Α Σ Υ Ν Η Θ Ι Σ Τ Α Ζ Ω Α, Α Κ Ρ Α Ι Ε Σ Σ Υ Μ Π Ε Ρ Ι Φ Ο Ρ Ε Σ Τ Ο Μ Ο Σ Α

Α Σ Υ Ν Η Θ Ι Σ Τ Α Ζ Ω Α, Α Κ Ρ Α Ι Ε Σ Σ Υ Μ Π Ε Ρ Ι Φ Ο Ρ Ε Σ Τ Ο Μ Ο Σ Α M a r t h a H o l m e s κ α ι M i c h a e l G u n t o n R u p e r t B a r r i n g ton, Ad a m C h a p m a n, Pa t r i c k M o r r i s κ α ι Te d O a k e s

Εισαγωγή 8 Χάρτης εντοπισμού 14 3 Aσυγκράτητα φυτά 66 4 Η εφευρετικότητα των εντόμων 90 ΤΟΜΟΣ Β 7 Tα θηλαστικά νικητές ΤΟΜΟΣ Β 8 Θερμόαιμα θηλαστικά

1 Εκπληκτικά θαλάσσια πλάσματα 16 2 Μοναδικά ψάρια 46 5 Βάτραχοι, ερπετά και δράκοι 126 ΤΟΜΟΣ Β 6 Θαυμαστά πτηνά ΤΟΜΟΣ Β 9 Νοήμονα πρωτεύοντα Ευρετήριο όλου του έργου 156

Εισαγωγή Δεξιά: Πιγκουίνοι του είδους Pygoscelis adeliae (πιγκουίνος της Αδελίας) ξεκουράζονται στους γαλάζιους πάγους των Νότιων Νήσων Σάντουιτς, στην Ανταρκτική. Πρόκειται για πτηνό που προσάρμοσε το σώμα και τη συμπεριφορά του στις απαιτητικές συνθήκες των πολικών ζωνών. Προηγούμενες σελίδες: Κότσυφες με κόκκινα φτερά ενώ μεταναστεύουν προς τις περιοχές αναπαραγωγής, άθλος που επιτυγχάνεται χάρη στις πτητικές ικανότητες και στις δυνατότητες προσανατολισμού που διαθέτουν. Σελίδα 1: Ένας μαύρος μακάκος του είδους Μακάκος του Σουλαβέσι, της Ινδονησίας, παρακολουθεί τη συμπεριφορά του ανθρώπου που τον φωτογραφίζει, τόσο γοητευμένος όσο γοητευμένος τον παρακολουθεί και εκείνος. Σελίδα 2: Κοπάδι από σελάχια του είδους Ρινόπτερος ο μπονάσιος, που μεταναστεύουν στο Ογκασαβάρα της Ιαπωνίας.. Πρόκειται για ένα από τα περίπου 28.000 γνωστά είδη ιχθύων. Οι δύο τόμοι του Life που κρατάτε στα χέρια σας, όπως η νέα σειρά ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΪ σε συμπαραγωγή με το BBC, πραγματεύονται τις εκπληκτικές ακραίες συμπεριφορές στις οποίες καταφεύγουν ζώα και φυτά, προκειμένου να επιβιώσουν και να κληροδοτήσουν τα γονίδιά τους στην επόμενη γενιά. Καθημερινά, ζώα και φυτά αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις στο περιβάλλον στο οποίο διαβιούν. Για τα περισσότερα ζώα, όπου η επιβίωση, είναι τεράστιος άθλος. Σε κάποια φάση, ωστόσο, πρέπει να αναπαραχθούν. Για να το επιτύχουν, πρέπει είτε να πολεμήσουν με τους αντιπάλους τους για να κερδίσουν ένα σύντροφο είτε να επινοήσουν ευφάνταστες εμφανίσεις, προκειμένου να τον προσελκύσουν. Οι δύο τόμοι αποτελούν συλλογή των εντυπωσιακότερων παραδειγμάτων τα οποία φανερώνουν τους τρόπους με τους οποίους διαφορετικές ομάδες έμβιων όντων προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτές τις προκλήσεις. Υπάρχουν, φυσικά, πολλά εκατομμύρια διαφορετικών πλασμάτων στον πλανήτη μας και όσα παρουσιάζονται εδώ αντιπροσωπεύουν έναν ελάχιστο αριθμό εξ αυτών. Λόγω των απαιτήσεων της τηλεόρασης, δεν είχαμε τη δυνατότητα να παρουσιάσουμε όλον τον έμβιο κόσμο. Συνεπώς επιλέξαμε μια γκάμα χαρακτήρων, αυτούς που αισθανθήκαμε ότι εικονογραφούν με τον καλύτερο τρόπο τη διαφορετικότητα και την πολυπλοκότητα της ζωής. Αναγκαστήκαμε να εξαιρέσουμε πολλά πλάσματα, που είναι υπερβολικά μικροσκοπικά, ή κάποια, η συμπεριφορά των οποίων είναι λιγότερο ενδιαφέρουσα. Στη συνέχεια ομαδοποιήσαμε τις επιλογές μας με τον απλούστερο τρόπο, σε εκπομπές και κεφάλαια σχετικά με τα έντομα, τα πτηνά, τα ερπετά και όλα τα άλλα είδη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, αναγκαστήκαμε να συνδυάσουμε ομάδες ζώων, όπως τα θαλάσσια ασπόνδυλα. Για τη συλλογή αυτή χρειάστηκαν χρόνια ερευνών και μαγνητοσκοπήσεων με τη βοήθεια επιστημόνων και παρατηρητών σε όλο τον κόσμο. Η διαφορετικότητα της ζωής στη Γη, τον μοναδικό πλανήτη που κατοικείται από έμβια όντα, είναι μοναδική. Είναι το αποτέλεσμα μιας εξέλιξης που διήρκεσε πάνω από 3 δισεκατομμύρια χρόνια. Σήμερα, τα εκατομμύρια των εκατομμυρίων ζωντανών οργανισμών έχουν όλοι έναν κοινό πρόγονο στις απλούστερες μορφές ζωής απλές χημικές ενώσεις του άνθρακα που στροβιλίζονταν σε ένα

9

11 Απέναντι σελίδα: Καβούρια του είδους Λίμουλος ο πολύφημος βγαίνουν από τη θάλασσα για να αναπαραχθούν στην ακτή του Ντελάγουερ. Αυτά τα θαλάσσια πλάσματα έχουν ελάχιστα αλλάξει από τους προγόνους τους, που ζούσαν στον ωκεανό εδώ και περισσότερα από 400 εκατομμύρια χρόνια, αποδεικνύοντας ότι τα πανάρχαια πρότυπα ζωής είναι, ορισμένες φορές, τα καλύτερα.

13 κοκτέιλ χημικών ουσιών. Αυτές οι πρώτες αρχέγονες χημικές ενώσεις είχαν την ικανότητα να αντιγράψουν τους εαυτούς τους, αποτελώντας τη βάση για να γεννηθεί η ζωή. Στο πέρασμα των αλλεπάλληλων γεωλογικών εποχών, η πολυπλοκότητα αυτών των πρώιμων οργανικών χημικών ενώσεων αυξήθηκε και προέκυψαν ενώσεις που παρήγαγαν πρωτεΐνες και, τελικά, τους απλούστερους κυτταρικούς οργανισμούς. Το επόμενο βήμα ήταν η ομαδική εργασία, όταν δηλαδή διαφορετικών μορφών απλά κύτταρα συνενώθηκαν για να δημιουργήσουν πιο περίπλοκες ομάδες. Παρ όλα αυτά, στη διάρκεια αυτής της μακράς και περίπλοκης διαδικασίας, αναπτύχθηκαν μόνο τα κύτταρα που προσαρμόστηκαν καλύτερα στο περιβάλλον. Τα λιγότερο ευπροσάρμοστα κύτταρα καταστράφηκαν. Έτσι, άρχισε η διαδικασία της φυσικής επιλογής. Αριστερά: Ένας ανώτερος ιεραρχικά μικρός ιαπωνικός μακάκος ζεσταίνεται σε θερμή δεξαμενή στην Ιαπωνία ένας έξυπνος τρόπος να αντιμετωπίσει το υπερβολικό ψύχος. Οι μορφές ζωής άρχισαν να γίνονται όλο και πιο σύνθετες. Ανέπτυξαν απλά εντόσθια, μυϊκές ίνες και νευρικά συστήματα. Και όταν ήρθε η στιγμή της αναπαραγωγής και η αντιγραφή ενός προτύπου δεν ήταν πλέον θέμα κλωνοποίησης αλλά δημιουργίας ενός κράματος χαρακτηριστικών, από διαφορετικά άτομα του είδους, η δυναμική της διαφοροποίησης αυξήθηκε εντυπωσιακά. Το ίδιο αυξήθηκε και η δυναμική ανάπτυξης νέων ειδών. Συνεχώς προέκυπταν νέα είδη, τα οποία εξερευνούσαν νέα περιβάλλοντα και οικοσυστήματα μέσα από μια διαρκή διαδικασία προσαρμογής. Η φυσική επιλογή σημαίνει ότι πολλά είδη εξαφανίστηκαν στη διάρκεια αυτής της πορείας προς την εξέλιξη, καθώς αποδείχτηκαν ανίκανα να ανταγωνιστούν ή να επιβιώσουν στις σκληρές συνθήκες ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος. Αυτά όμως που επέζησαν συνέχισαν να αναπτύσσονται σταδιακά, προσθέτοντας ένα λιθαράκι βελτίωσης για την επόμενη γενιά. Και σήμερα έχουμε τα αποτελέσματα αυτής της διαδρομής: έναν πλανήτη με μια ποικιλία ζωής, που κόβει την ανάσα. Κανένας δεν γνωρίζει στην πραγματικότητα πόσα είδη υπάρχουν σήμερα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από 4 έως 100 εκατομμύρια. Όλα όμως έχουν ένα κοινό σημείο: την προσπάθεια επιβίωσης και αναπαραγωγής. Με αυτόν τον αέναο αγώνα ασχολούνται οι δύο τόμοι με τον τίτλο Life. MARTHA HOlMes ΚΑι MiCHAel GunTOn

Τοποθεσίες του Life πού κινηματογραφήθηκαν οι ιστορίες 1 Καλαμάρι Χούμπολτ Σάντα Ροζαλία, Καλιφόρνια Μπαχά, Μεξικό 2 Γιγάντιο χταπόδι του Ειρηνικού Νήσος Βανκούβερ, Βρετανική Κολομβία, Καναδάς 3 Γιγάντια σουπιά της Αυστραλίας Γουαϊάλα, Νότια Αυστραλία, Αυστραλία 4 Αυστραλιανά καβούριααράχνες της οικογένειας Μαγίδες Ράι Μπιτς, Βικτόρια, Αυστραλία 5 Υδρόβια ζωή στη Θάλασσα του Ρος Μακ Μούρντο Σάουντ, Ανταρκτική 6 Κοραλλιογενείς ύφαλοι Μπόνερ, Καραϊβική, Νήσοι Σολομώντος, Κόμοντο, ινδονησία 7 Φαλαινοκαρχαρίες και λουτιάνοι Γκλάντεν Σπιτ, Μπελίσε 8 Γοβιοί Μπιγκ Άιλαντ, Χαβάη 9 Δράκος της θάλασσας Φλίντερς, Βικτόρια, Αυστραλία 10 Ιχθείς του γένους Περιόφθαλμος Σάγκα, ιαπωνία 11 Χελιδονόψαρο Τομπάγκο 12 Ιχθύς του είδους Ακάνθουρος της νήσου Σάντουιτς, Αλοτάου, Παπούα - Νέα Γουινέα 13 Πεύκα του είδους Bristlecone Λευκά Όρη, Καλιφόρνια 14 Μπαμπού Κιότο, ιαπωνία 15 Δέντρα του είδους Δράκαινα η κιννάβαρις Σοκότρα, Υεμένη 16 Αναρριχητικά φυτά Ντάνουμ Βάλεϊ, Σαμπάχ, Μαλαισία, Βόρνεο 17 Σπόροι Αλσομίτρας Κοιλάδα Ντάνουμ, Σαμπάχ, Μαλαισία, Βόρνεο 18 Μπρουνσβίγκια nieuwoudtville, Νότια Αφρική 19 Έντομο-παγίδα του γένους Venus Γουίλμινγκτον, Βόρεια Καρολίνα, ΗΠΑ 20 Πεταλούδες του γένους Λύκαινα Σεν Μαρτέν ντε Κρο, Λα Κρο, Γαλλία 21 Σκορπιοί της ερήμου και ποντίκια του είδους Ονυχόμυς Λευκογάστωρ Τούσον, Αριζόνα 22 Σκαθάρια Ιαπωνίας του είδους Έντομο γονέας Νήσος Κιούσου, ιαπωνία 23 Μέλισσες του Ντόουσον Εθνικό Πάρκο Κένεντι Ρέιντζ, Δυτική Αυστραλία 24 Μυρμήγκια του είδους Άττα η δισφαιρική Εθνικό Πάρκο του ποταμού Πιλκομάγιο, Αργεντινή 25 Πεταλούδες του γένους Μονάρχης Ανγκανγκουέο, Σιέρα Μάδρε, Μεξικό 26 Ελαφοκάνθαροι του Δαρβίνου Πουέρτο Μοντ, Λίμνη Τόδος λος Σάντος, Χιλή 27 Δράκοι του Κόμοντο Εθνικό Πάρκο Κόμοντο, ινδονησία 28 Σαύρες του είδους Βασιλίσκος ο πτιλομέτωπος Μπελμοπάν, Μπελίσε 29 Βάτραχοι του είδους Βάτραχος των χαλικιών Όρος Ροράιμα, Βενεζουέλα 30 Ιγκουάνα του είδους Κολλαροφόρος ιγκουάνα Δάσος Κιρίντι, Μαδαγασκάρη 31 Σαύρες του είδους Φρυνόσωμα του ήλιου Τούσον, Αριζόνα 32 Χαμαιλέοντες του γένους Ναμάκουα Γκομπάμπεμπ, Ναμίμπια 33 Φίδι της θάλασσας Νιούε Νότιος Ειρηνικός Ωκεανός 34 Νάνος φοινικόπτερος Λίμνη Μπογκόρια, Κένυα 35 Κοκκινοσκαλήθρες Ακτή Ντελάγουερ, ΗΠΑ 36 Στρουθοκάμηλοι Εθνικό Πάρκο Ετόσα, Ναμίμπια 37 Κουκουβάγιες των κουνελιών Κοιλάδα Κονάτα, Νότια Ντακότα, ΗΠΑ 38 Λευκοί πελεκάνοι Νήσοι Μάλγκας και Ντάσεν, Νότια Αφρική 39 Πιγκουίνοι της Αδελίας Νήσος Ντισέψιον, Χερσόνησος Ανταρκτικής 40 Πιγκουίνοι της Αδελίας Νήσοι Ροζένταλ, Χερσόνησος Ανταρκτικής 41 Πανέμορφες χαλκοκουρούνες του είδους Coracias spatulata Κορδιλιέρα Κολάν, Περού 42 Παραδείσια του Γκόλντι Νήσος Φέργκιουσον, Παπούα- Νέα Γουινέα 49 33 8 45 52 2 13 31 21 1 37 25 28 53 7 57 35 19 41 63 26 6 55 11 29 24 54 39 40 64

65 20 59 32 36 18 38 48 56 62 34 51 50 47 46 30 15 60 16 17 6 27 23 58 61 10 14 22 44 43 3 4 9 42 12 6 43 Βασιλική παραδείσια Μανοκβάρι, Δυτική Παπούα 44 Πτυλλονόρυγχος Όρη Άριακ, Δυτική Παπούα, ινδονησία 45 Πολικές αρκούδες Κακτόβικ, Αλάσκα 46 Λεμούριος του είδους Άι-άι Ανταναναρίβο, Μαδαγασκάρη 47 Λεμούριος του είδους Rufus sengis Ρουκίνγκα, Κένυα 48 Φρουτοφάγοι νυχτερίδες Εθνικό Πάρκο Κασάνκα, Ζάμπια 49 Μεγάπτερες φάλαινες Τόνγκα 50 Στικτές ύαινες Εθνικό Πάρκο Σερενγκέτι, Τανζανία 51 Τσιτάχ (γατόπαρδος) lewa Downs, ισιόλο, Κένυα 52 Αμερικανικός ή Καναδικός λύγκας και Αμερικανικός λαγός Haines Junction, Γιούκον, Καναδάς 53 Νυχτερίδες Μπουλντόγκ Μπελίσε 54 Όρκες και θαλάσσιοι ελέφαντες του νότου Νησί θαλάσσιων Λιονταριών, Νήσοι Φόκλαντ 55 Όρκες και Καβουροφάγοι φώκιες Νήσος Αδελαΐδα, Χερσόνησος Ανταρκτικής 56 Αιθιοπικοί λύκοι Εθνικό Πάρκο Μπάλε, Αιθιοπία 57 Ρινοδέλφινα Κόλπος Φλόριντας, Φλόριντα, ΗΠΑ 58 Τάρσιοι Tangkoko nature Reserve, Σουλάβεσι, ινδονησία 59 Γορίλες Ουέσο, Δημοκρατία του Κονγκό 60 Ουρακοτάγκοι Εθνικό Πάρκο Γκουνούνγκ Λούζερ, Σουμάτρα, ινδονησία 61 Ιαπωνικοί μακάκοι Τζικοκουντάνι, ιαπωνία 62 Μπαμπουίνοι αμαδρυάδες Εθνικό Πάρκο Αουάς, Αιθιοπία 63 Μαϊμούδες του είδους Κόκκινο ουακάρι Ποταμός Γιαβαρί, Περού 64 Πίθηκοι καπουτσίνοι Μπαρέιρα, Βραζιλία 65 Χιμπατζήδες Μποσού Γουινέα 5