Μηνιαία Ἔκδοση Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Θεράποντος Λυθροδόντα

οσιοσ Θεραπων ΙΕΡΑσ ΜΗΤΡΟΠΟΛεωΣ ΤΑΜΑΣΟΥ ΚΑΙ ΟΡΕΙΝΗΣ Μηνιαία Ἔκδοση Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Θεράποντος Λυθροδόντα Τεῦχος 12 ον, Ιούλιος 2014

Ὅσιος Θεράπων Ἱερὰ Μητρόπολις Ταμασοῦ καὶ Ὀρεινῆς Μηνιαία Ἔκδοση Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Θεράποντος Λυθροδόντα Οἱ ἐφημέριοι τοῦ ναοῦ Πρωτ. Κωνσταντῖνος Μαυροκορδάτος... 22542262 Οἰκ. Μόδεστος Παπαχρίστου.. 22542212 Πρεσβ. Νεκτάριος Γεωργίου... 99435740 Ἐκκλησιαστικὴ ἐπιτροπὴ Ὀλβία Χριστοφόρου...99542348 Τρύφωνας Παπαπαρασκευά...99694126 Χριστόφορος Ττοφή...99464028 Παναγιώτης Λευτέρη...99621697 Νεωκόρος κ. Αἰμιλία Κυριαζή... 99582924 Νεωκόρος Χρῖστος Χρίστου... 99926432 Ἱεροψάλτες Χαράλαμπος Χαραλάμπους... 99543172 Ἀνδρέας Ὀνησιφόρου... 99375369 Περιεχόμενα Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης...3 Ἄγχος καὶ πνευματικὴ ζωή...5 Σχέση ἐξομολογούμενου καὶ ἐξομολόγου.........7 Λειτουργικά σκεύη...9 Πρόγραμμα Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν...12 Γεροντικὸ τὸ καντήλι τῆς Παναγίας...13 Η ἱερὰ Εἰκόνα τῆς Παναγίας «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ»......15 Ἡ σεμνὴ ἐνδυμασία μέσα στὴν ἐκκλησία...17 Οἱ προϋποθέσεις τοῦ Γάμου...19 Ἡ μετάνοια και η εξομολόγηση...21 Φωτογραφίες: Ἐξώφυλλο: Ἁγίου Ἐνδόξου ΠροφήτουἩλιοῦ Ὀπισθόφυλλο: Εἰκόνα Ἁγίου Θεράποντος. Χρονολογεῖται το ἔτος 1841 Τὸ παρὸν διανέμεται δωρεάν, δέχεται ὅμως προαιρετικὲς εἰσφορές

μετα φοβου θεου, πιστεωσ και αγαπησ κάποτε σ ἕνα χωριό ζοῦσε ἕνας σκληρὸς ἄνθρωπος, πού, ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὶς ὑλιστικὲς θεωρίες, εἶχε καταντήσει ἄθεος καὶ ἄπιστος ὑπαρξιστής. Ὁ σαραντάχρονος κυρ-κώστας, ὅπως λεγόταν, βρέθηκε Χριστούγεννα στὴν Κάτω Βροντοῦ, ὅπου εἶχε κάποιους συγγενεῖς. Τὴν παραμονὴ τῶν Χριστουγέννων, στὴν πλατεία τοῦ χωριοῦ, συνάντησε τὸν πατέρα Γ. Καζακίδη, ἕναν εὐλαβέστατο ἱερέα:-καλημέρα, κυρ- Κώστα, του εἶπε ὁ ἱερέας. Ἐκεῖνος δὲν ἀπάντησε. «Ἡ θρησκεία εἶναι τὸ ὄπιον τοῦ λαοῦ. Γιατὶ νὰ μιλήσω στὸν παπά; -Ἐσύ, τοῦ εἶπε ὁ πάτερ, δὲν πιστεύεις. Ἔλα, ὅμως, τὸ πρωὶ στὴν ἐκκλησία καὶ θὰ πιστέψεις. Καὶ ἔφυγε ὁ ἱερέας. Τὸ πρωί στὶς 5.00 π.μ. χτύπησαν οἱ καμπάνες τῶν Ἁγίων Θεοδώρων. Τὸ χωριὸ ἦταν ντυμένο στὰ ἄσπρα. Ὅλη νύχτα χιόνιζε Ὁ κυρ- Κώστας, ἀπὸ περιέργεια κινούμενος, πῆγε στὴν ἐκκλησία, ὅταν ἄρχιζε ἡ Θεία Λειτούργια. Ὅλος ὁ ναὸς ἦταν γεμᾶτος. Στάθηκε κάπου ἀδιάφορος μέχρι ποὺ βγῆκε ἡ Θεία Κοινωνία. -«Μετὰ φόβου Θεοῦ», εἶπε ὁ παπὰς καὶ ἄρχισε να κοινωνεῖ τοὺς χριστιανούς. Ἀλλά, τί βλέπει ξαφνικὰ ὁ κυρ-κώστας; Τρίβει τὰ μάτια του, τὰ ξανατρίβει, καὶ ξανά... Πάλι τὸ ἴδιο... Τί βλέπει; Ὁ πατὴρ Γεώργιος κρατοῦσε στὰ χέρια του ἕνα Μωρό Γυμνὸ ἀπὸ τὴ μέση καὶ πάνω Καὶ τὸ κάτω μέρος του τυλιγμένο σὲ μιὰ κόκκινη χλαμύδα Ἀπὸ τὸ στῆθος τοῦ Βρέφους ἔτρεχε Αἷμα καὶ στὴ συνέχεια ἐσκοπίζοντο μὲ τὸν κρεμασμένο κόκκινο χιτῶνα!σὲ λίγο ἐπανῆλθαν τὰ πράγματα ὅπως ἦταν φυσιολογικά.«μπά! Ὄνειρο θὰ ἦταν, εἶπε μέσα του. Κοιμήθηκα ὄρθιος φαίνεται». Δὲν πρόλαβε νὰ τελειώσει τὶς σκέψεις του, καὶ νὰ πάλι μπροστά του τὸ ἴδιο ἀκατάληπτο ὅραμα. Σὲ λίγο ξαναβλέπει τὴ φυσικὴ ροὴ τῆς Θείας Κοινωνίας. Σηκώνει τὸ Ἅγιο Ποτήριο ὁ πατὴρ Γεωργίος καὶ ἐκφωνεῖ:«σῶσον, ὁ Θεὸς τὸν λαόν Σου»Ἀλλὰ πολὺ πιὸ δυνατὰ φωνάζει ὁ σαραντάχρονος Κώστας. -«ΠΙΣΤΕΥΩ ΚΥΡΙΕ!!!!! ΠΙΣΤΕΥΩ!» Καὶ πέφτει στὰ γόνατα κλαίγοντας Ἔγινε μέσα του σεισμός, σεισμὸς μεγάλος. Εἶχε συγκλονισθεῖ. Τὸ σκοτάδι του εἶχε γεμίσει ἀπὸ φῶς τῆς πίστεως Ὁ ἄπιστος ἔγινε πιστός! Ὁ νεκρὸς ἀνεστήθει. Ὁ ἄθεος εἶδε τὸν Θεάνθρωπο ὡς Βρέφος, προσφερόμενο γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου 1 Μέσα ἀπὸ τὴν πάρα πάνω συγκλονιστικὴ διδακτικὴ 3

καὶ πέρα γιὰ πέρα ἀληθινὴ ἱστορία εἶναι ἀνάγκη νὰ μάθουμε τὸ θαῦμα τῶν Μυστηρίων, δηλαδὴ τὴ Θεία Εὐχαριστία, τί ἀκριβῶς εἶναι, γιατί μᾶς δόθηκε καὶ τί ὠφελούμαστε ἀπὸ αὐτή: «Μ ἕνα σῶμα γινόμαστε καὶ μέλη ἐκ τῆς σαρκὸς Αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων Αὐτοῦ(...). Ὁ Κύριος σ αὐτὸ τὸ δεῖπνο τῆς εὐχαριστίας ἀναμειγνύει τὸν ἑαυτό Του μὲ τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς καὶ μᾶς προσφέρει τὸ Σῶμα Του καὶ γινόμαστε σύσσωμοι μὲ Αὐτὸν καὶ μᾶς κάνει ναὸ τῆς θεότητάς Του. Ἂς ἀναμειχθοῦμε μὲ τὴ σάρκα τοῦ Χριστοῦ, γιατὶ μὲ αὐτὴ τὴν τροφή πού μας χάρισε θέλει νὰ δείξει πόσο πολύ μᾶς ἀγάπησε» 2. Ἐδῶ συμπυκνώνεται καὶ πραγματώνεται τὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ μυστήριό που διαχέει τὸ θαῦμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Μιᾶς ἀγάπης που θυσιάζεται καὶ προσφέρεται διαρκῶς, γιὰ νὰ ἁγιασθεῖ, νὰ ζήσει καὶ τελικὰ νὰ σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος.τὸ καίριο θέμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς εἶναι ἡ μετοχή μας στὸ Κυριακὸ Δεῖπνο, δηλαδή ἡ μετοχή μας στὴ Θεία Λειτουργία καὶ στὴ Θεία Κοινωνία. Εἶναι περισσότερο ἀπαραίτητο κὶ ἀπ τὸν ἀέρα που ἀναπνέουμε. Γιατὶ στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ μόνον τὸ Ἅγιο Ποτήριο μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει τοὺς κατάλληλους πνεύμονες γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ ζήσουμε. «Ὁ Κύριος μᾶς δίνει τὴ δική Του σταυροαναστάσιμη Ζωή, τὸ ὀξυγόνο Του, γιὰ νὰ μὴν πεθάνουμε. Λάβετε φάγετε, πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες. Παλαιότερα ἦταν ἀδιανόητο στοὺς χριστιανούς νὰ κάθονται στὸ τραπέζι καὶ νὰ βλέπουν τοὺς ἄλλους νὰ τρῶνε. Σήμερα αὐτὸ εἶναι πιὰ ὁ κανόνας. Πολλοὶ πλησιάζουν τὸ τραπέζι, ἀλλά λίγοι τρώγουν τὴν Ζωή. Λίγοι παίρνουν τὸ ὀξυγόνο τῆς νέας Ζωῆς γιὰ νά ζήσουν. Στοὺς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες, στὴν περιοχή τῆς Βόρειας Ἀφρικῆς (Καρχηδόνα), ὅταν ὁ Ρωμαῖος Ἔπαρχος ζήτησε ἀπὸ τοὺς χριστιανούς νὰ ἀρνηθοῦν τὸν Χριστό, γιατί ἀλλοιῶς θὰ τοὺς ἔριχνε στὰ θηρία, ἐκεῖνοι τοῦ ἀπάντησαν ὅτι ὅλα μποροῦν νά τα στερηθοῦν, ἀλλά δὲν μποροῦν νὰ ζήσουν χωρὶς τὸ Κυριακάτικο Δεῖπνο τῆς Εὐχαριστίας! Αὐτό εἶναι τὸ μέτρο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς» 3! Οἱ προϋποθέσεις γιὰ τὴ συμμετοχή μας στὸ Ἅγιο Ποτήριο δὲν εἶναι μόνο ὁ εὐσεβὴς φόβος καὶ ἡ σωστὴ πίστη ἀλλὰ καὶ ἡ ἀγάπη. Ὅταν κοινωνοῦμε, πρέπει νὰ βασιλεύει μέσα στὴν καρδιά μας τὸ πιὸ εὐγενικὸ συναίσθημα, ἡ κατὰ Θεὸν ἀγάπη. Ἡ ἄγαπη στηρίζεται πάνω στὴ συγγνώμη. Ἡ συγχώρεση καὶ ὁ ἀσπασμὸς τῆς ἀγάπης εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη θυσία. Εἶναι δὲ καὶ ἡ πλέον βασικὴ προϋπόθεση γιὰ τὴν σώζουσα Θεία Μετάληψη καὶ τὴ ζητεῖ ὁ Θεός. Ἀλλὰ δυστυχῶς οἱ πιὸ πολλοὶ δὲν κοινωνοῦν μ αὐτὴ τὴν ἀγάπη καὶ «μοιάζουν μὲ κάποιον, ποὺ νήστεψε καὶ τὴ Λαμπρὴ πῆγε νὰ κοινωνήσει, ἀλλὰ ὅταν μέσα στὸν Ναὸ εἶδε τὸν ἔχθρο του, ταράχθηκε τόσο πολύ, ὥστε ξέχασε καὶ τὸν τόπο καὶ τὴν ἱερὴ στιγμὴ κὶ ἔβγαλε μαχαίρι νά τον σκοτώσει. Καὶ θά τον σκότωνε, ἂν δέν τον συγκρατοῦσαν» 4! Σκληρὲς καρδιές, ποὺ δὲ μαλακώνουν οὔτε μέσα στὴν Ἐκκλησία, οὔτε μπροστὰ στὴ θεϊκὴ φωτιὰ τῆς ἀπέραντης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Κὶ ὅμως, γιὰ ὅλους μας πρότυπο εἶναι ὁ Κύριος, ποὺ πάνω ἀπὸ τὸν Σταυρὸ φώναξε: «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τὶ ποιοῦσι» 5. Ἔτσι, λοιπόν, ἀδελφοί μας, κρατῶντας ζεστὴ τὴν καρδιά μας μὲ τὴν ἐν Χριστῷ ἀγάπη, συγχωρῶντας καὶ ἀγαπῶντας τους ἀδελφούς μας δηλαδή, ἂς κατατρέξουμε στὸ Ἅγιο Ποτήριο, ὥστε νὰ ἁγιάσθεῖ ἡ ζωή μας. Γιατὶ αὐτὴ εἶναι ἡ ζωή μας. «Ἐμεῖς δὲν ἔχουμε μέσα μας δική μας ζωή. Ἐμεῖς κουβαλᾶμε μέσα μας θάνατο. Καὶ ἀπό αὐτόν τόν θάνατο ἦλθε ὁ Κύριός μας νὰ μᾶς λυτρώσει» 6. Αὐτός πρέπει νὰ εἶναι ὁ μεγάλος μας πόθος, ἡ μεγάλη μας ἀπαντοχή. Ἡ ζωή σὲ ὅλο της τὸ μεγαλεῖο. Σ ὅλη τὴν πληρότητά της. 1 Πρ. Στεφάνου Κ. Ἀναγνωστοπούλου, Ἐμπειρίες κατὰ τὴ Θεία Λειτούργια, Πειραιάς, 2006. 2 Ἁγ. Ἰ. Χρυσ., Ὁμιλ. ΠΒ 5 εἰς τὸ κατὰ Ματθ. 3 Μ. Βασιλείου, Φόβου Θεοῦ, Πίστεως καὶ Ἀγάπης μπροστὰ στὸ Ποτήριο τῆς Ζωῆς., Ἐπιστολὴ 93 στὴν πατρικία Καισαρία. 4 Πρ. Στεφάνου Κ. Ἀναγνωστοπούλου, ὅ.π. 5 Λουκ., 23: 34. 6 Μ. Βασιλείου, ὅ.π. 4

αγχοσ και πνευματικη ζωη στὴ σημερινὴ κοινωνία που ζοῦμε ἀκοῦμε συχνὰ λέξεις ὅπως «ἄγχος», «οἰκονομικὴ κρίση», «εὐμάρεια» καὶ παράλληλα λέξεις ὅπως «πνευματικὴ ζωή», «ἀθανασία ψυχῆς», «ἀκτημοσύνη», «παρθενία», «ὑπακοή». Ἡ λέξη «ἄγχος» ἐρμηνεύεται ὡς συνώνυμο τοῦ «πνίγομαι», «ἀνησυχῶ», «ἀγωνιώ» 1. Ποιός στ ἀλήθεια θέλει νὰ μᾶς πνίξει; Τί μας ἀνησυχεῖ καὶ τί μας φέρνει ἀγωνία; Φαίνεται πὼς αἴτιος τῶν πιὸ πάνω δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό μας καὶ τὶς ἐπιλογὲς ποὺ κάνουμε. Θέλουμε νὰ κατακτήσουμε τὴ ζωή, νὰ τὴν ἀπολαύσουμε, νὰ δοξαστοῦμε ἀπὸ αὐτή. Ἔτσι, μὲ μανία ἐξαπολύουμε ἕνα κυνηγητὸ γιὰ ἐξασφάλιση τῶν ἐπίγειων ἀγαθῶν. Ξεκινοῦμε ἀπὸ τὰ καταναλωτικὰ ἀγαθά (αὐτοκίνητα, σπίτια, ὠραῖα φαγητά, ροῦχα, διακοπές), ὅλα νὰ τὰ κερδίσουμε, ὅλα νὰ τὰ αγοράσουμε. Μετὰ πρέπει τὰ παιδιά μας νὰ ἔχουν τὴν καλύτερη μόρφωση, λεφτά, εὐκαιρίες ἐργασίας, δαπανηρὰ δῶρα. Συνεχίζουμε τὸ σαφάρι μας μὲ τὶς κοσμικὲς καὶ κοινωνικὲς σχέσεις, τὰ κουτσομπολιά, τὴν κριτική, τὴν περιττολογία. Ὁ Γέροντας Παΐσιος, πρόσφυγας ἀπὸ τὰ Φάρασσα τῆς ὠραίας Καππαδοκίας, μὲ περιουσία ἕνα ράσο καὶ ἕνα σκοῦφο ἁγιορείτικο, μᾶς προειδοποιεῖ: «Ἀπὸ τὴν κοσμικὴ καλοπέραση καὶ ἀπὸ τὴν κοσμικὴ εὐτυχία βγαίνει τὸ κοσμικό ἄγχος» 2, δηλαδὴ ὅ,τι κοσμικὸ κερδίσουμε δὲ θά το ευχαριστηθεῖ ἡ ψυχή μας, ἀλλὰ θὰ αγχωθοῦμε. Καυστικὰ ὁ Γέροντας προσπαθεῖ νά μας συνεφέρει: «Ἡ σημερινὴ ζωὴ μὲ τὸ συνεχὲς κυνηγητό εἶναι κόλαση. Ὁ κόσμος κατάντησε τρελλοκομεῖο. Τὸ ἄγχος εἶναι τοῦ διαβόλου» 3.

Ἡ Γερόντισσα Γαβριηλία μᾶς νουθετεῖ: «Ὅλοι μὲ ἄγχος, τί τρέχει ἐδῶ; Κάτι χάθηκε. Χάθηκε ἡ ἔννοια τῆς χαρᾶς» 4. Ποῦ εἶναι ἡ χαρά; Ποῦ νά τη βροῦμε; Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ φίλος τοῦ Χριστοῦ, μᾶς προσδιορίζει ὅτι «ἡ χαρὰ εἶναι καρπὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μαζὶ μὲ τὴν ἀγάπη, τὴν εἰρήνη, τὴ μακροθυμία, ἡ χρηστότης, ἡ αγαθοσύνη, ἡ πίστις, ἡ πραότης, ἡ ἐγκράτεια» 5. Βλέπουμε ἐπιστήμονες, ἰατρούς, καθηγητὲς νὰ ἐγκαταλείπουν τὴν κοινωνία τῶν πόλεων καὶ νὰ καταφεύγουν στὴν κοινωνία τῆς ἐρήμου. Ἀφήνουν πίσω τους διπλώματα, ἐργασίες, καταναλωτικὰ ἀγαθὰ, κοσμικὲς χαρὲς καὶ ἀπολαύσεις καὶ ἀγωνίζονται νὰ κατακτήσουν τα οὐράνια ἀγαθά μὲ ὅπλα τὴν ὑπακοή, τὴν ἀκτημοσύνη, τὴν προσευχή καὶ τὴ νηστεία. Εὔλογα θὰ ρωτοῦσε κάποιος: «Ἄρα, ὅλοι πρέπει νὰ γίνουμε μοναχοὶ καὶ μοναχές;». Ὄχι βέβαια. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος, ὁ καυσοκαλυβίτης, μᾶς προτρέπει: «Δοθεῖτε στὸν Χριστὸ γιὰ νὰ μὴν ὑποφέρετε ἀπὸ τὶς ὁποιεσδήποτε δυσκολίες» 6. Ὁ ἀναμορφωτὴς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, γέροντας Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς τῆς Νέας Σκήτης ἐνεθάρρυνε τοὺς μοναχοὺς γιὰ τὶς πολλὲς δυσκολίες που ἀντιμετώπιζαν καί τους ἔλεγε: «Ποῦ εἶναι ὁ Θεός; Μᾶς ἐγκατέλειψε ὁ Θεός; Μήπως μας ξέχασε ὁ Θεός; Θά τα καταφέρουμε ὅλα μόνοι μας» 7 ; Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς προστάζει: «Πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα» 8. Ὁ Σωτῆρας Χριστός, ἀπευθυνόμενος στὴ Μάρθα, τῆς εἶπε : «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνᾶς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά ἑνὸς δέ ἐστι χρεία Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπ αὐτῆς». Δηλαδὴ νὰ μὴν ἀπασχολεῖται ἡ διάνοιά μας ἀπὸ ἀνήσυχες φροντίδες καὶ νὰ κουράζεται τὸ σῶμα μας γιὰ νὰ προετοιμάσει πολλά, ἀλλὰ νὰ ἐκλέξουμε τὴν ὠφέλιμη μερίδα, ἡ ὁποία δὲ θά μας ἀφαιρεθεῖ ποτέ. Διότι οἱ ὠφέλειες αὐτῆς, τοῦ πνευματικοῦ αὐτοῦ φαγητοῦ δηλαδή, δὲν εἶναι προσωρινὲς καὶ φθαρτὲς ἀλλὰ πνευματικὲς καὶ αἰώνιες. Ζητεῖτε πρῶτα τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ ὅλα τὰ ἄλλα θὰ τὰ φροντίσει ἡ ἀγάπη καὶ ἡ πρόνοιά Του. Ἀμήν. 1 Γ. Μπαμπινιώτη, Ἐτυμολογικὸ Λεξικὸ τῆς Νέας Ἐλληνικῆς Γλώσσας, Ἐκδ. Kέντρο Λεξικολογίας: Ἀθήνα, 2010. 2 Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Μὲ πόνο καὶ ἀγάπη στὸν σύγχρονο ἄνθρωπο: Λόγοι Ἀ, Ἐκδ: Ἱ. Μ. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου: Σουρωτὴ Θεσσαλονίκης, 2008. 3 Ὅ.π. 4 Γαβριηλίας Μοναχῆς, Ἡ Ἀσκητικὴ τῆς ἀγάπης, Ἐκδ. Τὸ Τάλαντο: Ἀθήνα, 1997. 5 Γαλ. Ε 22 - Στ 2. 6 Ἅγιος Πορφύριος, Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν, Ἐκδ. Ἱ.Μ. Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος: Μύλλεσι Ἀττικῆς, 2010. 7 Γέροντας Ἰωσήφ, Γέρων Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς καὶ ἡ πατερικὴ παράδοσις, Ἐκδ. Ψυχοφελὴ Βατοπαιδινὰ 5: Ἅγιο Ὄρος, 1997. 8 Λουκ: Ι 38-42, ΙΑ 27-28. 6

σχεση εξομολογου και εξομολογουμενου ηἐξομολόγηση ἀποτελεῖ γιὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη μας ὑποχρεωτικὸ μυστήριο, ἐφόσον εἶναι ἀπαραίτητο «γιὰ τὴν εἴσοδο τοῦ ἀνθρώπου στὴν Ἐκκλησία, τὴν ἀναγέννηση, τὴν πρόοδο καὶ τὴ συντήρησή του στὴ νέα πνευματικὴ ζωὴ καὶ τὴ θεραπεία τῶν ψυχικῶν καὶ σωματικῶν ἀσθενειῶν» 1. Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι θεοπαράδοτη ἐντολή, σύμφωνα μὲ τὴν ὑπόσχεσή που ἔδωσε ὁ Κύριος πὼς θὰ δινόταν ἡ ἐξουσία στοὺς Ἀποστόλους γιὰ τὴ συγχώρεση τῶν ἁμαρτιῶν. Αὐτὸ ἐκπληρώθηκε μετὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ συγχώρεση δὲ βασιζόταν φυσικὰ στὴ δύναμη τῶν Ἀποστόλων, ἀλλὰ «ἐν τῷ αἵματι» τοῦ Κυρίου 2. «Ὁ ἐξομολόγος χρησιμοποιεῖται ὡς ὄργανο, ὡς ὑπηρέτης τοῦ Χριστοῦ καὶ οἰκονόμος τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ» 3. Ἡ ἐξομολόγηση, λοιπόν, δὲν εἶναι μιὰ βεβιασμένη πρόχειρη πράξη που προκύπτει ἀπὸ καθῆκον ἢ ὑποχρέωση καὶ δὲν προσφέρεται γιὰ ψυχολογικὴ ἐκτόνωση. Θὰ πρέπει νὰ εἶναι πάντοτε συνδυασμένη μὲ τὴ μετάνοια. Ὁ ἐξομολογούμενος ἐξομολογεῖται ταπεινὰ ἐνώπιον τοῦ ἐξομολόγου, που λειτουργεῖ ὡς ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ στὴ γῆ. «Κανένας ἐπιστήμονας, ψυχολόγος, ψυχαναλυτής, ψυχίατρος, κοινωνιολόγος, φιλόσοφος, θεολόγος δὲν μπορεῖ νὰ ἀντικαταστήσει τὸν ἐξομολόγο» 4. Ὁ ἐξομολόγος που ἀναλαμβάνει τὸν ἐξομολογούμενο τὸν υἱοθετεῖ καὶ τὸν ἀναγεννᾶ πνευματικά, γι αυτὸ καὶ ὀνομάζεται πνευματικὸς πατέρας. Μέσα ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως περιγράφεται ἡ διαπροσωπικὴ σχέση πνευματικοῦ πατέρα καὶ παιδιοῦ, σχέση ἡ ὁποία στοχεύει στὴν καλλιέργεια τῆς ταπεινώσεως καὶ τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν Θεό καὶ τὸν πλησίον καὶ στὴν ἀναζήτηση τοῦ θείου θελήματος. 7

Ἡ πνευματικὴ πατρότητα κανονικὰ εἶναι ἰσόβια, ἱερὴ καὶ δυνατότερη τοῦ συγγενικοῦ δεσμοῦ. Ὁ πνευματικὸς «τοκετὸς» εἶναι ὀδυνηρός. Ὁ ἐξομολόγος πάντοτε μὲ τὴ θεία χάρη καὶ μὲ τὴ διακριτικότητά που πρέπει νὰ τὸν διακατέχει προσπαθεῖ νὰ ἐκμαιεύσει τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο μέσα ἀπὸ τὸ πνευματικό του τέκνο. Μὲ ἀγάπη καὶ ταπείνωση τὸν παρακολουθεῖ καὶ τὸν νουθετεῖ στὴν πορεία του πρὸς τὴν ἐν Χριστῷ ζωή. Θὰ λέγαμε πολὺ εὔκολα ὅτι ἀναπτύσσεται μιὰ πατρικὴ καὶ υἱικὴ σχέση μεταξὺ ἐξομολόγου καὶ ἐξομολογούμενου, ἡ ὁποία πάλι δὲν περιορίζεται μόνο τὴν ὥρα τῆς ἐξομολογήσεως. Ὁ ἐξομολόγος ὡς καλὸς πατέρας παρακολουθεῖ συνεχῶς τὴν πορεία του παιδιοῦ του, τὸ φροντίζει, τὸ κατευθύνει σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ στηρίζει ὅταν πέφτει, τοῦ τονίζει τὰ τάλαντά του, δέν του θέτει βάρη πέρα τῶν δυνατοτήτων του, τὸ θεραπεύει ἀνάλογα, δέν το ἀποθαρρύνει ποτὲ συνεχίζοντας τὴν ἐν Χριστῷ πορεία του. Ὁ ἐξομολογούμενος ἀπὸ τὴν ἄλλη, ξεγυμνώνει τὸ τραῦμα του στὸν «ἱατρὸ τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων», ὁμολογεῖ τὰ πιὸ ἀκάθαρτα, ἀπόκρυφα μυστικά του, ἐκθέτει γυμνὸ τὸν ἐαυτό του ἐνώπιον τοῦ ἐξομολόγου, ὁμολογεῖ ἀκόμη πράγματα καὶ σκέψεις που οὔτε στὸν ἴδιο του τὸν ἐαυτὸ δὲν τολμᾶ νὰ παραδεχτεῖ καὶ δὲν λέει οὔτε στὸν πιὸ στενό του συγγενῆ καὶ καλύτερο φίλο. Μονάχα μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴ σχέση καὶ μέσα σὲ αὐτὴ τὴ σχέση δίδεται μυστικὰ στὴν μετανοοῦσα ψυχὴ τὸ κλειδί τοῦ παραδείσου. Αὐτὴ τὴν τόσο σημαντικὴ σχέση, ποὺ γιὰ την πνευματική ζωή έχει υπέρτατη αξία. Ἐὰν ἡ ψυχὴ δὲν ἔχει Πνευματικό, δὲ ζεῖ τὴ σχέση μὲ τὸν Πνευματικό, δὲ διακατέχεται ἀπὸ τὴν ἔμπνευση καὶ τὴ δίψα τῆς μετάνοιας. Ὁ ἐξομολόγος ὀφείλει νὰ σέβεται τὴν ἀπεριόριστη ἐμπιστοσύνη τοῦ ἐξομολογούμενου, ἡ ὁποία ἐμπιστοσύνη αὐξάνεται ἀπὸ τὸ γεγονός ὅτι εἶναι δεσμευμένος ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸ ἀπόρρητο τῆς ἱερᾶς ἐξομολόγησης.ὁ πνευματικὸς δὲν ἀποσκοπεῖ στὴ δημιουργία ἑνὸς τύπου πνευματικοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ στὴν ἀναγέννηση καὶ πρόοδο ἑνὸς ἐνήλικα ἐλεύθερου ἀνθρώπου, ἕτοιμου νὰ ἐνταχθεῖ στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.Ἡ χάρη που ἀποκομίζει ὁ ἐξομολογούμενος ἀπὸ αὐτὴ τὴ σχέση «τὸν βαστάζει στὴν πνευματική του ἀνέχεια», τὸν ταπεινώνει ἐνώπιον τοῦ ἑνὸς καὶ μοναδικοῦ, ἀληθινοῦ πατρός του, τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ἐξομολογούμαστε, ὅποιον ἱερέα καὶ νὰ ἔχουμε ἀπέναντί μας, μὲ τὰ ὅποια ἁμαρτήματα, λάθη καὶ σφάλματα, ἡ θεία χάρις ἐκείνη τὴν ὥρα τὸν μεταμορφώνει σὲ σκεύος ἐκλογής του Κυρίου, τὸ ὁποῖο θά μας περιλούσει μὲ τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας καὶ θά μας δώσει τὴ δύναμη νὰ συνεχίσουμε τὸν ἀγῶνα μας. Ἐν κατακλείδι, ἡ τόσο λεπτὴ καὶ ἰδιαίτερη σχέση ἐξομολογούμενου καὶ ἐξομολόγου εἶναι μιὰ μορφή πατρικῆς, υἱικῆς ἢ θυγατρικῆς σχέσης, ποὺ ἀντικατοπτρίζει τὴν ἐξατομικευμένη καὶ ξεχωριστὴ σχέση τοῦ Θεοῦ μὲ τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς. Συνεπῶς, χρειάζεται πολλὴ προσευχὴ καὶ προσοχὴ στὴν ἐπιλογή τοῦ ἐξομολόγου μας καὶ πολλὴ διάκριση, ἀγάπη καὶ προσευχὴ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ ἐξομολόγου, οὔτως ὥστε νὰ καταφέρουμε νὰ ἐμβαθύνουμε στὸ μυστήριο τῆς προσωπικῆς μετάνοιας καὶ νὰ κατανοήσουμε καλύτερα τὴ σχέση αὐτή. 1 Ἰωσήφ Μ. Δ., Ὁδηγὸς γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ κατὰ τὴ διδαχὴ παλαιῶν καὶ σύγχρονων νηπτικῶν πατέρων, ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Π. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ. 2 Ἰω., κι 21-23. Α Ἰω., α 7. 3 Α Κορ., δ 1. πρβλ. Τιτ., α 7. Α Ἰω., α 9-β 2. 4 www.alopsis.gr 8

λειτουργικα σκευη γ ιὰ τὴν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας καὶ τῶν ἄλλων Μυστηρίων ἀπαιτεῖται ἡ χρήση διαφόρων σκευῶν, ἀποκλειστικὰ γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτό. Αὐτὰ εἶναι τὰ ἀκόλουθα: 1. ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΟΤΗΡΙΟ Ποτήρι χρυσὸ ἤ ἀργυρὸ μὲ ὑψηλὴ βάση, στὸ ὁποῖο ρίχνεται ἀπὸ τὸν ἱερέα ποὺ λειτουργεῖ ὁ οἶνος καὶ τὸ ὕδωρ τὴν ὥρα ποὺ τελεῖται ἡ Ἁγία Προσκομιδή. Στὴ Θεία Λειτουργία, ἁγιαζόμενα μετατρέπονται σὲ Αἷμα Χριστοῦ. Μέσα στὸ Ἅγιο Ποτήριο τίθεται καὶ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, μετὰ τὸν καθαγιασμὸ ἀπ ὅπου μεταλαμβάνουν οἱ πιστοί. Εἰκονίζει τὸ Ποτήριο ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ὁ Κύριος εὐλόγησε καὶ παρέδωσε στοὺς Ἀποστόλους, ἐγκαινιάζοντας τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας 1. 2. ΤΟ ΑΓΙΟ ΔΙΣΚΑΡΙΟ ἤ Ο ΔΙΣΚΟΣ Εἶναι ἕνας μικρός, ἀβαθὴς στρογγυλὸς δίσκος, χρυσὸς ἤ ἀργυρός, στὸν ὁποῖο τοποθετεῖται, τὴν ὥρα ποὺ τελεῖται ἡ Προσκομιδή, ὁ Ἀμνὸς καὶ ἁγιάζεται στὸν καθαγιασμὸ τῶν Τιμίων Δώρων. Στὸ κέντρο δεξιὰ τοποθετεῖται ἡ μερίδα τῆς Παναγίας, ἀριστερὰ τῶν Ἁγίων (τῶν ἐννέα Ταγμάτων) καὶ μπροστὰ τὶς μερίδες τῶν ζώντων καὶ κεκοιμημένων ποὺ θὰ μνημονευθοῦν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἱερῆς ἀκολουθίας. Συμβολίζει τὴ φάτνη τῆς Βηθλεέμ, τὴ νεκρικὴ κλίνη καὶ τὴ γῆ. Στὴν ἱερότερη στιγμὴ τῆς Θείας Λειτουργίας, τοῦ καθαγιασμοῦ τῶν Τιμίων Δώρων, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα θὰ μεταβάλει τὸν Ἄρτο καὶ τὸν Οἶνο σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Του, γιὰ νὰ Χριστοποιήσει τοὺς μετέχοντας πιστούς. 3. Η ΑΓΙΑ ΛΑΒΙΔΑ Ὁ πρωτοχριστιανικὸς τρόπος τῆς Θείας Κοινωνίας τῶν πιστῶν ἦταν αὐτὸς ποὺ τηρεῖται σήμερα ἀπὸ τοὺς Λειτουργούς, ὅπου κατὰ τὰ 9

πρεσβεῖα ἱεροσύνης προσέρχονται καὶ κοινωνοῦν μὲ τὴ σειρὰ πρῶτα τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Δισκάριο, καὶ μετὰ τὸ Αἷμα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Ποτήριο. Ἡ λέξη λαβίδα δήλωνε τότε μεταφορικὰ τὴ «λαβίδα» τῶν ἱερατικῶν δακτύλων καὶ χεριῶν, μὲ τὰ ὁποῖα τὸ Ἅγιο Σῶμα εἰσαγόταν στὰ στόματα τῶν πιστῶν. Τὸ κοχλιάριο (κουταλάκι) χρησιμοποιήθηκε ἀργότερα τοπικὰ καὶ γενικεύθηκε τὸν 10ο αἰώνα, ἀλλάζοντας τὸν τρόπο Μεταλήψεως γιὰ πρακτικοὺς κυρίως λόγους. Ἡ ὀνομασία ὅμως τῆς λαβίδας ἔμεινε στὸ κουταλάκι. Συμβολίζει τὴ λαβίδα τῶν Σεραφείμ ποὺ εἶδε στὸ ὅραμά του ὁ Ἡσαΐας. 4. Ο ΑΣΤΕΡΙΣΚΟΣ Εἶναι ἕνα σταυροειδὲς μεταλλικὸ ἔλασμα, τὸ ὁποῖο συγκρατεῖ τὸ κάλυμμα πάνω ἀπὸ τὸ Δισκάριο, ὅταν ὁ Λειτουργὸς μετὰ τὸ πέρας τῆς Ἀκολουθίας τῆς Ἁγίας Προσκομιδῆς «καλύπτει» τὰ προετοιμασθέντα Δῶρα. Ἔχει πρακτικὸ χαρακτήρα καὶ ταυτόχρονα βαθύτατα θεολογικό, γιατὶ συμβολίζει τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὸν ἀστέρα τῶν Μάγων. 5. ΤΑ ΚΑΛΥΜΜΑΤΑ Εἶναι δύο ὑφασμάτινα ἰσομεγέθη καλύμματα, ἑνωμένα σὲ σχῆμα σταυροῦ, μὲ τὰ ὁποῖα καλύπτονται ὁ Ἅγιος Δίσκος καὶ τὸ Ἅγιο Ποτήριο κατὰ τὴν τέλεση τῆς Προσκομιδῆς. Συμβολίζουν τὰ σπάργανα τοῦ Θείου Βρέφους, ὅταν τὸ Δισκάριο εἰκονίζει τὴ Φάτνη καὶ τὰ νεκρικὰ ὀθόνια τοῦ Χριστοῦ, ὅταν τὸ Δισκάριο γίνεται νεκρικὴ κλίνη. 6. Ο ΑΗΡ Εἶναι ἕνα μεγάλο ὑφασμάτινο ὀρθογώνιο κάλυμμα, μεγαλύτερο ἀπὸ τὰ προηγούμενα, μὲ τὸ ὁποῖο καλύπτει ὁ λειτουργὸς ἱερέας τὰ Τίμια Δῶρα στὴν Ἱερὰ Πρόθεση καὶ ἀργότερα, μετὰ τὴν M. Εἴσοδο, στὴν Ἁγία Τράπεζα. Τὸν ἀέρα στὴ μεγάλη Εἴσοδο ὁ Ἱερέας (ἢ ὁ Διάκονος) τὸν φέρει στὴν πλάτη του. Ὁ συμβολισμός του εἶναι ὁ ἴδιος μὲ τῶν καλυμμάτων. 7. Η ΛΟΓΧΗ Εἶναι ἕνα μικρὸ Μαχαίρι σὲ σχῆμα λόγχης, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ λειτουργὸς ἱερέας ἐξάγει τὸν Ἀμνὸ καὶ τὶς μερίδες κατὰ τὴν τέλεση τῆς Προσκομιδῆς. Συμβολίζει τὴ λόγχη τοῦ στρατιώτη, ἡ ὁποία λόγχισε τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ ἐπάνω στὸν Σταυρό. 8. ΤΟ ΖΕΟΝ Εἶναι τὸ μικρὸ γυάλινο ἢ μεταλλικὸ δοχεῖο, ποὺ χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴ μεταφορὰ θερμοῦ (ζέοντος) ὕδατος καὶ τὴν ἔκχυσή του μέσα στὸ Ἅγιο Ποτήριο, πρὶν ἀπὸ τὴ Θεία Κοινωνία. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἐξαίρεται ἡ ζέση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ παρακινούμαστε μὲ τέτοια θερμότητα πίστεως νὰ προσερχόμαστε στὴ Θεία Μετάληψη. (Πολλοὶ Ἱερείς φροντίζουν στὸ Ζέον οἱ βοηθοί τους νὰ τοὺς φέρνουν καυτὸ νερό, ὥστε στὴ Θεία Μετάληψη οἱ μεταλαμβάνοντες νὰ αἰσθάνονται τὴ θερμότητα τῆς Θείας 10

Κοινωνίας. Γι αὐτὸ στοὺς Κανόνες καθορίζεται ὅτι, ἐὰν ὁ Ἱερέας δὲν ἔχει ζεστὸ νερὸ νὰ μὴν τελεῖ Θεία Λειτουργία! Συμβολίζει τὸ ζεστὸ αἷμα ποὺ ἔρρευσε ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ μετὰ τὴ λόγχευσή Του. 9. Η ΜΟΥΣΑ Εἶναι σπόγγος «πεπλατυσμένος» ποὺ χρησιμοποιεῖται στὴ συστολή, δηλαδὴ στὴν ἀπόμαξη (καθάρισμα) τοῦ Δίσκου καὶ τοῦ Ἀντιμηνσίου. Φυλάσσεται μέσα στὸ Ἀντιμήνσιο. 10. Ο ΣΠΟΓΓΟΣ Εἶναι ἕνα σφουγγάρι σὲ σχῆμα σφαίρας, ποὺ τοποθετεῖται μέσα στὸ Ἅγιο Ποτήριο γιὰ νὰ ἀπορροφᾶ τὴν ὑγρασία του, μετὰ τὴν κατάλυση ἀπὸ τὸν ἱερέα τῶν ὑπολειμμάτων τῆς Θείας Κοινωνίας μετὰ τὴ Μετάληψη τῶν πιστῶν. (Ἐὰν ὁ Σπόγγος αὐτὸς ἐφάπτεται μονίμως στὰ τοιχώματα τοῦ Ποτηρίου λόγω μεγέθους, διατηρεῖ τὴν ὑγρασία πάνω στὰ τοιχώματα καὶ σιγά-σιγά καταστρέφει τὸ Ἅγιο Ποτήριο ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὑγρασία. Γι αὐτὸ ὁ Σπόγγος πρέπει νὰ ἔχει διάμετρο μικρότερη ἀπὸ τὸ κοίλωμα τοῦ Ποτηρίου). Συμβολίζει τὸν σπόγγο μὲ τὸν ὁποῖο πότισαν τὸν Κύριο ξύδι στὸν Γολγοθᾶ. 11. ΤΑ ΜΑΚΤΡΑ Εἶναι κόκκινα μαντήλια ποὺ χρησιμοποιοῦνται κατὰ τὴ Θεία Μετάληψη. Τὸ μάκτρο τὸ κρατάει κάθε ἕνας ποὺ μεταλαμβάνει (μὲ τὰ δύο χέρια του, κάτω ἀπὸ τὸ πηγούνι του), γιὰ νὰ προφυλαχθεῖ τυχὸν πτώση Μαργαρίτων στὸ δάπεδο ἀπὸ ἀπροσεξία ἢ ἀδεξιότητα. Σκουπίζουμε κατόπιν με αὐτὸ καὶ τὸ στόμα μας. 12. Ο ΚΩΔΩΝΙΣΚΟΣ Εἶναι τὸ μικρὸ καμπανάκι τὸ ὁποῖο χτυπᾶ ὁ ἱερέας κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Προσκομιδῆς σὰν συνθηματικὸ ἐνάρξεως, γιὰ νὰ μνημονεύουν νοερὰ καὶ οἱ πιστοὶ ὀνόματα ζώντων καὶ κεκοιμημένων, ὅταν ἀρχίζει νὰ ἐξάγει μερίδες στὸ Ἅγιο Δισκάριο γιὰ ὅλους αὐτοὺς ποὺ «κατὰ διάνοιαν» ἔχει. Σήμερα δὲ χρησιμοποιεῖται στοὺς Ἐνοριακούς Ναούς, παρὰ μόνο σὲ ἐλάχιστες Ἱερὲς Μονές. Ἡ συνέχεια στὸ ἐπόμενο τεῦχος 1 Λουκ. κβ, 20 2 http://www.naosanalipseos-kal.gr/kyria/orthodoxilatreia/ol5/ol5.html 3 https://sites.google.com/site/agiosonouphrios/synaxaristes/theia-metalepse/leitourgika-skeue 4 pigizois.net/αναβασεισ 5 http://evaggelismostheotokou.gr/ 11

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΜΗΝΟΣ ιουλιου 6 Κυριακή: Δ ΜΑΤΘΑΙΟΥ. 7 Δευτέρα: Κυριακῆς μεγαλομάρτυρος. 13 Κυριακή: Τῶν ἁγίων 630 θεοφόρων πατέρων τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ οἰκουμενικῆς συνόδου. Τῶν ἁγίων Ἡλιοφώτων. 17 Πέμπτη: Μαρίνας μεγαλομάρτυρος. Αἰμιλιανοῦ μάρτυρος. 20 Κυριακή: Ἡλίου προφήτου τοῦ θεσβίτου. 22 Τρίτη: Μαρίας μυροφόρου καὶ ἰσαποστόλου τῆς Μαγδαληνῆς. Μαρκέλλας ὁσιομάρτυρος. 24 Πέμπτη: Χριστίνης μεγαλομάρτυρος. 26 Σάββατο: Παρασκευῆς ὁσιομάρτυρος. 27 Κυριακή: Παντελεήμονος μεγαλομάρτυρος τοῦ ἱαματικοῦ, Εἰρήνης τῆς Χρυσοβαλάντου. Κατὰ τὸν μήνα Ἰούλιο ὁ ἑσπερινὸς θὰ ἀρχίζει στὶς 6:00 μ.μ. Ὁ ὄρθρος καὶ ἡ θεία λειτουργία τὶς καθημερινὲς καὶ τὶς Κυριακὲς θὰ ἀρχίζουν στὶς 6:30 π.μ. 12

o γεροντικο: το καντηλι τησ παναγιασ παπα-ἰγνάτιος ὁ Πνευματικὸς (1827-1927) ἀνήκει στὶς πιὸ χαριτωμένες καὶ σεβάσμιες προσωπικότητες τοῦ Ἁγ. Ὄρους. Ἐπὶ ὁγδόντα χρόνια ἔζησε τὴν πιὸ σκληρὴ ἀσκητικὴ ζωὴ στὰ Κατουνάκια καὶ ἔγινε δοχεῖο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγ. Πνεύματος. Ὁ παπα-ἰγνάτιος ἀπέκτησε ἕνα ὑποτακτικὸ ταλαντοῦχο, τὸν πατέρα Νεόφυτο, νέο μὲ ὑπέρμετρο ἀσκητικὸ ζῆλο. Κάποια νύχτα ὁ πατὴρ Νεόφυτος ἄκουσε ἕνα σιγανὸ κτύπημα στὴν πόρτα τοῦ κελιοῦ του, καθῶς καὶ μιὰ ἁπαλὴ γυναικεία φωνή: -Σήκω, παιδί μου. Κατέβα στὴν ἐκκλησία, γιατὶ τὸ καντηλάκι μου ἔσβησε. Πετάγεται ἀμέσως ἀπὸ τὸν ὕπνο, κατεβαίνει μὲ ἀγωνία στὸν ναό τῆς ἐρημικῆς καλύβης καὶ βρίσκει σβησμένο τὸ καντηλάκι τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Τὸ ἄναψε κατασυγκινημένος, ἔκανε μιὰ θερμὴ προσευχὴ καὶ ἐπέστρεψε στὸ κελλί του. Τὸ περιστατικὸ αὐτὸ συνέβη καὶ σὲ ἑπόμενες νύχτες. -Προώδευσα, ἄρχισε νὰ σκέπτεται τότε ὁ ἀρχάριος ὑποτακτικός. Φαίνεται ὅτι ἀνέβηκα ψηλά. Ἡ Δέσποινα τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς μ ἐπισκέπτεται. Ἀκούω τὴν ἀγγελική φωνή Της. Ἀνάβω τὸ σβησμένο καντηλάκι Της. Πόσο εὐτυχισμένος νιώθω! Αὐτά σκεπτόταν, ἐνῶ ὁ δαίμονας τῆς ὑπερηφανείας δὲν ἔπαυε νὰ τὸν τοξεύη μὲ τὰ πυρφόρα βέλη του καὶ νὰ τὸν σπρώχνη στὴν καταστροφή. 13

Μερικὲς φορὲς ὁ πατὴρ Νεόφυτος ἔνιωθε τὴν συνείδησί του νὰ διαμαρτύρεται, ἄκουε καὶ ἕναν ἄλλον ἁπαλὸ λογισμὸ ποὺ τὸν συμβούλευε ν ἀνακοινώση, ὅπως εἶχε καθῆκον, τὸ ἐπεισόδιο στὸν γέροντά του. Ἀλλ ἀπέκρουε τὸν σωτήριο αὐτὸ λογισμό. -Γιατὶ νὰ τὸ πῶ στὸν γέροντα; Ἁμαρτία εἶναι νὰ τὴν ἐξομολογηθῶ; Ἅγιο περιστατικὸ εἶναι, καὶ ὅσο πιὸ μυστικὰ καὶ σιωπηλὰ τὸ ζῶ, τόσο διατηρεῖται ἡ ἱερότης του. Ὁ διακριτικὸς παπα-ἰγνάτιος κάποια ἀδιόρατα σημεῖα ἀντιλήφθηκε στὴν συμπεριφορὰ τοῦ ὑποτακτικοῦ του καὶ δὲν ἀδιαφόρησε. Κάθε τόσο τοῦ ὑπενθύμιζε: -Παιδί μου, Νεόφυτε, πρόσεχε. Ὅ,τι σοῦ συμβαίνει στὴν πνευματική σου ζωὴ νὰ μοῦ τὸ ἀνακοινώνης. Καὶ μιὰ μέρα τὸν ἀνάγκασε στὴν ἐξομολόγησι νὰ ἐξιστορήση μὲ λεπτομέρειες ὅλη τὴν ὑπόθεσι. Μὲ τὴν βαθειὰ διάκρισι καὶ τὴν ἔκτακτη ποιμαντικὴ ποὺ διέθετε, τοῦ ἀνέλυσε τὰ συμβάντα καὶ τοῦ ἀπέδειξε πὼς εἶχε πέσει στὴν παγίδα τοῦ διαβόλου. Τὸν ρώτησε: -Τί αἰσθήματα κυριαρχοῦσαν μέσα σοῦ, ὅταν ἄναβες τὸ σβησμένο καντήλι; -Χαρὰ καὶ ἰκανοποίησι, ποὺ ἀξιώνομαι μιᾶς τέτοιας εὐλογίας! -Καὶ τί ἄλλο ἀκόμη; -Ναί, καὶ κάτι ἄλλο. Κάποια μυστικὴ ταραχὴ καὶ ἀνησυχία νὰ μὴ μάθη τίποτε ὁ γέροντας. -Αὐτὸ τὸ τελευταῖο μαρτυρεῖ ὁλοφάνερα τὴν παρουσία τοῦ διαβόλου. Τοῦ εἶπε πολλὰ γιὰ τὶς πλεκτάνες τοῦ ἐχθροῦ καὶ στὸ τέλος παρετήρησε: -Ἄντε πλανεμένε! Σὲ ξεγέλασε ὁ διάβολος. Ἔχει ἀνάγκη ἡ Παναγία ἀπὸ μένα καὶ ἀπὸ σένα; Ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν βοήθειά σου; Πρόσεξε! Ἄν ξαναχτυπήση ἡ πόρτα τοῦ κελλιοῦ σου, δὲν θὰ σηκωθής ν ἀνάψης τὸ καντήλι καὶ εἶμαι ἐγὼ ὑπεύθυνος. Τὰ φτερὰ τοῦ νεαροῦ μοναχοῦ κόπηκαν! Ποτὲ δὲν περίμενε τόσο ἄδοξο τέλος στὴν «ὑψηλὴ» ἐκείνη ὑπόθεσι. Ἀργότερα βέβαια εὐγνωμονοῦσε τὸν γέροντά του, ποὺ τὸν γλύτωσε ἀπὸ τὴν παγίδα τοῦ ἐχθροῦ. Τῶρα ὅμως ἦταν περίλυπος. Εἶχε καὶ μιὰ ἀπορία: Θὰ ξαναχτυποῦσε ἄραγε ἡ πόρτα; Ἀλλὰ ποῦ τέτοιο πρᾶγμα! Μόλις τὰ σκοτεινὰ σχέδια τοῦ διαβόλου ἦλθαν στὸ φῶς τῆς διακρίσεως τοῦ παπα-ἰγνατίου, διαλύθηκαν σὰν καπνός. 14

η ιερα εικονα τησ παναγιασ αξιον εστι στὸ ἅγιον Ὄρος στὸν ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου (843 μ.χ.), ποὺ βρίσκεται στὶς Καρυές καὶ εἶναι ἀφιερωμένος στὴν ὑπεραγία Θεοτόκο, φυλάσσεται σὰν ἱερὸ κειμήλιο καὶ πολύτιμος πνευματικὸς θησαυρὸς ἡ ἱερὰ Εἰκόνα τῆς Παναγίας ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση ἡ εἰκόνα ἀνῆκε σὲ μιὰ οἰκογένεια ποὺ ζοῦσε στὴ Νίκαια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τὸν 8ο αἰώνα. Τὸ 829 μ.χ τῆς εἰκονομαχίας ἡ γυναίκα ποὺ τὴν εἶχε ἀναγκάστηκε νὰ τὴν ρίξει στὴ θάλασσα γιὰ νὰ μὴν καταστραφεῖ ἀπὸ τοὺς εἰκονομάχους. Γιὰ πάρα πολλὰ χρόνια ἡ εἰκόνα ἦταν χαμένη. Μέχρι τὸ 1004. Τότε καλόγεροι τῆς Μονῆς Ἰβήρων εἶδαν στὴν θάλασσα ἓνα φῶς. Τὸ φῶς αὐτὸ ἦταν ὁρατὸ κι ἀπὸ ἄλλες Μονές. Περίεργοι νὰ δοῦν τί συμβαίνει στὴ θάλασσα πολλοὶ μοναχοὶ ξεκίνησαν μὲ τὶς βάρκες καὶ πῆγαν πρὸς τὸ φῶς, ὅπου εἴδανε μιὰ εἰκόνα. Προσπαθοῦσαν νὰ πλησιάσουν τὴν εἰκόνα ὅμως ἡ εἰκόνα ἀπομακρυνόταν καὶ ἔτσι ἐπέστρεψαν στὴ Μονὴ Ἰβήρων ὅπου προσευχήθηκαν. Ἡ ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ δόθηκε μέσω ἑνὸς ἀσκητή, τοῦ Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος λένε πὼς ἄκουσε τὴ φωνὴ τῆς Παναγίας νὰ τοῦ δίνει συγκεκριμένες ἐντολές. Νὰ πάει στὸ Μοναστήρι καὶ νὰ βρεῖ τὸν ἡγούμενο καὶ νὰ τοῦ δώσει τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας. Ὁ Γαβριήλ πῆγε στὴ θάλασσα καὶ ἡ εἰκόνα τὸν πλησίασε. Ἐπὶ τρία μερόνυχτα οἱ Μοναχοί ἔψαλλαν δοξολογίες πρὸς τὴν Παναγία γιὰ τὸ Θαῦμα, τὸ ὁποῖο ὅμως δὲν εἶχε ὁλοκληρωθεῖ. Ἡ εἰκόνα μεταφέρθηκε στὸ καθολικὸ τῆς Μονῆς Ἰβήρων. Περιέργως ὅμως χανόταν καὶ ἐμφανιζόταν 15

στὴν πόρτα τῆς Μονῆς. Οἱ μοναχοὶ τὴν ἐπέστρεφαν στὸ καθολικὸ καὶ ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβανόταν. Μέχρι ποὺ ὁ Γαβριὴλ ἄκουσε ξανὰ τὴ φωνὴ τῆς Παναγίας «Πὲς στὸν ἡγούμενο νὰ παύσετε νὰ μὲ πειράζετε, διότι δὲν ἦρθα στὸ Μοναστήρι γιὰ νὰ μὲ φυλᾶτε σεῖς, ἀλλὰ ἦρθα γιὰ νὰ γίνω ἐγὼ φύλακας καὶ φρουρός σας καὶ σ αυτὴν καὶ στὴν μέλλουσα ζωή. Καὶ ὅσοι θὰ ζήσουν μὲ εὐλάβεια καὶ φόβο Θεοῦ καὶ δὲν ἀμελοῦν στὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν, καὶ τελειώσουν τὴν πρόσκαιρη ζωή τους σ αυτὸν τὸν τόπο, ἀς ἔχουν θάῤῥος καὶ νὰ μὴ φοβοῦνται τὴν κόλαση διότι αὐτὴ τὴ χάρη ζήτησα ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ Υἱό μου καὶ τῆν πῆρα. Ὡς ἐπιβεβαίωση τῶν λόγων μου σᾶς δίνω αὐτὸ τὸ σημεῖο: Ὅσο βλέπετε τὴν εἰκόνα μου στὸ Μοναστήρι σας, δὲν θὰ λείψη ἀπ τὸ Ὄρος τοῦτο ἡ χάρις καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Υἱοῦ μου καὶ Θεοῦ» (ε 143). Μὲ ἐντολή του τότε Ἡγουμένου, κτίστηκε εἰδικὸ παρεκκλήσιο ἔξω ἀπὸ τὴν πόρτα τῆς Μονῆς καὶ ἐκεῖ ἀπέθεσαν τὴν ἱερὴ εἰκόνα. Ἀπὸ τότε, ἡ ἱερὰ Εἰκόνα, ἐνώπιον τῆς ὁποίας συνέβη τὸ θαυμαστὸ γεγονός, ὠνομάσθηκε ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ. Τὴν μετέφεραν ἀπὸ τὸ κελλίο, ὅπου ἔγινε τὸ θαῦμα, στὸν ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου, καὶ τὴν ἐτοποθέτησαν μέσα στὸ ἱερὸ Βῆμα, πίσω ἀπὸ τὴν ἁγία Τράπεζα. Ἡ κοιλάδα στὴ περιοχὴ τῆς ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Παντοκράτορος ἔλαβε τὸ ὄνομα «ἐν τῷ ᾄδειν» καὶ τὸ κελλίο ὅπου συνέβη τὸ θαῦμα «ἄξιόν ἐστιν». Ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 10ου αιώνα, ὁ ὕμνος ἐπέρασε σὲ λειτουργικὴ χρήση καὶ ψάλλεται καὶ στὴ Θεία Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου μετὰ τὴν ἐκφώνηση «Ἐξαιρέτως τῆς Παναγίας». Κάθε Δευτέρα τοῦ Πάσχα τελεῖται στὸν ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου ὁ Ὄρθρος μὲ τὴν Θεία Λειτουργία καὶ ἀκολουθεῖ πανηγυρικὴ λιτάνευση τῆς θαυματουργοῦ ἱερᾶς Εἰκόνος στὶς Καρυές. Ἡ Εἰκόνα ἔχει διαστάσεις 70,5 Χ 44 cm, χωρὶς τὴν ἀργυρᾶ θήκη ποὺ τὴν περιβάλλει, καὶ πλαισιώνεται ἀπὸ τὴν ἐπιγραφὴ «Μήτηρ Θεοῦ Καρυώτισσα». Σύμφωνα μὲ τοὺς εἰδικοὺς κατασκευάσθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη κατὰ τὸ πρότυπο τῆς Παναγίας Ἐλεούσας τοῦ Κύκκου τῆς Κύπρου, ποὺ εἶναι ἔργο τοῦ ἁγίου Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, καὶ ἀπεικονίζει τὴν Θεοτόκο μὲ τὴν μορφὴ ποὺ εἶχε πρὶν ἀπὸ τὴν κοίμησή της. 16

η σεμνη ενδυμασια μεσα στην εκκλησια κατὰ τὴν ἐποχὴ τῶν πρωτοπλάστων, λόγω τῆς ἀθωότητας καὶ τῆς ἀναμαρτησίας, οἱ ἄνθρωποι ἦταν ντυμένοι μὲ τὴν ἄφθαρτη στολὴ τῆς Θείας Χάριτος. Μὲ τὴν πτώση, ὅμως, τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας στὴν ἁμαρτία, ἀφοῦ πρῶτα παραβίασαν τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ νὰ μὴ γευτοῦν τὸν ἀπαγορευμένο καρπὸ ἀπὸ δύο δέντρα -τὸν καρπὸ ἀπὸ τὸ δέντρο τῆς ζωῆς καὶ ἀπὸ τὸ δέντρο τῆς γνώσης τοῦ κακοῦ καὶ τοῦ καλοῦ- ἀπέκτησαν συναίσθηση τῆς γυμνότητάς τους. Μέχρι τότε δὲν εἶχαν τὸ αἴσθημα τῆς ντροπῆς. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι μετανόησαν ἀργότερα, ὅταν παρουσιάστηκαν μπροστὰ στὸν Θεό, ἔκρυψαν τὴ γύμνια τους μὲ φύλλα συκῆς. Αὐτή, λοιπόν, ἡ αἴσθηση τῆς γύμνιας καὶ τῆς ἁμαρτίας συνεχίζει νά μας ἀκολουθεῖ κὶ ἐμᾶς κάθε φορά που παραβαίνουμε τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι ἔχουμε φροντίσει νὰ κατασπιλώσουμε, νὰ ξεσκίσουμε τὴ στολὴ τοῦ Δημιουργοῦ μας, ἀφοῦ ὁλοένα διαβαίνουμε τὸ ἀγκαθωτὸ μονοπάτι τῆς ἁμαρτίας. Γὶ αὐτό, λοιπόν, ἐμεῖς σήμερα εἶναι ἀπαραίτητο νὰ σκεπάζουμε τὴ γύμνια μας μὲ τὰ ροῦχα μας. Σήμερα ἡ ἐνδυμασία τῶν ἀνθρώπων ἀπέχει μακρὰν ἀπὸ τὸν γενικό της σκοπό. Μέσα ἀπὸ αὐτὴν προσπαθοῦμε νὰ ἀναδείξουμε τὴν κοινωνική μας θέση καὶ τὴν οἰκονομική μας κατάσταση. Φορᾶμε ροῦχα φανταχτερά, ἀκριβά, καινούρια... Γιὰ ἕνα, ὅμως, ὠριμο χριστιανό, ὁ ὁποῖος προσπαθεῖ νὰ ζεῖ μέσα στὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ βιώνει καθημερινὰ τὴ μετάνοια, ἡ ενδυμασία δὲν εἶναι τίποτα περισσότερο, παρὰ μόνο τὸ δράμα τῆς ἐξώσεως τοῦ Ἀδὰμ ἀπὸ τὸν Παράδεισο. Βλέποντας, λοιπόν, τὰ ροῦχα που φορεῖ, ὁ χριστιανὸς θυμᾶται τὸν Παράδεισο που ἔχασε. Χαρακτηριστικὰ ἀναφέρει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος: «Ἡ τῶν ἱματίων περιβολὴ ὑπόμνησις ἡμῖν γενέσθω διηνεκὴς τῆς τε τῶν ἀγαθῶν ἐκπτώσεως καὶ τῆς τιμωρίας διδασκαλία, ἣν διὰ τὴν παρακοὴν τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος ἐδέξατο» 1. Μὲ τὴν ἔξωση τῶν πρωτοπλάστων, ὁ Παντοδύναμος καὶ Πολυεύσπλαχνος Θεὸς χάρισε τὴν ἀρετὴ τῆς αἰδοῦς, δηλαδὴ τῆς ἐντροπῆς. Διὰ μέσω αὐτῆς τῆς ἀρετῆς ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἐπιτύχει τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴ σωτηρία του. Διότι ἡ ἐσωτερικὴ καθαρότητα ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὴν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς. Κὶ ὅπως εἶπε ὁ Κύριος, «ἀπὸ τὴν καρδιὰ ἐξέρχονται πονηροὶ λογισμοί, φόνοι, μοιχεῖες πορνεῖες, κλοπές, ψευδομαρτυρίες, βλαστημίες» 2. Τὶ εἶναι, ὅμως, αὐτό που ἐπηρεάζει τὴν καθαρότητα τῆς καρδίας; Δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο ἀπὸ τὸν ἀκάθαρτο ὁφθαλμό. «Ἐὰν ὁ ὁφθαλμός σου εἶναι πονηρός, ὅλο τὸ σῶμα θὰ εἶναι σκοτεινόν, ἀκάθαρτον» 3. Ἡ άσεμνη, λοιπόν, ἐνδυμασία ἐπηρεάζει ἄμεσα τὴν καρδία τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ διάβολος ἔχει καταφέρει μέσω τοῦ ἐγωισμοῦ μας, τῆς φιληδονίας καὶ γενικότερα τοῦ τρόπου περιβολῆς τῶν ἀνθρώπων νὰ μολύνει τὰ μάτια μας, τὸ βλέμμα μας, τὸν λογισμό μας, τὴν 17

καρδιά μας καὶ τέλος τὴν επιθυμία μας. Βρισκόμαστε στὸν 21ο αἰῶνα καὶ καθημερινὰ βλέπουμε νὰ παραβιάζεται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Πολλὲς γυναῖκες ἀποβάλλουν τὴν ἐνδυμασία, ἀγνοῶντας ὅτι μὲ τὴν ἄσεμνή τους συμπεριφορὰ προκαλοῦν, ἁμαρτάνουν καὶ παρασύρουν ἀνθρώπους πρὸς τὴν ἁμαρτία. Οἱ κίνδυνοι που διατρέχει ἡ ψυχή μας εἶναι μεγάλοι. Ὁ μητροπολίτης Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Κοσμὰς παροτρύνει τὶς μητέρες: «Μητέρες, δώσατε παραδείγματα σεμνῆς ἐνδυμασίας. Μάθετε τὶς θυγατέρες σας νὰ σέβονται τὸν ἑαυτό τους. Νὰ ἔχουν ἐντροπὴ καὶ ἀγάπη στὶς ἀρετές. Ἡ ἀληθινή, ἡ πιὸ ὠραία στολὴ γιὰ μιὰ νέα, εἶναι οἱ ἀρετές» 4. Ἐπιπλέον, τους ἱκετεύει ἀπὸ πατρικὴ ἀγάπη: «Ἀκούσατε, φοβηθεῖτε τὸν Θεόν, ἐλευθερωθῆτε ἀπὸ τὴ σκλαβιὰ τοῦ κόσμου καὶ τῆς ψευδοθέας μόδας. Ντυθεῖτε τὴν αἰδὼ καὶ τὴ σεμνότητα. Ἀπομακρύνατε τὴν ἄσεμνη, τὴν προκλητικὴ ἐνδυμασία. Τὸ σῶμα εἶναι ναὸς Ἀγίου Πνεύματος. Μὴ τὸ ὑποβιβάζουμε σὲ σαρκικὸ ἀντικείμενο ἠδονής. Ἂς τὸ τιμήσουμε» 5. Ἰδιαίτερα θὰ πρέπει νὰ εἴμαστε πολὺ προσεχτικοὶ μὲ τὴν ενδυμασία μας μέσα στὸ ναό. Εἶναι σημαντικὸ νὰ γνωρίζουμε τὸν λόγο που διαβαίνουμε τὸ κατώφλι τῆς ἐκκλησίας. Ἡ ἐκκλησία δὲν εἶναι κέντρο διασκέδασης, οὔτε χῶρος ἐπίδειξης τῆς κοινωνικῆς καὶ οἰκονομικῆς μας θέσης. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει χαρακτηριστικὰ πῶς πρέπει νὰ εἰσέρχονται στὸ ναὸ οἱ ἄντρες καὶ οἱ γυναῖκες: «Θέλω νὰ προσεύχονται οἱ ἄνδρες σὲ κάθε τόπο, σηκώνοντας πρὸς τὸν οὐρανὸ χέρια ὅσια, χωρὶς ὀργὴ καὶ δισταγμὸ ὁλιγοπιστίας. Ἐπίσης καὶ οἱ γυναῖκες νὰ προσεύχονται με ἀμφίεση σεμνή, στολίζοντας τὸν ἑαυτό τους μὲ σεμνότητα καὶ σωφροσύνη, ὄχι μὲ περίτεχνες κομμώσεις καὶ χρυσὰ κοσμήματα ἢ μαργαριτάρια ἠ ἐνδύματα πολυτελή, ἀλλὰ μὲ ὅ,τι ταιριάζει στὶς γυναῖκες που λένε ὅτι σέβονται τὸν Θεό, δηλαδὴ μὲ καλὰ ἔργα» 6. Ὁ ναός, λοιπόν, εἶναι χῶρος προσευχῆς. Εἶναι χῶρος μετανοίας γιὰ τὶς πάμπολλες ἁμαρτίες μας. Δὲν ἔχουν χῶρο οἱ πολυτέλειες καὶ τὰ χρυσαφικά. Πηγαίνουμε στὸ ναὸ γιὰ νὰ ἱκετεύσουμε τὸν Κύριο νὰ μᾶς καθαρίσει ἀπὸ τὰ πάθη μας καὶ νὰ λάβουμε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο. Νὰ γονατίσουμε καὶ νὰ κλάψουμε πικρὰ γιὰ ὅλα μας τὰ λάθη. Ἐὰν θέλουμε, λοιπόν, νὰ φαινόμαστε εὐπρεπεῖς, ἂς φορέσουμε τὸν Χριστὸ κὶ ἂς βγάλουμε τὸν χρυσό, τὰ περίτεχνα κοσμήματα, τὸ βάψιμο καὶ ὅτι παρόμοιο δὲν ταιριάζει μὲ τὸ αἴσθημα μετανοίας που πρέπει νὰ ἔχουμε στὸ ναό. Ἂς ντυθοῦμε μὲ τὶς ἀρετὲς τῆς ταπείνωσης, τῆς σωφροσύνης, τῆς ἐλεημοσύνης καὶ τῆς φιλανθρωπίας. Οἱ ἀρετὲς εἶναι αὐτές που δίνουν ὀμορφιὰ καὶ χάρη. 1 προς Εφεσίους Επιστολής, Ἀγίου Ιωάννου τοῦ Χρυσοστόμου 20,9 2 Ματθ. ἰέ, 18 19. 3 Ματθ. στ, 23. 4 Μητροπολίτης Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Κοσμάς, Ἡ προκλητικὴ ἐνδυμασία ὁδηγεῖ στὴν ἀπώλεια, Ἐκδ. Ὀρθοδοξος Τύπος: 2008. 5 Ὅ.π. 6 Α Τιμ. 2:8-10. 18

οι προυποθεσεισ του γαμου Ἡ συνέχεια ἀπ τὸ προηγούμενο τεῦχος ηζωὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας καλεῖται νὰ γίνει μιὰ διαρκὴς γαμήλια συνάντηση τοῦ Θεοῦ. Τὸ θαῦμα τῆς Κανὰ ἀποτελεῖ τὴ ριζικὴ ἀρχὴ τῶν σημείων. Δὲν εἶναι τυχαῖο αὐτὸ τὸ θαῦμα. Χαρά, πανήγυρι, ξεκίνησε ὁ γάμος ὅπως ξεκινᾶνε ὅλοι οἱ γάμοι καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο καιρό, μῆνες, χρόνια «οἶνον οὐκ ἔχουσιν». Αὐτὸ δὲ συμβαίνει πολλὲς φορές; Καὶ ἔρχεται ὁ Χριστὸς στὸν κάθε γάμο καὶ κάνει τὸ νερὸ κρασί. Ἀρκεῖ νὰ μπεῖ τὸ ζευγάρι στὴν προοπτικὴ τοῦ Χριστοῦ. Τότε, ἀκόμα ἕνας ἀρρωστημένος γάμος σὲ ἀνθρώπινες σχέσεις, σὲ σεξουαλικότητα μὲ πολλὰ προβλήματα, ἀρχίζει νὰ γιατρεύεται μέσα ἀπὸ τὸν Χριστὸ πιά. Καὶ τότε ἔχουν κρασί, γιατὶ κάνουν κέντρο ζωῆς τους τὸν Χριστό. Καὶ ἀγαποῦν τὸν ἄλλον γιατὶ ἀγαποῦν τὸν Χριστό. Καὶ ἡ γυναίκα ἀγαπάει τὸν ἄνδρά της γιατὶ λέει: Μὰ εἶναι δῶρο Θεοῦ, Αὐτὸς μοῦ τὸν ἔδωσε». Δὲν εἶναι ὁ ἄνδρας τὸ κέντρο ἀλλὰ ὁ Χριστός. Καὶ ὲπειδὴ εἶναι δῶρο Θεοῦ, ἀγαπᾶς τὸ δῶρο τοῦ Θεοῦ καὶ Τὸν δοξολογεῖς κάθε μέρα. Καὶ γίνεται πιὰ ἡ γυναίκα δόξα τοῦ ἀνδρὸς καὶ ὁ ἀνὴρ κεφαλὴ τῆς γυναίκας, ὅπως ὁ Χριστὸς κεφαλὴ τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἕνα ἀνεκτίμητο δῶρο αὐτὸ καὶ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ τὸ δεῖ ἔτσι. Καὶ μόνο ἔτσι τὸ νιώθει, τὸ καταλαβαίνει. Καὶ μπαίνει ὁ Χριστός, μπαίνει κραςὶ καὶ ἄλλο μέσα στὴν ἱστορία. Καὶ μέσα στὸ Χριστό πιὰ, ὅταν ξαναδοῦν αὐτὰ τὰ πράγματα καὶ λίγο νὰ σπάσει ὁ εγωισμὸς «μ ἀγαπάει, δὲν μ ἀγαπάει, μὲ προσέχει, δὲν μὲ προσέχει», ἀνανεώνεται ὁ γάμος καὶ γίνεται τὸ νερὸ κρασί. Οἱ ἄνθρωποι νομίζουν ὅτι θὰ καλύψουν τὴν ἀπουσία τῆς ἀγάπης μὲ τὴν 19

καταφυγὴ στὸ νόμο. Σύμβολο τοῦ νόμου στὸν Ἰουδαϊσμὸ εἶναι τὸ νερὸ μὲ τὸ ὁποῖο ἦταν γεμάτες οἱ στάμνες. Καὶ βέβαια, ὄχι τυχαῖα, οἱ στάμνες εἶναι ἕξι. Ἕνα πρὶν ἀπὸ τὸ ἑπτὰ (σύμβολο τελειότητας γιὰ τοὺς Ἐβραίους). Ὁ νόμος εἶναι μὲν ἕνα θετικὸ βῆμα σὲ σχέση μὲ τὴν πλήρη ἀσυδοσία τοῦ ἰσχυροῦ, ἀλλὰ ὑπολείπεται τοῦ τέλειου. Ὁ Χριστὸς ὅμως φέρνει τὴ Χάρη. Τὴν συνεχῶς δωρούμενη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Τὴν ἀδυναμία τῶν ἀνθρώπων νὰ ἀγαπήσουν στὸν μέγιστο βαθμὸ ἀναπληρώνει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀγάπη εἶναι δῶρο ποὺ προσφέρεται σὲ ὅσους τὸ ζητοῦν. Ἡ ἀνδρόγυνη σχέση δὲν στηρίζεται πλέον στὸ δίκαιο διακανονισμὸ ὑποχρεώσεων καὶ δικαιωμάτων, ἀλλὰ στὴν αὐτοπροσφορὰ καὶ αὐτοθυσία τῶν ἀγαπώντων προσώπων. Δύο ψυχὲς σὲ ἕνα σῶμα καὶ δύο σώματα σὲ μιὰ ψυχή. Αὐτὸ εἶναι ἔρωτας γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Οἱ ψυχὲς καὶ τὰ σώματα εἶναι ἑνωμένα. Καὶ ἡ λειτουργία τῆς ἑνώσεως τῶν σωμάτων ἔχει σημασία γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Δὲν εἶναι ἰδεαλισμὸς ὁ γάμος. Μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ διὰ τῆς Ἐκκλησίας, οἱ δύο ἄνθρωποι μαθαίνουν νὰ μειώνουν τὸ Ἐγὼ τοὺς γιὰ νὰ αὐξηθεῖ τὸ Ἐμεῖς. Ἀσκοῦνται νὰ κατανοοῦν καὶ νὰ συμπαραστέκονται στὸν ἄλλον. Ὁ ἔρωτας σταυρώνεται γιὰ νὰ ἀναστηθεῖ μὲ ἀγάπη. Καὶ ἔτσι, ὅπως μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ τὸ νερὸ μεταμορφώνεται σὲ κρασί, ἔτσι καὶ τὸ ἐγωιστικὸ πάθος μετατρέπεται σὲ χαρισματικὴ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη, σὰν τὸ παλιὸ κρασί, μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου ὡριμάζει καὶ διαρκεῖ. Γίνεται δῶρο. Ἡ μεταμόρφωση ὅμως τῶν ἀνρθώπων ἔχει συνέπειες σὲ κάθε πτυχὴ τῆς ζωῆς. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ μπόρεσε νὰ ἀγαπήσει ἀληθινὰ ἕνα πρόσωπο, τὴν σύζυγό του, τὸν σύζυγό της, μετὰ ἀνακαλύπτει ὅτι μπορεῖ νὰ ἀγαπᾶ τοὺς πάντες. Μέσα στὴν Ἐκκλησία ξεπερνιέται κάθε θανατηφόρος ἐγωισμός. Ἡ ὥριμη ἀγάπη ἐξέρχεται ἀπὸ τὴν δυνατότητα τοῦ ἔρωτα καὶ ἡ κορύφωσή της γίνεται καθολική. Ξεχύνεται γιὰ νὰ περιλάβει τοὺς πάντες, διαρκὴς χωρὶς προϋποθέσεις πρὸς ὅλους. Πρότυπό της εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα, ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Μέσα στὴν ἐλευθερία, τὴν ἀγάπη καὶ τὴν κοινωνία τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἄνθρωποι ὑπερβαίνουν κάθε βιολογικὴ ἤ κοινωνικὴ διάκριση. Γίνονται σῶμα Χριστοῦ. «Ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότηττας καλεῖται νὰ γίνει μιὰ διαρκὴς συνάντηση τοῦ Θεοῦ. Γι αὐτὸ καὶ τὸ θαῦμα τῆς Κανὰ ἀποτελεῖ τὴν ριζικὴ ἀρχὴ τῶν σημείων. Εἶναι ἀφετηρία γιὰ τὴν ὁριστικὴ ἀνακαίνιση τοῦ κόσμου». Γ. Τσανανάς, Α.Μπάρλος., ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ τὸ ἔργο Του, Ἀθήνα, 2008 20