«Σ Π Α Ρ Τ Α Κ Ο Σ» ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Δ.Ε.Η. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ε.Η.Ε.) Βασ. Κων/νου 4 (1ος Όροφος) Τ.Κ. 50200 Πτολεμαϊδα Τηλέφωνα : 24630 21211 21212 54251 Φαξ.. 2463021213 Κοζάνη:2461029802, Φλώρινα:2385045648 www.spartakos-dei.gr psen@otenet.gr, info@spartakos dei.gr 3 Νοεμβρίου 2007 ΗΜΕΡΙΔΑ: ΟΙ ΛΙΓΝΙΤΕΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ Αγαπητοί συνάδελφοι Σας καλωσορίζω στην πόλη της Πτολεμαϊδας, στην πόλη που το όνομά της έγινε συνώνυμο με την Ενεργειακή Καρδιά της Ελλάδας. Η παρουσία όλων σας τιμά ιδιαίτερα το Σωματείο ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ, το σύνολο των εργαζόμενων στην ΔΕΗ Α.Ε αλλά και τους κατοίκους στο λεκανοπέδιο Κοζάνης Πτολεμαϊδας Αμυνταίου Φλώρινας και γι αυτό θα ήθελα να εκφράσω τις θερμότερες ευχαριστίες μου. Η συζήτηση που θα γίνει σήμερα είναι η συνέχεια των συζητήσεων για ένα σοβαρότατο θέμα το οποίο προβληματίζει και απασχολεί ήδη έντονα την Κυβέρνηση, την Διοίκηση της ΔΕΗ Α.Ε, τους εργαζόμενους της επιχείρησης, την τοπική κοινωνία και όλους τους καταναλωτές της χώρας. Ουσιαστικά, πρόκειται για το παρών αλλά πολύ περισσότερο, για το μέλλον της Ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα. Πέρασαν 82 χρόνια από τις 26 Νοεμβρίου του 1925 όταν ο Γιώργος Παυλίδης και ο Κώστας Αδαμόπουλος κατέθεσαν αίτηση στην Επιθεώρηση Μεταλλείων Β. Ελλάδος για οριστική παραχώρηση Ορυχείου Λιγνίτη στη θέση Δουρουτλάρ Καϊλαρίων του Ν. Κοζάνης δηλαδή το σημερινό Δημοτικό Διαμέρισμα Προαστίου του Δ. Πτολεμαϊδας. Από τότε μέχρι και σήμερα οι απόψεις για το μέγεθος και την ποιότητα της συνεισφοράς της εκμετάλλευσης των λιγνιτών στην ανάπτυξη της περιοχής γενικότερα στην Ελληνική οικονομία, δεν συμπίπτανε πάντοτε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι ισχυρές πιέσεις που δεχόταν ο Ιωάννης Ζίγδης (Πρόεδρος εν έτη 1946 της επιτροπής για το «Σχέδιο Αξιοποιήσεως Πλουτοπαραγωγικών Πόρων Ελλάδας» ) προκειμένου να πιστοποιήσει ότι τα αποθέματα λιγνιτών είναι πολύ πιο μικρά και δεν είναι δυνατή και συμφέρουσα η αξιοποίησή τους για ενεργειακούς σκοπούς. Στον πρόλογο του βιβλίου του Αιμίλιου Μπούσιου με τίτλο «Η ιστορία της ΛΙΠΤΟΛ» ο Υπουργός κ. Μιχάλης Παπακωνσταντίνου γράφει χαρακτηριστικά «Είχα παρακολουθήσει από τα θεωρεία της Βουλής την πραγματικά μνημειώδη αγόρευση του Γιάννη Ζίγδη για τους λιγνίτες μας, βρισκόμενος στην Αθήνα με την επιτροπή που είχαμε συστήσει προσπαθώντας να πείσουμε την μακρινή Αθήνα για την ωφέλεια για όλη την Ελλάδα από την αξιοποίηση των λιγνιτών της Πτολεμαϊδας». 1
Σίγουρα, η απόφαση από την Πολιτεία για συστηματική εκμετάλλευση των λιγνιτών στην ηλεκτροπαραγωγή, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς, στην Ελληνική Βιομηχανία που σφράγισε με ανεξίτηλο τρόπο ολόκληρη την οικονομία τη περιοχής αλλά και της χώρας. Για πενήντα και πλέον χρόνια οι Έλληνες καταναλωτές απολαμβάνουν το πολυτιμότερο ίσως αγαθό, το ηλεκτρικό ρεύμα, με τις χαμηλότερες τιμές σε ολόκληρη την Ευρώπη και μάλιστα με προβλέψιμα οικονομικά μεγέθη. Από την άλλη πλευρά, η ΡΑΕ στα πλαίσια των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απελευθέρωση της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας έδωσε κατά καιρούς στους επίδοξους επενδυτές άδειες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος ισχύος 4.000 MW. Παρά το γεγονός όμως ότι έχουν περάσει 7 χρόνια από την έκδοση των αδειών αυτών κανένας ιδιώτης δεν προχώρησε μέχρι τώρα στις επενδύσεις αυτές γιατί οι παραγόμενες κιλοβατώρες θα ήταν ακριβότερες από αυτές που πληρώνει ο καταναλωτής στη ΔΕΗ. Η λύση για να πραγματοποιηθούν αυτές οι επενδύσεις προϋποθέτουν αύξηση στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 30-40%. Τον ισχυρισμό μου αυτό αποδεικνύει το γεγονός ότι η μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας των ΕΛΠΕ στην Θεσσαλονίκη με καύσιμο το Φυσικό Αέριο, καθώς και οποιαδήποτε μονάδα άλλου παραγωγού δεν ενδιαφέρονται για το που θα βρουν πελάτες, αφού πουλούν την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια στη ΔΕΗ εκμεταλλευόμενοι τον απαράδεκτο τρόπο υπολογισμού της Οριακής Τιμής του Συστήματος (Ο.Τ.Σ.) Επιπρόσθετα η μονάδα του ομίλου Μυτιληναίου στον Άγιο Γεώργιο Βιωτοίας παρότι είναι έτοιμη εδώ και μερικές βδομάδες δεν λειτουργεί για αυτοπαραγωγή αφού είναι γνωστό ότι ο όμιλος αναμένει αλλαγή αδείας σε συμπαραγωγός και τότε θα μας πουλά το ρεύμα ακριβά για να το αγοράσει από εμάς με το γνωστό τιμολόγιο Α 150, με τις γνωστές συνέπειες. Είναι αυταπόδεικτο λοιπόν ότι ο Ελληνικός λιγνίτης είναι το ανταγωνιστικότερο καύσιμο από όλα τα μη ανανεώσιμα, παρά το ότι οι μελέτες -επικαλούμενες τις εκπομπές CO2- προσπαθούν να τον εμφανίσουν μη ανταγωνιστικό όταν στην Ελλάδα, που ήταν από τις πρώτες χώρες που συνυπέγραψαν τη συμφωνία του ΚΥΟΤΟ, οι συνολικές εκπομπές CO2 δεν ξεπερνούν το 0,3% των παγκόσμιων εκλύσεων την στιγμή μάλιστα που οι ΗΠΑ π.χ που δεν υπέγραψαν το πρωτόκολλο, συμμετέχουν στις εκπομπές CO2 με ποσοστό μεγαλύτερο του 25%. Άλλωστε, σήμερα υπάρχουν σύγχρονες τεχνολογίες καύσης που μειώνουν αυτές τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και δημιουργούν καλύτερες συνθήκες. Αυτό είναι κάτι που επιβάλλεται να γίνει και στην περιοχή μας, το χρειάζονται οι πολίτες της, το ζητούν επανειλημμένα με την πεποίθηση ότι τα βελτιωθεί η υπάρχουσα κατάσταση και θα αποκτήσει ποιοτικά χαρακτηριστικά η ζωή τους. ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περίπου το 60% της συνολικής παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, παράγεται στα εργοστάσια του ΛΚΔΜ χρησιμοποιώντας σαν πρώτη ύλη το εθνικό μας καύσιμο, το λιγνίτη. Η προσφορά αυτή της περιοχής έγινε και γίνεται με μεγάλο κόστος. Κόστος που αφορά: Την σταδιακή εξάντληση ενός μη ανανεώσιμου φυσικού πόρου Την αλλοίωση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος Την υγεία και πολλές φορές τη ζωή των εργαζομένων. Το Κράτος και η ΔΕΗ πρέπει να κατανοήσουν ότι χρωστάνε πολλά περισσότερα απ όσα μέχρι τώρα έχουν δώσει στην περιοχή και στους κατοίκους της. 2
Το θετικό κλίμα των πρώτων χρόνων λειτουργίας της ΔΕΗ μετατρέπεται σε εχθρικό!!! Σήμερα τίθεται όσο ποτέ άλλοτε το ζήτημα των σχέσεων της ΔΕΗ με την τοπική κοινωνία. Ποιος είναι ο σχεδιασμός της ΔΕΗ Α.Ε. και του Κράτους για την περιοχή και Ποιος ο σχεδιασμός της περιοχής. Τι διεκδικούμε απέναντι στη ΔΕΗ και το Κράτος; ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ Ο Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός, για τη χώρα, που κατατέθηκε πρόσφατα από τον τέως Υπουργό Ανάπτυξης κ. Σιούφα, στον Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησης και μέρους του οποίου φαίνεται να είναι και η μελέτη του Μακροχρόνιου Σχεδιασμού της ΔΕΗ που συνέταξε για λογαριασμό της ο Γερμανικός Οίκος Συμβούλων BOOZ ALLEN HAMILTON, αποτελούν στρατηγικές που βρίσκουν αντίθετο το σωματείο, την τοπική κοινωνία, φορείς και παράγοντες του τόπου καθώς η μελέτη προβλέπει: Το σπάσιμο της ενιαίας καθετοποιημένης ΔΕΗ Α.Ε Τη δημιουργία 6 διαφορετικών θυγατρικών Α.Ε με στόχο το ευκολότερο ξεπούλημα των κερδοφόρων κομματιών της επιχείρησης, στα ιδιωτικά συμφέροντα. Την αποδυνάμωση του ασφαλιστικού μας φορέα αφού είναι γνωστό σε όλους ότι με το άρθρο 34 του Ν 2773 η περιουσία του ΟΑΠ ΔΕΗ είναι ενσωματωμένη στην περιουσία της ΔΕΗ. Την κατάργηση των ΣΣΕ και των εργασιακών σχέσεων εντάσσοντας τις επιχειρήσεις αυτές στο Ν 3429 περί ζημιογόνων ΔΕΚΟ. Προβλέπει επίσης μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη στο 7% το 2020 ή στο 23% στο πιο αισιόδοξο σενάριο, απαξιώνοντας το Εθνικό μας καύσιμο και την περιοχή. Αντικαθιστά το σύνολο των παλαιών μονάδων συνολικής ισχύος 3.200 MW ενώ δεν προβλέπει καμία νέα ένταξη MW στο σύστημα με αποτέλεσμα η συνολική συμμετοχή της ΔΕΗ στο μερίδιο αγοράς να πέσει από το 80% στο 42%, στην καλύτερη περίπτωση ή στο 28% που αποτελεί και το χειρότερο σενάριο. Μας προβληματίζει έντονα το γεγονός ότι η μελέτη πάνω στην οποία μάλιστα στηρίζεται και ο Ενεργειακός Σχεδιασμός- θεωρεί ότι η τιμή του λιθάνθρακα θα βαίνει μειούμενη όταν γνωρίζουμε ότι σε διάστημα μόλις 4 ων μηνών η τιμή του από 60 δολάρια ο τόνος, σήμερα έχει φθάσει στα 105. Τον προβληματισμό μας αυτό ενισχύει η από τις 18 Οκτωβρίου καταγγελία από την Elinoil της σύμβασής της με τη ΔΕΗ που αφορούσε στην προμήθεια 300.000 τόνων λιθάνθρακα. Η Elinoil προχώρησε στην ενέργεια αυτή καθώς η απροσδόκητα μεγάλη αύξηση της τιμής του υλικού αυτού παγκοσμίως κατέστησε τους όρους της σύμβασης αυτής εξαιρετικά επαχθείς για την εταιρεία. 3
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ιδιαίτερα για την περιοχή μας δε μπορεί παρά να δημιουργεί έντονο προβληματισμό το μέρος της μελέτης που προβλέπει το κλείσιμο παραγωγικών μονάδων, όπως του ΑΗΣ Καρδιάς αφού, ακόμα και με τα στοιχεία της μελέτης που εμείς αμφισβητούμε, είναι ανταγωνιστικότερος. Θεωρούμε ανακριβές και επικίνδυνο το σημείο του σχεδιασμού που αναφέρεται στη δημιουργία 2 ης Μονάδας 450MW στη Φλώρινα (ΑΗΣ Μελίτης ΙΙ) και μίας μονάδας στην Πτολεμαϊδα από 250-450 MW (υπό την προϋπόθεση ότι η Μονάδα θα αναπτυχθεί σε έκταση που ανήκε στη ΔΕΗ και δε θα απαιτηθούν εκτεταμένες εργασίες χωματουργικών διαμορφώσεων), αφού δεν περιγράφονται οι μονάδες που θα αποσυρθούν από το δίκτυο, όπως ο Νόμος 3175 ορίζει. Είμαστε αντίθετοι στην απόσυρση μονάδων συνολικής ισχύος 1563 MW από την περιοχή για τη δημιουργία μονάδων, με εισαγόμενα καύσιμα, στα λιμάνια της Νότιας Ελλάδας γιατί με τον τρόπο αυτό μετατοπίζεται η Ενεργειακή καρδιά και εγκαταλείπεται η περιοχή αφού η απώλεια λιγνιτικών MW σημαίνει: απώλεια θέσεων εργασίας αποβιομηχάνιση της περιοχής οικονομικό μαρασμό, παρακμή και αστυφιλία μετατρέποντας την περιοχή σε Μαντούδι της Δ. Μακεδονίας. Με δεδομένο ότι τα αποθέματα του θησαυρού που λέγεται λιγνίτης μπορούν να τον κρατήσουν στον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην ηλεκτροπαραγωγή, θεωρούμε ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε: στη δημιουργία σύγχρονης μονάδας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, υψηλού βαθμού απόδοσης, που θα συμβάλλει και στη μείωση των εκπομπών Co2 στην Πτολεμαϊδα σε αντικατάσταση του ρυπογόνου ΑΗΣ Πτολεμαϊδας. στην κατασκευή 2 ης επενδυτικής μονάδας στη Φλώρινα στην διάνοιξη νέων ορυχείων (Νοτιοδυτικό πεδίο ορυχείου Καρδιάς, Κομνηνά, Λακκιά) κλπ με τις απαραίτητες προϋποθέσεις που προκύπτουν από το Εθνικό και Κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο. στην αναβάθμιση πάγιου και βοηθητικού εξοπλισμού στα ορυχεία με στόχο την ορθολογική εξόρυξη του λιγνίτη στην άμεση πρόσληψη τεχνικού προσωπικού με δεδομένες τις ελλείψεις που υπάρχουν στην ενίσχυση των έργων κοινωνικής ανταπόδοσης για την καλύτερη αποδοχή της κοινωνίας για περιβαλλοντικά ζητήματα (αποκαταστάσεις και επαναπόδοση εδαφών στην τοπική κοινωνία) στις απαραίτητες επενδύσεις στους σταθμούς παραγωγής για τη μείωση των ρύπων (φίλτρα, αποθείωση κλπ) και τέλος, στη συγκρότηση κοινού λόγου των φορέων της περιοχής και της ΔΕΗ Α.Ε για τη διαμόρφωση νέας στρατηγικής με στόχο καλύτερα αποτελέσματα. 4
Άλλωστε η δημιουργία Συντονιστικού Οργάνου από την Ν.Α Κοζάνης για Σύμφωνο Συνεργασίας- Συνύπαρξης ΔΕΗ Α.Ε και Τοπικής Κοινωνίας μέλος του οποίου έχω την τιμή να είμαι μέλος εκπροσωπώντας τους εργαζόμενους, έχει υποχρέωση να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Κυρίες και κύριοι Οι λιγνίτες της Δυτικής Μακεδονίας δεν αποτελούν απλά τον Εθνικό πλούτο της χώρας, τον μαύρο χρυσό της ενεργειακής γης. Είναι το ορυκτό που καλλιέργησε την φιλοσοφία και την κουλτούρα ενός ολάκερου τόπου ο οποίος και οφείλει την ανάπτυξή του σε αυτό αλλά και που του οφείλονται πάρα πολλά εξαιτίας, ακριβώς, των αρνητικών παραμέτρων που έχει η εκμετάλλευσή του. Είναι σαφές ότι κάθε αρνητική αλλαγή στο ρόλο των λιγνιτών θα επηρεάσει αρνητικά ολόκληρη την αναπτυξιακή αλυσίδα της χώρας. Θα σημάνει την αντίστροφη μέτρηση για πολλούς παράγοντες και θα σηματοδοτήσει πολλά δεινά. Ο ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ είχε πάντα στην κορυφή της προμετωπίδας του τους λιγνίτες και κινήθηκε πάντα με γνώμονα την ορθή χρήση τους, τη σωστή αξιοποίησή τους. Οι θέσεις μας δε πρόκειται να αλλάξουν στο όνομα κανενός σχεδιασμού ή master plan που θα θίγει το ενεργειακό μας καύσιμο και δεν είναι τυχαίο ότι τη θέση μας αυτή την έκανε κτήμα της ολόκληρη η τοπικοί κοινωνία, οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση και οι πολίτες. Όλοι μαζί θα προασπίσουμε το Εθνικό μας καύσιμο μη επιτρέποντας σε κανέναν να το καπηλευτεί με σκοπιμότητες και συμφέροντα που δεν αφορούν την επιχείρηση και τους εργαζόμενους. Όλοι μαζί θα αγωνιστούμε για μια ΔΕΗ ενιαία και καθετοποιημένη στην υπηρεσία του Ελληνικού λαού. Ευχαριστώ για την προσοχή σας 5