ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΙΚΗ 395 μ.χ 1453 μ.χ AΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ Βασιλεύς Βασιλεύων Βασιλέων Βασιλεύσιν
ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ 565 μ.χ Το κέντρο διοίκησης είναι το ιερό ανάκτορο στην Κωνσταντινούπολη.
ΤΟ ΙΕΡΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ Το ιερό ανάκτορο ήταν η έδρα του αυτοκράτορα και κέντρο της αυτοκρατορικής κυβερνήσεως. Εκτεινόταν σε ένα χώρο περίπου 2 τετραγωνικών χιλιομέτρων και κάλυπτε το οροπέδιο που δεσπόζει πάνω στον Βόσπορο και την Προποντίδα.
ΤΟ ΙΕΡΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ Ο περίβολος που κτίστηκε το 10ο αιώνα, περιλάμβανε οκτώ εσωτερικές αυλές, επτά εισόδους, δέκα διαμερίσματα που προοριζόταν για προσωπική κατοικία του αυτοκράτορα, και της οικογενείας του.
ΤΟ ΙΕΡΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ Επίσης, πέντε αίθουσες υποδοχής και ακροάσεως, τέσσερεις εκκλησίες, εννέα παρεκκλήσια, εννέα προσευκτήρια, τρεις τραπεζαρίες, μια βιβλιοθήκη, μια οπλοθήκη, μια αίθουσα τροπαίων, δυο λουτρά, έναν ιππόδρομο, τρία αίθρια και ακόμη οκτώ ιδιαίτερα περίπτερα καθώς και έξη φυλακές. Τρείς αλέες και επτά στεγασμένες, στοές συνένωναν τα διάφορα τμήματα του ανακτόρου.
ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ Η επίσημη είσοδος βλέπει προς την πλατεία του Αυγουσταίου.
ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΥΓΟΥΣΤΑΙΟΥ Το Αυγουσταίον βρισκόταν στην δυτική πλευρά της Αγίας Σοφίας. Ηταν προσβάσιμο από την κύρια οδική αρτηρία και οδηγούσε στην ΧΑΛΚΗ, την είσοδο του ιερού ανακτόρου. Στην δυτική πλευρά του δέσποζε το άγαλμα του Ιουστινιανού.
Η ΧΑΛΚΗ Μια μεγαλοπρεπής μπρούτζινη θύρα, πάνω από την οποία υπάρχει η εικόνα του Χριστού μισοανοίγει. Μπαίνουμε στον προθάλαμο του ιερού ανακτόρου: την ΧΑΛΚΗ.
Η ΧΑΛΚΗ Η ΧΑΛΚΗ κατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα και ήταν η είσοδος στο ιερό ανάκτορο. Καταστράφηκε από φωτιά το 532 και ξαναχτίστηκε. Στο συγκρότημα των κτιρίων πίσω από την είσοδο διαμένουν οι λόχοι των φρουρών, που είναι αποσπασμένοι στο ανάκτορο.
ΟΙ ΛΟΧΟΙ ΤΩΝ ΦΡΟΥΡΩΝ Μπαίνουμε από την είδοδο της ΧΑΛΚΗΣ στο ιερό ανάκτορο. Καθώς προχωρούμε βλέπουμε τον αξιωματικό της φρουράς του ανακτόρου. Στην συνέχεια ακολουθούμε τη μακριά στοά που οδηγεί από τη ΧΑΛΚΗ στο ανάκτορο της Δάφνης.
Η ΔΑΦΝΗ Βλέπουμε μπροστά μας ένα σύνολο χωριστών κτιρίων, συνδεόμενων μεταξύ τους με στοές και με ταράτσες, που στο κέντρο τους διαμορφώνεται η μεγάλη αίθουσα του θρόνου: το Χρυσοτρίκλινον.
ΤΟ ΧΡΥΣΟΤΡΙΚΛΙΝΟΝ Η μεγάλη αίθουσα του θρόνου!
ΤΟ ΧΡΥΣΟΤΡΙΚΛΙΝΟΝ Βρισκόμαστε σε ένα μεγάλο οκτάγωνο χώλ που σκεπάζεται από ένα μεγάλο θόλο (16 μέτρα διάμετρο) και που διαθέτει 16 παράθυρα. Κάθε πλευρά του κτιρίου σχηματίζει μια ημικυκλική αψίδα. Η αψίδα του βάθους στεγάζει τον θρόνο του αυτοκράτορα. Ο θόλος της είναι διακοσμημένος με ένα μωσαικό που απεικονίζει τον Χριστό καθισμένο σε θρόνο. Παραλληλισμός που προσφέρεται για να επηρεάσει την σκέψη των επισκεπτών. Βγαίνουμε από την αίθουσα του θρόνου και κατευθυνόμαστε προς την αίθουσα των εορτών.
ΤΟ ΤΡΙΚΛΙΝΟ ΤΩΝ 19 ΑΝΑΚΛΙΝΤΡΩΝ Η αίθουσα των εορτών!
ΤΟ ΤΡΙΚΛΙΝΟ ΤΩΝ 19 ΑΝΑΚΛΙΝΤΡΩΝ Ονομάστηκε έτσι γιατί διέθετε δεκαεννέα ανάκλιντρα δεξιώσεως. Εδώ ο αυτοκράτορας δίνει τα επίσημα γεύματα όταν το απαιτεί η περίσταση. Κάθε ανάκλιντρο (τηρείται η ρωμαική παράδοση) μπορεί να χωρέσει δώδεκα πρόσωπα. Ολα μαζί σχηματίζουν δυο σειρές από εννέα ανάκλιντρα η κάθε μια. Το δέκατο έννατο, το αυτοκρατορικό ανάκλιντρο, είναι τοποθετημένο χωριστά, πάνω σε ένα είδος εξέδρας, που δεσπόζει στο Τρίκλινο. Παραπετάσματα που κρέμονται από ασημένιες κολόνες δίνουν την δυνατότητα να απομονώνεται ο αυτοκράτορας από τους προσκαλεσμένους του. Βγαίνουμε από την αίθουσα των εορτών και προχωρούμε προς το ανάκτορο της Μαγναύρας
ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΤΗΣ ΜΑΓΝΑΥΡΑΣ Η μεγάλη αίθουσα των δεξιώσεων όπου γίνονται δεκτοί οι ξένοι πρεσβευτές.
ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΤΗΣ ΜΑΓΝΑΥΡΑΣ Το ανάκτορο επικοινωνεί μέσω στοών με το κυρίως ανάκτορο. Ο νάρθηκας κατασκευασμένος σε ρυθμό βασιλικής, είναι χωρισμένος στα πλάγια με κολόνες, που στηρίζουν κυκλικές εξέδρες και φωτίζεται από επτά πολυελαίους. Ο αυτοκρατορικός θρόνος, στημένος πάνω σε μια εξέδρα, στην οποία οδηγούν έξη σκαλοπάτια, σκιάζεται από χρυσά πλατανόφυλλα. Στα κλαδιά είναι σκαρφαλωμένα χρυσά πουλιά. Μπροστά στο θρόνο είναι ξαπλωμένα δυο χρυσά λιοντάρια. Στα πλάγια φρουρούν χρυσοί γρύπες. Τις ημέρες των ακροάσεων εκθέτουν εκεί τα ποιο ωραία κοσμήματα του στέμματος, που λούζονται από ένα σοφά ρυθμισμένο φωτισμό.
ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΤΗΣ ΜΑΓΝΑΥΡΑΣ Την ώρα που μπαίνει ο πρεσβευτής, ένας μυστικός μηχανισμός βάζει σε κίνηση όλα τα χρυσά ζώα που είναι γύρω από τον αυτοκρατορικό θρόνο: Τα πουλιά που δείχνουν γατζωμένα στον πλάτανο αρχίζουν να κελαιδούν, οι γρύπες ανασηκώνονται στο υπόβαθρό τους, τα λιοντάρια ανορθώνονται βγάζοντας τρομερούς βρυχηθμούς. Και να(!), τη στιγμή που ο πρεσβευτής υποκλίνεται μπροστά στην αυτοκρατορική μεγαλειότητα, ο θρόνος ανεβαίνει απότομα προς τα πάνω, φθάνοντας σχεδόν μέχρι την οροφή. Μπορούμε να βρούμε στην αναφορά του επισκόπου της Κρεμόν Λιουτπράνδου, μια ιδέα της εντυπώσεως, που δημιουργούσε αυτή η σκηνοθεσία στον επισκέπτη.
Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Το θαύμα των Ρωμιών
Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Μπροστά μας απλώνεται μια ωοειδής αυλή πενήντα μέτρων πλάτους και τριάντα μήκους, που είναι περιστοιχισμένη από στοές. Στο κέντρο της υπάρχει μια μαρμάρινη βρύση. Στην δυτική πλευρά υψώνεται ένα είδος πύργου: Είναι το ρολόι της Αγίας Σοφίας. Εικοσιτέσσερες μικρές θύρες αντιστοιχούν στις ώρες τις ημέρας και της νύκτας. Μόλις τελειώσει μια ώρα ανοίγει αυτόματα η επόμενη θύρα και βγαίνει ένα αγαλματάκι, το οποίο παραμένει έξω, όσο διαρκεί η ώρα που αντιπροσωπεύει. Από την αυλή περνάμε σε μια κλειστή στοά, στο νάρθηκα, που επικοινωνεί με το εσωτερικό της εκκλησίας με εννέα πύλες. Η κεντρική πύλη, η λεγόμενη βασίλειος, προορίζεται για το αυτοκράτορα και την ακολουθία του.
Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Ο μεγάλος κυρίως ναός, σχηματίζει ένα τετράγωνο 70 επί 71.70. Ο τρούλος που τον σκεπάζει έχει διάμετρο 31 μέτρα. Από το δάπεδο ως την κορυφή του θόλου η απόσταση είναι 55 μέτρα. Τα πλάγια του ναού, που χωρίζονται από τον κυρίως ναό με μαρμάρινους κίονες, καλύπτονται από έναν εξώστη που πιάνει όλο τον γύρω της εκκλησίας.
Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Στο κέντρο κάτω από τον τρούλο, υψώνεται ο άμβωνας με επένδυση από ασήμι και ελεφαντόδοντο, που στεγάζεται από ένα γείσο επιστρωμένο με πλάκες χρυσού. Ενα περίφραγμα από ασήμι ψιλοδουλεμένο, υψώνεται μπροστά στην αψίδα που στεγάζει το εικονοστάσιο. Τα παραπετάσματα, υφασμένα με μετάξι και χρυσό, εικονίζουν τον Ιουστινιανό και την Θεοδώρα, να δέχονται γονατιστοί την ευλογία του Χριστού και της Παναγίας. Η Αγία Τράπεζα, κατασκευασμένη από καθαρό χρυσάφι και από πολύτιμους λίθους και σμάλτο σπινθηροβολεί κάτω από τα διαφορετικά χρώματα. Ολα είναι μαγευτικά αλλά καμμία ανθρώπινη λέξη δεν μπορεί να εκφράσει την εντύπωση που δημιουργεί ο βραδυνός φωτισμός.
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟ Μετά την επίσκεψη στην Αγία Σοφία βγαίνουμε και βρισκόμαστε στην πλατεία του Αυγουσταίου. Στα δεξιά πλημμυρισμένη από κόσμο, απλώνεται η Μέση Οδός και χάνεται στο βάθος. Κάνουμε μερικά βήματα προς το σταδιόμετρο. Αριστερά βλέπουμε την φιγούρα ενός μεγάλου κτιρίου, που έχει το σχήμα ενός παραλληλόγραμμου. Είναι ο ιππόδρομος. Η πόρτα ανοίγει... Μπαίνουμε...
Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ Βρισκόμαστε στην αυλή. Αριστερά και δεξιά σταύλοι. Αυτή την ώρα είναι άδειοι. Μόνο μια ημέρα πριν τις ιπποδρομίες θα μεταφέρουν τα άλογα που θα πάρουν μέρος στους αγώνες. Διασχίζουμε την αυλή. Απέναντί μας υψώνεται ένας πύργος πλαισιωμένος από δυο πτέρυγες, των οποίων η πίσω πλευρά βλέπει προς την αρένα.
Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ Πάνω στον πύργο είναι στημένα τέσσερα άλογα. Κάθε μια από τις δύο πτέρυγες περιλαμβάνει έξη χωρίσματα τις ιππαφεύσεις όπου θα έρθουν να τοποθετηθούν περιμένοντας να ριχθούν στην αρένα, τα άρματα που προορίζονται για να πάρουν μέρος στον αγώνα. Μια μεγάλη πύλη στο κέντρο του πύργου οδηγεί από την αυλή στην αρένα. Την παιρνάμε και... Μπαίνουμε στην αρένα...
Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ Εχει περίπου 450 μέτρα μήκος και 80 πλάτος. Μια στενή πλατφόρμα την χωρίζει στο κέντρο σε δύο μέρη. Αυτή είναι η άκανθα. Δυο σημαδούρες σημαδεύουν τον χώρο της διαδρομής των αρμάτων.
Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ Στην πλάγια αριστερή μεριά, περίπου προς το κέντρο, βρίσκεται το αυτοκρατορικό θεωρείο, σε ένα ιδιαίτερο περίπτερο, που ονομάζεται Κάθισμα, το οποίο συνδέει τον ιππόδρομο με το ανάκτορο του αυτοκράτορος. Συγκεκριμένα, μια μυστική ελικοειδής σκάλα οδηγεί από την Εκκλησία του Αγίου Στεφάνου της Δάφνης στο Κάθισμα του ιπποδρόμου. Ο αυτοκράτορας μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει και μια πέτρινη σκάλα που καταλήγει στις μπρούτζινες θύρες του αυτοκρατορικού θεωρείου. Το θεωρείο βλέπει προς την αρένα, χωρίς όμως να επικοινωνεί μαζί της με καμιά σκάλα. Μπροστά του βρίσκεται μια ανυψωμένη πλατφόρμα το στάμα που είναι τοποθετημένη σε δυο μαρμάρινα υποστηρίγματα. Εκεί στέκονται οι στρατιώτες της τιμητικής φρουράς.
ΤΕΛΟΣ