7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. H g NO g H O g N g η μέση ταχύτητα της Α1. Για την αντίδραση: αντίδρασης είναι α. γ. δ. 1 1 0,mol L s και ο ρυθμός κατανάλωσης του H είναι: 1 1 0,mol L s 1 1 0,1mol L s 1 1 0,mol L s 1 1 0,mol L s Α. Δίνεται η ισορροπία: g s g.η σωστή έκφραση για τη σταθερά ισορροπίας K α. γ. δ. K K K K είναι Α. Ποιο είναι το πλήθος των p ατομικών τροχιακών του ατόμου 15 P που περιέχουν e στη θεμελιώδη κατάσταση; α. 5 γ. 6 δ. 9 Α. Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης του έχει τιμή 0; α. H O HOH γ. ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ δ. HOH Α5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Στις εξώθερμες αντιδράσεις ισχύει 0. Η ελάττωση της θερμοκρασίας ευνοεί τις ενδόθερμες αντιδράσεις. γ. Η ατομική ακτίνα του 1 g είναι μεγαλύτερη από του 11 Na. δ. Στο μόριο ο σ ο σ δεσμός μεταξύ 6 και 17 l προκύπτει με επικά- λυψη sp p ατομικών τροχιακών. ε. Διάλυμα που περιέχει HNH 0,1M και HNH l 0,1M αποτελεί ρυθμιστικό διάλυμα. ΘΕΜΑ Β Β1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: α. NH uo... H H H KMnO H SO... I OH Β. Σε δοχείο θερμοκρασίας έχει αποκατασταθεί η ισορροπία: N g H g NH g, 0 Μονάδες 6 Τι θα συμβεί στην ποσότητα της H και στην της αντίδρασης, α. όταν αυξηθεί η θερμοκρασία στο δοχείο; (μονάδες ) όταν αυξηθεί ο όγκος του δοχείου υπό σταθερή θερμοκρασία; (μονάδες ) Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. (μονάδες ) Μονάδες 8 Β. Για το δείκτη ερυθρό του αιθυλίου με pka 5, η όξινη μορφή του έχει χρώμα κόκκινο και η βασική του κίτρινο. α. Προσθέτουμε μερικές σταγόνες του δείκτη σε 5mL Hl 0,1M. Τι χρώμα θα αποκτήσει το διάλυμα (μονάδα 1); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.(μονάδες ) Στο διάλυμα του Hl προστίθεται σταδιακά υδατικό διάλυμα NaOH 0,1M.Σε ποια περιοχή του pη θα αλλάξει χρώμα ο δείκτης; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Β. Δίνονται τα στοιχεία: 11 Na, 17 l, 19 K. α. Να βρείτε τη θέση των παραπάνω στοιχείων στον περιοδικό πίνακα, δηλαδή την ομάδα, την περίοδο και τον τομέα. (μονάδες ) Να ταξινομήσετε τα παραπάνω στοιχεία κατά αύξουσα ατομική ακτίνα (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνονται οι παρακάτω αντιδράσεις: Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Η, Θ, Ι, Κ, Λ, Μ και vhvo. Μονάδες 1 Γ. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις πολυμερισμού: α. του 1,-βουταδιενίου H H N. του ακρυλονιτριλίου Μονάδες Γ. Ποσότητα προπινίου ίση με 8g αντιδρά με 6,7 L H μετρημένα σε STP, παρουσία Ni ως καταλύτη. Όλη η ποσότητα του προπινίου και του Η μετατρέπεται σε προϊόντα. Να βρείτε: α. τους συντακτικούς τύπους των προϊόντων της αντίδρασης (μονάδες ) τις ποσότητες των προϊόντων σε mol. (μονάδες 6) Δίνονται Ar 1, ArH 1. ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Δ Δίνονται τα υδατικά διαλύματα: Y1: NH 0,1M με ph 11 Y : HNH 1M με βαθμό ιοντισμού, %. Δ1. Να βρεθούν: α. ο βαθμός ιοντισμού της NH (μονάδες ) η K b της NH και η K b της HNH (μονάδες ) γ. Ποια από τις δύο βάσεις είναι ισχυρότερη. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) Μονάδες 8 Δ. Σε 00 ml του διαλύματος Υ1 προσθέτουμε 00 ml υδατικού διαλύματος Hl 0,05M. Συμπληρώνουμε το διάλυμα με νερό μέχρι τελικού όγκου 1L, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Υ. Μονάδες 7 Δ. Σε 10 ml του διαλύματος Υ προσθέτουμε 00 ml υδατικού διαλύματος Hl 0,05M. Συμπληρώνουμε το διάλυμα με νερό μέχρι τελικού όγκου 50 ml, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Υ. Μονάδες 6 Δ. Αναμιγνύουμε 100 ml διαλύματος Υ1 με 100 ml υδατικού διαλύματος HOH 0,1 M, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ5. Ka ισούται με 10. Με βάση τα παραπάνω, αναμένεται το Υ5 να είναι Η HOH όξινο, βασικό ή ουδέτερο; (μονάδες ) Αιτιολογήστε την απάντησή σας (μονάδες ). Μονάδες Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία 5. Kw 10 1 Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ, Α. δ, Α. γ, Α. α Α5. α. Σωστό, Λάθος, γ. Λάθος, δ. Λάθος, ε. Σωστό ΘΕΜΑ Β Β1. α. NH uo N u HO ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 5H HH I KMnO H SO OH 5H H MnSO K SO 8H O II O Β. α. Η αύξηση της θερμοκρασίας μετατοπίζει τη θέση της χημικής ισορροπίας εξώθερμης αντίδρασης προς τα αριστερά οπότε η ποσότητα της ΝΗ θα μειωθεί όπως και η τιμή της K. Αύξηση του όγκου του δοχείου έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της πίεσης ο- πότε η θέση της χημικής ισορροπίας, λόγω της αρχής του Le hatelier, μετατοπίζεται προς τα περισσότερα mol αερίων δηλαδή προς τα αριστερά, συνεπώς η ποσότητα της ΝΗ θα μειωθεί. Η K εξαρτάται μόνο από την θερμοκρασία, οπότε η τιμή της θα παραμένει σταθερή αφού η θερμοκρασία δεν μεταβάλλεται. Β. Η περιοχή της αλλαγής χρώματος του δείκτη είναι pka 1 ph pka 1 δηλαδή από ως 6. Επίσης για ph επικρατεί το χρώμα των μορίων του δείκτη δηλαδή το κόκκινο ενώ για ph 6 το χρώμα των ιόντων του δείκτη δηλαδή το κίτρινο. α. Για το διάλυμα του ισχυρού ηλεκτρολύτη Hl έχουμε: mol / L Hl H O H O l Β. α. ά Hl ά Hl Hl ph og H O og Hl 1 οπότε στο διάλυμα θα αναπτυχθεί το κόκκινο χρώμα. Με την προσθήκη του διαλύματος του ΝaΟΗ το ph σταδιακά θα αρχίσει να αυξάνεται. Ο δείκτης σε περιοχή ph από ως 6 θα αποκτήσει ένα ενδιάμεσο χρώμα. Na :1s s p 6 s 1 11 1η ( IA) Ομάδα η Περίοδος s Τομέας :1s s p 6 s p 5 17 17η (VIIA) Ομάδα η Περίοδος p Τομέας K :1s s p 6 s p 6 s 1 19 1η (IA) Ομάδα η Περίοδος s Τομέας r rna rk Το Κ έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα επειδή έχει το μεγαλύτερο κύριο κβαντικό αριθμό n. To Na έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα από το επειδή έχει μικρότερο δραστικό πυρηνικό φορτίο (το Νa έχει δραστικό πυρηνικό φορτίο 1 και το έχει δραστικό πυρηνικό φορτίο 7). ΘΕΜΑ Γ ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γ1. Οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α ως Μ είναι οι εξής: A : HH OH H : HONH : H H B: HH ONa : H H : HH N : H H : H H OH I I E : H H : HH HNH Z : H H II O M : H H O H H H NH vhvo : HH OH H Γ. α.. vh H H H vh H H. I N H I N H H H H Γ. Mr ί 0 8 n ί 0,mol 0 6,7 nh 0,mol, mol H H H H HH Ni ά 0, 0, Aύ 0, 0, ά 0, ά 0,1 0, mol H HH H H H H Ni ά 0, 0,1 Aύ 0,1 0,1 ά 0,1 ά 0,1 0,1 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ Δ Δ1. α. α. : H HH, B: HH H n 0,1mol, nb 0,1mol mol NH H O NH OH ά 0,1 ί x ά x x.. 0,1 x x x ph 11 poh [OH ] 10 M x 10 M x 10 0,1 10 NH 1 NH 10. NH OH x x 10 Kb Kb 10 6 5 NH 1 NH NH 0,1 x 0,1 10 Kb Kb 10. HNH HNH HNH HNH γ. Η βάση HNH είναι ισχυρότερη από τη βάση ΝΗ επειδή ισχύει Δ. Kb H NH Kb NH. nnh 0, 0,1 0,0mol nhl 0, 0,05 mol mol NH H NH ά 0,0 Aύ ά ά NH M 1 NHl M 1 Προκύπτει ρυθμιστικό διάλυμα άρα θα ισχύει: NH ph pka og 9 og ph 9. NH Δ. nhnh 1 mol ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr
7 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ nhl 0,05 0, mol mol H NH H H NH ά Aύ ά ά 0,0M HNH 0,5 HNH HO HNH HO Ισορροπία 0,0 - y y y 1 Kw 10 Ka 0,5 10 H NH Kb 10 HNH 10 y 1 6 6 Ka y 10 y 10 [H H O ] 10 M ph 6. NH 10 Δ. nnh 0,10,1 mol nhoh 0,10,1 mol mol HOH NH HONH ά Aύ ά ά HONH HO NH Ka HOH NH Kb οπότε Kb Ka, άρα το διάλυμα HONH είναι όξινο. HO NH Επιμέλεια: ΧΡΥΣΑΝΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ν. ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Αγ. Κωνσταντίνου 11 (5 ος όροφος), τηλ.: 10151-10151 e-mail : thesmos@otenet.gr