45 Χρόνια Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης ΣΑΒΒΑΪ Η ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρυσοστόµου Σµύρνης 3 : 210/76.01.470 210/76.00.179 AΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Γιατί άλλοι γίνονται σώφρονες και πράοι και άλλοι ακόλαστοι και οργίλοι, οι πρώτοι με το να συμπεριφέρονται με αυτόν τον συγκεκριμένο τρόπο και άλλοι με τον αντίθετο τρόπο. Και με έναν λόγο από όμοιες ενέργειες διαμορφώνονται τα μόνιμα στοιχεία του χαρακτήρα μας. Γι αυτό πρέπει να προσδίδουμε μιαν ορισμένη ποιότητα στις ενέργειές μας.γιατί σύμφωνα με τις διαφορές αυτών ακολουθούν και οι συνήθειες του χαρακτήρα μας. Δεν έχει λοιπόν μικρή σημασία το να συνηθίζουμε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από την πιο μικρή μας ηλικία αλλά πάρα πολύ μεγάλη σημασία έχει ή μάλλον σημαίνει το παν. Σημάδι ότι έχουν πια διαμορφωθεί οι έξεις πρέπει να θεωρούμε την ευχαρίστηση ή τη δυσαρέσκεια που συνοδεύει τις πράξεις μας. Γιατί αυτός που μένει μακριά από τις σωματικές ηδονές και αυτό του προκαλεί ευχαρίστηση, είναι σώφρων, ενώ αυτός που δυσανασχετεί είναι ακόλαστος, κι αυτός που υπομένει τους κινδύνους και χαίρεται ή τουλάχιστον δεν δυσαρεστείται είναι ανδρείος, ενώ όποιος δυσαρεστείται είναι δειλός. Γιατί η ηθική αρετή έχει σχέση με την ευχαρίστηση και με τη δυσαρέσκεια γιατί εξαιτίας της ευχαρίστησης κάνουμε τα ασήμαντα πράγματα, ενώ εξαιτίας της δυσαρέσκειας απέχουμε από τα καλά. Γι αυτό από τη μικρή μα ηλικία πρέπει να πάρουμε εκείνη την αγωγή έτσι, όπως λέει ο Πλάτων, ώστε να ευχαριστιόμαστε και να δυσαρεστούμαστε με όσα πρέπει γιατί αυτή είναι η σωστή παιδεία Β 1 Ο Αριστοτέλης στην ενότητα αυτή επισημαίνει τη μεγάλη σημασία της ηθικής πράξης στις διαπροσωπικές σχέσεις για την απόκτηση της ηθικής αρετής. Οι άνθρωποι γίνονται ενάρετοι,μέσα από τον τρόπο που συναλλάσσονται και συμπεριφέρονται προς τους άλλους,αλλά και 1
ανδρείοι,αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες και τους κινδύνους και σώφρονες και πράοι.η επανάληψη της ηθικής πράξης βοηθάει τον άνθρωπο να αποκτήσει με τον εθισμό τα μόνιμα στοιχεία του χαρακτήρα του, τις έξεις. Επειδή η καθημερινή ζωή είναι ζωή μέσα στην πολιτικά οργανωμένη κοινωνία,η ηθική αρετή έχει κοινωνική διάσταση. Είναι αρετή που αναπτύσσεται μέσα από τις ανθρώπινες συναλλαγές και σχέσεις, από την εκδήλωση ορισμένης συμπεριφοράς και στάσης, από την εκτέλεση πράξεων ορισμένης ηθικής ποιότητας.η αρετή του Αριστοτέλη είναι κοινωνική διότι θεωρείται σε συνάρτηση με τον άλλον τον ἓτερον Β.2α. Η ορθή παιδεία σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι αυτή που ασκεί τους νέους στην αρετή, τους βοηθά να διακρίνουν τις καλές από τις κακές ηδονές. Με αυτή τη μορφή της αγωγής ο άνθρωπος διαπαιδαγωγείται, έτσι ώστε να χαίρεται ή να λυπάται,όταν πρέπει και με τα πράγματα που πρέπει «παιδεία ἐστί ἡ ὀρθή περιαγωγή τῆς ψυχῆς» αναφέρει ο Πλάτωνας στους Νόμους. Κριτήρια δηλ. μιας σωστής παιδείας είναι τα συναισθήματα που νιώθουμε για μια καλή ή κακή πράξη αντίστοιχα.αφού αυτά είναι τα κριτήρια για μια ορθή παιδεία,πρέπει να φροντίσουμε ώστε κάθε νέος από μικρός να πάρει εκείνη την αγωγή που θα τον κάνει να ευχαριστιέται και να δυσαρεστείται με αυτά που πρέπει.είναι φανερό πως με αυτή την άποψη η απόκτηση της ηθικής αρετής συνδέεται με την οργανωμένη πολιτική-κοινωνική ζωή, αφού στην αγωγή που αποτελεί έναν απο τους θεμελιώδεις κοινωνικούς θεσμούς, πέφτει το βάρος για την διαμόρφωση τέτοιου χαρακτήρα,ώστε να νιώθει ευχάριστα για τις συμπεριφορές που επαινούνται και επιδοκιμάζονται μέσα στην κοινωνία,και δυσάρεστα για συμπεριφορές που επικρίνονται ή τιμωρούνται.η ορθή παιδεία και η αγωγή που αποτελεί θεμελιώδη κοινωνικό θεσμό καθορίζουν με τι πρέπει να ευχαριστιούνται και με τι να δυσαρεστούνται οι άνθρωποι από τη μικρή ακόμη ηλικία. Εφόσον λοιπόν οι άνθρωποι αποκτήσουν αυτή την έξιν σε αυτή την πρώιμη ηλικία,όταν μεγαλώσουν και αναλάβουν ενεργό ρόλο μέσα στην κοινωνία, θα εκδηλώσουν και θα χρησιμοποιήσουν αυτόν τον αρετολογικό τους εξοπλισμό:θα χαίρονται και θα λυπούνται για τα πράγματα που πρέπει.έ τσι μόνον θα πραγματώσουν τον ύπατο σκοπό της ζωής τους, που είναι η ευδαιμονία. Β2.β. Ο Αριστοτέλης πιστεύει πως η κατάκτηση της αρετής επιτυγχάνεται με την επανάληψη κάποιων ενεργειών τον εθισμό των νέων σε κάποια συμπεριφορά από την παιδική ηλικία.αν προσθέσουμε και το γεγονός ότι ο Αριστοτέλης υποστηρίζει την 2
κοινή και δημόσια εκπαίδευση για όλους τότε φαίνεται το ταυτόσημο των απόψεων του με αυτές του Περικλή.Ο Περικλής στην προσπάθειά του να αποδείξει τα πλεονεκτήματα της Αθηναικής αγωγής αναφέρει ότι η αρετή της γεναιότητας κατακτιέται με επίπονη άσκηση και από νεαρή ηλικία.επομένως επίπονη και συνεχής προσπάθεια και από παιδική ηλικία είναι τα απαραίτητα για την κατάκτηση κάθε είδους αρετής. Β.3.Ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι η ορθή παιδεία οδηγεί οδηγεί τους νέους καθοδηγώντας την ψυχή τους,έτσι ώστε να χαίρονται ή να λυπούνται με όσα πρέπει.δηλαδή η σωστή παιδεία οδηγεί σε ορθές πράξεις και σε έναν ορθό τρόπο ζωής. Ο Πρωταγόρας χρησιμοποιώντας μια μεταφορά αναφέρεται στον τρόπο αγωγής των νέων και παρομοιάζει το ανυπάκουο παιδί με ένα γερμένο δέντρο που οι ενήλικες προσπαθούν να το ισιώσουν,να το φέρουν στο σωστό δρόμο.ο Αριστοτέλης ουσιατικά υιοθετεί και θεωρητικοποιεί τις απόψεις του Πρωταγόρα και του Πλάτωνα,οι οποίες απεικονίζουν αυθεντικά την εκπαιδευτική πρακτική που ίσχυε στην αθηναική κοινωνία.όλοι οι φορείς προσπαθούν με κάθε τρόπο να οδηγήσουν το παιδί από πολύ μικρή ηλικία στον σωστό δρόμο,με σκοπό την ηθική του διάπλαση και την κατάκτηση της αρετής. Β.4. Εισαγωγή σχολικού βιβλίου,σ.152-153: «Πριν από όλα διανοητι κές» Β5.α διαφέρει, ἦχθαί, φησίν, ἦχθαί, δειλός Β5.β δόση, προδότης αγωγός, αμάξι τροφός, θρεπτικός διαμονή,παραμονή, αποχή,σχολείο ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ 3
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Γ1. ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ Μετά από αυτό ο Πεδάριτος, ερχόμενος τότε με πεζικό στράτευμα από τη Μίλητο, έφτασε στις Ερυθραίς και πέρασε απέναντι ο ίδιος και το στράτευμά του στη Χίο. Είχε στη διάθεσή του και πεντακόσιους περίπου στρατιώτες που είχε αφήσει με τα όπλα τους από τα πέντε πλοία ο Χαλκιδέας. Κι επειδή μερικοί Λέσβιοι έκαναν ανακοινώσεις για αποστασία, πρότεινε στον Πεδάριτο και στους Χίους ο Αστύοχος ότι πρέπει να βοηθήσουν με το στόλο τους να αποστατήσει η Λέσβος. Γιατί έτσι ή θα αποκτήσουν περισσότερους συμμάχους, ή, αν αποτύχουν, θα προξενήσουν ζημιές στους Αθηναίους. Αυτοί όμως δεν τον άκουσαν, ενώ ο Πεδάριτος του είπε ότι δεν θα του στείλει ούτε τα πλοία των Χίων. Γ2.α) α. νεώς β. πολλά, πλείονα\ πλείω γ. Χαλκιδεῦ δ. ταύταις Γ2.β) α. παρίασι(ν) β. διαπεραιοῖ γ. καταλειφθήτω 4
δ. ἐπήγγελθε ε. προεῖναι Γ3α) υπόθεση απόδοση είδος ἤν τι σφάλλωνται κακώσειν προσδοκώμενο Γ3β) ευθύς λόγος οὐδὲ τὰς ναῦς τῶν Χίων σοι προήσω ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΝΔΥΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 5