Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ Ι Κ Ω Ν Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ω Ν 0 1 6 Χ Η Μ Ε Ι Α Π Ρ Ο Σ Α Ν Α Τ Ο Λ Ι Σ Μ Ο Υ Γ Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ 0. 0 5. 0 1 6 Ν Ε Ο Σ Υ Σ Τ Η Μ Α ΘΕΜΑ Α Για τις προτάσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. Α1. Για την αντίδραση: H (g ) + NO(g ) H O(g ) +N (g) η μέση ταχύτητα της αντίδρασης είναι υ = 0, L-1 s-1 και ο ρυθμός κατανάλωσης του H είναι: α. 0, L β. 0,1 L γ. 0, L δ. 0, L s s s s 1 1 1 1 1 1 1 1 Α. Δίνεται η ισορροπία: (g ) + C( s) ( g). H σωστή έκφραση για τη σταθερά ισορροπίας (Kc) είναι α. β. γ. δ. Kc Kc Kc C C Kc Α. Ποιο είναι το πλήθος των p ατομικών τροχιακών του ατόμου 15 P που περιέχουν e στη θεμελιώδη κατάσταση; α. β. 5 γ. 6 δ. 9. Α. Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης του C έχει τιμή 0; α. CHO β. HOH γ. δ. CHOH. A5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Στις εξώθερμες αντιδράσεις ισχύει ΔH < 0. β. Η ελάττωση της θερμοκρασίας ευνοεί τις ενδόθερμες αντιδράσεις. γ. Η ατομική ακτίνα του 1 Mg είναι μεγαλύτερη από του 11 Na. δ. Στο μόριο του ο σ δεσμός μεταξύ 6 C και 17 Cl προκύπτει με επικάλυψη ε. Διάλυμα που περιέχει CHNH0,1 M και CHNHCl0,1 M αποτελεί ρυθμιστικό διάλυμα. ΘΕΜΑ Β Β1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: α. NH + CuO... β. sp -p ατομικών τροχιακών. Β. Σε δοχείο θερμοκρασίας o C έχει αποκατασταθεί η ισορροπία: Μονάδες 6 Τι θα συμβεί στην ποσότητα της NH και στην K c της αντίδρασης, α. όταν αυξηθεί η θερμοκρασία στο δοχείο; (μονάδες )
β. όταν αυξηθεί ο όγκος του δοχείου υπό σταθερή θερμοκρασία; (μονάδες ) Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. (μονάδες ) Μονάδες 8 Β. Για το δείκτη ερυθρό του αιθυλίου με pka 5, η όξινη μορφή του έχει χρώμα κόκκινο και η βασική του κίτρινο. α. Προσθέτουμε μερικές σταγόνες του δείκτη σε 5 ml HCl 0,1 M. Τι χρώμα θα αποκτήσει το διάλυμα (μονάδα 1); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). β. Στο διάλυμα του HCl προστίθεται σταδιακά υδατικό διάλυμα NaOH 0,1 M. Σε ποια περιοχή του ph θα αλλάξει χρώμα ο δείκτης; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) Β. Δίνονται τα στοιχεία: 11 Na, 17 Cl, 19 K. α. Να βρείτε τη θέση των παραπάνω στοιχείων στον περιοδικό πίνακα, δηλαδή την ομάδα, την περίοδο και τον τομέα. (μονάδες ) β. Να ταξινομήσετε τα παραπάνω στοιχεία κατά αύξουσα ατομική ακτίνα (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Μονάδες 6 ΘEΜΑ Γ Γ1. Δίνονται οι παρακάτω αντιδράσεις: Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Η, Θ, Ι, Κ, Λ, Μ και CvHvO. Μονάδες 1 Γ. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις πολυμερισμού: α. του 1,-βουταδιενίου β. του ακρυλονιτριλίου (CH =CH-CN). Μονάδες Γ. Ποσότητα προπινίου ίση με 8g αντιδρά με 6,7 L H μετρημένα σε STP, παρουσία Ni ως καταλύτη. Όλη η ποσότητα του προπινίου και του H μετατρέπεται σε προϊόντα. Να βρείτε: α. τους συντακτικούς τύπους των προϊόντων της αντίδρασης (μονάδες ) β. τις ποσότητες των προϊόντων σε. (μονάδες 6) Δίνονται ArC=1, ArH=1. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Δ Δίνονται τα υδατικά διαλύματα: Υ1: NH 0,1 M με pη=11 Υ: CHNH 1 M με βαθμό ιοντισμού, α=%. Δ1. Να βρεθούν: α. ο βαθμός ιοντισμού της NH (μονάδες ) β. η K της NH και η K της CHNH (μονάδες ) γ. Ποια από τις δύο βάσεις είναι ισχυρότερη. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) Μονάδες 8 Δ. Σε 00 ml του διαλύματος Υ1 προσθέτουμε 00 ml υδατικού διαλύματος HCl 0,05 Μ. Συμπληρώνουμε το διάλυμα με νερό μέχρι τελικού όγκου 1L, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Υ. Μονάδες 7
Δ. Σε 10 ml του διαλύματος Υ προσθέτουμε 00 ml υδατικού διαλύματος HCl 0,05 M. Συμπληρώνουμε το διάλυμα με νερό μέχρι τελικού όγκου 50 ml, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Υ. Μονάδες 6 Δ. Αναμιγνύουμε 100 ml διαλύματος Y1 με 100 ml υδατικού διαλύματος HOH 0,1 Μ, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ5. Η Ka HOH ισούται με 10. Με βάση τα παραπάνω, αναμένεται το Υ5 να είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο; (μονάδες ) Αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία o 5 C. -1 Kw=10 Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. Μονάδες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α. δ Α. γ Α.α Α5. α. Σ β. Λ, γ. Λ, δ. Λ, ε. Σ ΘΕΜΑ Β Β1. α. ΝΗ + CuO N + Cu + H O β. OH O 5CH C HCH KMnO H SO 5CH C CH MnSO K SO 8H O Β. α. Η αύξηση θερμοκρασίας ευνοεί τις ενδόθερμες αντιδράσεις, οπότε προκαλεί μετατόπιση της ισορροπίας προς τα αριστερά (σύμφωνα με την αρχή Le Chatelier ), οπότε η ποσότητα της NH μειώνεται και η Κ c επίσης μειώνεται. β. Η αύξηση του όγκου ελαττώνει την πίεση στο δοχείο, οπότε η ισορροπία μετατοπίζεται προς τα περισσότερα αερίων, δηλαδή αριστερά. Έτσι, η ποσότητα της ΝΗ ελαττώνεται, ενώ η Κ c παραμένει σταθερή (εξαρτάται μόνο από τη θερμοκρασία). Β. α. Η όξινη μορφή του δείκτη επικρατεί για τιμές ph< (κόκκινο χρώμα), ενώ η βασική μορφή του δείκτη επικρατεί για τιμές ph > 6 (κίτρινο χρώμα). Στο διάλυμα HCl M ΗCl + H O Cl HO Αρχ. 0,1 Τελ. - 0,1 0,1 ph log H O log 0,1 1. Άρα το διάλυμα θα χρωματιστεί κόκκινο. β. Καθώς προσθέτουμε το υδατικό διάλυμα ΝaΟΗ το ph του αρχικού διαλύματος αυξάνεται. Όταν το διάλυμα αποκτήσει τιμή ph μεγαλύτερη του ο δείκτης θα αλλάξει χρώμα. Σημείωση: Για τιμές μεταξύ -6 μπορεί να παρατηρηθεί πορτοκαλί χρώμα ενώ από ph > 6 θα πάρει το οριστικό του χρώμα κίτρινο 6 1 Β. α. 11 a : 1s s s ( η περίοδος, ΙΑ ομάδα) Cl : 6 5 17 1s s s ( η περίοδος, VIIΑ ομάδα) K: 6 6 1 19 1s s s s ( η περίοδος, ΙΑ ομάδα) β. Ατομική ακτίνα : Cl< Νa < K. To K έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα, καθώς διαθέτει περισσότερες ηλεκτρονιακές στοιβάδες. Μεταξύ των ατόμων Νa και Cl (βρίσκονται στην ίδια περίοδο), μεγαλύτερη ατομική ακτίνα έχει το Na καθώς έχει μικρότερο δραστικό πυρηνικό φορτίο.
ΘΕΜΑ Γ Γ1. (Α) CH CH OH (B) CH CH ONa (Γ) CH =CH (Δ) ClCH -CH Cl (Ε). HC CH (Z) CH CH=O (H) CH ONH (Θ) CH CH Cl (I) CH CH CN (K) CH CH OH (Λ) CH CH CH NH (M) CH CH O - CH CH CH NH + CvHvO : CHCHOCHCH Γ. α. vch CH CH CH CH CH CH CH β. vch CH CN CH C H CN m 8 Γ. CH C CH : n 0, Mr 0 V 6,7 H : n 0, Vm, V V CH C CH H CH CH CH Ni 0, 0, 0,1 0, CH CH CH H CH CH CH Ni 0, 0,1 0,1 0,1 α. Προϊόντα αντίδρασης: CH CH CH και CH CH CH β. CH CH CH : 0,1 και CH CH CH : 0,1 ΘΕΜΑ Δ Δ1. Y 1 : Μ ΝΗ + H Ο ΝΗ + + ΟH 0,1 x x x α. x 10 0,1 ph 11 OH x 10 M
β. x K 10 C 5 Y : M CΗ NH + H Ο CΗ ΝΗ + + ΟH 1 y y y γ. K K c 10 c K K CH NH είναι πιο ισχυρή βάση. ( NH ) (CHNH ) Δ. Y 1 : n C V 0,0 NH 1 1 n C V 0,01 HCl 1 ΝH + HCl NΗ Cl 0,0 0,01 0,01 0,01 Y : NH NH Cl 0,01 Το διάλυμα είναι ρυθμιστικό: C 5 OH K 10 ph 9 C0 Δ. Y : n CV 0,01 nhcl C V 0,01 CH NH + HCl CH NΗ Cl 0,01 0,01 0,01 0,01 CHNHCl 0,0 0,5 CH NH Cl CH NH Cl H O 0, 0 0, 0 (M) Cl : δεν αντιδρά με το Η Ο (ΗCl: ισχυρό οξύ) CH NH H O CH NH H O 0, 0 (M) 1 1 1 10 10 10 10 10 M H O ph 6 w 10 10 10 6 0, 0 Δ. Y 1 : n c v 0,01. NH 1 1 nhoh c v 0, 01. ΗOH + NH HONH Αρχ. Τελ. 0,01 0,01 - - 0,01
Y 5 : HONH 0,01 0, 05M 0, H M O HONH HO NH - 0,05 0,05 M HO H O HOH OH (1) 0,05-κ κ κ M NH H O NH H O () 0,05-λ λ λ Ka(NH ) 10 9 K(HO ) 10 10 Η () είναι περισσότερο μετατοπισμένη προς τα δεξιά σε σχέση με την (1) HO OH όξινο διάλυμα Επιμέλεια Τσικαλάς Γιάννης Κυριακάκης Μιχάλης Μαρκετάκη Μαρία Λαδωμένου Πόπη