Ζωή καλώς όρισες! απλά βήματα για επιτυχή μητρικό θηλασμό

Ζωή καλώς όρισες! απλά βήματα για επιτυχή μητρικό θηλασμό

Ζωή καλώς όρισες!

2

Περιεχόμενα Ιδανικό ξεκίνημα 5 Μητρικός Θηλασμός 6 Πλεονεκτήματα μητρικού θηλασμού 7 Τι λένε οι ιεθνείς Οργανισμοί για το μητρικό θηλασμό 7 Νοσοκομείο φιλικό προς τα βρέφη 8 Ανατομία μαστού - παραγωγή γάλακτος 9 Το πρωτόγαλα 10 Οδηγίες για επιτυχή μητρικό θηλασμό 11 Περιβάλλον 11 Προετοιμασία για το θηλασμό 11 Πόσο συχνά πρέπει να θηλάζετε 11 Πώς να ξεκινήσετε το θηλασμό 12 Θέση θηλασμού στάση μωρού 14 Μετά το θηλασμό 16 Πώς θα καταλάβετε ότι το μωρό σας χορταίνει 17 Συχνά προβλήματα Αντιμετώπιση 18 Επίπεδες - εισέχουσες θηλές 18 Ερεθισμένες θηλές 18 Μαστίτιδα 19 Μασάζ του στήθους 20 ιατροφή κατά τη διάρκεια του θηλασμού 22 Θηλασμός και επιστροφή στην εργασία 23 Βιβλιογραφία 24 3

4

Ιδανικό ξεκίνημα Ο μητρικός θηλασμός είναι αποκλειστικό προνόμιο της γυναίκας, ανεκτίμητη προσφορά της μητέρας προς το νεογέννητο, αλλά και αναφαίρετο δικαίωμα του βρέφους. Οι νόμοι της φύσης ορίζουν πως η μητρική αγκαλιά και ο θηλασμός είναι θεμελιώδη και αυτονόητα βήματα, αμέσως μετά τη γέννηση του μωρού. Ας προσπαθήσουμε να το σεβαστούμε. Ο πρώτος δυνατός δεσμός ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος ξεκινάει αμέσως μετά τον τοκετό. Σ αυτή την πρώτη ώρα, είναι πολύ σημαντική η σωματική επαφή της μητέρας με το μωρό της - η πρώτη τρυφερή αγκαλιά, η επαφή δέρμα με δέρμα (skin to skin) - και θεωρείται ο πιο κατάλληλος χρόνος για την έναρξη του θηλασμού. Ο θηλασμός δεν αποτελεί μόνο ένστικτο για το μωρό, χρειάζεται εκμάθηση τόσο από τη μητέρα όσο και από το νεογέννητο. Οι πρώτες μέρες μετά τον τοκετό, οι μέρες παραμονής στο μαιευτήριο, είναι καθοριστικές για τη γνωριμία και την επικοινωνία της μητέρας με το μωρό της. Το νεογέννητο αναζητά συχνά, σχεδόν όλο το 24ωρο, την αγκαλιά της μητέρας του, την επαφή μαζί της και φυσικά την τροφή του, που δεν μπορεί να είναι άλλη από το μητρικό γάλα. Η διαδικασία αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική και συμβαίνει μέχρι η μητέρα να αναγνωρίσει τις ανάγκες του μωρού της και να λειτουργήσουν πλέον σαν ομάδα. Το ΙΑΣΩ, υποστηρίζοντας αυτές τις ανάγκες της μητέρας και του βρέφους, διευκολύνει την πρακτική Rooming in, πρακτική που εφαρμόζεται στα περισσότερα μαιευτήρια της Ευρώπης. Το μωρό παραμένει καθ όλο το 24ωρο στο ίδιο δωμάτιο με την μητέρα, εφόσον η ίδια το επιθυμεί και δεν χωρίζεται καθόλου από αυτή. Έτσι λοιπόν, η μητέρα μαθαίνει να καλύπτει τις ανάγκες του μωρού της με την βοήθεια, υποστήριξη και καθοδήγηση εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού. 5

6 Μητρικός Θηλασμός

το μωρό τρέφεται με το πλέον καταλληλότερο γάλα, «το γάλα της δικής του μητέρας». Η ωκυτοκίνη, η «ορμόνη της αγάπης» όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, η οποία παράγεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού, συνεισφέρει στη δημιουργία ενός μοναδικού δεσμού ανάμεσα σε εσάς και το μωρό σας, ενώ η προλακτίνη, προκαλεί αίσθημα ηρεμίας και χαλάρωσης. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ Πλεονεκτήματα για τα μωρά: 1. Λαμβάνουν αντισώματα και αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, με αποτέλεσμα να προστατεύονται από λοιμώξεις και ιώσεις 2. Προστατεύονται από αλλεργίες 3. Υποφέρουν λιγότερο από κωλικούς 4. Έχουν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης 5. Προστατεύονται από τον κίνδυνο εμφάνισης νεανικού διαβήτη, παιδικού καρκίνου, παχυσαρκίας 6. Είναι πιο ήρεμα Πλεονεκτήματα για την μητέρα: 1. Ταχεία παλινδρόμηση της μήτρας 2. Προστασία από τον καρκίνο του μαστού 3. Μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου ενδομητρίου 4. Προστασία από την οστεοπόρωση 5. Ευκολότερη απώλεια βάρους, αφού το αποθηκευμένο λίπος καίγεται για την παραγωγή γάλακτος 6. Ευκολία στη σίτιση 7. Οικονομία-οικολογικός τρόπος σίτισης Τι λένε οι ιεθνείς Οργανισμοί (Παγκόσμια Οργάνωση Υγειάς και η UNICEF) για το μητρικό θηλασμό «Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός είναι η ιδανική και πλήρης διατροφή για τους 6 πρώτους μήνες της ζωής. Πρέπει να συνεχίζεται και μετά την προσθήκη των στερεών τροφών, μέχρι την ηλικία των 12 μηνών και μπορεί να συνεχισθεί για όσο διάστημα το επιθυμούν η μητέρα και το παιδί». Η οδηγία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας τονίζει ότι ο μητρικός θηλασμός μπορεί να συνεχίζεται και μετά το δεύτερο χρόνο ζωής. 7

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΙΛΙΚΟ ΠΡΟΣ ΤΑ ΒΡΕΦΗ Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η UNICEF, αναγνωρίζοντας την αξία του μητρικού θηλασμού καθιέρωσαν την πρωτοβουλία: «Νοσοκομεία φιλικά προς τα βρέφη», oρίζοντας δέκα βήματα για επιτυχή μητρικό θηλασμό. Στο ΙΑΣΩ υιοθετώντας αυτή την πρωτοβουλία προωθούμε και υποστηρίζουμε το μητρικό θηλασμό, κάνοντας προσπάθεια να εφαρμόσουμε τα δέκα βήματα. 4 5 6 Φροντίζουμε για την έγκαιρη έναρξη του θηλα σμού, εδραιώνοντας έτσι τη γαλακτοφορία και ενισχύοντας το συναισθηματικό δέσιμο μητέρας και βρέφους. Εκπαιδεύουμε και παρέχουμε συμβουλές στις μητέρες που πρέπει να αποχωριστούν το μωρό τους για ιατρικούς λόγους, με σκοπό τη διατήρηση του μητρικού γάλακτος. εν δίνουμε στα νεογέννητα καμιά άλλη τροφή ή υγρό παρά μόνο μητρικό γάλα, εκτός κι αν αυτό επιβάλλεται για ιατρικούς λόγους ή το επιθυμεί η μητέρα. 1 Ακολουθούμε γραπτή πολιτική για το θηλασμό, σύμφωνα με τις οδηγίες της UNICEF και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. 7 ιευκολύνουμε την πρακτική «rooming in», δηλαδή να παρεχεται η δυνατότητα στη μητέρα να παραμένει μαζί με το μωρό της όλο το 24ωρο, όταν η ίδια το επιθυμεί. 8 2 3 Εκπαιδεύουμε συστηματικά όλο το νοσηλευτικό προσωπικό διοργανώνοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα τριήμερο σεμινάριο, με σκοπό την απόκτηση απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Πραγματοποιούμε καθημερινές συναντήσεις με τις έγκυες, τις λεχωϊδες και τους συνοδούς τους με θέμα το μητρικό θηλασμό, ώστε να τους πληροφορήσουμε και να τους εκπαιδεύσουμε έγκαιρα και έγκυρα για τα οφέλη και το χειρισμό του θηλασμού. 8 9 10 Ενθαρρύνουμε τις μητέρες να θηλάζουν όταν και όποτε το μωρό το αποζητά, πετυχαίνοντας έτσι ελεύθερο και απεριόριστο θηλασμό. εν δίνουμε πιπίλες ή μπιμπερόν στο μωρό όταν αυτό θηλάζει. Υποστηρίζουμε το θηλασμό με ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας διαθέσιμη όλο το 24ωρο, στην οποία μπορούν να απευθύνονται οι μητέρες μετά την εξοδό τους από την Κλινική (τηλ.: 210 618 4000).

Μητρικός Θηλασμός ΕΙΝΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ Παραγωγή μητρικού γάλακτος Σύμφωνα με έρευνες το 97% των μητέρων είναι ικανές να γαλακτοφορήσουν με επιτυχία. Όταν δοθεί το ερέθισμα στον εγκέφαλο με τις θηλαστικές κινήσεις που κάνει το μωρό, απελευθερώνονται από την υπόφυση δυο ορμόνες, η ωκυτοκίνη και η προλακτίνη. Οι ορμόνες αυτές μεταφέρονται με το αίμα στο μαστό. Η προλακτινη βοηθά την παραγωγή του γάλακτος στις κυψελίδες του μαστού. Με την ωκυτοκίνη προωθείται το γάλα στους γαλακτοφόρους πόρους και τη θηλή. Η σύσταση του μητρικού γάλακτος ποικίλλει από θηλασμό σε θηλασμό, από μέρα σε μέρα και από ώρα σε ώρα. Ανατομία μαστού Ο γυναικείος μαστός αποτελείται κυρίως από αδένες, λίπος, συνδετικό ιστό και καλύπτεται με δέρμα που περιλαμβάνει, τη θηλή και τη θηλαιά άλω, δηλαδή τη σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή και το δέρμα. Ο μαστικός αδένας αποτελείται από τις κυψελίδες, τους λοβούς, οι οποίοι αποτελούνται από πολλά λοβία και τους γαλακτοφόρους πόρους. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το σώμα προετοιμάζεται για την παραγωγή γάλακτος. Το μέγεθος των μαστών σιγά-σιγά αυξάνεται. Η θηλή γίνεται μεγαλύτερη και η θηλαία άλως γίνεται σκουρότερη και μεγαλύτερη. Η παραγωγή μητρικού γάλακτος ξεκινάει, είτε έχετε σκοπό να θηλάσετε είτε όχι, μετά την έξοδο του πλακούντα και με τη συνέργεια ορμονών. 9

Μητρικός Θηλασμός Να θυμάστε ότι όσο περισσότερο θηλάζει το μωρό σας, τόσο περισσότερο γάλα θα παραχθεί.το γάλα παράγεται την ώρα του θηλασμού. Το μέγεθος του μαστού, δεν σχετίζεται με την ικανότητα παραγωγής γάλακτος. 10 Το πρωτόγαλα Το πύαρ, το πρωτόγαλα, παράγεται τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό και είναι το πρώτο γάλα που παίρνει το μωρό. Η αξία του είναι μοναδική. Η φύση προνοεί ώστε παρόλο που είναι λίγο σε ποσότητα, να είναι επαρκές, αφού περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για τις πρώτες μέρες της ζωή του. Την τρίτη ημέρα μετά τον τοκετό παράγεται το μεταβατικό γάλα και την έβδομη έως την δέκατη περίπου ημέρα, παράγεται το ώριμο γάλα. Στην αρχή του θηλασμού το γάλα είναι λεπτόρρευστο, ενώ το γάλα που παράγεται στο τέλος του θηλασμού είναι πλουσιότερο σε λίπος και συνεπώς σε θερμίδες.

Οδηγίες για επιτυχή μητρικό θηλασμό Περιβάλλον Το υποστηρικτικό περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό για την επιτυχία του θηλασμού. Γι αυτό καθίστε κάπου αναπαυτικά, φροντίστε η ατμόσφαιρα στο χώρο που θα θηλάσετε να είναι ήρεμη, ευχάριστη και έχετε στραμένη τη προσοχή σας στο μωρό σας. Άγχος και κούραση είναι ανασταλτικοί παράγοντες για την ικανοποιητική παραγωγή γάλακτος. Φροντίστε να μην φοράτε πολλά ρούχα, ούτε εσείς ούτε το μωρό σας. Όταν το μωρό ακουμπά επάνω σας, σας μυρίζει, ακούει τους κτύπους της καρδιάς σας, νοιώθει οτι του προσφέρετε αγάπη, στοργή, ασφάλεια και έτσι ο θηλασμός γίνεται πιο αποτελεσματικός. Πόσο συχνά πρέπει να θηλάζετε Αφήστε το μωρό σας να θηλάζει όποτε και όσο θέλει. Κατά μέσο όρο ένα νεογέννητο θηλάζει 8-12 φορές το 24ωρο. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, το μωρό σας κατά διαστήματα θα σταματάει να κάνει θηλαστικές κινήσεις. Αφήστε το να ξεκουραστεί, μην ανησυχείτε. Σε λίγο θα ξεκινήσει να θηλάζει πάλι. Προετοιμασία για το Θηλασμό Φροντίστε για την καθημερινή υγιεινή του σώματος σας και σαπουνίζετε τα χέρια σας πριν από κάθε θηλασμό. Πλένετε το στήθος με σκέτο χλιαρό νερό, αποφεύγοντας τη συχνή χρήση σαπουνιού και αντισηπτικών τα οποία αφαιρούν τη φυσική λιπαρότητα, ξηραίνουν το στήθος με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ραγάδες. Όταν το μωρό ακουμπά επάνω σας, σας μυρίζει, ακούει τους κτύπους της καρδιάς σας, νοιώθει ότι του προσφέρετε αγάπη, στοργή, ασφάλεια και έτσι ο θηλασμός γίνεται πιο αποτελεσματικός. 11

ΠΩΣ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΤΕ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ 1 Βάλτε το μωρό σας να θηλάσει πριν αποδιοργανωθεί κλαίγοντας. Τα πρώτα σημάδια πείνας θα σας καθοδηγήσουν (το μωρό «τρώει» τα χεράκια του, ανοιγοκλείνει τα ματάκια του, μουρμουρίζει χαρακτηριστικά). Χρησιμοποιήστε τη θηλή για να γαργαλίσετε το κάτω χείλος του μωρού, έτσι ώστε να το κάνετε να ανοίξει καλά το στόμα του. 2 3 12 Μόλις το μωρό ανοίξει καλά το στόμα του, προσφέρετέ του το μαστό σας. Πρέπει να εξασφαλίσετε ότι το μωρό θηλάζει τη θηλαία άλω και όχι τη θηλή σας. Οδηγείστε το μωρό προς το στήθος και όχι το στήθος προς το μωρό.

Οδηγίες για επιτυχή μητρικό θηλασμό 4 Το μωρό μπορεί να μην τα καταφέρνει πάντα να θηλάζει σωστά. Σ αυτήν την περίπτωση απομακρύνετέ το απαλά από το στήθος σας, γλιστρώντας ένα δάκτυλο σας ανάμεσα στο στήθος και τη γωνία του στόματος του και προσπαθήστε ξανά. Το μωρό σας θηλάζει αποτελεσματικά όταν: εν πονάτε κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Κάθεται ήσυχο στο στήθος σας. Κάνει ρυθμικές θηλαστικές κινήσεις. Το κάτω χείλος του είναι γυρισμένο προς τα έξω. Το πηγούνι του ακουμπάει στο στήθος σας. Ένα τμήμα της θηλαίας άλω προβάλλει από το άνω χείλος του μωρού. Το μωρό μαθαίνει, με τη δική σας όμως καθοδήγηση. 13

ΘΕΣΗ ΘΗΛΑΣΜΟΥ - ΣΤΑΣΗ ΜΩΡΟΥ 14 Η σωστή θέση για το μωρό είναι: Ξαπλωμένο στο πλάι με το στομάχι του να βρίσκεται στο ίδιο ύψος με το δικό σας. Γυρισμένο προς το στήθος σας και το στόμα του να είναι στο ίδιο ύψος με τη θηλή. Η άκρη της μύτη του και το πηγούνι του να ακουμπούν το στήθος σας κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Με το ένα χέρι κρατάτε το στήθος από κάτω, ενώ με το άλλο χέρι κρατάτε το μωρό σας. Στηρίξετε τους αγκώνες σας και φροντίστε οι ωμοί σας να είναι χαλαροί.

Οδηγίες για επιτυχή μητρικό θηλασμό Θηλάστε το μωρό σας σε μία από τις προτεινόμενες στάσεις θηλασμού που θα σας κάνει να νιώθετε άνετα. Θηλασμός σε καθιστή θέση Κλασικό κράτημα. Τοποθετείστε το μωρό στην αγκαλιά σας στηρίζοντας το κεφάλι του στον αγκώνα σας και το κορμάκι του στον βραχίονα σας. Με το άλλο χέρι κρατήστε το μαστό σας τοποθετώντας τα τέσσερα δάχτυλα στο κάτω μέρος του μαστού και τον αντιχείρα στο πάνω μέρος, πάνω από τη θηλαία άλω. Στηρίξετε το μωρό σας με το αριστερό χέρι, κρατήστε το μαστό σας με το δεξί χέρι και αντίστροφα. Κράτημα κάτω από τη μασχαλη Κρατήστε το μωρό κάτω από τη μασχάλη, στηρίξετε το σώμα του με τον πήχη του χεριού σας στο ύψος της μασχάλης και το κεφάλι του με το χέρι σας σε τέτοια θέση ώστε να τοποθετηθεί το μωρό στο ύψος του μαστού. Θηλάστε έτσι κρατώντας το μωρό σας, πότε κάτω από την δεξιά μασχάλη και πότε κάτω από την αριστερή μασχάλη. Θηλασμός στο πλάι Θηλάστε ξαπλωμένη σε πλαγιαστή θέση στο κρεβάτι, με το μωρό σας γυρισμένο και αυτό στο πλάι. Η θέση αυτή προτείνεται όταν θέλετε να χαλαρώσετε. 15

Οδηγίες για επιτυχή μητρικό θηλασμό ίδυμα Είναι δυνατόν να επιτευχθεί αποκλειστικά μητρικό θηλασμός. Μπορείτε μάλιστα αν σας βολεύει να τα θηλάζετε συγχρόνως. Ένας τρόπος είναι πάνω σε δύο μαξιλάρια να τα κρατάτε με τα πόδια τους προς τη μασχάλη σας και με τα χέρια σας να υποστηρίζετε τα κεφαλάκια τους. Εάν δεν τα καταφέρετε θηλάστε πρώτα το ένα και μετά το άλλο, διαθέτοντας ένα μαστό για το κάθε μωρό. ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟ 16

Το μωρό θηλάζει περίπου 8-12 φορές το 24ωρο. Ρέψιμο Μετά το τέλος του θηλασμού κρατήστε το μωρό σας σε όρθια θέση για λίγα λεπτά για να το βοηθήσετε να ρευτεί, ώστε να διαφύγει ο τυχόν αέρας που έχει καταπιεί. Φροντίδα θηλών Μετά το θηλασμό δεν χρειάζεται να πλένετε το στήθος σας, ρίξτε μερικές σταγόνες μητρικού γάλακτος στις θηλές, αφήστε για λίγα λεπτά το μαστό χωρίς στηθόδεσμο να στεγνώσει και να αναπνεύσει. Πώς Θα καταλάβετε οτι το μωρό σας χορταίνει Το μωρό θηλάζει περίπου 8-12 φορές το 24ωρο. Μετά το θηλασμό θα νοιώθετε το στήθος σας να είναι μαλακό. Επίσης θα του αλλάζετε περίπου 6-8 πάνες την ημέρα. Το μωρό όταν θηλάζει αποτελεσματικά θα ανακτήσει το βάρος της γέννησης του, 2 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Το βάρος του πρεπει να αυξάνεται σταθερά, ελέγχοντας το μια φορά την εβδομάδα. Εάν το μητρικό γάλα φαίνεται να μην ικανοποιεί τις ανάγκες του μωρού, μην βιαστείτε να δώσετε ξένο γάλα. συνεχίστε την προσπάθεια θηλάζοντας το μωρό πιο συχνά. Το πρόβλημα είναι συνήθως παροδικό, διότι τα συχνά και ακατάπαυστα γεύματα τακτοποιούνται περίπου τις έξι πρώτες εβδομάδες που είναι χρόνος προσαρμογής, τόσο για το μωρό σας, όσο και για εσάς. Σύντομα το μωρό σας θα κανονίσει μόνο του τα γεύματα του. 17

Συχνά προβλήματα Αντιμετώπιση 18 Επίπεδες-εισέχουσες θηλές Στις περισσότερες περιπτώσεις ο θηλασμός είναι δυνατός με την σωστή τοποθέτηση του μωρού στο στήθος. Όπως προαναφέρθηκε, το μωρό δεν θηλάζει από τη θηλή, αλλά από τη θηλαία άλω. Ερεθισμένες θηλές Ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών που θηλάζουν έχουν ερεθισμένες θηλές. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί το μωρό είναι πολύ ώρα στο μαστό, αλλά επειδή το μωρό δεν είναι σωστά τοποθετημένο στο στήθος, ώστε να θηλάζει την θηλαία άλω και όχι την θηλή. Πρόληψη ερεθισμού των θηλών. Φροντίστε να έχετε σωστή στάση κατά τη διάρκεια του θηλασμού ώστε το μωρό να μπορεί να πιάνει σωστά τη θηλαία άλω. Απομακρύνετε το μωρό από το στήθος σας όταν πονάτε ή όταν το μωρό δεν θηλάζει σωστά. Μην χρησιμοποιείτε σαπούνι, οινόπνευμα ή άλλα αντισηπτικά. ιατηρείτε στις θηλές σας στεγνές, επιτρέποντας στο δέρμα να αναπνέει. Αντιμετώπιση ερεθισμένων θηλών. Περιορίστε το θηλασμό από την θηλή που έχει ερεθιστεί. Κάνετε μασάζ στο στήθος σας την ώρα που θηλάζετε διευκολύνοντας έτσι τη ροή του γάλακτος. Το μητρικό γάλα έχει απολυμαντικές και θεραπευτικές ιδιότητες γι αυτό στο τέλος του θηλασμού βγάλτε λίγο γάλα με το χέρι σας και αλείψτε το γύρω-γύρω από τη θηλή σας. Αφήστε το στήθος σας για λίγα λεπτά χωρίς στηθόδεσμο ελεύθερο να στεγνώσει.

Υπερφόρτωση Μαστού Εμφανίζεται όταν το μωρό σας δεν πίνει αρκετό γάλα και αισθάνεστε το στήθος σας σκληρό και ζεστό. Μπορείτε να εμποδίσετε την υπερφόρτωση θηλάζoντας το μωρό σας πιο συχνά. Μαστίτιδα Προκαλείται όταν δεν εφαρμόζονται οι κανόνες υγιεινής, όταν δεν αδειάζει ο μαστός και όταν δημιουργούνται ραγάδες. Ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών που θηλάζουν έχουν ερεθισμένες θηλές. Αυτό συμβαίνει επειδή το μωρό δεν είναι σωστά τοποθετημένο στο στήθος. Συμπτώματα: Υψηλός πυρετός (39-40 ο C), μαστός επώδυνος, θερμός και κόκκινος, κακουχία, ταχυσφυγμία, κρυάδες, πονοκέφαλος, πόνος στις αρθρώσεις. Τι πρέπει να κάνετε: Συνεχίζετε να θηλάζετε. Η λοίμωξη έχει προσβάλει τα μαλακά μόρια του μαστού σας και όχι το γάλα. Κάντε ένα ζεστό μπάνιο πριν θηλάσετε. Φροντίστε να βγάζετε γάλα όταν αισθάνεστε το στήθος σας πιο βαρύ. Παρακολουθείτε τη θερμοκρασία σας. Επικοινωνήστε με το γιατρό σας εάν δεν υποχωρήσουν τα συμπτώματα. 19

Συχνά προβλήματα Αντιμετώπιση ΜΑΣΑΖ ΤΟΥ ΣΤΗΘΟΥΣ Το μασάζ στη περίπτωση υπερφόρτωσης σας βοηθά ώστε να αποσυμφωρηθεί ο μαστός και να αρχίσει το γάλα να ρέει. Πρέπει να γίνεται με ήπιες απαλές κινήσεις και να μην καταπονείται ο μαστικός αδένας. Επίσης, τα χέρια σας πρέπει να είναι πολύ καλά πλυμμένα πριν από το μασάζ. Ο ΗΓΙΕΣ 20 Τοποθετείστε τα χέρια σας οριζόντια ανάμεσα στο μαστό και κινείστε τα πίσω και μπροστά όπως φαίνεται στην εικόνα. Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία τοποθετώντας τώρα τα χέρια σας κατακόρυφα. Με το ένα χέρι κρατείστε το μαστό. Με τις άκρες των δακτύλων του άλλου χεριού τοποθετημένες στο μαστό ξεκινήστε να κάνετε ήπιες κυκλικές κινήσεις από τη βάση του μαστού προς τη θηλή, μετακινώντας τις άκρες των δακτύλων 2-3 εκατοστά κάθε φορά, μέχρι να κάνετε μασάζ σε όλο το μαστό.

Βοηθήστε να κατέβει και να ρέει το γάλα χρησιμοποιώντας τα δάχτυλά σας, χαϊδεύοντας απαλά το μαστό από τη βάση της θηλαίας άλω μέχρι την θηλή. Το επόμενο βήμα είναι να βγάλετε το γάλα. Με το χέρι σας πιάστε το στήθος. Τοποθετείστε το δείκτη και τον αντιχείρα πίσω από την άλω (όπως φαίνεται στην εικόνα) και πιέστε ελαφρά προς την κατεύθυνση του θώρακα. Έπειτα πιέστε ελαφριά τη θηλαία άλω κοντά στη θηλή με τον αντίχειρα και τον δείκτη για να αρχίσει να ρέει το γάλα. Μετά το μασάζ μπορείτε να βγάλετε το γάλα χρησιμοποιώντας και θήλαστρο. Το μασάζ πρέπει να γίνεται με ήπιες απαλές κινήσεις και να μην καταπονείται ο μαστικός αδένας. Επίσης, τα χέρια σας πρέπει να είναι πολύ καλά πλυμμένα. 21

ιατροφή κατά τη διάρκεια του θηλασμού Καλύψτε τις ημερήσιες ανάγκες σας σε λευκώματα, λίπη, υδατάνθρακες και βιταμίνες ακολουθώντας υγιεινό τρόπο διατροφής. Αποφύγετε τις τροφές που έχουν πολλές θερμίδες, χωρίς άλλη ιδιαίτερη διατροφική αξία. 22 Προσοχή Να αποφεύγετε δύσπεπτα φαγητά, με έντονη γεύση και οσμή γιατί μπορεί να προκαλέσουν πεπτικές διαταραχές τόσο σε εσάς όσο και στο μωρό σας. Να αποφεύγετε την καφεΐνη, η οποία μπορεί να προκαλέσει ευερεθιστότητα στο μωρό. Όσον αφορά στο αλκοόλ, επιτρέπεται να πίνετε μετά το θηλασμό ένα ποτήρι κρασί ή μπύρα. εν επιτρέπεται το κάπνισμα. Εάν χρειαστεί να πάρετε φάρμακα, συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας. Μην ξεχνάτε ότι κατά τη διάρκεια του θηλασμού τα μωρά αποκτούν διατροφικές συνήθειες. Άλλες ραστηριότητες Μπορείτε να κάνετε ήπια γυμναστική όσο θηλάζετε. Φροντίστε να κοιμάστε, όταν κοιμάται το μωρό σας.η ξεκούραση και η καλή ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντική για την εδραίωση και διατήρηση του θηλασμού. Μη διστάζετε να ζητάτε τη βοήθεια και υποστήριξη του συντρόφου σας και των προσφιλών σας προσώπων, την έχετε ανάγκη.

Θηλασμός και επιστροφή στην εργασία ημιουργείστε τη δικής σας τράπεζα γάλακτος Μπορείτε να αρχίσετε σταδιακά την συλλογή μητρικού γάλακτος λίγο καιρό πριν επανέλθετε στην εργασία σας. Το άτομο που θα φροντίσει το μωρό σας κατά την απουσία σας θα μπορεί να το ταΐζει με το δικό σας γάλα. Η διαδικασία είναι απλή. Όλα τα απαραίτητα: μπιμπερόν θηλάστρου, πλαστικά μπιμπερόν και πώματα, που είναι αναγκαία για τη συλλογή του μητρικού γάλακτος πρέπει να είναι αποστειρωμένα. Πριν γίνει αυτό πρέπει να τα πλύνετε με ζεστό νερό και απορρυπαντικό πιάτων και να τα ξεπλύνετε καλά με μπόλικο νερό. Όλα τα απαραίτητα: μπιμπερόν θηλάστρου, πλαστικά μπιμπερόν και πώματα, που είναι αναγκαία για τη συλλογή του μητρικού γάλακτος πρέπει να είναι αποστειρωμένα. Η αποστείρωση μπορεί να γίνεται με ηλεκτρικό αποστειρωτή ατμού ή με την κλασσική μέθοδο του βρασμού. Η άλμεξη του γάλακτος μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας θήλαστρο ή με το χέρι. Μετά την άλμεξή του, τοποθετήστε το σε αποστειρωμένα πλαστικά δοχεία, ειδικά για τη φύλαξη του γάλακτος και διατηρήστε το στο ψυγείο για ένα 24ωρο ή στην κατάψυξη για τρεις μήνες. Βγάζετε το γάλα από το ψυγείο, το αφήνετε σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για 15 περίπου λεπτά και το ζεσταίνετε σε θερμοκρασία 37 ο C σε μπεν μαρι ή θερμαντήρα πριν το δώσετε το μωρό σας. Το γάλα αποψύχεται πριν δοθεί στο μωρό με φυσικό τρόπο, όχι στο φούρνο μικροκυμάτων και ζεσταίνετε σε μπέν μάρι ή σε θερμαντήρα στους 37 ο C. 23

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Breastfeeding 2001, Part I, The Evidence for Breastfeeding Pediatr Clin North Am 2001; Volume 48(1). Breastfeeding 2001, Part II, Τhe Management of Breastfeeding Pediatr Clin North Am 2001; Volume 48(2). World Health Organization, United Children s Fund: Global strategy for breastfeeding, WHO, Geneva 2003. World Health Organization, United Children s Fund, US Agency for International Development Authority: Innocenti Declaration οn the Protection, Promotion and Support of Breastfeeding. New York, UNICEF, Nutrition Section, 1990. World Health Organization, International Code of Marketing of Breast-Milk Substitutes: Geneva, WHO, 1981. World Health Organization, Family and Reproductive Health, Division of Child Health and Development: Evidence for the Ten Steps to Successful Breastfeeding. Publication # WHO/CHD/ 98.9. Geneva, WHO, 1998. Θ. Ζάχου, Μητρικός Θηλασμός στην Ελλάδα. Τι έχει γίνει-μελλοντικές πρωτοβουλίες, Παιδιατρική 2001 Mαρία Αδαμαντία Μαλλιαρού, Οδηγίες για την προώθηση του Μητρικού Θηλασμού. 24 ΙΑ ΙΚΤΥΟ UNICEF www.unicef.org/nutrition/index_breastfeeding.html και επίσης www.unicef.org/ffl/04/ World Alliance for Breastfeeding Action www.waba.org.my Η επίσημη ιστοσελίδα της WABA με πληροφόρηση για τις εκστρατείες προώθησης του μητρικού θηλασμού. International Baby Food Action Network www.ibfan.org La Leche League International www.llli.org Σταθερός σύμμαχος στις προσπάθειες για τη σωστή διατροφή των βρεφών διεθνώς. International Lactation Consultant Association www.iblce.org Παγκόσμιο δίκτυο επαγγελματιών του μητρικού θηλασμού. Academy of Breastfeeding Medicine www.bfmed.org Παγκόσμιος συνασπισμός ιατρών αφιερωμένος στην προώθηση του μητρικού θηλασμού. inkages Project www.linkagesproject.org Παγκόσμιο πρόγραμμα για τη βελτίωση της διατροφής των βρεφών και των μικρών παιδιών.

Πληροφορίες Πριν την έξοδό σας από το μαιευτήριο θα ήταν καλό να γνωρίζετε: Πότε το μωρό θέλει να θηλάσει Πώς να τοποθετείτε το μωρό σωστά στο στήθος και να μην πονάτε κατά τη διάρκεια του θηλασμού Να επιλέγετε μια στάση θηλασμού, η οποία να είναι αναπαυτική για εσάς Πότε το μωρό χορταίνει και αν η ποσότητα είναι επαρκής Τον τρόπο άλμεξης του γάλακτος με το χέρι ή με το θήλαστρο Τη σωστή διαδικασία συλλογής και διατήρησης του γάλακτος Μερικές πληροφορίες για το μηχανισμό παραγωγής γάλακτος Πότε πρέπει να καλέσετε τον παιδίατρο ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ Για οποιαδήποτε απορία σας, μπορείτε να μας καλέσετε στην ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας ή να επισκεφθείτε την Κλινική μας. Τηλέφωνο επικοινωνίας 210 6184000, διαθέσιμο όλο το 24ωρο