ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ M ετά την τεράστια επιτυχία του προγράµµατος µε τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, έχουν αρχίσει να ωριµάζουν και άλλες τεχνολογίες που βοηθούν τα νοικοκυριά να µειώσουν τα ενεργειακά τους κόστη και να ωφεληθούν από τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, τόσο για τη θέρµανση όσο και για την παραγωγή ηλεκτρισµού. Το ενδιαφέρον για τις εναλλακτικές µορφές θέρµανσης έχει κορυφωθεί, καθώς οι τιµές του πετρελαίου έχουν φτάσει σε απαγορευτικά επίπεδα.. Οι καταναλωτές έχουν µια ευρεία γκάµα επιλογών ανάλογα µε το ποσό που θέλουν να επενδύσουν, τις ανάγκες του σπιτιού αλλά και τις δυνατότητες παρέµβασης στο κτίριο. Ενεργειακά τζάκια, σόµπες που καίνε πέλετ, δηλαδή υπολείµµατα ξύλου, και καυστήρες βιοµάζας βρίσκονται στις πρώτες επιλογές των καταναλωτών, καθώς η χρήση τους είναι φθηνότερη έως και 50% σε σχέση µε το πετρέλαιο. Την ίδια στιγµή, οι πρόσφατες νοµοθετικές πρωτοβουλίες έχουν µειώσει τη γραφειοκρατία και καθιστούν εξαιρετικά ελκυστική την επένδυση στις λεγόµενες οικιακές ανεµογεννήτριες. Πάντως, οι ειδικοί επισηµαίνουν ότι τα «µικρά αιολικά» ενδείκνυνται για περιοχές {{ Με τις σηµερινές τιµές, η απόσβεση της επένδυσης στην πράσινη θέρµανση γίνεται γρήγορα µε υψηλό αιολικό δυναµικό, δηλαδή οι κατοικίες σε νησιά µπορούν πολύ εύκολα να µετατραπούν σε µια... προσοδοφόρα επένδυση. Ενεργειακά τζάκια Tα ενεργειακά τζάκια αποτελούν µια ενδιαφέρουσα εναλλακτική για τη θέρµανση ενός χώρου. Ένα ενεργεια- Υπάρχουν διάφορα είδη ενεργειακών τζακιών που µπορούν να υποκαταστήσουν την κεντρική θέρµανση. Οικιακά αιολικά Οι µικρές ανεµογεννήτριες «γεννούν» ευρώ και... συµφέρουν ΜΕΓΑΛΟ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΥΨΗΛΕΣ ΑΠΟ ΟΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΟ ΑΙΟΛΙΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ Π ολλαπλασιαστικά οφέλη όχι µόνο στην προώθηση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας, αλλά και στην περιφερειακή ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή µπορούν να έχουν οι µικρές ανεµογεννήτριες. Τα µεγέθη των µικρών ανεµογεννητριών ποικίλλουν, ξεκινώντας από µια µικρή οικιακή εγκατάσταση µε διάµετρο µικρότερη του 1 µέτρου και ισχύος µικρότερης του 1 ΚW, µέχρι διάµετρο 20 µέτρων και ισχύ 50 ΚW. Οι µικρές ανεµογεννήτριες µπορούν να διαχωριστούν, επίσης, σε δύο κατηγορίες, ανάλογα µε το εάν πρόκειται για αυτόνοµα συστήµατα, όπως εγκαταστάσεις σε αποµονωµένες περιοχές, ή για συστήµατα διασυνδεδεµένα µε το δίκτυο διανοµής. Η δεύτερη κατηγορία παρουσιάζει και το µεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς λαµβάνει εγγυηµένη επιδότηση από τον διαχειριστή του ηλεκτρικού συστήµατος και αποτελεί µια σίγουρη επιλογή για επενδύσεις. Στον νέο νόµο για τις ΑΠΕ, που βρίσκεται σε ισχύ από τον Ιούνιο του 2010, γίνεται για πρώτη φορά ειδική µνεία για την κατηγορία των µικρών ανεµογεννητριών. Σύµφωνα µε τον νόµο 3851/2010, για τις ανεµογεννήτριες ισχύος µέχρι 50 ΚW προβλέπεται ειδική επιδοτούµενη τιµή πώλησης της παραγόµενης ηλεκτρικής ενέργειας σχεδόν τριπλάσια απ ό,τι στα µεγάλα αιολικά: 250 ευρώ/mwh. στον οποίο θα γίνει η εγκατάσταση, καλείται να προβεί σε µόλις δύο κινήσεις: την κατάθεση αιτήµατος σύνδεσης της α/γ στη ΕΗ και την κατάθεση µελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων από τις τοπικές υπηρεσίες. Για ανεµογεννήτριες µικρότερες των 20 KW δεν απαιτείται ΕΠΟ. Για εκείνες από 20 KW έως 50 KW ο φάκελος του επενδυτή, προκειµένου να λάβει έγκριση ΕΠΟ, απαιτείται να περιλαµβάνει µελέτη κατά το λεγόµενο πρότυπο Β4, δηλαδή την πλέον «χαλαρή» εκδοχή Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων. Αδειοδοτήσεις Οι µικρές ανεµογεννήτριες µπορούν να εγκατασταθούν σε σπίτια, κτίρια, οικόπεδα ή γήπεδα και να προσφέρουν την κα- Ο επενδυτής, έχοντας εξασφαλίσει την κυριότητα του χώρου ή το δικαίωµα χρήσης αυτού Πλεονεκτήµατα θαρή αιολική ενέργεια σε κάθε πολίτη. Έτσι, η ανάπτυξη και τα οφέλη της αιολικής ενέργειας µπορούν να διαχυθούν στον µέγιστο δυνατό βαθµό σε όλη την κοινωνία, και µάλιστα στα µεσαία και µικροµεσαία εισοδηµατικά στρώµατα και στην ελληνική περιφέρεια. Επίσης: > Απαλλάσσονται από τις άδειες παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας, αν η συνολική ισχύς δεν υπερβαίνει τα 100 ΚW. > Απαλλάσσονται από τις αποφάσεις εξαίρεσης. > Απαλλάσσονται από την ανάγκη εκπόνησης αιολικών µετρήσεων σε επίπεδο αδειοδότησης. > Απαλλάσσονται από την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων, αν εγκαθίστανται σε κτίρια ή εντός οργανωµένων βιοµηχανι-

Kεφαλαιο Ενέργεια - Φωτοβολταϊκά 41 εναλλακτική της αιολικής ενέργειας ΚΟΣΤΟΣ. ΓΙΝΕΤΕ ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΑΙΟΛΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΚΑΙ ΚΕΡ ΙΣΤΕ ΧΡΗΜΑΤΑ info Ενεργειακό τζάκι 1 κιλό καυσόξυλα κοστίζει 0,19 ευρώ. 3.000 κιλά θεωρούνται αρκετά για καλύψουν τις ανάγκες θέρµανσης για ένα τετράµηνο. Pellets 1 κιλό pellet κοστίζει 0,27 ευρώ. 5 τόνοι pellet απαιτούνται για τις ανάγκες θέρµανσης σε ένα σπίτι που καταναλώνει 3 τόνους πετρελαίου θέρµανσης. κό τζάκι αξιοποιεί το 70%-90% της θερµογόνου απόδοσης του ξύλου, έναντι µόλις 10%-15% ενός συµβατικού. Στην αγορά υπάρχουν πολλά είδη ενεργειακού τζακιού, όπως τζάκια που καίνε ξύλο, πέλετ, αέριο ή και νερό. Σε περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης καµινάδας στην πολυκατοικία, όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές. Το ενεργειακό τζάκι έχει τη δυνατότητα να υποκαταστήσει την κεντρική θέρµανση. Το κόστος κυµαίνεται από 2.000 έως 4.500 ευρώ (χωρίς να υπολογίζεται η τοποθέτηση καµινάδας). Σε περίπτωση ύπαρξης συµβατικού τζακιού, το κόστος τοποθέτησης µιας νέας «κασέτας» ξεκινά από τα 1.500-2.000 ευρώ. Γεωθερµία Η γεωθερµία είναι ακόµα ένας εναλλακτικός τρόπος για κών υποδοχέων. Επίσης, απαλλάσσονται από ΕΠΟ, αν η συνολική ισχύς δεν υπερβαίνει τα 20 ΚW (αν σε απόσταση µικρότερη από 150 µ. υφίσταται και άλλη ανεµογεννήτρια, τότε πρέπει να χορηγηθεί ΕΠΟ). > Απολαµβάνουν τιµή πώλησης της ενέργειας προς το δίκτυο 250 ευρώ/μwh, εφόσον η συνολική ισχύς δεν υπερβαίνει τα 50 ΚW. Μέτρηση Η µέτρηση του αιολικού πεδίου, τουλάχιστον για ένα εξάµηνο, ακριβώς στο σηµείο (και στο ύψος) όπου θα τοποθετηθεί η ανεµογεννήτρια, αποτελεί προϋπόθεση για την επένδυση. Για να είναι συµφέρουσα η εγκατάσταση, απαιτείται ένα µέσο επίπεδο ανέµου 5 m/sec, ώστε η απόσβεση να γίνει µέσα σε 8 έως 10 έτη, καθώς το ετήσιο έσοδο φτάνει τα 700 ευρώ. Ωστόσο, σε νησιά όπου η µέση ταχύτητα φτάνει τα 9 m/sec, µια µικρή ανεµογεννήτρια 1 ΚW µπορεί να αποδώσει 7 MWh ετησίως, συνεισφέροντας 1.750 ευρώ. Το κόστος για µια µικρή ανεµογεννήτρια µε διάµετρο πτερυγίων 2-3 µέτρα είναι περίπου 4.000 έως 7.500 ευρώ ανά εγκατεστηµένο ΚW. τη θέρµανση και την ψύξη ενός σπιτιού. Η αρχή του γεωθερµικού κλιµατισµού είναι εξαιρετικά απλή: βασίζεται στο γεγονός ότι λίγα µέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης η θερµοκρασία του εδάφους είναι σταθερή στους 18-20 βαθµούς Κελσίου. Αν εκµεταλλευτούµε τη διαφορά θερµοκρασίας µεταξύ υπεδάφους και επιφάνειας, µπορούµε να θερµάνουµε χώρους τον χειµώνα και να τους ψύξουµε το καλοκαίρι. Αυτό γίνεται µε τη χρήση µιας γεωθερµικής αντλίας θερµότητας. Μια γεωθερµική αντλία θερµότητας καταναλώνει συνήθως γύρω στο 25%-30% της ενέργειας που αποδίδει, συµβάλλοντας, έτσι, σηµαντικά στην εξοικονόµηση ενέργειας. Οι γεωθερµικές αντλίες θερµότητας µπορούν επίσης να χρησιµοποιηθούν σε υβριδικά συστήµατα, από κοινού µε ηλιοθερµικά. Το αρχικό κόστος ενός καυστήρα πετρελαίου ανέρχεται στο 1/5 του κόστους του συστήµατος γεωθερµίας. Pellets Τα pellets (πέλετ ή πελέτες) βιοµάζας είναι ένα ανανεώσιµο στερεό βιοκαύσιµο υψηλής ποιότητας, που µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε ειδικά τζάκια, σόµπες και λέβητες. Αντίθετα µε τα συµβατικά καύσιµα βιοµάζας (κούτσουρα ξύλου, κλαδέµατα δέντρων κ.λπ.), τα pellets βιοµάζας καταφέρνουν να συνδυάσουν τα ακόλουθα πολύτιµα χαρακτηριστικά: χαµηλή υγρασία, υψηλό ενεργειακό περιεχόµενο και οµοιοµορφία στο σχήµα και το µέγεθος. Η τελευταία αυτή ιδιότητα (της οµοιοµορφίας) είναι εξαιρετικά σηµαντική σε θέµατα που σχετίζονται µε τη µεταφορά και αποθήκευση του καυσίµου. Ενδεικτικά, το κόστος ενός λέβητα κεντρικής θέρµανσης που χρησιµοποιεί pellets για µονοκατοικία 100-150 τ.µ. κυµαίνεται στα 3.000 έως 5.000 ευρώ. Φυσικό αέριο Σηµαντική αύξηση παρουσιάζουν οι αιτήσεις για σύνδεση µε το δίκτυο του φυσικού αερίου, καθώς οι καταναλωτές επιλέγουν το συγκεκριµένο καύσιµο για τη θέρµανση των σπιτιών τους. Τα πλεονεκτήµατα του 50 KW Για µια ανεµογεννήτρια των 50 KW το κόστος µπορεί να κυµαίνεται µεταξύ 125.000 και 240.000 ευρώ,, χωρίς να υπολογίζεται το κόστος της γης. Συγκεκριµένα, σε 10.000 ευρώ αντιστοιχεί το κόστος µελετών και αδειοδότησης, 80.000-170.000 ευρώ το κόστος της ανεµογεννήτριας 50 KW µε πύργο 20 µέτρα και του µετατροπέα (inverter), σε 25.00040.000 ευρώ το κόστος χωµατουργικών, κατασκευής θεµελίων, ηλεκτροµηχανολογικών εργασιών και ανέγερσης και σε 10.000-20.000 ευρώ το κόστος σύνδεσης στο δίκτυο. Για τέτοιου είδους επένδυση είναι αναγκαίο να γίνει προσεκτική επιλογή µεταξύ των προσφερόµενων τεχνολογιών και, κυρίως, της µέτρησης του αιολικού δυναµικού στη θέση εγκατάστασης της ανεµογεννήτριας, ώστε να εξαλειφθούν οι παράγοντες αβεβαιότητας ως προς την απόσβεση της επένδυσης. Μια ανεµογεννήτρια των 50 ΚW µπορεί να παραγάγει έως 250 MWh ετησίως, αποφέροντας έσοδα ύψους 62.500 ευρώ. Οι δύο βασικοί παράγοντες βιωσιµότητας είναι: Καταλληλότητα της θέσης εγκατάστασης, που καθορίζεται από το αιολικό δυναµικό, οι ανάγκες για διαµόρφωση του χώρου εγκατάστασης, η ύπαρξη δικτύου και η πρόσβαση σε αυτό. Το µοντέλο της ανεµογεννήτριας, η σχέση τιµής/απόδοσης και η αξιοπιστία της. 1 2 φυσικού αερίου εντοπίζονται στα εξής: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Το φυσικό αέριο αποτελεί διαχρονικά την πιο οικονοµική επιλογή συγκριτικά µε τις συµβατικές µορφές ενέργειας (πετρέλαιο, ηλεκτρικό ρεύµα κ.λπ.). 01 02 ΕΥΚΟΛΙΑ: Το φυσικό αέ- 03 ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ: εν απαι- 04 ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ: Η 05 ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΕΩΣΗ: Η ριο είναι διαθέσιµο ανά πάσα στιγµή και δεν απαιτείται παραγγελία. Η πληρωµή αφορά µόνο τις ποσότητες που καταναλώνονται. τείται εγκατάσταση δεξαµενής, δεν υπάρχουν δυσάρεστες οσµές ή υπολείµµατα πετρελαίου. καθαρή καύση εξασφαλίζει µειωµένο κόστος συντήρησης και µεγαλύτερη διάρκεια ζωής των συσκευών. µέτρηση της κατανάλωσης γίνεται µε ακρίβεια, σύµφωνα µε τις ενδείξεις του µετρητή, και η εξόφληση πραγµατοποιείται µετά την κατανάλωση. 06 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Το φυσικό αέριο είναι το πιο καθαρό και λιγότερο ρυπογόνο καύσιµο. Μόνωση Εξοικονόµηση ενέργειας και χρηµάτων, µείωση των εκποµπών ρυπογόνων αερίων και εξασφάλιση ιδανικής θερµοκρασίας χειµώνα-καλοκαίρι είναι µερικά µόνο από τα οφέλη που µπορεί να αποκοµίσει ο καταναλωτής µέσω της θερµοµόνωσης του κτιρίου στο οποίο κατοικεί. Το πρώτο βήµα είναι η κατάρτιση ενεργειακής µελέτης του κτιρίου από κάποιον µηχανικό. Στη συνέχεια, επιλέγουµε θερµοµονωτικά υλικά. Υπάρχουν δύο ειδών τρόποι θερµοµόνωσης: η µόνωση στον πυρήνα και η εξωτερική θερµοµόνωση. Το κόστος για τη θερµοµόνωση ενός κτιρίου εξαρτάται από διάφορους παράγοντες (τετραγωνικά, γεωγραφική περιοχή κ.λπ.). Ενδεικτικά, το κόστος κατασκευής µιας δικέλυφης θερµοµόνωσης κυµαίνεται περίπου στα 60 ευρώ/τ.µ. µαζί µε το εργατικό κόστος. Αντίστοιχα, το κόστος κατασκευής µιας τοιχοποιίας µε εξωτερική θερµοµόνωση κυµαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα: 60-65 ευρώ/τ.µ. Αναδροµική θερµοµόνωση της τοιχοποιίας και του δώµατος µπορεί να επιφέρει µείωση των ενεργειακών φορτίων κατά 60%, καθώς και µείωση της κατανάλωσης περίπου στα 30 ευρώ/τ.µ. το έτος. Η περίοδος αποπληρωµής µιας τέτοιας επένδυσης υπολογίζεται σε περίπου 5 έτη. {{ Μια ανεµογεννήτρια των 50 ΚW µπορεί να αποφέρει έσοδα 62.500 ευρώ/έτος