ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

Transcript

1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

2 (4) Αλλαγές μεταβολές του γεωϋλικού με το χρόνο Αποσάθρωση: αλλοίωση (συνήθως χημική) ορυκτών του υλικού και μείωση της αντοχής του Χαλάρωση (slaking) ΑΠΟΣΑΘΡΩΜΕΝΟΣ ΓΡΑΝΙΤΗΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΠΕΤΡΩΜΑ χρονικά γρήγορη αποσάθρωση (ολίγων χρόνων) που παρουσιάζουν μερικά αργιλικά πετρωμάτα (αργιλικοί σχιστολίθοι, μαργολίθοι, ιλυολίθοι κτλ.) όταν διαβραχούν. Είναι αποτέλεσμα χημικών και μηχανικών διεργασιών της αποσάθρωσης (Franklin and Chandra, 1972), ενώ επιταχύνεται λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης,,, δείκτης χαλάρωσης (Id2) Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

3 ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΟΒΕΛΙΣΚΟΥ ΤΗΣ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑΣ Α) ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ (ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΕΚΕΙ ΕΠΙ 35 ΑΙΩΝΕΣ) Β) ΜΕΤΑ 75 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

4 «η κίνηση μιας μάζας βράχου, εδάφους ή κορημάτων προς τα κατάντη ενός πρανούς» CRUDEN (1991) Σκύρος 2004 Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

5 Τύπος κίνησης Ολίσθηση Κατάπτωση Ταξινόμηση κατολισθήσεων (Varnes 1978) Βραχώδες υπόβαθρο Κατάπτωση βράχων Τύπος μετακινούμενου υλικού Χονδρόκοκκα Κατάπτωση κορημάτων Μηχανικά εδάφη Λεπτόκοκκα Κατάπτωση γαιών Ανατροπή Ανατροπή βράχων Ανατροπή κορημάτων Ανατροπή γαιών Περιστροφική Μεταθετική Πλευρική Εξάπλωση Ροή Σύνθετη Περιστροφική ολίσθηση βραχώδους υποβάθρου Μεταθετική ολίσθηση βραχώδους υποβάθρου Πλευρική εξάπλωση βραχώδους υποβάθρου Ροή βραχώδους υποβάθρου (ερπυσμός) Περιστροφική ολίσθηση κορημάτων Μεταθετική ολίσθηση κορημάτων Πλευρική εξάπλωση κορημάτων Ροή κορημάτων (ερπυσμός εδάφους) Συνδυασμός δύο ή περισσότερων τύπων Περιστροφική ολίσθηση γαιών Μεταθετική ολίσθηση γαιών Πλευρική εξάπλωση γαιών Ροή γαιών Χονδρόκοκκα Κορήματα (debris) 20-80% >2mm (χαλίκια, κροκάλες, λατύπες, ογκόλιθοι) Λεπτόκοκκα Γαίες earth) >80% <2mm (άμμος, ιλύς, άργιλος) Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

6 βραχώδης μάζα ελάχιστη ή καθόλου μετατόπιση απόσπαση ελεύθερη πτώση Ταχύτητα: εξαιρετικά γρήγορη Πρανή >1:4 ελεύθερη πτώση Κύρια χαρακτηριστικά: ηπιότερα πρανή ελεύθερη πτώση αναπήδηση κύλιση τυπική κατάπτωση Ασβεστόλιθος Ψαμμίτης Λάβα διαφορική αποσάθρωση Φυσικός κερματισμός ή από έκρηξη Κατακερματισμός, ρωγμάτωση από εκρήξεις Σχιστόλιθος Κατακόρυφη ρωγμή Λίμνη ή θάλασσα διαφορική διάβρωση Ποτάμι διαφορική διάβρωση πτώση εδάφους ή μετά από ολίσθηση Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

7 Λευκάδα 2003 Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

8 Τέμπη Ε.Ο. Αθηνών Θεσν/νίκης Στις 17/12/2009 εκδηλώθηκε κατάπτωση μεγάλων τεμαχών ασβεστολίθου, συνολικού όγκου 300m 3 (800 tn) που αποκολλήθηκαν από το πρανές, από ύψος 80m περίπου. Το μεγαλύτερο βραχοτέμαχος 20m 3.

9 Η βραχόπτωση προκάλεσε τον τραγικό θάνατο του Δ/ντή του έργου διάνοιξης των σηράγγων, Ιταλού μηχανικού Σέρτζιο Σιάνι, επικεφαλής 6μελούς συνεργείου της κοινοπραξίας που είχε μεταβεί στην περιοχή για αυτοψία

10 Ξεσκάρωμα και τοποθέτηση μεταλλικού φράκτη

11 Σαντομέρι Αχαΐας, 8 Ιουν. 2008, Μs=6,5

12 Σαντομέρι Αχαΐας, 8 Ιουν. 2008, Μs=6,5 Φράκτης αναχαίτισης καταπτώσεων

13 βραχώδης ή εδαφική μάζα διατμητική παραμόρφωση & μετατόπιση θραύση μετακίνηση (ολίσθηση) κατά μήκος επιφάνειας (επιφάνεια ολίσθησης) Ταχύτητα: εξαιρετικά αργή & προοδευτική (αρχικά στάδια) εξαιρετικά γρήγορη (τελευταίο στάδιο) Κύρια χαρακτηριστικά: μορφή επιφάνειας ολίσθησης & μηχανισμός μετακίνησης (rotational slides) (translational slides) Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

14 Ονοματολογία ολίσθησης Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

15 Οδός Πρέβεζας - Ηγουμενίτσας Οδός Λειβαδιάς - Αράχωβας Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

16 Αυτοκινητόδρομος Κορίνθου Τρίπολης (Νεμέα), Φεβρ Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

17 Δεμάτι Ιωαννίνων 2003 Παναγοπούλα 1971 Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

18 εδαφική μάζα υψηλή περιεκτικότητα νερού μεγάλη διατμητική παραμόρφωση μετακίνηση (ροή) Κύριο χαρακτηριστικό: όχι συγκεκριμένη επιφάνεια ολίσθησης Ταχύτητα: εξαιρετικά αργή μέχρι πολύ γρήγορη Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

19 Καρυά Πατρών, Δεκ Ν. Σαμπατακάκης Αν. Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

20 ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ προπαρασκευαστικοί - προκαταρκτικοί εναύσματος μετακίνησης Κλίση επιφάνειας εδάφους Παρουσία γεωϋλικού μικρής αντοχής (συνήθως αργιλικά εδάφη ή πετρώματα) ή βραχόμαζας έντονα κερματισμένης Παρουσία νερού υπόγειου ή επιφανειακού Σεισμοί Ανθρώπινη παρέμβαση κ.α. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

21 ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Αύξηση παθητικών δυνάμεων τάσεων Ενίσχυση υλικού (αγκυρώσεις, τσιμεντενέσεις, κλπ.) Υποστήριξη υλικού (τοίχοι αντιστηρίξεως, πάσσαλοι, κλπ.) Μείωση ενεργητικών Αλλαγή κλίσης πρανών αναβαθμίδες Αφαίρεση εδαφικού φορτίου κεφαλής Αντίβαρο στην βάση Αποστραγγίσεις κ.α. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

22 οι κατολισθήσεις στην Ελλάδα διασπορά ιστορικών δεδομένων μέχρι 2010 (1635 περιπτώσεις) κατανομή δείκτη συχνότητας κατολισθήσεων Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

23 Στη Δυτική Ελλάδα πολλές κατολισθήσεις Ασταθείς και επιρρεπείς σε κατολίσθηση γεωλογικοί σχηματισμοί (1) Λιθολογία (φλύσχης κλπ) (2) Έντονη & ενεργή τεκτονική (3)Έντονο ανάγλυφο - τοπογραφία (4)Αυξημένη σεισμικότητα (5)Έντονες βροχοπτώσεις Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

24 Χάρτης επιδεκτικότητας σε κατολισθήσεις