ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ» Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ Α. Α1.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΥΠΟΥ «ΣΩΣΤΟ-ΛΑΘΟΣ» (ΜΟΝΑΔΕΣ 15) Α. Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με τη μεταβολή της τιμής ενός συμπληρωματικού αγαθού. Β. Στην αρχή η αύξηση του μεταβλητού κόστους είναι έντονη και στη συνέχεια γίνεται αργή. Αυτό οφείλεται στο νόμο της φθίνουσας απόδοσης. Γ. Η μεταβολή στην προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού αναφέρεται στη μετακίνηση κατά μήκος της ίδιας καμπύλης προσφοράς από ένα σημείο σε άλλο, όταν μεταβάλλεται η τιμή ενός αγαθού. Δ. Όταν η ζητούμενη ποσότητα είναι μικρότερη από την προσφερόμενη ποσότητα παρουσιάζεται πλεόνασμα ή πλεονάζουσα προσφορά. Ε. Η ελαστικότητα της προσφοράς εξαρτάται από τη δυνατότητα που έχει η επιχείρηση να προσαρμόζει την παραγωγή και την προσφορά της στις μεταβολές των τιμών. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΥΠΟΥ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ» Α2. Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης επηρεάζει τη συμπεριφορά του α) Σταθερού κόστους β) Μέσου σταθερού κόστους γ) Μέσου προϊόντος δ) Μέσου μεταβλητού κόστους (ΜΟΝΑΔΕΣ 5) Α3. Η συνολική δαπάνη των καταναλωτών αυξάνεται όταν η τιμή του αγαθού α. αυξάνεται και η ζήτηση του αγαθού είναι ελαστική β. μειώνεται και η ζήτηση του αγαθού είναι ανελαστική γ. μειώνεται και η ελαστικότητα του αγαθού είναι μοναδιαία δ. αυξάνεται και η ζήτηση του αγαθού είναι ανελαστική (ΜΟΝΑΔΕΣ 5) 1

ΟΜΑΔΑ Β Β1. Τι γνωρίζετε για τις ανώτατες τιμές (Απαιτείται διάγραμμα) (ΜΟΝΑΔΕΣ 25) ΟΜΑΔΑ Γ Μια υποθετική οικονομία παράγει 2 αγαθά Χ, Ψ, με δεδομένη την τεχνολογία της παραγωγής, αξιοποιώντας πλήρως και αποδοτικά τους παραγωγικούς συντελεστές που έχει στη διάθεσή της Συνδυασμοί Αγαθό Αγαθό ΚΕ Χ σε όρους ψ Παραγωγής Χ Ψ Α _ 180 Β 20 _ Γ Δ 60 _ 2 3 4 Γ1. Αφού μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας, να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα δείχνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς. (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Γ2. Να εξηγήσετε υπολογιστικά, με τη βοήθεια του κόστους ευκαιρίας, αν οι συνδυασμοί Κ (Χ=15, Ψ= 148) και Λ(Χ=45, Ψ=60), βρίσκονται κάτω, πάνω ή επί της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων. (ΜΟΝΑΔΕΣ 4). Ποια είναι η οικονομική σημασία αυτών των συνδυασμών; (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Γ3. Πόσες μονάδες του αγαθού Χ θυσιάζονται καθώς η παραγωγή του αγαθού ψ αυξάνεται από 32 σε 150 μονάδες; (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Γ4. Αν η τιμή μια μονάδας Ψ είναι 25 χρηματικές μονάδες, ποιο είναι το χρηματικό κόστος για να παραχθεί μια μονάδα Χ ανάμεσα στους συνδυασμούς Γ, Δ; (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Γ5. Αν βελτιωθεί η τεχνολογία παραγωγής του αγαθού Χ και αυξηθεί η παραγωγή του Χ κατά 50%, να βρείτε πόσες μονάδες από το αγαθό Ψ θυσιάζονται για να παραχθούν οι τελευταίες 40 μονάδες Χ; (ΜΟΝΑΔΕΣ 5) ΟΜΑΔΑ Δ Ο παρακάτω πίνακας αφορά ένα αγαθό με γραμμικές συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς. ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ (P) ZHTOYMENH ΠΟΣΟΤΗΤΑ (Q D) ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (Q S) ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑ 2

100 400 160 200 200 Δ1. Αν γνωρίζουμε ότι στην τιμή (P) 100 η συνολική δαπάνη των καταναλωτών (ΣΔ) είναι 50.000 χρηματικές μονάδες, να βρείτε την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας του αγαθού (ΜΟΝΑΔΕΣ 5) Δ2. Το κράτος επιβάλλει μια ανώτατη τιμή διατίμησης (P A), η επιβολή της οποίας δημιουργεί καπέλο τιμών ίσο με 40 χρηματικές μονάδες, να βρείτε την P A, καθώς και το έλλειμμα που διαμορφώνεται στην αγορά του αγαθού (ΜΟΝΑΔΕΣ 5). Δ3. Στη συνέχεια το κράτος επιβάλλει μια κατώτατη (P K) 180 χρηματικές μονάδες. Να βρείτε τη μεταβολή στη συνολική δαπάνη των καταναλωτών και να δικαιολογήσετε τη μεταβολή της. (ΜΟΝΑΔΕΣ 5) Δ4. Το εισόδημα των καταναλωτών μειώνεται (Ε y=-2) και σε κάθε τιμή του αγαθού η ζητούμενη ποσότητα του αγαθού μεταβάλλεται κατά 200 μονάδες. Να βρείτε τη νέα γραμμική συνάρτηση της ζήτησης. (ΜΟΝΑΔΕΣ 2). Επίσης μειώνονται οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών και η προσφορά του αγαθού αλλάζει κατά 50%, να βρείτε τη νέα τιμή και νέα ποσότητα ισορροπίας. (ΜΟΝΑΔΕΣ 3) Δ5. Να δείξετε διαγραμματικά το αρχικό και το νέο σημείο ισορροπίας. (ΜΟΝΑΔΕΣ 5) 3

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Α Α1. α. ΛΑΘΟΣ Α2. δ Α3. δ β. ΛΑΘΟΣ γ. ΣΩΣΤΟ δ. ΣΩΣΤΟ ε. ΣΩΣΤΟ ΟΜΑΔΑ Β Σχολικό βιβλίο σελ 100-101 Από: «Σκοπός του κράτους με την επιβολή ανώτατης τιμής.» έως : «..για να αποφεύγεται η μαύρη αγορά». ΟΜΑΔΑ Γ Συνδυασμοί Αγαθό Αγαθό ΚΕ Χ σε όρους Ψ Παραγωγής Χ Ψ Α 0 180 Σ 15 ------------ ΨΣ=150 2 Β 20 ΨΒ= 140 Γ 3 Ρ ΧΓ=40 ΨΓ=80 Π 45 ------------ ΨΡ=60 4 Δ ΧΠ=52 --------- 32 60 0 Γ1. Στο συνδυασμό Α οι ποσότητες παραγωγής του Χ είναι μηδέν και αντίστοιχα στο συνδυασμό Δ οι ποσότητες παραγωγής του Ψ είναι μηδέν. ΚΕ χ σε όρους ψ (Α, Β)= Δψ Δχ 2 = 180 ΨΒ 20 0 Ψ Β = 140 4

ΚΕ χ σε όρους ψ (Β, Γ)= 140 Ψ Γ ΧΓ 20 3 = 140 ΨΓ ΧΓ 20 3Χ Γ + Ψ Γ = 200 (1) ΚΕ χ σε όρους ψ (Γ, Δ)= Ψ Γ 0 4 = Ψ Γ 4Χ 60 Χ Γ 60 Χ Γ + Ψ Γ = 240 (2) Γ 1 και 2 4Χ Γ +Ψ Γ=240 3Χ Γ+Ψ Γ=200 (-) Χ Γ=40 Ψ Γ=80 Γ2. ΚΕ χ σε όρους ψ (Α, Σ)= 180 Ψ Σ 15 0 2 = 180 Ψ Σ 15 Ψ Σ = 150 Ο συνδυασμός Κ (Χ=15, Ψ=148) είναι εφικτός και βρίσκεται κάτω από την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων (ΚΠΔ) γιατί όταν παράγονται 15 μονάδες Χ, οι μέγιστες ποσότητες παραγωγής του Ψ είναι 148. Σ αυτή την περίπτωση, η οικονομία δεν αξιοποιεί όλες τις παραγωγικές της δυνατότητες και ορισμένοι ή όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές υποαπασχολούνται. ΚΕ χ σε όρους ψ (Ρ, Δ)= ΨΡ 60 45 4 = Ψ Ρ 15 Ψ Ρ = 60 Ο συνδυασμός Λ(Χ=45, Ψ=60) είναι μέγιστος και βρίσκεται επί της ΚΠΔ γιατί όταν παράγονται 45 μονάδες Χ, οι μέγιστες ποσότητες παραγωγής του Ψ είναι 60. Σ αυτή την περίπτωση, η οικονομία αξιοποιεί όλους τους παραγωγικούς συντελεστές που έχει στη διάθεσή της πλήρως και αποδοτικά. Γ3. ΚΕ χ σε όρους ψ (Π, Δ)= 32 0 60 Χ Π 4 = 32 60 Χ Π Χ Π = 32 Καθώς η παραγωγή του Ψ αυξάνεται από 32 σε 150 μονάδες, οι μονάδες Χ που θυσιάζονται είναι 52-15= 37. Γ4. Για να παραχθεί μια μονάδα Χ ανάμεσα στους συνδυασμούς Γ, Δ, θυσιάζονται 4 μονάδες Ψ (με βάση το ΚΕ Χ) και εφόσον 1 μονάδα Ψ κοστίζει 25 χρηματικές μονάδες, θυσιάζονται 4. 25=100 χρηματικές μονάδες. Γ5. Αφού η παραγωγή του Χ αυξάνεται κατά 50%, θα γίνει Χ = Χ + 50 100 Χ Χ = 1,5Χ Συνδυασμοί Αγαθό Χ Αγαθό Ψ ΚΕ Χ σε όρους Ψ παραγωγής Α 0 180 Β 1,5. 20=30 140 Η 50 ΨΜ=100 2 μονάδες Ψ Γ 1,5. 40=60 80 Δ 1,5. 60=90 0 5

Οι τελευταίες 40 μονάδες Χ είναι 90-40 = 50 ΚΕ χ σε όρους ψ (Β, Γ)= 140 80 60 30 = 60 30 = 2μονάδες Ψ ΚΕ χ σε όρους ψ (Β,Μ)= 140 Ψ Μ 50 30 2 = 140 Ψ Μ 20 Ψ Μ = 100 Για να παραχθούν οι τελευταίες 40 μονάδες Χ (δηλαδή από 50 90), θυσιάζονται 100-0 = 100 μονάδες ψ. ΟΜΑΔΑ Δ Τιμή Ζητούμενη Προσφερόμενη Πλεόνασμα Έλλειμμα Πώλησης (P) Ποσότητα (Q D) ποσότητα (Q S) (Q S-Q D) (Q D-Q S) 100 500 100 400 160 200 400 200 Ισχύει ΣΔ= P. Q D Για P= 100 ΣΔ = 50.000 Q D = ΣΔ = 50000 = 500 Ρ 100 Για P=100 Q D-Q S=400 500-Q S=400 Q S=100 Για P=160 Q S-Q D=200 Q S 200 = 200 Q S=400 Εφ όσον οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς είναι γραμμικές, οι συναρτήσεις τους θα είναι της μορφής Q D= α+βp και Q S=γ+δP Q D=α+βP 500=α+100β Q S=γ+δP 400=γ+160δ 200=α+160β(-) 100=γ+100δ (-) 300= 60β β=-5 300=60 δ δ=5 α=500-100(-5) α=1000 γ=100-100. 5 γ= -400 Q D=1000-5P εξίσωση ζήτησης αγαθού Q S=-400+5P εξίσωση προσφοράς αγαθού Q D= Q S 1000-5Ρ= -400+5Ρ Ρ Ο= 1400 = 140 τιμή ισορροπίας 10 Για Ρ Ο=140 Q D =1000-5. 140=300 Για Ρ Ο=140 Q S= -400+5. 140=300 Ποσότητα ισορροπίας 6

Δ2 Ρ D Ρ 2 S Ρ ο=140 Ρ Α Q S Q O=300 Q D Q Το καπέλο των τιμών είναι ίσο με τη διαφορά Ρ 2-Ρ Α=40 Για Ρ Α Qs= -400+5P A Για Ρ 2 Q D=1000-5P 2 Τις ποσότητες που προσφέρουν οι παραγωγοί στην Ρ Α, τις ίδιες ζητούν οι καταναλωτές στην Ρ 2. Έτσι έχω: -400+5Ρ Α=1000-5Ρ 2-400+5Ρ Α=1000-5(Ρ Α+40) Ρ 2-Ρ Α=40 Ρ 2=Ρ Α+40-400+5Ρ Α=1000-5Ρ Α-200 10Ρ Α=1200 Ρ Α=120 Για Ρ Α=120 Q D=1000-5. 120=400 Για Ρ Α=120 Qs=-400+5. 120=200 Q D Qs=400-200 μονάδες έλλειμμα Δ3 Ρ D S P κ=180 Ρ ο=140 7

Q D Q 0=300 Q s Q Για Ρκ=180 Q D= 1000-5. 180=100 Για Ρκ =180 Qs = -400+5. 180=500 Qs Q D =500-100=400 μονάδες πλεόνασμα ΣΔαρχική =Ρο. Qo =140. 300=42000 Χρημ. Μονάδες ΣΔτελική = Ρκ. Q D = 180. 100=18000 Χρημ. Μονάδες Η ΣΔ μειώθηκε κατά 42000-18000=24000 Χρημ. Μονάδες Ρ Q D E D = ΔQ ΔΡ Ρ Q = 100 300 180 140 140 300 = 200 40 14 30 = 7 3 140 300 180 100 E D = 7 3 > 1 ελαστική ζήτηση ΔQ Q > ΔΡ P Η ζήτηση του αγαθού είναι ελαστική. Καθώς το κράτος επέβαλε Ρκ=180, η τιμή του αγαθού αυξήθηκε (από 140 180), η Q D μειώθηκε (από 300 100) και η ΣΔ μειώθηκε (από 42000 18000), γιατί επηρεάστηκε περισσότερο από τη μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας. Δ4. Αφού το εισόδημα των καταναλωτών μειώθηκε και το αγαθό είναι κατώτερο (E Υ = -2<0), σε κάθε τιμή του αγαθού η ζητούμενη ποσότητα του θα αυξηθεί κατά 200 μονάδες και η νέα εξίσωση της ζήτησης θα γίνει: Q D = Q D +200 Q D =1000-5Ρ +200 Q D = 1200-5Ρ Αφού μειώθηκαν οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών, η προσφορά του αγαθού θα αυξηθεί κατά 50% και θα γίνει: Qs = Qs +50%Qs Qs = -400+5P + 50 (-400+5P) Qs = -600+7,5P 100 Στο σημείο ισορροπίας ισχύει Q D =Qs 1200-5P= -600+7,5P Po = 1800 =144 νέα τιμή ισορροπίας 12,5 Για Ρο = 144 Q D = 1200-5. 144=480 νέα ποσότητα ισορροπίας Για Ρο = 144 Qs = -600+7,5. 144=480 Δ5. Q D= 1000-5Ρ, Q D = 1200-5Ρ, Qs= -400+5P, Qs = -600+7,5P Για Ρο Q D= 100 Για Q D= 0 0=1000-5Ρ Ρ = 1000 =200 5 Ρ Q D 0 1000 8

200 0 Για P=0 Q D = 1200 Για Q D = 0 0=1200-5P P=240 P Q D 0 1200 240 0 Για P=0 Q S = -400 Για Q S = 0 0= -400 + 5P P = 400 5 = 80 P Q S 0-400 80 0 P 0=140 Q 0=300 Για P=0 Q S = -400 Για P=0 Q S= -600 Για Q S =0-600+7,5 P P= 600 7,5 = 80 P Q S 0-600 80 0 P 0 = 144 Q 0 = 480 9

Επιμέλεια θεμάτων :ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΒΒΑΔΑΣ 10