Τ-2785 ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Ε.Κ.Β.Α.Α.) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ & ΜΕΛΕΤΩΝ () ΣΠ. ΛΟΥΗ 1, ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΧΩΡΙΟ, ΑΧΑΡΝΑΙ Τ.Κ. 13677, Τηλ. 213 1337012 Fax 213 1337015 (Δ.Τ.Γ.) ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012 Από Π. Αναγνωστοπούλου Ε. Πογιατζή ΑΧΑΡΝΑΙ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013
Δελτίο κατολισθήσεων που εκδηλώθηκαν στην Ελλάδα κατά το έτος 2012 Το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και Μελετών (), το οποίο υπάγεται στο Εθνικό Κέντρο Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Κ.Β.Α.Α.), κατά τη διάρκεια του έτους 2012 μελέτησε εννέα (9) περιοχές με είκοσι οκτώ (28) κατολισθητικά φαινόμενα. Πρόκειται για φαινόμενα για τα οποία το κλήθηκε να επιληφθεί, είτε μέσω Προγραμματικών Συμβάσεων με την Τοπική Αυτοδιοίκηση (Περιφερειακές Ενότητες, Δήμοι), είτε μέσω της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης σε Καταστροφικά Φαινόμενα που συνδέονται με γεωλογικά αίτια, που έχει συγκροτήσει για εξαιρετικά επείγοντα περιστατικά. Σημειώνεται ότι υπήρξαν αιτήματα για άλλες πέντε (5) περιοχές από διάφορους φορείς (Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.α.), στις οποίες όμως δεν πραγματοποιήθηκαν αυτοψίες λόγω έλλειψης πόρων για την κάλυψη των δαπανών της επιτόπιας μετάβασης. Από την στατιστική επεξεργασία των εξετασθέντων κατολισθητικών φαινομένων (28) που έλαβαν χώρα το έτος 2012 ανά την Ελλάδα προέκυψαν τα ακόλουθα στοιχεία: Το έναυσμα εκδήλωσης για το 50% των κατολισθητικών φαινομένων που εξετάσθηκαν ήταν οι έντονες και παρατεταμένες βροχοπτώσεις κυρίως των περιόδων: (α) αρχές Ιανουαρίου 2012 (09 12/01/2012), (β) αρχές Φεβρουαρίου 2012 (05/02/2012) και τέλος Νοεμβρίου 2012 (29/11/2012). Από τα κατολισθητικά φαινόμενα το 15% ήταν καταπτώσεις βράχων, 5% ήταν υποθαλάσσιες κατολισθήσεις, ενώ το 80% αφορούσε διαρρήξεις & διαβρώσεις βραχομάζας, εδαφικές ροές & ολισθήσεις, καθώς επίσης και αστοχίες πρανών. Το 35% των κατολισθήσεων επηρέασε μόνο οικιστικές περιοχές, το 15 % μόνο οδικούς άξονες, ενώ το 50% έπληξε κατοικημένες περιοχές και δρόμους. Οι περιοχές που επλήγησαν είναι: α) Το Γωνιανό Φαράγγι και ο οικισμός Κρουσώνας του Δήμου Μαλεβιζίου Ν. Ηρακλείου, όπου σημειώθηκαν καταπτώσεις διαφόρου μεγέθους βραχωδών όγκων κατά μήκος του επαρχιακού δρόμου Ηράκλειο Ανώγεια και αποκολλήσεις μαργαϊκών όγκων εντός του οικισμού οι οποίες προκάλεσαν ζημιές στο οδόστρωμα και προσωρινή διακοπή της κυκλοφορίας, ενώ απειλήθηκε και η ασφάλεια τουλάχιστον δύο κατοικιών. Σελίδα 1
β) Η περιοχή Β & ΒΑ της πόλης του Πύργου Ηλείας, όπου οι κατολισθήσεις έπληξαν αφενός πρανή στην κορυφή των οποίων βρίσκονταν οικίες (Δ.Δ. Αρβανίτη, Κουτσοχέρα και Χειμαδιού της Δ.Ε. Ωλένης, Δ. Πύργου) και αφετέρου πρανή όπου τα υλικά που μετακινήθηκαν έπληξαν ή απειλούν οικίες (Δ.Δ. Βουλιαγμένης Δ.Ε. Πηνείας Δ. Ήλιδας Δ.Δ. Χαριάς και Λανθίου της Δ.Ε. Ωλένης Ι.Μ. Μεταμόρφωσης Σωτήρα), ενώ στην Ι.Μ. Κρεμαστής εκδηλώθηκαν αστοχίες σε αρκετές θέσεις στην στενή περιοχή. γ) Η παραλία Δερβενίου του Δ. Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης Κορινθίας, όπου το μεσημέρι της 29/02/2012, εκδηλώθηκε υποχώρηση της ακτής, οφειλόμενη σε υποθαλάσσια κατολίσθηση, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ασφάλεια έξι οικιών. δ) Η περιοχή του ΝΔκού τμήματος του 1 ου πεδίου εξόρυξης (ορύγματος) του Λιγνιτωρυχείου Βεύης Φλώρινας, όπου η εκδήλωση των κατολισθητικών φαινομένων προκάλεσε τη δημιουργία επιφάνειας θραύσης σε πρανές του πεδίου εξόρυξης, εφελκυστικές ρωγματώσεις μικρού και μεγάλου μήκους & εδαφικές ροές, κατάσταση η οποία εγκυμονεί κινδύνους ατυχημάτων τόσο στο δρόμο σύνδεσης του κύριου Λιγνιτωρυχείου με τον επαρχιακό δρόμο (Εγνατίας Οδού Συνοριακού Σταθμού Νίκης) όσο και στον τοπικό χωμάτινο αγροτικό δρόμο. ε) Η περιοχή της 5 ης Επαρχιακής Οδού Πρέβεζας (είσοδος Δ.Δ. Ανθούσας) όπου οι παρατεταμένες βροχοπτώσεις ενέτειναν την αστάθεια των πρανών της περιοχής προκάλεσαν την εκδήλωση κατολισθητικών φαινομένων (αποκολλήσεις και καταπτώσεις βράχων). στ) Τα Τ.Κ. Κροκυλείου και Κουπακίου, καθώς και ο οικισμός Φλωρεσιάς, Δ. Δωρίδας Φωκίδας, όπου τα κατολισθητικά φαινόμενα εκδηλώθηκαν με τη μορφή ερπυστικών κινήσεων, πεταλοειδούς μορφής που προκάλεσαν στο μεν Τ.Κ. Κροκυλείου ρωγμές στους δρόμους, σε αναβαθμίδες και σε οικίες, ενώ στο Τ.Κ. Κουπακίου προκάλεσαν ρωγματώσεις και καταστροφή τοίχων αντιστήριξης και βλάβες στο οδικό δίκτυο. Στον δε οικισμό Φλωρεσιάς εκδηλώθηκε κατολίσθηση που επηρέασε τα χαλαρά υλικά με αποτέλεσμα την καταστροφή τριών αγροικιών. ζ) Το Ροπωτό Τρικάλων του Δήμου Πύλης, όπου τα φαινόμενα των κατολισθήσεων ταλαιπωρούν την περιοχή για περισσότερα από 50 χρόνια, βρίσκονται σε εξέλιξη και κάθε φορά που υπάρχουν έντονες βροχοπτώσεις και λιώσιμο χιονιού επιδεινώνονται. Σχεδόν ολόκληρος ο οικισμός επηρεάζεται από τις κατολισθήσεις, ενώ ήδη μεγάλος αριθμός οικιών έχουν εγκαταλειφθεί λόγω επικινδυνότητας. θ) Η παραλία Μύρτου και η περιοχή ανάντη αυτής στα Διβαράτα Πυλάρου Κεφαλονιάς, όπου η βραχομάζα παρουσιάζεται ιδιαίτερα κατακερματισμένη και Σελίδα 2
υπάρχει κίνδυνος για νέα εκδήλωση φαινομένων ολίσθησης και καταπτώσεων βράχων. ι) Ο οικισμός Αγ. Γορδίου Κερκύρας, όπου η αποκόλληση βράχου από απότομο πρανές και η κατάπτωσή του στο τμήμα του κοινοτικού δρόμου που ενώνει τον οικισμό Αγ. Γορδίου με τις Σιναράδες είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή τμήματος πέτρινης περίφραξης παρακείμενης ιδιοκτησίας και την αποξήλωση ελαιοδένδρων, όπως επίσης απειλήθηκε και η ασφάλεια μίας οικίας. Εικόνα 1. Κατολίσθηση, σε καλλιεργούμενη έκταση της περιοχής Β & ΒΑ της πόλης του Πύργου Ηλείας, αμέσως μετά τις έντονες βροχοπτώσεις της 05/02/2012. Σελίδα 3
Εικόνα 2. Διαβρώσεις στα πρανή στα κατάντη της Ι. Μονής Κρεμαστής Ν. Ηλείας Εικόνα 3. Αστοχία στο Τ.Κ. Κουτσοχέρας. Σελίδα 4
Εικόνα 4. Κατολίσθηση που έπληξε το πρανές στα ΒΔ/κά οικιών του Τ.Κ. Κουτσοχέρας Εικόνα 5. Παραλία Δερβενίου Κορινθίας : Φαίνονται οι ογκόλιθοι που τοποθετήθηκαν για την προστασία των οικιών από τη διαβρωτική δράση του κυματισμού της θάλασσας, καθώς και οι επικρεμάμενες πρόσθετες κατασκευές προς τη θάλασσα. Σελίδα 5
ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012 Εικόνα 6. Π. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ Ε. ΠΟΓΙΑΤΖΗ Κατολίσθηση σε πρανές του 1ου πεδίου εξόρυξης (ορύγματος) του Λιγνιτωρυχείου Βεύης Φλώρινας. Εικόνα 7. Ρωγμάτωση σε πρανές του Λιγνιτωρυχείου Βεύης Φλώρινας. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Σελίδα 6
Θέση απόσπασης βράχων Εικόνες 8 & 9. Παραλία Μύρτου Κεφαλονιάς Ολισθήσεις & καταπτώσεις βράχων. Θέσεις πρόσκρουσης βράχων Σελίδα 7
Αναλυτικότερα στοιχεία για τα κατολισθητικά φαινόμενα του 2012 μπορούν να αντληθούν από τις αντίστοιχες εκθέσεις (7) και έγγραφα (2) του που δίνονται στον Πίνακα 1. Στον χάρτη της εικόνας 10 παρουσιάζονται οι θέσεις των κατολισθήσεων. Εικόνα 10. Χάρτης κατολισθήσεων έτους 2012. Σημειώνεται ότι, στον παραπάνω χάρτη συμπεριλαμβάνονται και τα κάτωθι κατολισθητικά φαινόμενα που κοινοποιήθηκαν στο Ε.Κ.Β.Α.Α. από τους τοπικούς φορείς, αλλά δεν πραγματοποιήθηκαν αυτοψίες: 1) Αναφέρθηκαν κατολισθητικά φαινόμενα στον οικισμό Σελά Τριπύλας του Δήμου Τριφυλίας Μεσσηνίας τα οποία προκάλεσαν μετακινήσεις γαιών, καταστροφή έργων υποδομής (δρόμος, τοίχος αντιστήριξης κ.α.) και ρηγματώσεις κτισμάτων. 2) Εκδηλώθηκε μία κατολίσθηση στην περιοχή της Τ.Κ. Αλιφείρας του πρώην Δήμου Αλιφείρας Ηλείας συνοδευόμενη και από εδαφική βύθιση. 3) Σημειώθηκαν έντονα κατολισθητικά φαινόμενα στις κοινότητες γύρω από την Ευηνολίμνη του Δήμου Ναυπακτίας (Τ.Κ. Νεοχωρίου, Αγίου Δημητρίου, Κλεπάς, Περδικόβρυσης και Σελίδα 8
Αράχωβας) που προκάλεσαν εδαφικές αστοχίες, καθώς επίσης και ζημιές τόσο στο οδικό δίκτυο όσο και σε κατοικίες. 4) Αναφέρθηκε ένα φαινόμενο καθίζησης στην περιοχή «Πλανηντερό» Αχαΐας. 5) Παρατηρήθηκε πιθανή επικινδυνότητα κατάπτωσης βραχωδών πρανών στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Αιανής Κοζάνης. 6) Κατολισθητικά φαινόμενα αναφέρθηκαν επίσης στο Δ.Δ. Παρασκευής του Δήμου Δεσκάτης Γρεβενών. Τέλος, αναφέρονται και τα ακόλουθα κατολισθητικά φαινόμενα τα οποία εκδηλώθηκαν, κυρίως λόγω έντονων βροχοπτώσεων, στον Ελλαδικό χώρο κατά το έτος 2012 και έτυχαν δημοσιότητας από τον ηλεκτρονικό τύπο λόγω των σοβαρών επιπτώσεων που προκάλεσαν: 1) Κατάπτωση βράχων, κατόπιν έντονης βροχόπτωσης, σε τμήμα του οδικού δικτύου της Βόρειας Εύβοιας (περιοχή Δερβενίου Δήμου Μαντουδίου Λίμνης και Αγίας Άννας) με αποτέλεσμα τη διακοπή της κυκλοφορίας. 2) Κατολίσθηση και καθίζηση, καθώς επίσης και ρωγμάτωση του ανατολικού τόξου του Ορυχείου Κυπαρισσίων του Λιγνιτικού Κέντρου Δ.Ε.Η. Μεγαλόπολης Αρκαδίας. 3) Αποκόλληση και κατάπτωση χωμάτινων όγκων και λίθων πάνω στις ράγες του Σιδηροδρομικού Σταθμού Λιανοκλαδίου Φθιώτιδας, που προκάλεσε την προσωρινή διακοπή της σιδηροδρομικής συγκοινωνίας Αθηνών Θεσσαλονίκης. 4) Κατολίσθηση (αποκόλληση βράχων) στην Εγνατία Οδό (4 Κm μετά τον κόμβο Κερδυλίων, προς Θεσσαλονίκη), συνέπεια της οποίας ήταν το «κλείσιμο» της μίας λωρίδας κυκλοφορίας. Σελίδα 9
Πίνακας 1. Εκθέσεις / Έγγραφα για τα κατολισθητικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν κατά το έτος 2012 Κωδικός Αριθμός Έκθεσης (Δ.Τ.Γ.) ή Τίτλος Έκθεσης Συγγραφείς Αρ. Πρωτ. Εγγράφου Έκθεση Γεωτεχνικής Αναγνώρισης φαινομένων που Τ 2766 εκδηλώθηκαν στην κακοκαιρία (09 12/01/2012) στις Ι. Κοϊνάκης περιοχές Γωνιανό Φαράγγι και Κρουσώνας, Δήμου Ε. Ζουρμπάκης Μαλεβιζίου, Νομού Ηρακλείου Τ 2767 Αναγνωριστική Τεχνικογεωλογική Εξέταση Ν. Νικολάου κατολισθητικών φαινομένων στην Περ. Ενότητα Ηλείας, Β. Ζόραπας μετά τις βροχοπτώσεις στις 05/02/2012 Τ 2770 Αναγνωριστική Τεχνικογεωλογική Εξέταση των αστοχιών που εκδηλώθηκαν στην παραλία Δερβενίου του Δ. Ξυλοκάστρου Ευρωστίνης της Περ. Ενότητας Κορινθίας, Ν. Νικολάου στις 29/02/2012 Τ 2772 Τεχνικογεωλογική Αυτοψία αστοχιών σε πρανές του Πρώτου Πεδίου Εξόρυξης του Λιγνιτωρυχείου Βεύης, Δ. Κανάρης Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας Τ 2777 Τεχνικογεωλογική Αναγνώριση καταπτώσεων στην 5 η Επαρχιακή Οδό (Είσοδο Δ.Δ. Ανθούσας Δ. Πάργας) Π.Ε. Π. Πάσχος Πρέβεζας Τ 2780 Τεχνικογεωλογική εξέταση κατολισθητικών φαινομένων στις Τ.Κ. Κροκυλείου & Κουπακίου Δ. Δωρίδας, Π.Ε. Ν. Νικολάου Φωκίδας Τ 2784 Τεχνικογεωλογική αναγνώριση βραχωδών καταπτώσεων στον Άγιο Γόρδιο Δήμου Κέρκυρας Π. Πάσχος 1022 / 04 05 2012 Άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση του κατολισθητικού φαινομένου στο Ροπωτό Μ Μπέλλας 2404 / 26 10 2012 Αυτοψία στην περιοχή Μύρτου Κεφαλονιάς Ν. Σπανού Οι συντάξαντες Π. Αναγνωστοπούλου Ε. Πογιατζή Σελίδα 10
Copyright Ινστιτούτου Γεωλογικών Και Μεταλλευτικών Ερευνών & Μελετών Ν.Π.Ι.Δ. εποπτευόμενο από το Υπ. Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής (Ν. 272/76)