ΘΕΜΑ 1ο ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 009 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Για τις ερωτήσεις 1.1 1. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1 Από τα παρακάτω υδατικά διαλύµατα είναι ρυθµιστικό διάλυµα το: α. Η SO (0,1M) Na SO (0,1M) β. HCl (0,1M) NH Cl (0,1M) γ. HCOOH (0,1M) HCOONa (0,1M) δ. NaOH (0,1M) COONa (0,1M) 1. Το ατοµικό τροχιακό, στο οποίο βρίσκεται το ηλεκτρόνιο ενός ατόµου υδρογόνου, καθορίζεται από τους κβαντικούς αριθµούς: α. n και l β. l και m l γ. n, l και m l δ. n, l, m l και m s 1 1. ίνεται η ένωση C =. Ο δεσµός µεταξύ των ατόµων C και C προκύπτει µε επικάλυψη: α. ενός sp και ενός sp τροχιακού β. ενός sp και ενός sp τροχιακού γ. ενός sp και ενός sp τροχιακού δ. ενός sp και ενός sp τροχιακού 5 1. Κατά την προσθήκη του αντιδραστηρίου Grignard MgΧ στην καρβονυλική ένωση CO προκύπτει οργανική ένωση µε την υδρόλυση της οποίας παράγεται η αλκοόλη: α. C β. ΟH γ. CΗ CΗ δ. C ΟH CΗ CΗ ΟH ΟH Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 1
1.5 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασµένη. α. Ο προσδιορισµός του τελικού σηµείου της ογκοµέτρησης υδατικού διαλύµατος COOH µε υδατικό διάλυµα NaOH γίνεται µε δείκτη που έχει pk a = 5. β. Η τιµή της σταθεράς ιοντισµού του νερού Κ W αυξάνεται µε την αύξηση της θερµοκρασίας. γ. Μπορούµε να διακρίνουµε µία αλκοόλη από ένα αιθέρα µε επίδραση µεταλλικού Na. δ. Η τιµή της ενέργειας πρώτου ιοντισµού αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε µια οµάδα του περιοδικού πίνακα. ε. Ο αζιµουθιακός κβαντικός αριθµός l καθορίζει το σχήµα του τροχιακού. ΘΕΜΑ ο.1. ίνονται τα στοιχεία Η, Ο, Νa και S µε ατοµικούς αριθµούς 1, 8, 11 και 16 αντίστοιχα. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δοµές (στιβάδες, υποστιβάδες) των ατόµων Ο, Νa και S στη θεµελιώδη κατάσταση. Μονάδες 6 β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης NaHSO. Μονάδες.. ίνεται ο πίνακας: Κ a Οξύ Συζυγής βάση K b HSO SO 5 COOH COO α. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τον πίνακα συµπληρώνοντας κατάλληλα τις τιµές K b των συζυγών βάσεων. ίνεται ότι η θερµοκρασία είναι 5º C, όπου Κ w = 1. Μονάδες β. Με βάση τον πίνακα να προβλέψετε προς ποια κατεύθυνση είναι µετατοπισµένη η παρακάτω ισορροπία: Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. COOH SO COO HSO Μονάδα 1 Μονάδες Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
.. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συµπληρωµένες (προϊόντα και συντελεστές) τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις: α. v C β. CΗ CΗ CΗ NaOH Cl γ. CΗ Cl CΟONa ΘΕΜΑ ο ίνονται οι παρακάτω χηµικές µετατροπές: R C (A) ( ασταθής ένωση) -1/ H SO H O Hg, HgSO Z Γ Na HCN H NaOH (υδατικό διάλυµα) -NaCl B Θ R Cl ( Γ) -NaCl H O/Η -ΝH πολυµερισµός OH 7 (Λ) αλκοόλη I /NaOH κύριο προϊόν κίτρινο ίζηµα Μονάδες 9 Κ H ίνεται ότι το αλκύλιο R της ένωσης Α είναι το ίδιο µε το αλκύλιο R της ένωσης Γ..1 Να γράψετε του συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ,, Ε, Ζ, Θ, Κ και Λ. Μονάδες 18 Ni E Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
. Να γράψετε τις χηµικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα, συντελεστές) των παρακάτω µετατροπών: α. Επίδραση αµµωνιακού διαλύµατος CuCl στην Α. Μονάδες β. Επίδραση διαλύµατος KMnO παρουσία H SO στη Λ, χωρίς διάσπαση της ανθρακικής αλυσίδας. Μονάδες. Να υπολογίσετε το µέγιστο όγκο V διαλύµατος ΒΓ σε CCl 0,M που µπορεί να αποχρωµατιστεί από 0,1 mol της ένωσης Α. Μονάδες ΘΕΜΑ ο Υδατικό διάλυµα 1 περιέχει ΝΗ συγκέντρωσης 0,1Μ. 1. 0 ml του 1 αραιώνονται µε x L νερού και προκύπτει διάλυµα. Το ph του µεταβλήθηκε κατά 1 µονάδα σε σχέση µε ph του 1. Να υπολογίσετε τον όγκο x του νερού που προστέθηκε. Μονάδες 6. Σε 0 ml του 1 προστίθενται 0, g στερεού NaOH, χωρίς να µεταβάλλεται ο όγκος του διαλύµατος, και το διάλυµα που προκύπτει αραιώνεται µέχρι τελικού όγκου 1 L (διάλυµα ). Να υπολογίσετε: α. Το βαθµό ιοντισµού της ΝΗ στο. β. Το ph του. Μονάδες Στο διάλυµα προστίθενται 0,0 mol HCl χωρίς να µεταβάλλεται ο όγκος του διαλύµατος και προκύπτει διάλυµα. Να υπολογίσετε το ph του. Μονάδες 9 ίνονται: Η σταθερά ιοντισµού της ΝΗ : Κ b = -5 H σχετική µοριακή µάζα Μ r του NaOH: Μ r = 0 Όλα τα διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία θ = 5º C, όπου K W = -1. Για τη λύση του προβλήµατος να χρησιµοποιηθούν οι γνωστές προσεγγίσεις. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο 1.1. γ 1.. γ 1.. β 1.. δ 1.5. α. Λ β. Σ γ. Σ δ. Λ ε. Σ ΘΕΜΑ ο.1. α. β... α... α. 8 O : 1s s p K() L(6) 11 Na : 1s s p 6 s 1 K() L(8) M(1) 16 S : 1s s p 6 s p K() L(8) M(6) [ Na O S O H O K a Οξύ Συζυγής βάση K b - ΗSO - SO - -1-5 COOH COO - -9 β. Η ισορροπία είναι µετατοπισµένη προς τα αριστερά. Στις αντιδράσεις οξέος βάσης η ισορροπία µετατοπίζεται προς το ασθενέστερο οξύ και την ασθενέστερη βάση. ν C = πολυµερισµός C = v = Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 5
β. ΘΕΜΑ ο NaΟΗ αλκοόλη C = NaCl Η O Cl γ. Cl COONa COO NaCl.1. Α: C Β: C C Na Γ: Cl : C C Ε: Ζ: C O Θ: C CN OH Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 6
Κ: C COOH OH Λ: OH.. α. C CuCl NH C C Cu NH Cl.. β. ΘΕΜΑ ο 5 KMnO H SO 5 C MnSO K SO 8H O OH C Br C 1. Υπολογίζουµε το ph του 1 : Μ O 1 mol mol 0,1 mol x; x = 0, mol n n 0, C = V = = = 0,5 L ή 500 ml V C 0, ΝΗ Η O NH Αρχ 0,1 Ιοντ/παρ x x x II 0,1 - x x x Λόγω των προσεγγίσεων 0,1 x 0,1 K b x = = 0,1 5 x = 6 x = ΟΗ [ OH ] = M Br Br Br Br Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 7
poh = log = οπότε ph = 11 Με την αραίωση του διαλύµατος, λόγω αύξησης του όγκου, η [ΟΗ ] θα µειωθεί οπότε το ph στο θα µειωθεί, δηλαδή ph = και pοh = και [ΟΗ ] = x = Μ. Η Κ b παραµένει σταθερή, οπότε x c = K b = 8 5 = M Από την αραίωση έχουµε: Άρα V νερού = V V = 0,1 = 9,9 L. x K b =, όπου c η νέα συγκέντρωση της ΝΗ c 0,1 0,1 V = C V V = C = - L. Αραιώνοντας το διάλυµα 1 στο 1 L, η νέα συγκέντρωση σε NH στο γίνεται: 0,1 0,1 C = = M 1 Η συγκέντρωση για το ΝαΟΗ στο είναι: 0, 0 C NaOH = = 0,01 M = M 1 Στο διάλυµα, υπάρχει κοινό ιόν OH : M NH H O NH OH αρχ 0,01 αντ/παρ y y y II 0,01y y y M NaOH OH Νa 0,01 0,01 0,01 (y 0,01) y K b = 0,01 y Λόγω προσεγγίσεων 0,01 y 0,01 και 0,01 y 0,01 5 0,01 y 5 οπότε = y = M 0,01 y α = = 0,01 5 = poh = log [OH ] = log (0,01 y) log 0,01 = Οπότε ph = 1. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 8
. Το HCl θα αντιδράσει και µε τις δύο βάσεις: 0, Στο : n NH = 0,01 1 = 0,01 mol και n NaOH = = 0 mol NH HCl NH Cl αρχ 0,01 0,0 αντ/παρ 0,01 0,01 0,01 τελ 0,01 0,01 0,01 mol mol NaOH HCl NaCl H O αρχ 0,01 0,01 αντ/παρ 0,01 0,01 0,01 τελ 0,01 Οπότε το τελικό διάλυµα περιέχει NaCl και NH Cl. To NaCl δεν επηρεάζει το ph του διαλύµατος, διότι προέρχεται από εξουδετέρωση ισχυρού οξέος από ισχυρή βάση, οπότε το ph θα υπολογιστεί από το NH Cl για το οποίο: n 0,01 C = = = 0,01 M v 1 M NH Cl NH Cl 0,01 0,01 0,01 M NH H Ο NΗ H O αρχ 0,01 ιοντ/παρ ω ω ω ΙΙ 0,01 ω ω ω Λόγω συζυγούς ζεύγους ΝΗ Οπότε Ka NH NH, Ka 1 9 = = =. NH 5 K bnh Kw ω = λόγω προσεγγίσεων 0,01 ω 0,01 0,01 ω ω 5,5 = ω = Μ = [ Η Ο ηλαδή ph = log 5,5 = 5,5. 9 ] Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 9