ΒΑΛΤΕ ΤΗΝ «ΠΡΑΣΙΝΗ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑ ΕΞΟΧΙΚΑ ΣΑΣ Του ΚΩΣΤΑ ΕΛΗΓΙΑΝΝΗ Εικονογράφηση: ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΤΗΣ Σύγχρονες λύσεις, βασισμένες σε παλιές τεχνικές, δίνουν ενέργεια, νερό, δροσιά στις παραθεριστικές κατοικίες. Εξοχικά που χρησιμοποιούν για το πότισμα τα επεξεργασμένα λύματά τους. Παραθεριστικές κατοικίες που δροσίζονται το καλοκαίρι και ζεσταίνονται το χειμώνα από το υπέδαφος. Σπίτια στην ύπαιθρο τα οποία συλλέγουν τα όμβρια ύδατα και έτσι καταναλώνουν όσο το δυνατόν λιγότερο πόσιμο νερό. Οι λύσεις αυτές, που όλο και περισσότεροι ανακαλύπτουν, βασίζονται σε τεχνικές που χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες: για παράδειγμα, οι συλλέκτες ομβρίων υδάτων ουσιαστικά αντιγράφουν τη λειτουργία της παραδοσιακής στέρνας, που κάποτε διέθεταν όλα τα αγροτικά σπίτια. Ποιος κερδίζει από αυτή την (επι)στροφή σε «πράσινες» τεχνολογίες; Πέρα από τη μικρότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον, σύμφωνα με τον κ. Μπέτζιο, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης μονοκατοικίας ενεργειακά αυτόνομης στην Τήνο, «μας εθίζουν σε μία λογική ορθολογικής κατανάλωσης, την οποία θα μεταφέρουμε μετά και στη μόνιμη κατοικία μας στην πόλη». Οπως επίσης και στη λογική ότι, ακόμη κι όταν οι οικολογικές τεχνολογίες είναι ακριβότερες από τις κλασικές λύσεις, έχουν χαμηλότερο λειτουργικό κόστος και επομένως μικρό χρόνο απόσβεσης -που μειώνεται διαρκώς, καθώς οι τιμές των καυσίμων καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. ΟΙ ΚΑΛΑΜΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΝΕΡΟ Στις περιπτώσεις που το εξοχικό διαθέτει αρκετό ελεύθερο χώρο (περίπου 5 m2 ανά χρήστη της κατοικίας), ο καθαρισμός των υγρών λυμάτων μπορεί να γίνει σε ειδικές δεξαμενές-καλαμιώνες, όπου οι καλαμιές μέσω των ριζών τους εμπλουτίζουν το υπέδαφος με οξυγόνο ώστε τα βακτήρια να διασπάσουν τους ρύπους.
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ: Καθώς τα υγρά λύματα διοχετεύονται υπόγεια στον καλαμιώνα και η ροή τους είναι συνεχής, η δεξαμενή είναι εντελώς άοσμη, δεν συγκεντρώνει κουνούπια και απορρυπαίνει με ένα τρόπο απόλυτα φιλικό προς το περιβάλλον. «Ουσιαστικά, πρόκειται για μια τεχνική επεξεργασίας των υγρών λυμάτων σε ποσοστό 100%, με μηδενικό λειτουργικό κόστος, και χωρίς τον «πονοκέφαλο» της λυματολάσπης των βιολογικών καθαρισμών», εξηγεί η κ. Θεοδώρα Σερετάκη, η μηχανικός περιβάλλοντος που εισήγαγε την τεχνική στην Ελλάδα. Και μάλιστα η «ριζική μέθοδος» καθαρισμού, όπως λέγεται, είναι μία λύση δοκιμασμένη με επιτυχία όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στη χώρα μας, με τις πρώτες δεξαμενές σε ελληνικές κατοικίες να κλείνουν ήδη 10 χρόνια ζωής.
Ο ΑΝΕΜΟΣ ΚΙ Ο ΗΛΙΟΣ ΣΑΣ ΙΝΟΥΝ ΡΕΥΜΑ Ο κ. Μπέτζιος, για δεκαετίες εργάστηκε ως μηχανολόγος μηχανικός στον τομέα ανάπτυξης των ΑΠΕ στη ΕΗ και επομένως γνώριζε ήδη από πρώτο χέρι τις δυνατότητες των ανεμογεννητριών και των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Οπως μας εξηγεί, η ανεμογεννήτρια των 1.000 ΚW και το φωτοβολταϊκό σύστημα των 400 KW που εγκατέστησε στο εξοχικό του στην Τήνο όχι μόνο επαρκούν για τη λειτουργία του νοικοκυριού, αλλά αποδείχθηκαν αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες σε ρεύμα όταν χτιζόταν το σπίτι. ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ: Η «καρδιά» ενός τέτοιου συστήματος είναι οι συσσωρευτές, στους οποίους αποθηκεύεται η περίσσεια της παραγόμενης ενέργειας και ηλεκτροδοτούν το σπίτι σε περίπτωση ταυτόχρονης άπνοιας και συννεφιάς. «Κάτι τέτοιο βέβαια συμβαίνει σπάνια, αφού τους περισσότερους μήνες είτε έχουμε επαρκή ηλιοφάνεια είτε φυσάει πολύ», λέει ο ίδιος. Ακόμη και σε αυτές τις λιγοστές περιπτώσεις, πάντως, οι μπαταρίες κατάφεραν να κρατήσουν τις συσκευές του σπιτιού σε λειτουργία: «στα δυόμισι χρόνια που χρησιμοποιώ το σύστημα, δεν έχω μείνει ούτε μία ώρα χωρίς ρεύμα», σημειώνει, «τη στιγμή μάλιστα που στο ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού δεν είναι σπάνιες οι διακοπές ή η πτώση της τάσης». ΣΥΜΦΕΡΕΙ; Η απόφαση για να εγκαταστήσει ένα τέτοιο υβριδικό σύστημα ήταν μάλλον εύκολη, από οικονομική άποψη, αφού το κόστος του συστήματος ήταν συγκρίσιμο με το τέλος σύνδεσης που θα έπρεπε να πληρώσει στη ΕΗ. «Στην περίπτωση όπου η ΕΗ πρέπει να τοποθετήσει 2-3 κολόνες για τη σύνδεση του εξοχικού με το δίκτυο, τότε συμφέρει οικονομικά να επιλέξει κανείς ένα αυτόνομο σύστημα, η τιμή του οποίου κυμαίνεται στα 7.000 ευρώ», λέει ο κ. Μανώλης Ψαρομανωλάκης, γενικός διευθυντής εταιρείας που εμπορεύεται εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών. Ετσι, η ανεμογεννήτρια και τα φωτοβολταϊκά πάνελ θα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του σπιτιού, εκτός από το μαγείρεμα και το ζεστό νερό, για τα οποία θα χρειαστεί μια κουζίνα υγραερίου και ένας ηλιακός θερμοσίφωνας. «Ωστόσο, επειδή η απόσβεση εξαρτάται από τη συχνότητα χρήσης του σπιτιού, στην περίπτωση ενός εξοχικού ο χρόνος αυτός θα είναι μεγαλύτερος απ' ό,τι για μία μόνιμη κατοικία, φθάνοντας τα 7 χρόνια», συμπληρώνει. ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΟ ΝΕΡΟ... ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ Η ιδέα χρήσης μικροοργανισμών, οι οποίοι τρέφονται από τις οργανικές ή ανόργανες ουσίες των λυμάτων και τα διασπούν σε ακίνδυνα προϊόντα, δεν εφαρμόζεται μόνο σε μεγάλα ξενοδοχεία ή στις ειδικές μονάδες όπου καταλήγει το αποχετευτικό δίκτυο μιας πόλης. Αντίθετα, ανάλογες δεξαμενές μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιαδήποτε παραθεριστική κατοικία, εξασφαλίζοντας όχι μόνο πως τα λύματά της δεν θα επιβαρύνουν το περιβάλλον, αλλά και ότι θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα σύστημα υπόγειου ποτίσματος. «Υπήρξαν πελάτες μας σε άνυδρες περιοχές, οι οποίοι με το βιολογικό καθαρισμό βρήκαν μια λύση για να ποτίζουν τους κήπους τους, χωρίς να χρειάζεται να καταναλώσουν πόσιμο νερό από το δίκτυο ύδρευσης», λέει ο κ. Αρκάδιος Μελικιάδης, ιδιοκτήτης εταιρείας που πουλάει τέτοια συστήματα.
ΣΥΜΦΕΡΕΙ; Η λύση αυτή είναι οικονομικά συμφέρουσα στην περίπτωση που το εξοχικό βρίσκεται μακριά από το δίκτυο αποχέτευσης και πρέπει να κατασκευασθεί βόθρος: «το κόστος μιας μονάδας βιολογικής επεξεργασίας κινείται γύρω στα 5.000 ευρώ και είναι συγκρίσιμο με τα χρήματα που θα δώσει κανείς για να εγκαταστήσει ένα στεγανό βόθρο - τον οποίο θα πρέπει συν τοις άλλοις να αδειάζει τακτικά, πληρώνοντας κάποιο βυτιοφόρο», συμπληρώνει. ΜΑΖΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ «Αόρατες» στον επισκέπτη, δύο δεξαμενές στο εξοχικό του κ. Μπέτζιου στην Τήνο συλλέγουν τα νερά της βροχής από τις ταράτσες και τις αυλές, μειώνοντας κατά 60% - 70% την κατανάλωση νερού από το δίκτυο ύδρευσης. Ενα τέτοιο ποσοστό εξοικονόμησης είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιοχές που πλήττονται από ξηρασία όπως το Αιγαίο. ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ: «Η κατασκευή τους είναι τόσο απλή όσο και μιας παραδοσιακής στέρνας», λέει ο ίδιος, «ενώ το βρόχινο νερό μπορεί να υποκαταστήσει το πόσιμο σε διάφορες οικιακές χρήσεις, όπως στις τουαλέτες, στο πλύσιμο των ρούχων, ή το πότισμα». ΣΥΜΦΕΡΕΙ; «Το κόστος αυτών των συστημάτων κυμαίνεται από 1.500-4.000 ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος της δεξαμενής», λέει ο κ. Γιώργος Παππάς, ιδιοκτήτης εταιρείας που πουλάει τέτοιους συλλέκτες. Στην πράξη, ωστόσο, αυτές οι δεξαμενές έχουν μεγάλο χρόνο απόσβεσης, αφού το νερό υποτιμολογείται. «Χωρίς όμως ανάλογα οικονομικά κίνητρα και για τις δεξαμενές ομβρίων υδάτων, είναι σαν το κράτος να επιδοτεί την υπερκατανάλωση νερού, και όχι την εξοικονόμησή του», συμπληρώνει. ΡΟΣΙΣΤΕΙΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕ ΑΦΟΣ Η εμφάνιση νερού κατά την εκσκαφή της οικοδομής -όπως συνέβη στο εξοχικό που έχτιζε πριν από 3 χρόνια στην Ερέτρια ο κ. Αντώνης Χάλαρης- κανονικά σημαίνει μόνο πρόσθετα έξοδα. «Με το γεωθερμικό κλιματισμό όμως, αυτή η «κατάρα» αποδείχθηκε «ευλογία»», σημειώνει σήμερα, εξηγώντας πως το νερό αυτό που αναβλύζει από το υπέδαφος βοηθάει το σύστημα να ψύχει ή να θερμαίνει τους εσωτερικούς χώρους του εξοχικού με μειωμένη κατανάλωση ρεύματος, εξοικονομώντας ενέργεια που φτάνει έως και το 40% το καλοκαίρι και το 60% το χειμώνα. ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ: Το νερό περνάει μέσα από σωληνώσεις και λειτουργεί ως εναλλάκτης, έτσι ώστε, για παράδειγμα, το καλοκαίρι να παραλαμβάνει θερμότητα από τη γεωθερμική αντλία που ψύχει το σπίτι. «Η μειωμένη κατανάλωση ρεύματος οφείλεται στο γεγονός ότι η αντλία αποδίδει τη θερμότητα στο νερό του υπεδάφους, το οποίο βρίσκεται σε σταθερή θερμοκρασία 18-20 C χειμώνα - καλοκαίρι», λέει ο κ. Σταύρος Μέγγος, μηχανολόγος ειδικός στο γεωθερμικό κλιματισμό. «Ετσι, λειτουργεί πολύ πιο αποδοτικά απ' ό,τι τα κλιματιστικά, τα οποία πρέπει να διοχετεύσουν τη θερμότητα απευθείας στο περιβάλλον, σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 40 C». ΣΥΜΦΕΡΕΙ; Σε περιπτώσεις όπως η μονοκατοικία του κ. Χάλαρη ή σε παραθαλάσσιες παραθεριστικές κατοικίες, δεν χρειάζεται να εγκατασταθούν μεγάλα δίκτυα σωληνώσεων μέσα στο έδαφος, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι εκσκαφές και το κόστος της εγκατάστασης του γεωθερμικού συστήματος να είναι συγκρίσιμο με αυτό μιας κεντρικής θέρμανσης με 2-3 κλιματιστικά. «Η απόσβεση θα γίνει σε μία πενταετία περίπου, παρά το γεγονός ότι μία εξοχική κατοικία δεν κατοικείται μόνιμα, κι έτσι το όφελος από το μειωμένο κόστος
λειτουργίας χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να αντισταθμίσει την υψηλότερη αρχική επένδυση». Ωστόσο, όπως λέει ο ίδιος, αρκετοί πελάτες του επιλέγουν τα γεωθερμικά κλιματιστικά για το εξοχικό τους ακόμη κι όταν δεν μπορούν να αποφύγουν το επιπλέον έξοδο των υπόγειων σωληνώσεων. «Νομίζω ότι ο λόγος είναι πως τα συστήματα αυτά μπορούν να θερμαίνουν ή να ψύχουν το σπίτι οικονομικά και με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ιδιοκτήτης θα ξενοιάσει μια για πάντα από το ράλι της τιμής του πετρελαίου». Σε άλλες χώρες, άλλωστε, η απεξάρτηση από το «μαύρο χρυσό» είναι η αιτία για την αδρή επιδότηση των γεωθερμικών κλιματιστικών, σε ποσοστό μάλιστα που στην Κύπρο φτάνει το 40% για τις κατοικίες. Πηγή: http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathcommon_1_09/06/2008_1287455