ΔΗΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ IPA «ΕΛΛΑΔΑ-ΠΓΔΜ » "ENERGYNET" Θεματικό δίκτυο Αειφορικής ενέργειας διασυνοριακών ΟΤΑ

ΔΗΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ IPA «ΕΛΛΑΔΑ-ΠΓΔΜ 2007-2013» "ENERGYNET" Θεματικό δίκτυο Αειφορικής ενέργειας διασυνοριακών ΟΤΑ Sustainable Energy thematic network of cross-border Local Authorities Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια Δήμου Φλώρινας Φάση Α': Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης Νοέμβριος 2015 Δήμος Φλώρινας

Το Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια του Δήμου Φλώρινας αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου "Θεματικό δίκτυο Αειφορικής ενέργειας διασυνοριακών ΟΤΑ" (Sustainable Energy thematic network of cross-border Local Authorities) με τη συμβολική ονομασία ENERGYNET του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας IPA «ΕΛΛΑΔΑ-ΠΓΔΜ 2007-2013» ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ ΑΘΗΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ Ανάδοχος έργου Αρχιτέκτων μηχανικός ΟΥΡΑΝΙΑ ΚΟΚΚΙΝΙΔΟΥ Τοπογράφος μηχανικός Περιβαλλοντολόγος ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΝΟΥΡΑΣ Φυσικός, ΔΙΟΨΙΣ ΕΠΕ ΟΛΓΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Η ομάδα έργου απευθύνει τις ευχαριστίες της για την υποστήριξη που είχε από τους: - Άκη Καραγκιοζίδη, Αντιδήμαρχο Δήμου Φλώρινας - Ιωάννη Σαπουντζή, Πολιτικό μηχανικό, στέλεχος Τεχνικής υπηρεσίας Δήμου Φλώρινας - Νικολέτα Βόγλη, Πολιτικό μηχανικό, στέλεχος Τεχνικής υπηρεσίας Δήμου Φλώρινας - Κων/νος Αλεξίου, Τμήμα Εσόδων & Δημοτικής Περιουσίας Δήμου Φλώρινας - Ερμιόνη Αβραμοπούλου, Αρχιτέκτων μηχανικό, Διευθύντρια ΔΕΥΑ Φλώρινας

Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2- Ο ΔΗΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ... 6 2.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 6 2.2 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ... 7 2.3 ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ... 9 2.4 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 11 2.5 ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ... 12 2.6. ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ... 13 2.7 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ... 15 2.8 ΤΟΜΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ... 16 2.9. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ... 26 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 26 3.1. ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ / ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ... 26 3.1.1. Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις... 26 3.1.2 Κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις τριτογενούς τομέα (μη δημοτικά)... 29 3.1.3 Κατοικίες... 30 3.1.4. Δημοτικός δημόσιος φωτισμός... 32 3.1.5 Βιομηχανία... 32 3.2 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ... 33 3.2.1 Δημοτικός στόλος... 33 3.2.2 Δημόσιες μεταφορές... 33 3.2.3 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές... 34 3.3 ΤΟΠΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ... 38 3.4 ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ... 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ... 41 4.1 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO 2... 41 4.2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ... 43 4.2.1 Συγκριτικά αποτελέσματα... 43 4.2.2 Ανάλυση αποτελεσμάτων... 51 4.2.3 Συμπεράσματα - Προτάσεις... 53 4.3. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 54 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ & ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Ευρωπαϊκή πολιτική για την Ενέργεια και την αντιμετώπιση της Κλιματικής αλλαγής θέτει ως στρατηγικό στόχο τη μείωση των εκπομπών των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (ΑΦΘ) κατά 20% μέχρι το 2020, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1991. Για την επίτευξη του στόχου αυτού απαιτείται από το κάθε κράτος μέλος η εφαρμογή συντονισμένης ενεργειακής πολιτικής για την ανάπτυξη των εφαρμογών και τη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), την εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς κατανάλωσης και τις βιώσιμες μεταφορές. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης καλούνται να αναλάβουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του παραπάνω στόχου καθώς το 80% της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών CO 2 συνδέονται με την αστική δραστηριότητα. Υποστηριζόμενοι από κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα μπορούν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν ενεργειακούς σχεδιασμούς και δράσεις οι οποίες πέραν του περιβαλλοντικού οφέλους μπορούν να αποφέρουν πολλαπλά θετικά αποτελέσματα ως προς την οικονομική και κοινωνική τοπική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό τρεις Ελληνικοί δήμοι και δύο δήμοι της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας 2 συγκρότησαν μέσω του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας IPA «ΕΛΛΑΔΑ ΠΓΔΜ 2007-2013» θεματικό δίκτυο με τη διακριτική ονομασία ENERGYNET για την προώθηση των αρχών και πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Οι πέντε δήμοι που συμμετέχουν στο ENERGYNET έχουν ως υποχρέωση των προσχώρησή τους στο Ευρωπαϊκό δίκτυο "Σύμφωνο των Δημάρχων" (ΣτΔ) το δίκτυο ανέπτυξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να προωθήσει και να υποστηρίξει τις προσπάθειες που καταβάλλονται από τις Τοπικές Αρχές για την εφαρμογή πολιτικών σχετικά με τη βιώσιμη ενέργεια. Οι δήμοι που εγγράφονται στο ΣτΔ δεσμεύονται εθελοντικά να αυξήσουν την ενεργειακή απόδοση και τη χρήση των ΑΠΕ στις περιοχές τους ώστε να επιτύχουν και να υπερβούν το στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών CO 2 κατά 20% έως το 2020 3. Προκειμένου να μετατρέψουν την πολιτική τους δέσμευση σε συγκεκριμένα μέτρα και έργα, οι υπογράφοντες το Σύμφωνο αναλαμβάνουν να υποβάλουν, εντός ενός έτους από την ημερομηνία υπογραφής του Συμφώνου, ένα Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια στο οποίο περιγράφονται οι βασικές δράσεις που σχεδιάζουν να αναλάβουν. 1 Ο στόχος για το 2050 είναι η μείωση των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου περισσότερο από 80%. 2 Δήμοι Φλώρινας, Βέλες, Ηράκλειας Σερρών, Βισαλτίας, Πρίλεπ. 3 www.simfonodimarxon.eu Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [2]

Το παρόν τεύχος αποτελεί την Α Φάση τους Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (ΣΔΑΕ) του Δήμου Φλώρινας και αφορά στη βασική απογραφή των εκπομπών του CO 2, εντός των ορίων του Δήμου, σε όλους τους τομείς κατανάλωσης (κτίρια, εξοπλισμός και εγκαταστάσεις, πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής τομέας, μεταφορές και παραγωγή ενέργειας) η οποία θα αποτελέσει τη βάση για τον ορισμό των στόχων εξοικονόμησης και παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και τελικώς την ανάπτυξη του Σχεδίου Δράσης (Β' Φάση). Ο Δήμος Φλώρινας με την προσχώρησή του στο Σύμφωνο των Δημάρχων δεσμεύεται για τη μείωση των εκπομπών του CO 2 κατά 20% έως το 2020. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [3]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης όσον αφορά στις ενεργειακές καταναλώσεις και εκπομπές CO 2 εντός των ορίων του Δήμου Φλώρινας αποτελεί την αφετηρία για την ανάπτυξη του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Η βασική απογραφή εκπομπών CO 2 θα οδηγήσει σε συμπεράσματα όσον αφορά στα περιθώρια και τις δυνατότητες βελτίωσης των ενεργειακών επιδόσεων του Δήμου, με τη λήψη κατάλληλων μέτρων εξοικονόμησης και παραγωγής ενέργειας, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για τον περιορισμού των εκπομπών CO 2 κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020. Η μεθοδολογία που ακολουθείται για την απογραφή των εκπομπών είναι η ακόλουθη: Εκτιμώνται οι τελικές ενεργειακές καταναλώσεις ανά είδος ορυκτού καυσίμου στους τομείς δραστηριοτήτων οι οποίοι θεωρούνται οι βασικοί καταναλωτές ενέργειας εντός των ορίων του Δήμου Φλώρινας. Επίσης καταγράφεται η τοπική ηλεκτροπαραγωγή από εγκαταστάσεις / μονάδες μέχρι 20 MW που δεν περιλαμβάνονται στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου ΣΕΔΕ. Κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις και βιομηχανία Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις Κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις τριτογενούς τομέα (μη δημοτικά) Κατοικίες Δημοτικός δημόσιος φωτισμός Βιομηχανίες (εκτός βιομηχανιών που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου ΣΕΔΕ) Μεταφορές Δημοτικός στόλος Δημόσιες μεταφορές Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Τοπική ηλεκτροπαραγωγή Γίνεται επίσης εκτίμηση των ενεργειακών καταναλώσεων στον πρωτογενή τομέα, ο οποίος αν και είναι προαιρετικός, συνεισφέρει σημαντικά στο αποτύπωμα άνθρακα της περιοχής λόγω του αγροτικού της χαρακτήρα. Για κάθε τομέα οι τελικές ενεργειακές καταναλώσεις μετατρέπονται σε εκπομπές CO 2 με τη χρήση πρότυπων συντελεστών εκπομπών σύμφωνα με τις αρχές της IPPC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή) του 2006. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [4]

Το συνιστώμενο έτος αναφοράς απογραφής εκπομπών CO 2 από το Σύμφωνο των Δημάρχων είναι το 1990. Καθότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία πριν το 2010, έτος κατά το οποίο ιδρύθηκε ο Δήμος Φλώρινας με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, ως έτος αναφοράς ορίζεται το 2011. Σημειώνεται ότι τα στοιχεία ενεργειακών καταναλώσεων που στηρίζονται σε μετρήσεις και είναι διαθέσιμα είναι περιορισμένα και αναφέρονται κυρίως στα δημοτικά κτίρια και τις δημοτικές και δημόσιες μεταφορές. Οι μέθοδοι που εφαρμόστηκαν για τις εκτιμήσεις των εκπομπών στους υπόλοιπους τομείς στηρίχθηκαν κυρίως σε στατιστικά στοιχεία τα οποία δεν μπορούν να θεωρηθούν το ίδιο ακριβή με αυτά τα οποία πηγάζουν από μετρήσεις. Το γεγονός αυτό δεν επηρεάζει ιδιαίτερα το Σχέδιο Δράσης καθώς στόχος του είναι η μείωση των εκπομπών CO 2 αρκεί για τις εκτιμήσεις που θα γίνουν στη συνέχεια για την παρακολούθησή του να εφαρμόζονται οι ίδιες μέθοδοι. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [5]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2- Ο Δήμος Φλώρινας 2.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4 Ο Δήμος Φλώρινας δημιουργήθηκε σύμφωνα με το Νόμο 3852/2010 (ΦΕΚ 87/07-06-2010), «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης», με έδρα τη Φλώρινα και αποτελείται από τους πρώην Δήμους και νυν Δημοτικές Ενότητες Φλώρινας, Κάτω Κλεινών, Μελίτης και Περάσματος. Η κάθε Δημοτική Ενότητα (Δ.Ε.) περιλαμβάνει τους πρώην δήμους και κοινότητες που είχαν συνενωθεί ως Δημοτικά Διαμερίσματα (Δ.Δ.) με το πρόγραμμα «Ι. Καποδίστριας». Ο Δήμος Φλώρινας αποτελεί το μεγαλύτερο από τους τρεις Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας, με πληθυσμό 33.748 κατοίκους και έκταση 827.000 στρέμματα. Εικόνα 2.1.1: Δήμος Φλώρινας Η γεωγραφική θέση, τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά και η διοικητική εξέλιξη της περιοχής του Δήμου και της πόλης της Φλώρινας προσδιορίζουν διαχρονικά τον ιδιαίτερο ρόλο του Δήμου στην ευρύτερη περιοχή. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η άμεση γειτνίαση με την ΠΓΔΜ και η εγγύτητα με τη μεθοριακή γραμμή με την Αλβανία, γεγονός που επηρεάζει σε πολλαπλά επίπεδα την κοινωνικοοικονομική ζωή της περιοχής. Επιπλέον, τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά του Δήμου, με βασική την εναλλαγή των ορεινών όγκων στα δυτικά με την πεδιάδα της 4 Στοιχεία από το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δήμου Φλώρινας 2012 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [6]

κεντρικής περιοχής του Δήμου προσδιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τις βασικές διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται σε παραγωγικό οικονομικό, αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Η ίδια η πόλη της Φλώρινας, η οποία για δεκαετίες υπήρξε το διοικητικό κέντρο της περιοχής, εξακολουθεί - ως έδρα πλέον της νέας Περιφερειακής Ενότητας - να αποτελεί σημείο αναφοράς για ολόκληρη την περιοχή λόγω της ανάπτυξης των διοικητικών, οικονομικών, πολιτιστικών, τουριστικών και άλλων σημαντικών υποδομών. Πίνακας 2.1.1: Δημοτικές ενότητες και οικισμοί (πρώην Δ.Δ.) του Δήμου Φλώρινας Δ.Ε. Φλώρινας Δ.Ε. Κάτω Κλεινών Δ.Ε. Μελίτης Δ.Ε. Περάσματος Δ.Κ. Φλώρινας Τ.Κ. Κάτω Κλεινών Τ.Κ. Μελίτης Τ.Κ. Περάσματος Τ.Κ. Αλώνων Τ.Κ. Αγίας Παρασκευής Τ.Κ. Αχλάδας Τ.Κ. Αγίου Βαρθολομαίου Τ.Κ. Αρμενοχωρίου Τ.Κ. Ακρίτα Τ.Κ. Βεύης Τ.Κ. Αμμοχωρίου Τ.Κ. Κορυφής Τ.Κ. Άνω Καλλινίκης Τ.Κ. Ιτέας Τ.Κ. Άνω Υδρούσσης Τ.Κ. Μεσονησίου Τ.Κ. Άνω Κλεινών Τ.Κ. Λόφων Τ.Κ. Ατραπού Τ.Κ. Πρώτης Τ.Κ. Εθνικού Τ.Κ. Νεοχωρακίου Τ.Κ. Δροσοπηγής Τ.Κ. Σκοπιάς Τ.Κ. Κάτω Καλλινίκης Τ.Κ. Παλαίστρας Τ.Κ. Κολχικής Τ.Κ. Τριβούνου Τ.Κ. Κλαδοράχης Τ.Κ. Παπαγιάννη Τ.Κ. Λεπτοκαρυών Τ.Κ. Κρατερού Τ.Κ. Σιταριάς Τ.Κ. Πολυποτάμου Τ.Κ. Μαρίνης Τ.Κ. Σκοπού Τ.Κ. Τριανταφυλλέας Τ.Κ. Μεσοκάμπου Τ.Κ. Τριποτάμου Τ.Κ. Τροπαιούχου Τ.Κ. Μεσοχωρίου Τ.Κ. Νέου Καυκάσου Τ.Κ. Υδρούσσης Τ.Κ. Φλαμπούρου Τ.Κ. Νίκης Τ.Κ. Παρορείου Τ.Κ. Πολυπλατάνου 2.2 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο Δήμος Φλώρινας είναι πληθυσμιακά ο πρώτος Δήμος της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας με μόνιμο πληθυσμό που φτάνει τους 33.748 κατοίκους (ο μόνιμος πληθυσμός της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας ανέρχεται σε 51.414 κατοίκους). Ωστόσο ο πληθυσμός της Περιφερειακής Ενότητας, και ακόμα περισσότερο ο πληθυσμός του Δήμου Φλώρινας Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [7]

αποτελούν ελάχιστο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της χώρα των 10.964.020 5. Η εξέλιξη του πληθυσμού από το 1991 2011 δείχνει ότι ενώ υπήρξε μια μικρή αύξηση του πληθυσμού στο Δήμο Φλώρινας, η Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας παρουσιάζει μια μείωση της τάξης του 6,73% ως προς την απογραφή του 2001. Πίνακας 2.2.1: Πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου Φλώρινας και του Νομού Φλώρινας. 1991 2001 2011 Δήμος Φλώρινας 32.178 33.282 33.748 Νομός Φλώρινας 53.147 54.768 51.414 Τόσο για το σύνολο της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας όσο και για τον Δήμο Φλώρινας το μεγαλύτερο πληθυσμιακά ποσοστό του Δήμου κατέχουν οι παραγωγικές ηλικίες από 25-39 ετών σε ποσοστό 20,85% και ακολουθούν οι ηλικίες 40-54 ετών με ποσοστό 18,63%. Τα ίδια περίπου στοιχεία παρουσιάζονται και σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Δήμος Φλώρινας συνιστά έναν παραγωγικό Δήμο, τόσο για την Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, όσο και σε σχέση με το σύνολο της χώρας. Πίνακας 2.2.2: Δημογραφικοί Δείκτες του Δ. Φλώρινας. Δείκτης γήρανσης Δείκτης εξάρτησης Δείκτης αποκατάστασης 1,05 0,53 1,46 Πίνακας 2.2.3: Ομάδες ηλικιών του Δ. Φλώρινας Ομάδες Ηλικιών Σύνολο Ποσοστό % 0-14 5.617 16,88 15-24 5.112 15,36 25-39 6.938 20,85 40-54 6.202 18,63 55-64 3.490 10,49 65 και άνω 5.923 17,80 Σύνολο 33.282 100,00 5 Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της Απογραφής του 2011, ο πραγματικός πληθυσμός της χώρας ανέρχεται 9.903.268 κατοίκους. Η μείωση που παρατηρείται σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή οφείλεται στην εφαρμογή νέων μεθόδων καταγραφής και στατιστικής επεξεργασίας. Για το λόγο αυτό η νέα αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) αναφέρει ότι τα στοιχεία της νέας απογραφής δεν είναι απόλυτα συγκρίσιμα με τις παλαιότερες απογραφές. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [8]

2.3 ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ "Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια Δήμου Φλώρινας" Οι οικιστικές ενότητες που αποτελούσαν τον πρώην Δήμο Φλώρινας σύμφωνα με την απογραφή του 1981, είχαν πληθυσμό 12.573 άτομα. Από τη δεκαετία του 90 και έπειτα καταγράφηκε μια μικρή αυξανόμενη εξέλιξη. Η πληθυσμιακή αύξηση περιορίζεται κατά τη δεκαετία 2001-2011 στα επίπεδα του 0,11% ετησίως 6. Πίνακας 2.3.1: Πληθυσμιακή εξέλιξη πρώην Δήμου Φλώρινας. Έτος Πληθυσμός Ποσοστιαία μεταβολή Πηγή 1971 11.172-6,9% Απογραφή 1971 1981 12.573 12,5% Απογραφή 1981 1991 13.127 4,4% Απογραφή 1991 2001 15.265 16,3% Απογραφή 2001 2011 17.686 15,9% Απογραφή 2011 Πίνακας 2.3.2: Μεταβολές πληθυσμού και κτιριακού τομέα 2001-2011. Έτος Πληθυσμός Μεταβολή % Αριθμός κατοικιών 2001 33.282 98,62% 9.393 2011 33.748 100,00% 9.637 Στους επόμενους πίνακες φαίνονται τα κτίρια του Δήμου Φλώρινας ανά δημοτική ενότητα με διαχωρισμό μεταξύ ηλεκτροδοτούμενων και μη, οικιακής και επαγγελματικής χρήσης και χρονολογία κτίσης πριν και μετά το 1980. Πίνακας 2.3.3: Κτίρια του Δήμου Φλώρινας για κατοικία και τριτογενή τομέα 7. Σύνολα Οικιακή χρήση Επαγγελματική χρήση Δημοτικές Ενότητες Αριθμός κτιρίων Επιφάνεια κτιρίων (m 2 ) Αριθμός κτιρίων Επιφάνεια Ηλεκτροδ. κτιρίων (m 2 ) Επιφάνεια μη Ηλεκτροδ. κτιρίων (m 2 ) Αριθμός κτιρίων Επιφάνεια Ηλεκτροδ. κτιρίων (m 2 ) Επιφάνεια μη Ηλεκτροδ. κτιρίων (m 2 ) ΦΛΩΡΙΝΑΣ 5.622,00 1.233.878,95 3.727,00 837.418,27 197.468,16 1.249,00 178.973,80 20.018,74 ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 2.630,00 236.488,54 1.324,00 121.738,33 87.703,50 1.253,00 27.046,71 - ΜΕΛΙΤΗΣ 4.851,00 2.120.341,60 2.401,00 232.353,15 1.758.828,91 2.270,00 52.704,50 76.455,08 6 Απογραφές 1981-1991 - 2001-2011 7 ΕΛΣΤΑΤ, 2011, ΤΑΠ Δήμου Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [9]

ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 4.190,00 245.598,17 2.185,00 102.054,84 80.051,90 1.934,00 18.491,43 45.000,00 Σύνολα 17.293,00 3.836.307,30 9.637,00 1.293.564,59 2.124.052,47 6.706,00 277.216,42 141.473,82 Ποσοστό Πλήθους % 100% 55,7% 38,8% Ποσοστό Εμβαδού % 100% 89% 11% Πίνακας 2.3.4: Χρονολογία κατασκευής κτιρίων Δήμου Φλώρινας. 8 Δημοτικές Ενότητες Προ του 1980 Πλήθος κτιρίων Από το 1980-2010 2011 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 3.157 2.388 77 ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 1.740 874 16 ΜΕΛΙΤΗΣ 3.288 1.516 47 ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 2.904 1.275 11 Σύνολα 11.089 6.053 151 Σήμερα με βάση τα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ του 2011 και το ΤΑΠ του Δήμου, η εικόνα που καταγράφεται όσον αφορά στον αριθμό των κατοικιών και των επαγγελματικών χώρων είναι η παρακάτω: Πίνακας 2.3.5: Αριθμός κατοικιών και επαγγελματικών χώρων Δήμου Φλώρινας. Πληθυσμός Αριθμός κατοικιών Εμβαδόν κατοικιών (m 2 ) Αριθμός επαγγελματικών χώρων Εμβαδόν επαγγελματικών χώρων (m 2 ) 33.748 9.637 3.417.617,06 6.706 418.690,24 Το ποσοστό των κατοικιών επί του αθροίσματος με τον τριτογενή τομέα ανέρχεται σε 89%, ενώ το ποσοστό του τριτογενή τομέα επί του αθροίσματος με τις κατοικίες ανέρχεται σε 11%. Το ποσοστό των κτιρίων που προϋπήρχαν της εφαρμογής του Κανονισμού Θερμομόνωσης Κτιρίων (Κ.Θ.Κ.) επί του συνόλου των κτιρίων του Δήμου Φλώρινας το 2011 ανέρχεται στο 64,12%. Αυτό γίνεται δεκτό τόσο για τις κατοικίες όσο και για τον τριτογενή τομέα και έτσι υπολογίζονται οι κατοικίες πριν το 1980 σε 6.168 και τα κτίρια του τριτογενή τομέα πριν το 1980 σε 4.292. 8 ΕΛΣΤΑΤ, 2011 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [10]

2.4 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 9 Η ποικιλομορφία και οι εναλλαγές στο φυσικό περιβάλλον αποτελούν ένα από τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γεωφυσικής φυσιογνωμίας του Δήμου Φλώρινας. Ένας πρώτος βασικός διαχωρισμός των χαρακτηριστικών μπορεί να γίνει ανάμεσα στις ορεινές περιοχές στα δυτικά και νότια όρια του Δήμου και στην κεντρική πεδιάδα της Φλώρινας, η οποία εκτείνεται μέχρι τα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό στο τοπίο της περιοχής είναι οι ορεινοί όγκοι, οι οποίοι ουσιαστικά περικλείουν τη λεκάνη της Φλώρινας και δημιουργούν μοναδικά οικοσυστήματα. Ο επιβλητικότερος από αυτούς τους ορεινούς όγκους είναι αυτός του Βαρνούντα (ή Περιστέρι), ο οποίος αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της λεκάνης της Φλώρινας και των Πρεσπών και εκτείνεται από την περιοχή της πόλης της Φλώρινας, βόρεια μέχρι και πέρα από τα σύνορα με την ΠΓΔΜ. Δυτικά τροφοδοτεί τον χείμαρρο του Αγίου Γερμανού, ο οποίος εκβάλλει στις Πρέσπες, στα νοτιοδυτικά φιλοξενεί τις πηγές του Λαδοπόταμου, ο οποίος ξεκινά από τις ρεματιές της περιοχής Πισοδερίου και διασχίζοντας τα Κορέστια σχηματίζει έναν από τους σημαντικότερους παραποτάμους του Αλιάκμονα. Νότια, τροφοδοτεί τις πηγές του ποταμού της πόλης της Φλώρινας, του Σακουλέβα, ο οποίος κατά κάποιο τρόπο αποτελεί και ένα σημείο οριοθέτησης με τις βόρειες πλαγιές του Βέρνου (Βίτσι). Ένα ακόμα πραγματικά οριακό σημείο μεταξύ των δύο ορεινών όγκων είναι η Βίγλα, όπου υπάρχουν οι εγκαταστάσεις του ομώνυμου χιονοδρομικού κέντρου. Στις ανατολικές πλαγιές πηγάζει ο χείμαρρος του Ακρίτα, ο οποίος ενώνεται χαμηλότερα με τον Εριγώνα ποταμό. Η κορυφή του, το Περιστέρι, αγγίζει τα 2.334 μέτρα. Ο Βαρνούντας αποτελεί ένα φυσικό οικοσύστημα με έντονα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Οι έντονες κλίσεις και οι απότομες πλαγιές σε συνδυασμό με τις κλιματικές συνθήκες αλλά και την ανθρώπινη δραστηριότητα συνετέλεσαν στη δημιουργία ενός πλούσιου χλωριδικού μωσαϊκού. Το Βέρνον (ή Βίτσι) αποτελεί κατά κάποιο τρόπο συνέχεια του Βαρνούντα και φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Καστοριάς. Νότια, καταλήγει σε δύο κλάδους, ο ένας συνεχίζει τον διαχωρισμό των δύο νομών μέχρι τον αυχένα της Κλεισούρας, ενώ ο δεύτερος κατευθύνεται νοτιο-ανατολικά, με χαμηλές παρυφές, όπως το Ραδόσι, που σχηματίζουν τη διάβαση του Κλειδιού, σημείο όπου καταλήγουν και οι νοτιοδυτικές απολήξεις του Βόρα. Ψηλότερη κορυφή του είναι το Βίτσι, με ύψος 2.128 μέτρα. Ο Βόρας (Καϊμακτσαλάν) είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, μετά τον Όλυμπο και τον Σμόλικα, με την κορυφή του να φθάνει τα 2.524 μέτρα. Αποτελεί το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Πέλλας, ενώ οι χαμηλές νοτιοδυτικές του πλαγιές, όπως έχει αναφερθεί, διαχωρίζουν τη λεκάνη της Φλώρινας από εκείνην του Αμυνταίου. Όσον αφορά στα υδρολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής της Φλώρινας οι διάφοροι χείμαρροι της λεκάνης ενώνονται ο ένας μετά τον άλλο και δημιουργούν στην περιοχή του 9 Επιχειρησιακό Σχέδιο Δήμου Φλώρινας 2012 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [11]

Μεσονησίου, όπου συναντιέται ο Σακουλέβας ποταμός με τους χείμαρρους του Τροπαιούχου, του Περάσματος και του Αμμοχωρίου την αρχή, ουσιαστικά, του Εριγώνα ποταμού, παραπόταμου του Αξιού. Επιπλέον, ο Σακουλέβας ποταμός διασχίζει ολόκληρη την πόλη της Φλώρινας στο νότιο τμήμα της και στους πρόποδες του λόφου του Αγίου Παντελεήμονα, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο περιβάλλον μέσα στον αστικό ιστό της πόλης. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η παρουσία φυσικών πηγών όξινων νερών στον Παπαγιάννη, την Ιτιά και το Μεσοχώρι. Επίσης, ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο της υδρολογίας της περιοχής είναι η δημιουργία δύο λιμνών από υδατοφράγματα στην Τριανταφυλλιά και τον Σκοπό. Η σπανιότητα και η ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής της Φλώρινας έχει κατοχυρωθεί στο πλαίσιο διεθνών συνθηκών για την προστασία της φύσης, με την ένταξη διαφόρων οικοτόπων στο Δίκτυο NATURA 2000, στον κατάλογο βιοτόπων CORINE και στον κατάλογο τοπίων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. 2.5 ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ 10 Στο Δήμο Φλώρινας οι περιοχές με αστική δόμηση αγγίζουν μόλις το 0,5%. Τη μεγαλύτερη έκταση καταλαμβάνουν οι γεωργικές περιοχές σε ποσοστό 54% και ακολουθούν τα δάση και οι ημιφυσικές εκτάσεις. Πίνακας 2.5.1: Χρήσεις γης Δήμου Φλώρινας. α/α Χρήσεις Γης Στρέμματα 1 Γεωργικές περιοχές 455.279,77 1.1 Αρόσιμη γη 238.314,22 1.2 Μόνιμες καλλιέργειες 6.329,09 1.3 Βοσκότοποι - Συνδυασμοί θαμνώδους και/ή ποώδους βλάστησης 39.187,42 1.4 Βοσκότοποι - Μεταβατικές δασώδεις/θαμνώδεις εκτάσεις 15.777,23 1.5 Βοσκότοποι - Εκτάσεις με αραιή ή καθόλου βλάστηση 41.832,15 1.6 Ετερογενείς γεωργικές περιοχές 113.839,66 2 Δάση και ημιφυσικές εκτάσεις 357.354,38 2.1 Δάση 240.720,37 2.2 Μεταβατικές δασώδεις - θαμνώδεις εκτάσεις 50.960,00 2.3 Συνδυασμοί θαμνώδους και/ή ποώδους βλάστησης 59.666,87 2.4 Εκτάσεις με αραιή ή καθόλου βλάστηση 6.007,14 3 Εκτάσεις που καλύπτονται από νερά 12.700,00 4 Τεχνητές περιοχές 8.012,64 4.1 Αστική οικοδόμηση 3.986,70 4.2 Βιομηχανικές και εμπορικές ζώνες 454,88 4.3 Ορυχεία, χώροι απόρριψης απορριμάτων και εργοτάξια 2.956,36 4.4 Δίκτυα συγκοινωνιών 614,7 Σύνολο 833.346,79 10 ΕΛΣΤΑΤ 2001-2011, ΕΛΣΤΑΤ 1991-2000 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [12]

Σχήμα 2.5.1 : Χρήσεις γης Δήμου Φλώρινας. 2.6. ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο Νομός Φλώρινας κατατάσσεται στην 4η κλιματική ζώνη της Ελλάδας. Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως ενδιάμεσο μεταξύ του μεσογειακού και του μεσευρωπαϊκού. Παρουσιάζει μεγάλο θερμοκρασιακό εύρος (η μέση θερμοκρασία υπολογίζεται στους 11,5 ο C), χαμηλές ελάχιστες θερμοκρασίες, συχνούς παγετούς και χιόνια και μεγάλους όγκους βροχόπτωσης με τάση ομοιόμορφης κατανομής της ετήσιας βροχόπτωσης. Η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι εποχές βροχερές και ψυχρές και έτσι το κλίμα χαρακτηρίζεται από μια παρατεταμένη χειμερινή περίοδο. Ο ψυχρός χειμώνας και το δροσερό καλοκαίρι είναι τα χαρακτηριστικά που προσδίδουν στο κλίμα χαρακτήρα περισσότερο μεσευρωπαϊκό με τη διαφορά ότι οι βροχοπτώσεις το καλοκαίρι δεν είναι τόσο μεγάλες. Πίνακας 2.6.1: Γεωγραφική θέση του Δήμου Φλώρινας. Πόλη Νομός Γεωγραφικό πλάτος Γεωγραφικό μήκος Υψόμετρο Βαρομέτρου (m) Φλώρινα Φλώρινας 40 ο 46 21 ο 21 687 Εικόνα 2.6.1: Κλιματικές ζώνες της Ελλάδος Α κλιματική ζώνη Β κλιματική ζώνη Γ κλιματική ζώνη Δ κλιματική ζώνη Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [13]

Εικόνα 2.6.2: Αθροιστική κατανομή εξωτερικών θερμοκρασιών κατά τη θερινή περίοδο για την Κλιματική Ζώνη Δ (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.20701.3-2010). Εικόνα 2.6.3: Αθροιστική κατανομή εξωτερικών θερμοκρασιών κατά τη χειμερινή περίοδο για την Κλιματική Ζώνη Δ (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.20701.3-2010). Πίνακας 2.6.2: Κύρια χαρακτηριστικά θερμοκρασιών εξωτερικού περιβάλλοντος και ταχύτητας ανέμου για την πόλη της Φλώρινας (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε.20701.3-2010). Μέση μηνιαία θερμοκρασία 24ώρου [ ο C] ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ 0,5 2,7 6,7 11,6 16,8 21,0 23,1 22,5 18,4 12,6 7,0 2,2 Μέση μηνιαία θερμοκρασία κατά την διάρκεια της ημέρας [ ο C], (μέση θερμοκρασία για την περίοδο ηλιοφάνειας της ημέρας) 1,7 4,1 8,2 13,1 18,4 22,6 24,8 24,4 20,4 14,5 8,5 3,4 Μέση μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία [ ο C] 4,6 7,3 11,8 16,7 22,0 26,2 28,8 28,7 25,2 19,0 12,1 6,3 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [14]

Μέση ελάχιστη μηνιαία θερμοκρασία [ ο C] -3,5-1,7 1,3 5,1 9,2 12,5 14,4 14,2 11,2 6,9 2,5-1,6 Μέση ταχύτητα του ανέμου [m/s] 1,3 1,7 2,1 2,4 2,5 2,5 2,4 2,2 1,8 1,7 1,6 1,3 Ειδικότερα, οι τιμές για τη μέση μηνιαία θερμοκρασία, κατά τη διάρκεια του 24ώρου και της ημέρας, καταδεικνύουν σχετικά χαμηλές μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες 24ώρου, καθώς οι αντίστοιχες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια ηλιοφάνειας δεν ξεπερνούν τους 24,8 ο C το μήνα Ιούλιο, ενώ είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμη και την περίοδο Ιούνιος - Αύγουστος καταγράφονται μέσες ελάχιστες θερμοκρασίες της τάξης των 14.4 ο C. Σε ότι αφορά τη χειμερινή περίοδο, η εξωτερική θερμοκρασία κυμαίνεται κάτω από τους 10 ο C στη μεγαλύτερη διάρκεια της εν λόγω περιόδου. Συνεπώς η περιοχή της Φλώρινας χαρακτηρίζεται από ψυχρό κλίμα. Στο επόμενο διάγραμμα φαίνονται τα ύψη της τροχιάς του ήλιου κατά τις διάφορες εποχές του έτους στην περιοχή του Δήμου Φλώρινας. Εικόνα 2.6.4: Ηλιακή τροχιά για ελληνικές περιοχές με γεωγραφικό πλάτος 40 ο Β. 2.7 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ Α) Συγκοινωνιακά δίκτυα Ο Δήμος Φλώρινας παρέχει στους δημότες τη δυνατότητα μετακίνησης με αστική - δημοτική συγκοινωνία, η οποία καλύπτει σε σχετικά ικανοποιητικό βαθμό τις ανάγκες μετακινήσεων των κατοίκων εντός του Δήμου Φλώρινας, καθώς επίσης και προς τους γειτονικούς Δήμους Αμυνταίου και Πρεσπών. Σημαντικό μέσο μαζικής μετακίνησης από και προς την περιοχή της Φλώρινας είναι τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ, με τα οποία η πόλη συνδέεται με την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [15]

Ιωάννινα, την Κοζάνη και την Έδεσσα. Έτσι σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Δήμου Φλώρινας www.cityoflorina.gr, από και προς την Λάρισα - Αθήνα πραγματοποιούνται καθημερινά 1 δρομολόγιο, από και προς Θεσσαλονίκη 5 δρομολόγια (τα 3 μέσω της Εδεσσας), από και προς την Κοζάνη 6 δρομολόγια, ενώ υπάρχουν και το Σαββατοκύριακο 2 δρομολόγια από και προς Ιωάννινα (μέσω Εγνατίας Οδού). Β) Δίκτυα Ύδρευσης Αποχέτευσης Το βασικό εργαλείο του Δήμου για την υποστήριξη της λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως και των δικτύων Τηλεθέρμανσης που θα λειτουργήσουν μελλοντικά, είναι η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Φλώρινας (Δ.Ε.Υ.Α.Φ.). Περιοχή αρμοδιότητας της Δ.Ε.Υ.Α.Φ. είναι όλος ο Δήμος Φλώρινας σύμφωνα με το ΦΕΚ 68Β 16-01-2015. Επομένως η Δ.Ε.Υ.Α.Φ. είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως επίσης και για τη λειτουργία της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων Φλώρινας. 2.8 ΤΟΜΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 11 Σύμφωνα, με τα στοιχεία του 2001, στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας παρήχθη το 1,2% του συνολικού γεωργικού προϊόντος της χώρας, ενώ η γεωργία αποτέλεσε σχεδόν το 1/5 του συνολικού προϊόντος της Περιφερειακής Ενότητας. Ενδιαφέρον, επίσης, για την οικονομική δραστηριότητα είναι το γεγονός ότι η περιοχή αποτελεί την 8η παραγωγική περιοχή μήλων και γάλακτος στη Χώρα με 3,5% και 3,1% της παραγωγής αντίστοιχα για το 2001. Στο δευτερογενή τομέα αναλογεί το 17% του προϊόντος της Περιφερειακής Ενότητας, με κυριότερες δραστηριότητες τα ορυχεία μεταλλεία (7%) και τις κατασκευές (6,5%). Τέλος, οι υπηρεσίες αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα του ΑΕΠ του Νομού, σε ποσοστό που ανήλθε το 2001 περίπου στο 62%. Ως προς τη βιομηχανική δραστηριότητα, το κύριο χαρακτηριστικό της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας είναι ο σημαντικότατος ρόλος της σε πανελλαδικό επίπεδο στον τομέα της ενέργειας με την παρουσία των Μονάδων Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας της ΔΕΗ στο Αμύνταιο και τη Μελίτη, ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας υπάρχουν οι αντίστοιχες μονάδες στην Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα. Επιπλέον, τόσο στην περιοχή της Κοζάνης, όσο και στη Φλώρινα υπάρχουν αντίστοιχες Βιομηχανικές Περιοχές, στις οποίες δραστηριοποιούνται παραγωγικές μονάδες του δευτερογενή τομέα, που παράγουν μία μεγάλη ποικιλία προϊόντων αξιοποιώντας τοπικές και όχι μόνο πρώτες ύλες. Με δεδομένο ότι τα τελευταία χρόνια η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας έχει καταστεί από τους σημαντικότερους προορισμούς χειμερινού τουρισμού της χώρας, οι τουριστικές υποδομές της έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Ειδικότερα στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, η ανάπτυξη περιοχών, όπως οι Πρέσπες, το Νυμφαίο, η περιοχή των λιμνών του Αμυνταίου με τους αμπελώνες περνά τα τελευταία χρόνια μέσα από τον αγροτουρισμό και τις άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Στις περισσότερες ορεινές και ημιορεινές περιοχές 11 Στοιχεία από το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δήμου Φλώρινας 2012 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [16]

ιδιαίτερου φυσικού κάλους, οι παρεχόμενες υπηρεσίες υποδοχής, εστίασης, αναψυχής και φιλοξενίας επισκεπτών παρουσιάζουν αξιοσημείωτη βελτίωση, με αποτέλεσμα ο τουρισμός να αποτελεί έναν από τους δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας. Μία από τις σημαντικότερες τουριστικές υποδομές της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας είναι το χιονοδρομικό κέντρο της Βίγλας, το οποίο βρίσκεται στο σημείο που ενώνονται η οροσειρά του Βιτσίου με την οροσειρά του Βαρνούντα (Περιστερίου) σε απόσταση 19 χλμ δυτικά από τη πόλη της Φλώρινας και σε υψόμετρο 1600-1900μ. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εικόνα στο Δήμο Φλώρινας σε σχέση με τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, την κατανομή του ανά παραγωγικό τομέα, τους ανέργους και τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό (Απογραφή 2001). Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [17]

Πίνακας 2.8.1: Οικονομικά ενεργός πληθυσμός, κατανομή ανά παραγωγικό τομέα, άνεργοι και οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΕ ΔΗΛΩΣΑΝ ΚΛΑΔΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΕΡΓΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΗ ΕΝΕΡΓΟΙ Δ.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ 6.819 6.143 433 1.122 4.392 196 676 8.567 Ποσοστό % 44,32 90,09 7,05 18,26 71,50 3,19 9,91 55,68 Δ.Ε. ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 1.524 1.296 718 158 337 83 228 1.925 Ποσοστό % 44,19 85,04 55,40 12,19 26,00 6,40 14,96 55,81 Δ.Ε. ΜΕΛΙΤΗΣ 2.562 2.127 626 702 645 154 435 3.604 Ποσοστό % 41,55 83,02 29,43 33,00 30,32 7,24 16,98 58,45 Δ.Ε. ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 1.996 1.650 659 354 572 65 346 2.843 Ποσοστό % 41,25 82,67 39,94 21,45 34,67 3,94 17,33 58,75 ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 12.901 11.216 2.436 2.336 5.946 498 1.685 16.939 Ποσοστό % 43,23 86,94 32,95 21,22 40,62 5,19 13,06 56,77 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [18]

Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ο πίνακας που ακολουθεί, όπου παρουσιάζεται η αναλογία του μη ενεργού οικονομικά πληθυσμού προς τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό στο Δήμο Φλώρινας. Πίνακας 2.8.2: Οικονομικά ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΗ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΥΣ Δ.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ 6.819 8.567 1,25 Δ.Ε. ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 1.524 1.925 1,26 Δ.Ε. ΜΕΛΙΤΗΣ 2.562 3.604 1,40 Δ.Ε. ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 1.996 2.843 1,42 ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 12.901 16.939 1,33 Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά στοιχεία για οικονομικά ενεργούς κατοίκους κατά ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και θέσης στο επάγγελμα στο Δήμο Φλώρινας. Πίνακας 2.8.3: Οικονομικά ενεργοί κάτοικοι κατά ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και θέσης στο επάγγελμα στο Δήμο Φλώρινας. Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά ομάδες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας και θέση στο επάγγελμα Θ έ σ η σ τ ο ε π ά γ γ ε λ μ α Ομάδες Επαγγελμάτων Σύνολο Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη νοικοκυριού Νέοι ΔΗΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ 12.817 1.132 2.582 7.077 943 1.083 Γεωργία, κτηνοτροφία, θήρα, δασοκομία 2.540 65 1.595 103 777 0 Αλιεία 2 0 1 1 0 0 Ορυχεία και λατομεία 195 4 8 182 1 0 Μεταποιητικές βιομηχανίες 739 96 145 470 28 0 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [19]

Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και νερού 537 2 3 532 0 0 Κατασκευές 1.090 72 152 851 15 0 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων, μοτοσικλετών και ειδών ατομικής και οικιακής χρήσης 1.298 481 238 512 67 0 Ξενοδοχεία και εστιατόρια 615 227 68 297 23 0 Μεταφορές, αποθήκευση και επικοινωνίες Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί Διαχείριση ακίνητης περιουσίας, εκμισθώσεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 470 25 56 244 4 0 176 6 8 162 0 0 317 51 74 188 4 0 1.213 0 0 1.213 0 0 Εκπαίδευση 1.053 26 17 1.010 0 0 Υγεία και κοινωνική μέριμνα 533 13 32 488 0 0 Δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών υπέρ του κοινωνικού ή ατομικού χαρακτήρα Ιδιωτικά νοικοκυριά που απασχολούν οικιακό προσωπικό 311 27 69 208 7 0 70 0 4 66 0 0 Νέοι 1.083 0 0 0 0 1.083 Δήλωσαν ασαφώς ή δε δήλωσαν κλάδο οικονομικής δραστηριότητας 575 27 78 456 14 0 Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά στοιχεία για οικονομικά ενεργούς κατοίκους κατά θέσης στο επάγγελμα στο Δήμο Φλώρινας. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [20]

Πίνακας 2.8.4: Οικονομικά ενεργοί κάτοικοι κατά θέσης στο επάγγελμα στο Δήμο Φλώρινας. Οικονομικά ενεργός πληθυσμός κατά θέση στο επάγγελμα Θ έ σ η σ τ ο ε π ά γ γ ε λ μ α ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Σύνολο Εργοδότες Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί Συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη νοικοκυριού Νέοι Δ.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ 6.505 772 860 4.233 249 391 Ποσοστό % 11,87 13,22 65,07 3,83 6,01 Δ.Ε. ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 1.618 130 570 549 220 149 Ποσοστό % 8,03 35,23 33,93 13,60 9,21 Δ.Ε. ΜΕΛΙΤΗΣ 2.619 137 600 1.379 237 266 Ποσοστό % 5,23 22,91 52,65 9,05 10,16 Δ.Ε. ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 2.075 93 552 916 237 277 Ποσοστό % 4,48 26,60 44,14 11,42 13,35 ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 12.817 1.132 2.582 7.077 943 1.083 Ποσοστό % 8,83 20,15 55,22 7,36 8,45 8,83 Όσον αφορά στον αγροτικό τομέα, οι κυριότερες καλλιέργειες περιλαμβάνουν δημητριακά όπως καλαμπόκι, σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, κτηνοτροφικά ψυχανθή όπως μηδική και τριφύλλια, καθώς και εδώδιμους καρπούς, όπως πατάτες, κρεμμύδια και είδη λαχανόκηπων. Αρκετές καλλιεργούμενες εκτάσεις καλύπτονται από οπωροφόρα δένδρα με κύρια είδη τις αχλαδιές και τις μηλιές. Υπάρχουν επίσης και μεγάλες εκτάσεις που παλαιότερα καλλιεργούνταν και σήμερα αποτελούν βοσκοτόπια, στα οποία απαντά κανείς πλήθος λιβαδικών φυτών κυρίως της οικογένειας των αγρωστωδών, αλλά και πολλά αρωματικά φυτά. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [21]

Πίνακας 2.8.5: Διάρθρωση εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων κατά είδος καλλιέργειας και Δημοτική Ενότητα. Εκμεταλλεύσεις Εκτάσεις κατά είδος Καλλιέργειας ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Σύνολο Από αυτές Χρησιμοποιούμενη Έκταση Χρησιμοποιούμενη Έκταση Ετήσιες Καλλιέργειες Δενδρώδεις Καλλιέργειες Αμπέλια και Σταφιδάμπελα Μόνιμα Λιβάδια και Βοσκότοποι Αγραναπαύσεις Λοιπές Εκτάσεις Οικογενειακοί Λαχανόκηποι Φυτώρια Δένδρων, Πολυετείς Φυτείες Εκ/σεις Εκτάσεις Εκ/σεις Εκτάσεις Εκ/σεις Εκτάσεις Εκ/σεις Εκτάσεις Εκ/σεις Εκτάσεις Εκ/σεις Εκτάσεις Εκ/σεις Εκτάσεις Δ.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ 490,0 477,0 39.738,7 439,0 33.786,4 90,0 1.368,1 52,0 110,4 199,0 3.873,1 39,0 513,0 119,0 57,9 7,0 29,8 Δ.Ε. Κ. ΚΛΕΙΝΩΝ 778,0 775,0 87.580,9 765,0 81.583,3 40,0 354,5 20,0 48,9 219,0 4.685,0 45,0 881,3 92,0 43,2 0,0 0,0 Δ.Ε. ΜΕΛΙΤΗΣ 1.169,0 1.164,0 100.036,9 1.160,0 97.979,7 21,0 370,8 92,0 245,5 34,0 390,1 25,0 1.008,4 161,0 34,4 1,0 8,0 Δ.Ε. ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 1.014,0 989,0 77.287,5 821,0 46.317,4 157,0 1.706,8 33,0 85,3 433,0 27.311,4 18,0 1.648,0 273,0 214,1 1,0 4,5 ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 3.451,0 3.405,0 304.644,0 3.185,0 259.666,8 308,0 3.800,2 197,0 490,1 885,0 36.259,6 127,0 4.050,7 645,0 349,6 9,0 42,3 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [22]

Πίνακας 2.8.6: Κατανομή των εκμεταλλεύσεων και της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΟΛΟ Ο ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ Ε Κ Μ Ε Τ Α Λ Λ Ε Υ Σ Ε Ι Σ ΤΗΡΗΣΗ ΛΟΓ/ΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΥΡΙΩΣ ΚΑΤΟΧΟΣ-ΜΕΛΟΣ ΣΕ ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΒΙΒΛΙΩΝ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑ ΚΑΤΟΧΟΣ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΑΝΑ ΜΟΡΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΛΗΡΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Δ.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Δ.Ε. Κ. ΚΛΕΙΝΩΝ Δ.Ε. ΜΕΛΙΤΗΣ Δ.Ε. ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 490,0 39.738,7 490,0 39.738,7 0,0 0,0 24,0 6.543,1 456,0 39.471,4 152,0 15.065,4 418,0 28.195,7 67,0 11.307,8 5,0 235,2 778,0 87.580,9 778,0 87.580,9 0,0 0,0 75,0 14.321,5 697,0 79.837,3 596,0 73.912,5 652,0 68.698,0 120,0 17.928,3 6,0 654,6 1.169,0 100.036,9 1.169,0 100.036,9 0,0 0,0 34,0 9.352,8 1.168,0 100.035,9 1.069,0 95.281,0 1.082,0 87.673,0 84,0 12.184,5 3,0 179,4 1.014,0 77.287,5 1.013,0 69.287,5 1,0 8.000,0 64,0 18.588,8 880,0 72.172,7 751,0 58.391,8 912,0 64.398,2 102,0 12.889,3 0,0 0,0 3.451,0 304.644,0 3.450,0 296.644,0 1,0 8.000,0 197,0 48.806,2 3.201,0 291.517,3 2.568,0 242.650,7 3.064,0 248.964,9 373,0 54.309,9 14,0 1.069,2 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [23]

Πίνακας 2.8.7: Εκμεταλλεύσεις και αριθμός ζώων κατά κατηγορία και Δημοτική Ενότητα στο Δήμο Φλώρινας. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΒΟΟΕΙΔΗ ΘΗΛΥΚΑ ΠΡΟΒΑΤΟΕΙΔΗ ΑΙΓΕΣ ΧΟΙΡΟΙ ΙΠΠΟΕΙΔΗ ΚΑΙ ΟΝΟΙ ΚΟΥΝΕΛΙΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΚΥΨΕΛΕΣ ΜΕΛΙΣΣΩΝ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΚ/ΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΥΨΕΛΩΝ Δ.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Δ.Ε. Κ. ΚΛΕΙΝΩΝ 193 3.642 189 2.529 50 5.921 55 1.454 152 383 47 61 9 123 298 10.673 7 861 460 8.836 457 6.421 75 9.793 43 847 255 599 12 20 16 285 555 23.434 4 93 Δ.Ε. ΜΕΛΙΤΗΣ 540 6.256 529 4.377 122 13.146 69 3.407 333 537 7 9 5 100 703 20.865 2 400 Δ.Ε. ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 322 5.165 319 3.761 53 8.105 92 3.576 68 224 50 109 22 347 573 17.787 8 119 1.515 23.899 1.494 17.088 300 36.965 259 9.284 808 1.743 116 199 52 855 2.129 72.759 21 1.473. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [24]

2.9. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ο Δήμος Φλώρινας ανήκει στην περιοχή που ονομάζεται Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας, ο οποίος αποτελείται από τον άξονα Φλώρινα Αμύνταιο Πτολεμαΐδα Κοζάνη. Στον Λιγνιτικό αυτόν άξονα παράγεται το μεγαλύτερο μέρος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, καθώς κύριο καύσιμο για την παραγωγή ενέργειας της Ελλάδας είναι ο λιγνίτης. Η περιοχή διαθέτει μεγάλα κοιτάσματα λιγνίτη, καθώς η ευρύτερη λεκάνη Μοναστηρίου, Φλώρινας, Αμυνταίου, Πτολεμαϊδας, Κοζάνης και Σερβίων καλύπτονταν πριν 1 έως 10 εκατομμύρια χρόνια από αβαθείς λίμνες και έλη. Οι κλιματολογικές συνθήκες ευνόησαν τη μεγάλη βλάστηση υδροχαρών φυτών (βρύα, καλάμια, κλπ) σε διάφορες θέσεις της λεκάνης. Με το χρόνο τα φυτά αυτά συγκεντρώθηκαν σε μεγάλες ποσότητες στον πυθμένα των λιμνών. Στη συνέχεια η βλάστηση καλύφθηκε από γαιώδη υλικά. Έτσι οι οργανικές ύλες των φυτών, ευρισκόμενες υπό πίεση και με την επίδραση διαφόρων μικροοργανισμών, μετατράπηκαν με το χρόνο σε στρώματα λιγνίτη. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές και τέλος πάνω από τα νεότερα στρώματα λιγνίτη επικάθισαν άλλα γαιώδη υλικά. Έτσι προέκυψαν λιγνιτικά κοιτάσματα μορφής Zebra. Έτσι το μεγαλύτερο λιγνιτικό δυναμικό της χώρας είναι συγκεντρωμένο κατά μήκος του άξονα Φλώρινα - Αμύνταιο - Πτολεμαϊδα - Κοζάνη - Σέρβια. Η ΔΕΗ ΑΕ αξιοποιεί αυτό τον εθνικό και τοπικό πλούτο παράγοντας ενέργεια σε οκτώ μονάδες σε όλη τη Δυτική Μακεδονία, η πιο σύγχρονη από τις οποίες βρίσκεται στη Μελίτη του Δήμου Φλώρινας. Ο Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Μελίτης Αχλάδας, στην περιοχή της Φλώρινας, τέθηκε σε εμπορική λειτουργία τον Ιούνιο του 2003. Ο νέος αυτός Σταθμός έχει συνολική ισχύ 330MW και χρησιμοποιεί ως καύσιμο το λιγνίτη. Ο ΑΗΣ Μελίτης σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τη ΔΕΗ με προγραμματισμένη τροφοδοσία από δύο διαφορετικές πηγές: Το δημόσιο λιγνιτωρυχείο Βεύης Το ορυχείο Αχλάδας που εκμεταλλεύεται η εταιρεία «ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε» Τα τελευταία χρόνια οι ανάγκες του ΑΗΣ Μελίτης καλύπτονται από το ορυχείο Αχλάδας, ενώ για την πλήρη κάλυψη των αναγκών του ΑΗΣ Μελίτης σχεδιάζεται η επαναλειτουργία του ορυχείου Κλειδιού. Παράλληλα με την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται επενδυτικές προσπάθειες ιδιωτικών επιχειρήσεων για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως φωτοβολταϊκών συστημάτων και ανεμογεννητριών σε αιολικά πάρκα. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [25]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υφιστάμενες καταναλώσεις και παραγωγή ενέργειας 3.1. ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ / ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 3.1.1. Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις Α) ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ο Δήμος Φλώρινας είναι υπεύθυνος για την διαχείριση 265 δημοτικών κτιρίων. Από αυτά τα κτίρια 72 αποτελούν σχολικά κτίρια, 16 παιδικούς σταθμούς, 19 κέντρα πολιτισμού/αθλητισμού, 146 καταστήματα/υπηρεσίες (κοινοτικά καταστήματα, αγροτικά ιατρεία, δημαρχεία, αστυνομικό τμήμα, καταστήματα δημοτικής αγοράς), 9 οικείες και 2 σφαγεία. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα ακριβή στοιχεία χρήσης και επιφάνειας για τα δημοτικά κτίρια των δημοτικών ενοτήτων Φλώρινας, Μελίτης και Περάσματος, ενώ για τη δημοτική ενότητα Κάτω Κλεινών παρουσιάζεται το σύνολο των δημοτικών κτιρίων και της αντίστοιχης επιφάνειας σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν από τις υπηρεσίες του Δήμου. Πίνακας 3.1.1.1: Δημοτικά Κτίρια Φλώρινας. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΧΡΗΣΗ ΠΛΗΘΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ (m 2 ) ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ/ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 132 8.327,94 ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 46 33.403,10 ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ 14 3.421,88 ΚΕΝΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ/ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ 17 2.446,19 ΟΙΚΕΙΕΣ 9 10.185,00 ΑΛΛΑ 3 271,89 ΚΤΙΡΙΑ Δ.Ε. ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 44 9.867,71 ΣΥΝΟΛΟ 265 67.923,71 Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας προκύπτει από την καταγραφή της ΕΛΣΤΑΤ του 2011 για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε Δημόσιες και Δημοτικές αρχές και υπολογίζεται σε 6.139,00 ΜWh για το Νομό Φλώρινας και με αναγωγή ως προς το σύνολο των κτιρίων σε 3.639,00 ΜWh για το Δήμο Φλώρινας. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [26]

Κατανάλωση ενέργειας από πετρέλαιο θέρμανσης Η κατανάλωση ενέργειας από το πετρέλαιο θέρμανσης προκύπτει από τα παραστατικά που τηρούν οι Υπηρεσίες του Δήμου Φλώρινας για τα έτη 2011-2014 για τα δημοτικά κτίρια από τα οποία προκύπτει η μέση κατανάλωση των 16,01 lt/m 2 για τα κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του Δήμου και 3,68 lt/m 2 για τα σχολικά κτίρια. Η κατανάλωση ενέργειας από το πετρέλαιο θέρμανσης για τα υπόλοιπα υπολογίζεται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα και την παραπάνω μέση τιμή. Για την μετατροπή του όγκου καυσίμου σε ενέργεια χρησιμοποιείται ο συντελεστής μετατροπής των Οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006) που είναι 10 ΚWh/lt. Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι συνολικές καταναλώσεις ενέργειας από το πετρέλαιο θέρμανσης για τα δημοτικά κτίρια υπηρεσιών για το έτος 2011. Πίνακας 3.1.1.2: Καταναλώσεις πετρελαίου θέρμανσης δημοτικών κτιρίων. Δημοτικά Κτίρια Υπηρεσιών συνολικής επιφάνειας 7.835,73 m 2 Έτος Κατανάλωση πετρελαίου lt Εμβαδόν κτιρίων m 2 Κατανάλωση πετρελαίου lt/ m 2 Κατανάλωση Ενέργειας (MWh) Μέση κατανάλωση Ενέργειας (KWh/ m 2 ) 2011 125.445,44 7.835,73 16,01 1.254,45 160,1 Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι συνολικές καταναλώσεις ενέργειας από το πετρέλαιο θέρμανσης για τα δημοτικά κτίρια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για το έτος 2012, το οποίο σύμφωνα με την υπηρεσία του Δήμου είναι παρόμοιες με το έτος 2011. Πίνακας 3.1.1.3: Καταναλώσεις πετρελαίου θέρμανσης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σχολεία Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συνολικής επιφάνειας 23.395,5 m 2 Έτος Κατανάλωση πετρελαίου lt Εμβαδόν κτιρίων m 2 Κατανάλωση πετρελαίου lt/ m 2 Κατανάλωση Ενέργειας (MWh) Μέση κατανάλωση Ενέργειας (KWh/ m 2 ) 2012 86.000,00 23.395,50 3,68 860,00 36,76 Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι συνολικές καταναλώσεις ενέργειας από το πετρέλαιο θέρμανσης ανά κατηγορία κτιρίων. Πίνακας 3.1.1.4: Καταναλώσεις πετρελαίου θέρμανσης δημοτικών κτιρίων. Περιγραφή Εμβαδόν m 2 Κατανάλωση (lt) Μέση κατανάλωση (lt / m 2 ) Κατανάλωση Ενέργειας (MWh) Μέση κατανάλωση Ενέργειας (KWh/m 2 ) Σχολεία με στοιχεία κατανάλωσης 23.395,50 86.000,00 3,68 860,00 36,76 Σχολεία χωρίς 17.806,10 65.526,00 3,68 655,26 36,76 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [27]

στοιχεία κατανάλωσης Σύνολο Σχολείων 41.201,60 151.526,00 3,68 1.515,26 36,76 Δημοτικά κτίρια Υπηρεσιών 7.835,73 125.445,44 16,01 1.254,45 160,10 Σύνολο 49.037,33 276.971,44 5,65 2.769,71 56,50 Κατανάλωση ενέργειας από άλλα καύσιμα Στα κτίρια για την διαχείριση των οποίων είναι υπεύθυνος ο Δήμος Φλώρινας δεν γίνεται χρήση άλλων καυσίμων πλην των παραπάνω. Β) ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι εγκαταστάσεις για τη διαχείριση των οποίων είναι υπεύθυνος ο Δήμος Φλώρινας παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα σύμφωνα με στοιχεία από την Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Φλώρινας για το έτος 2014, το οποίο είναι παρόμοιο με το έτος 2011 ως προς τις καταναλώσεις. Στις εγκαταστάσεις αυτές, που έχουν σχέση με δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, γίνεται χρήση μόνο ηλεκτρικής ενέργειας και η συνολική κατανάλωση υπολογίζεται σε 1.295,36 MWh. Α/Α Πίνακας 3.1.1.5: Καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας δημοτικών εγκαταστάσεων. Τοποθεσία Τύπος Εγκατάστασης Ισχύς Τύπος παροχής Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για διάστημα δώδεκα (12) μηνών (KWh) 1 Δροσοπηγή Διυλιστήριο 135 γ22 150.000 2 Τ.Κ. Αρμενοχωρίου 3 Τ.Κ. Αρμενοχωρίου 4 Τ.Κ. Αρμενοχωρίου 5 Σίμος Ιωαννίδης 6 Σίμος Ιωαννίδης 7 Τ.Κ. Τριβούνου 8 Τ.Κ. Πρώτης 9 10 Νέες δεξαμενες Φλώρινας Παλιές δεξαμενές Φλώρινας Δεξαμενή υδροδότησης Υδρευτική γεώτρηση Υδρευτική γεώτρηση Δεξαμενή υδροδότησης Υδρευτική γεώτρηση Υδρευτική γεώτρηση Δεξαμενή υδροδότησης Δεξαμενή υδροδότησης Δεξαμενή υδροδότησης 25 γ21 9.728 35 γ22 0 55 γ22 56 15 γ21 1.110 55 γ22 31.153 35 γ22 15.997 25 γ21 1.786 8 γ21 3.335 25 γ21 2.812 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [28]

11 Λόφος Αγ. Παντελεήμονα 12 Τ.Κ. Αλώνων 13 Αγίου Μηνά 14 Αγίου Μηνά 15 Αγίου Μηνά Δεξαμενή 16 Τ.Κ. Σκοπιάς 17 Τ.Κ. Σκοπιάς Αντλιοστάσιο υδροδότησης Δεξαμενή υδροδότησης Υδρευτική γεώτρηση Δεξαμενή υδροδότησης Δεξαμενή υδροδότησης Δεξαμενή υδροδότησης Δεξαμενή υδροδότησης 15 γ21 1.673 15 γ21 589 35 γ22 0 25 γ21 1.498 15 γ21 1 15 γ21 767 15 γ21 227 18 Καταστήματος Γραφεία 8 γ21 9.694 19 Καταστήματος Γραφεία 15 γ21 372 20 Περιοχή παλαιών σφαγείων Φλώρινας Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων 305 Β1 1.064.561 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για τα δημοτικά κτίρια και τις εγκαταστάσεις του Δήμου Φλώρινας υπολογίζεται σε 4.934,36 ΜWh. Πίνακας 3.1.1.6: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων. Κατηγορίες Κατανάλωση Η/Ε (ΜWh) Δημοτικά κτίρια 3.639,00 Εγκαταστάσεις 1.295,36 Σύνολο 4.934,36 3.1.2 Κτίρια, εξοπλισμός / εγκαταστάσεις τριτογενούς τομέα (μη δημοτικά) Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ενότητα «2.3. Πολεοδομικά δεδομένα» προκύπτει για το 2011 ότι εντός των ορίων του Δήμου Φλώρινας υπάρχουν 6.706 ιδιοκτησίες του τριτογενή τομέα με αντίστοιχο εμβαδόν 418.690,24 τετραγωνικών μέτρων εκ των οποίων τα 277.216,42 ηλεκτροδοτούνται σήμερα. Το ποσοστό του τριτογενή τομέα επί του συνόλου των κτιρίων του Δήμου ανέρχεται σε 11%. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [29]

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ 12 η κατανάλωση ενέργειας στον τριτογενή τομέα του Νομού Φλώρινας υπολογίζεται σε 34.371 ΜWh και με αναγωγή ως προς τον αριθμό των κτιρίων του τριτογενή τομέα του Δήμου Φλώρινας σε 20.967 ΜWh. Κατανάλωση ενέργειας από πετρέλαιο θέρμανσης Λόγω έλλειψης επαρκών δεδομένων για τον υπολογισμό της κατανάλωσης πετρελαίου του τριτογενούς τομέα, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τη μελέτη του ΚΑΠΕ - 2009 με τίτλο «Energy Efficiency Policies and Measures in Greece». Για την κατανάλωση ενέργειας από πετρέλαιο θέρμανσης χρησιμοποιήθηκαν στατιστικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι η σχέση μεταξύ κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και κατανάλωσης ενέργειας από πετρέλαιο για τον τριτογενή τομέα διέπεται από την σχέση : {Κατανάλωση Πετρελαίου (KWh)} = {Κατανάλωση Ηλεκτρισμού (KWh)} / 3,92 Με βάση τα παραπάνω η κατανάλωση ενέργειας του τριτογενούς τομέα από πετρέλαιο υπολογίζεται σε 5.348,72 ΜWh. Κατανάλωση ενέργειας από άλλα καύσιμα Στα κτίρια του τριτογενή τομέα δεν υπάρχουν στοιχεία για χρήση άλλων καυσίμων, σαν κύρια πηγή ενέργειας, πλην των παραπάνω. 3.1.3 Κατοικίες Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ενότητα «2.3. Πολεοδομικά δεδομένα» προκύπτει για το 2011 ότι εντός των ορίων του Δήμου υπάρχουν 9.637 κατοικίες με αντίστοιχο εμβαδόν 3.417.617,06 m 2 εκ των οποίων τα 1.293.564,59 m 2 ηλεκτροδοτούνται σήμερα. Το ποσοστό των κατοικιών επί του συνόλου των κτιρίων του Δήμου Φλώρινας ανέρχεται σε 89% ενώ το ποσοστό των κατοικιών που προϋπήρχαν της εφαρμογής του Κ.Θ.Κ. επί του συνόλου των κατοικιών σε 64%. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ 13 η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον οικιακό τομέα του Νομού Φλώρινας υπολογίζεται σε 65.935 ΜWh και με αναγωγή ως προς τον αριθμό των κατοικιών του Δήμου Φλώρινας σε 38.742,50 ΜWh. Κατανάλωση ενέργειας από πετρέλαιο θέρμανσης Η εκτίμηση της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης για τη θέρμανση των κατοικιών στηρίχθηκε σε ειδικούς δείκτες οι οποίοι αντλήθηκαν από σχετική βιβλιογραφία 14 οι δείκτες αφορούν στις 12 ΕΛΣΤΑΤ, 2011 13 ΕΛΣΤΑΤ, 2011 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [30]

ενεργειακές απαιτήσεις των κατοικιών για θέρμανση και αναφέρονται σε κτίρια με θερμομόνωση και σε κτίρια χωρίς θερμομόνωση. Οι δείκτες ειδικής ενεργειακής κατανάλωσης δεν έχουν προσδιοριστεί για το Δήμο Φλώρινας και χρησιμοποιούνται αντίστοιχοι δείκτες άλλων πόλεων που ανήκουν στην ίδια κλιματική ζώνη. Για τον υπολογισμό της μεσοσταθμικής κατανάλωσης καυσίμου λαμβάνεται υπόψη ότι το 64% των κτιρίων είναι προ του 1979 και το 36% των κτιρίων είναι μετά το 1979 με Κ.Θ.Κ. Πίνακας 3.1.3.1: Κατανάλωση καυσίμου ανά τετραγωνικό μέτρο κατοικιών (2006) Ενδεικτική κατανάλωση καυσίμου (lt πετρελαίου/m 2 ) Μεσοσταθμική κατανάλωση καυσίμου (lt πετρελαίου/m 2 ) ΧΩΡΙΣ Θ/Μ ΜΕ Θ/Μ 64% ΧΩΡΙΣ Θ/Μ + 35% ΜΕ Θ/Μ 28,8 9,5 21,757 Σύμφωνα με την εξέλιξη των ενεργειακών μεγεθών σε εθνικό επίπεδο κατά τη χρονική περίοδο 2007-2001 υπήρξε μείωση της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας κατά 14,4% 15. Για την εξέλιξη των ενεργειακών δεικτών στον οικιακό τομέα επίσημα στατιστικά στοιχεία που είναι διαθέσιμα προέρχονται από το 2 ο Εθνικό Σχέδιο Ενεργειακής Απόδοσης τα οποία σημειώνουν μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για τα έτη 2006 2010 κατά 14,7%. Στην παρούσα μελέτη γίνεται διόρθωση στη μέση κατανάλωση καυσίμου ανά τετραγωνικό μέτρο προσεγγιστικά κατά 14,5% η οποία διαμορφώνεται στα 18.60 lt/m 2. Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για την κατανάλωση ενέργειας στα νοικοκυριά (2011-2012) το 24,5% των θερμικών αναγκών καλύπτεται με χρήση βιομάζας. Γίνεται λοιπόν η παραδοχή ότι το 75,5% των συνολικών τετραγωνικών μέτρων του οικιακού τομέα χρησιμοποιεί για την κάλυψη των θερμικών του αναγκών πετρέλαιο θέρμανσης 16. Η μετατροπή της κατανάλωσης πετρελαίου σε κατανάλωση ενέργειας γίνεται με τη χρήση του συντελεστή μετατροπής των Οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006) που είναι 10 KWh/lt. Πίνακας 3.1.3.2: Κατανάλωση ενέργειας για τη θέρμανση κατοικιών Έτος Εμβαδόν ηλεκτροδοτούμενων κατοικιών (m 2 ) Εμβαδόν κατοικιών με πετρέλαιο θέρμανσης (m 2 ) Κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης (lt) Κατανάλωση ενέργειας (MWh) 2011 1.293.564,59 976.641,27 18.165.527,62 181.655,28 14 Παπακώστας Κ., Κυριάκης Ν., Οικονόμου Δ. «Εκτίμηση της Κατανάλωσης Ενέργειας για Θέρμανση σε Κτίρια Κατοικιών 36 Ελληνικών Πόλεων», 2006 15 Εθνικό Σχέδιο Ενεργειακής Απόδοσης, 2014 16 Άλλα βασικά είδη θέρμανσης (φυσικό αέριο και τηλεθέρμανση) εκλείπουν στο Δήμο Φλώρινας ενώ η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται για θέρμανση εμπεριέχεται στις συνολικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας των κατοικιών. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [31]

3.1.4. Δημοτικός δημόσιος φωτισμός Ο Δήμος διαχειρίζεται το φωτισμό των οδών και των κοινόχρηστων χώρων, εντός των ορίων του, οι καταναλώσεις των οποίων υπολογίζονται σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σε 5.590,00 MWh για το Νομό Φλώρινας και με αναγωγή ως προς την έκταση του Δήμου Φλώρινας σε 2.536,42 MWh για το Δήμο Φλώρινας. Ο Δήμος Φλώρινας είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση τόσο των φωτιστικών σωμάτων που ανήκουν στον ίδιο, όσο και αυτών που είναι τοποθετημένα στους στύλους της ΔΕΗ Α.Ε. Οι λαμπτήρες που χρησιμοποιούνται είναι κατά πλειοψηφία 24W compact οικονομίας. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει όλους τους τύπους φωτιστικών σωμάτων που χρησιμοποιούνται στο Δήμο Φλώρινας. Πίνακας 3.1.4.1 : Τύποι φωτιστικών σωμάτων. Τύπος Φωτιστικού Σώματος Ισχύς W Compact Οικονομίας 18 Compact Οικονομίας 24 Νατρίου 70 Νατρίου 80 Νατρίου 125 Νατρίου 250 Μεταλλικών στοιχείων 100 High Q (προβολείς) 400 3.1.5 Βιομηχανία Σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων, η μελέτη του βιομηχανικού τομέα είναι προαιρετική, καθώς οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης επηρεάζουν σε πολύ μικρό βαθμό τη βιομηχανία. Πέραν τούτου, στην περιοχή του Δήμου το μέγιστο μερίδιο στις ενεργειακές καταναλώσεις στον τομέα της βιομηχανίας ανήκει στη ΔΕΗ Α.Ε με τη μονάδα ΑΗΣ Μελίτης η οποία καλύπτεται από το ΣΕΔΕ (ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου) και εξαιρείται υποχρεωτικά από τα ΣΔΑΕ. Συνεπώς στην παρούσα μελέτη δεν θα συμπεριληφθεί ο τομέας της βιομηχανίας. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [32]

3.2 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 3.2.1 Δημοτικός στόλος Οι καταναλώσεις καυσίμων του δημοτικού στόλου δόθηκαν από τις Υπηρεσίες του Δήμου Φλώρινας και της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης & Αποχέτευσης Φλώρινας (ΔΕΥΑΦ) και αφορούσαν στις ετήσιες καταναλώσεις για το έτος 2014. Οι καταναλώσεις καυσίμων για το έτος αναφοράς, το 2011, σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις των Υπηρεσιών είναι παρόμοιες με αυτές του 2014 καθώς κατά το έτος αναφοράς κυκλοφορούσαν τα ίδια οχήματα με τα υπάρχοντα και εξυπηρετούσαν τις ίδιες λειτουργίες. Οι καταναλώσεις καυσίμων των οχημάτων του Δήμου και της ΔΕΥΑΦ ανά τύπο καυσίμου σε λίτρα μετατράπηκαν σε καταναλώσεις ενέργειας σε MWh πολλαπλασιαζόμενες με τους συντελεστές μετατροπής για το ντίζελ (10KWh/lt) και για τη βενζίνη (9,2KWh/lt), σύμφωνα με τι Οδηγίες του ΕΜΕΡ/ΕΕΑ. Πίνακας 3.2.1.1: Ενεργειακές καταναλώσεις των δημοτικών οχημάτων ανά τύπο καυσίμου. Κατηγορία οχημάτων Κατανάλωση καυσίμων (lt) Κατανάλωση Ντίζελ (lt) Κατανάλωση Βενζίνη (lt) Κατανάλωση Ενέργειας (MWh) Ενέργεια Ντίζελ (MWh) Ενέργεια Βενζίνη (MWh) Δημοτικά οχήματα 111.477,94 8.383,28 1.114,78 77,13 Οχήματα ΔΕΥΑΦ 19.252 1859,17 192,520 17,10 ΣΥΝΟΛΟ 1.307,30 94,23 3.2.2 Δημόσιες μεταφορές Τα στοιχεία στα οποία βασίστηκαν οι εκτιμήσεις των ενεργειακών καταναλώσεων για τις δημόσιες μεταφορές του Δήμου Φλώρινας δόθηκαν από τα ΚΤΕΛ Αστικών γραμμών Ν. Φλώρινας και αφορούσαν στο σύνολο των χιλιομετρικών αποστάσεων ανά γραμμή λεωφορείου για το έτος 2011. Η μέση κατανάλωση καυσίμου ντίζελ και οι συντελεστές μετατροπής καυσίμου δίνονται στις Οδηγίες ΕΜΕΡ/ΕΕΑ. Πίνακας 3.2.2.1: Ενεργειακές καταναλώσεις των δημόσιων μεταφορών. Κατηγορία οχημάτων Διανυθείσα απόσταση (km) Μέση κατανάλωση (lt/km) Κατανάλωση καυσίμου (lt) Συντ/της μετατροπής (KWh/lt) Κατανάλωση ενέργειας (MWh) Αστικά λεωφορεία 295.728 0,292 86.352,58 10 863,53 Σύνολο (MWh) 863,53 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [33]

3.2.3 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Για τον υπολογισμό των ενεργειακών καταναλώσεων στις ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές, σύμφωνα με τις Οδηγίες του ΕΜΕΡ/ΕΕΑ, χρησιμοποιείται ο τύπος: Καταναλώσεις καυσίμων (KWh) = διανυόμενη απόσταση (km) x μέση κατανάλωση καυσίμων (l/km) x συντελεστή μετατροπής σε ενέργεια (KWh/l) Η πλέον ακριβής μέθοδος εκτίμησης των καταναλώσεων καυσίμων στηρίζεται στην καταγραφή των κυκλοφοριακών φόρτων ανά κατηγορία οχήματος μέσω επιτόπιων μετρήσεων, σε χαρακτηριστικά σημεία οδών, οι οποίοι πολλαπλασιαζόμενοι με τα μήκη των μετακινήσεων μπορούν να δώσουν τα συνολικά διανυόμενα χιλιόμετρα. Λόγω όμως της αδυναμίας του Δήμου να ακολουθήσει τη μέθοδο αυτήν, η εκτίμηση του αριθμού των οχημάτων και των διανυόμενων αποστάσεων στηρίχθηκε σε στατιστικά στοιχεία. Οι ετήσιες διανυόμενες αποστάσεις προέκυψαν από τον αριθμό των οχημάτων και τη μέση ετήσια διανυόμενη απόσταση ανά κατηγορία οχήματος και τύπο καυσίμου σε αστικές διαδρομές 17,18. (πίνακας 3.2.3.2) Ο αριθμός των οχημάτων εκτιμήθηκε με αναγωγή σε επίπεδο Δήμου του αριθμού των οχημάτων του Νομού Φλώρινας 19 βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων. Τα στοιχεία αφορούν στις βασικές κατηγορίες οχημάτων δηλαδή επιβατικά οχήματα, φορτηγά, λεωφορεία και μοτοσυκλέτες. (πίνακας 3.2.3.1) Γίνεται η παραδοχή ότι η κατηγορία των λεωφορείων καλύπτεται από τις υπεραστικές συγκοινωνίες και δεν εντάσσεται στην ενότητα αυτήν. Εκτιμάται ότι το 24% των φορτηγών είναι βαρέα φορτηγά και το 76% ελαφρά φορτηγά 20. Γίνεται η παραδοχή ότι τα επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης καταναλώνουν βενζίνη και τα δημόσιας χρήσης πετρέλαιο κίνησης. Από τα ελαφρά φορτηγά το 70% κινείται με βενζίνη και το 30% με πετρέλαιο κίνησης 21. Τα βαρέα φορτηγά καταναλώνουν πετρέλαιο κίνησης και οι μοτοσυκλέτες βενζίνη. Η μέση κατανάλωση καυσίμου ανά κατηγορία οχημάτων δίνονται στον Οδηγό ΕΜΕΡ/ΕΕΑ. (πίνακας 3.2.3.3) Οι συντελεστές μετατροπής καυσίμου σε ενέργεια δίνονται στον Οδηγό ΕΜΕΡ/ΕΕΑ. (πίνακας 3.2.3.4) 17 National Inventory Report (NIR 2008) 18 Στην παρούσα μελέτη επιλέχθηκαν οι δείκτες που αφορούν σε αστικές διαδρομές, παρά του ότι ο Δήμος θεωρείται μη αστικός, καθώς τα χαρακτηριστικά των μετακινήσεων σχετίζονται περισσότερο με αστικές διαδρομές. Ούτως ή άλλως, οι δείκτες για τη μέση ετήσια απόσταση σε αστικές και σε μη αστικές διαδρομές έχουν μικρή απόκλιση μεταξύ τους που δεν επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα. 19 ΕΛΣΤΑΤ 2011 20 Στόλος κυκλοφορούντων οχημάτων της 31/12/2007, www.seaa.gr 21 National Inventory Report (NIR 2008) Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [34]

Οι υπολογισμοί και τα τελικά αποτελέσματα φαίνονται στον πίνακα 3.2.3.5. Σημειώνεται ότι: Η τελική κατανάλωση σε ντίζελ κίνησης μειώθηκε κατά 6.5% 22, ποσοστό που αντιστοιχεί στην περιεκτικότητα του σε βιοντίζελ 23. Από τη συνολική κατανάλωση ενέργειας αφαιρείται αυτή που αντιστοιχεί στην κατανάλωση των δημοτικών οχημάτων. Γίνεται διόρθωση στην τελική ενεργειακή κατανάλωση ανά τύπο καυσίμου λόγω παλαιότητας των δεικτών που χρησιμοποιούνται στο NIR 2008 (δείκτες του 2006). Εκτιμάται ότι από το 2006 έως το 2010 που ξεκίνησε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα υπήρξε μείωση κατά 5% στην κατανάλωση ενέργειας από ντίζελ και 19% από βενζίνη 24. Πίνακας 3.2.3.1: Αριθμός οχημάτων Δήμου Φλώρινας. Κατηγορία οχήματος Επιβατικά Ελαφρά φορτηγά Βαρέα Φορτηγά Λεωφορεία Μοτοσυκλέτες Τύπος καυσίμου Βενζίνη Ντίζελ Βενζίνη Ντίζελ Ντίζελ Ντίζελ Βενζίνη Δήμος Φλώρινας 8.419 16 2.426 1.040 1.094 47 1.373 Πίνακας 3.2.3.2: Μέση ετήσια διανυθείσα απόσταση ανά όχημα και συνολικές ετήσιες αποστάσεις Κατηγορία οχήματος Τύπος καυσίμου Μέση ετήσια απόσταση ανά όχημα (km) Αστικές διαδρομές (%) Μέση ετήσια απόσταση σε αστικές διαδρομές (km) Συνολικές ετήσιες αποστάσεις (km) Επιβατικά Ελαφρά Φορτηγά Βαρέα φορτηγά Βενζίνη 11.000 44 4.840 41.135.160 Ντίζελ 75.000 44 33.000 528.000 Βενζίνη 12.000 44 5.280 12.809.280 Ντίζελ 14.000 35 4.900 5.096.000 Ντίζελ 40.000 35 14.000 15.316.000 Δίκυκλα Βενζίνη 6.500 77 5.005 6.871.865 22 www.ypeka.gr 23 Οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου από τις ενεργειακές καλλιέργειες στη Δυτική Μακεδονία υπολογίζονται στα 18gr ισοδύναμου CO2 περίπου ανά MJ βιοαιθανόλης, ποσότητες που θεωρούνται αμελητέες. (Under Article 19(2) of Directive 2009/28/EC, 2012) 24 ΥΠΕΚ_ Energeia-1960-ws-2010 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [35]

Πίνακας 3.2.3.3: Μέση κατανάλωση καυσίμου ανά κατηγορία οχήματος (lt/km). Καύσιμο Επιβατικά Ελαφρά φορτηγά Βαρέα φορτηγά Λεωφορεία Δίκυκλα Βενζίνη 0,096 0,130 0,040 Πετρέλαιο 0,069 0,098 0,298 0,292 Πίνακας 3.2.3.4: Συντελεστής μετατροπής όγκου καυσίμου σε ενέργεια. Καύσιμο Συντελεστής (KWh/lt) Βενζίνη 9,2 Πετρέλαιο 10,00 Πίνακας 3.2.3.5: Υπολογισμοί ενεργειακών καταναλώσεων για τις ιδιωτικές μεταφορές. Κατηγορία οχημάτων Επιβατικά Ελαφρά φορτηγά Βαρέα Φορτηγά Δίκυκλα Αριθμός οχημάτων Οχήματα - ντίζελ 16 1.040 1.094 Οχήματα-βενζίνη 8.499 2.426 1.373 Μέση διανυόμενη απόσταση ανά έτος Ντίζελ 33.000 4.900 14.000 Βενζίνη 4.840 5.280 5.005 Συνολική διανυόμενη απόσταση ανά έτος Ντίζελ 528.000 5.096.000 15.316.000 Βενζίνη 41.135.160 12.809.280 6.871.865 Μέση κατανάλωση καυσίμων ανά κατηγορία οχήματος (lt/km) Ντίζελ 0,069 0,098 0,298 Βενζίνη 0,096 0,130 0,040 Κατανάλωση καυσίμων ανά κατηγορία οχήματος (lt) Ντίζελ 36.432 499.408 4.564.168,00 Βενζίνη 3.948.975,36 1.665.206,40 274.874,60 Κατανάλωση ενέργειας ανά κατηγορία οχήματος (MWh) Ντίζελ 364 4.994 45.641,68 Βενζίνη 36.330,57 15.319,90 2.528,85 Κατανάλωση ενέργειας ανά τύπο καυσίμου (MWh) Ντίζελ 51.000,08 Βενζίνη 54.179,32 Κατανάλωση ενέργειας (MWh) χωρίς δημοτικό στόλο Ντίζελ 49.885,10 Βενζίνη 54.102,19 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [36]

Διόρθωση λόγω παλαιότητας δεικτών (2006-2011) Σύνολο Ντίζελ (2011) 47.390,85 Σύνολο Βενζίνη (2011) 43.822,77 Στο παρακάτω διάγραμμα διακρίνεται το μερίδιο της κάθε κατηγορίας οχημάτων των ιδιωτικών και εμπορικών μεταφορών στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση. Σχήμα 3.2.3.1: Ποσοστά κατανάλωσης ενέργειας ανά κατηγορία οχημάτων. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [37]

3.3 ΤΟΠΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ Ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Μελίτη του Δήμου Φλώρινας, που αξιοποιείται από την ΔΕΗ ΑΕ, έχει συνολική ισχύ 330 MW και χρησιμοποιεί ως καύσιμο το λιγνίτη. Παράλληλα με την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται επενδυτικές προσπάθειες ιδιωτικών επιχειρήσεων για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων. Στους πίνακες παρουσιάζονται συνοπτικά αριθμητικά στοιχεία για τις άδειες παραγωγής ΑΠΕ του Δήμου Φλώρινας μέχρι το 2011 σύμφωνα με τα αρχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Σημειώνεται ότι στην πράξη, έχουν διασυνδεθεί τρία μόλις φωτοβολταϊκά συστήματα συνολικής ισχύος 7,79 ΜW και ένα αιολικό έργο ισχύος 28,80 ΜW. Πίνακας 3.5.1. : Εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας ΑΠΕ στο Δήμο Φλώρινας. Εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακα Περιοχή/Δήμος Γιάτσοβο - Φλώρινα Μαρίνα - Κάτω Κλεινών Κολχική - Περάσματος Εταιρία/Επωνυμία Ισχύ MW Είδος Εγκατάστασης ENEL GREEN POWER 1,50 ΦΒ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 17,17 ΦΒ 52,67 ΦΒ Κάτω Κλεινών ΑΝΕΜΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΕΕ 28,80 Αιολικά Κάτω Κλεινών ΑΝΕΜΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΕΕ 18,90 Αιολικά Φλώρινα ΙΚΤΙΝΟ ΑΕ 4,32 ΦΒ Φλώρινα ΙΑΠΕΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΕΡΓΩΝ 1,68 ΦΒ Περάσματος SILCIO S.A. 1,97 ΦΒ Κάτω Κλεινών QUEST SOLAR ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΜΕΠΕ 1,01 ΦΒ Περάσματος Περάσματος- Βιτσίου- Φλώρινας Κάτω Κλεινών ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΕΤΡΟΒΟΥΝΙ ΕΠΕ 22,00 Αιολικά ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΓΝΑΝΤΙ ΕΠΕ 22,00 Αιολικά ΒΕΡΓΙΝΑ ΗΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΑΡΚΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Δ.Τ. VERGINA SUN SA) (ΥΠΟ ΙΔΡΥΣΗ) 2,10 ΦΒ Φλώρινα ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ Μ. ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε 2,00 ΦΒ Μελίτης Μελίτης Μελίτης EDF EN HELLAS A.E. & ΣΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑ 8 Ε.Ε EDF EN HELLAS A.E. & ΣΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑ 8 Ε.Ε EDF EN HELLAS A.E. & ΣΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑ 8 Ε.Ε 36,00 Αιολικά 39,00 Αιολικά 36,00 Αιολικά Μελίτης EDF EN HELLAS A.E. & ΣΙΑ 18,00 Αιολικά Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [38]

ΦΛΩΡΙΝΑ 8 Ε.Ε Περάσματος - Φλώρινας VOLTERRA A.E 36,00 Αιολικά Σύνολο 341,12 Πίνακας 3.5.2. : Εγκαταστάσεις μεσαίας κλίμακας ΑΠΕ στο Δήμο Φλώρινας. Περιοχή/Δήμος Εταιρία/Επωνυμία Ισχύ KW Είδος Εγκατάστασης Εγκαταστάσεις μεσαίας κλίμακα Μελίτη - Ιτέα Σηφάκης Ενεργειακή ΑΕ 99,9 ΦΒ Μελίτη - Ιτέα Σηφάκης Ενεργειακή ΑΕ 99,9 ΦΒ Μελίτη - Ιτέα Βασίλογλου Ιωάννης & ΣΙΑ ΟΕ 99,9 ΦΒ Φλώρινα Μάλης Στυλιανός 99,82 ΦΒ Φλώρινα Εισαγωγική Σούμπαση ΟΕ 79,35 ΦΒ Φλώρινα Παλικρουσης Λ. & Υιοι ΟΕ 50,16 ΦΒ Περάσματος Πρωτέας ΟΕ 750 Μικρά Υδροηλεκτρικά Μελίτη ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ 500 Μικρά Υδροηλεκτρικά Κάτω Κλεινών ΧΙΣΚΑΚΗ ΜΕΛΙΤΙΝΗ & ΣΙΑ ΟΕ Μικρά 460,00 (ALPHA PROJECTS OE) Υδροηλεκτρικά Σύνολο 2.239,03 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [39]

3.4 ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ 25 Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ 2011 η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για γεωργική χρήση για το Νομό Φλώρινας είναι 36.085 MWh και με αναγωγή ως προς την καλλιεργήσιμη έκταση υπολογίζεται η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για γεωργική χρήση για το Δήμο Φλώρινας σε 20.568 MWh. Η καλλιεργήσιμη γη είναι περίπου 304.660,0 στρέμματα και κατανέμεται όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Η κατανάλωση καυσίμων στη γεωργία προσδιορίστηκε με βάση τα στατιστικά δεδομένα ειδικής ενεργειακής κατανάλωσης που εκδίδει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για την κατανάλωση πετρελαίου ανά καλλιέργεια φυτικής παραγωγής σε 44.048,35 MWh. Πίνακας 3.4.1 : Κατανομή Καλλιεργειών. Κατανομή Καλλιεργειών Επιφάνεια (στρέμματα) Λίτρα ανά στρέμμα MWh Ετήσιες καλλιέργειες 259.666,8 15,5 40.248,35 Δενδρώδεις καλλιέργειες 3.800,2 29,4 1.117,26 Αμπέλια και Σταφιδάμπελα 490,1 14,4 70,57 Μόνιμα λιβάδια και Βοσκότοποι 36.259,6 7 2.538,17 Αγραναπαύσεις 4.050,7 - - Οικογενειακοί λαχανόκηποι 349,6 20,5 71,67 Φυτώρια Δένδρων, πολυετείς φυτείες 42,3 5,5 2,33 Σύνολο 304.659,3 44.048,35 Η κατανάλωση καυσίμων στην κτηνοτροφία προσδιορίστηκε με βάση τα αντίστοιχα στατιστικά δεδομένα ειδικής ενεργειακής κατανάλωσης που εκδίδει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως για την κατανάλωση πετρελαίου ανά κεφαλή ζώου σε 7.135,91 MWh. Πίνακας 3.4.2. : Κατανομή Ζώων. Κατηγορία Ζώων Κεφαλές Λίτρα ανά κεφαλή MWh Βοοειδή 23.899 24 5.735,76 Προβατοειδή 36.965 2,9 1.071,99 Αιγές 9.284 2,9 269,24 Κυψέλες Μελισσών 1.473 4 58,92 Σύνολο 7.135,91 25 ΕΛΣΤΑΤ 2011, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [40]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Επεξεργασία και παρουσίαση αποτελεσμάτων Απογραφής Εκπομπών 4.1 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO 2 Παρακάτω παρουσιάζονται σε πίνακες οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και εκπομπές CΟ 2 για το 2011, ανά τομέα χρήσης και συνολικά. Για τη μετατροπή των καταναλώσεων σε εκπομπές χρησιμοποιήθηκαν οι συντελεστές που δίνονται από τις Οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006): Πίνακας 4.1.1: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών CO 2. Καύσιμη ύλη Συντελεστής (tn/mwh) Ηλεκτρική Ενέργεια 1,149 Βενζίνη 0,249 Πετρέλαιο 0,267 Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις για τον τομέα των κτιρίων, εξοπλισμών και εγκαταστάσεων είναι 256.954,79 ΜWh, για τον πρωτογενή τομέα 71.752,26 ΜWh και για τον τομέα των μεταφορών 93.478,68 ΜWh. Αντίστοιχα οι εκπομπές CO 2 για τον τομέα των κτιρίων, εξοπλισμών και εγκαταστάσεων είναι 127.110,86 tn, για τον πρωτογενή τομέα 37.298,83 tn και για τον τομέα των μεταφορών 24.168,30 tn. Στο σύνολο του Δήμου Φλώρινας η κατανάλωση ενέργειας είναι 422.185,73 MWh και ο εκπομπές CO 2 είναι 188.577,99 tn. Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [41]

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Πίνακας 4.1.2: Συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις ανά τομέα χρήσης και συνολικά. ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ / ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ (MWh) Ηλεκτρική ενέργεια Πετρέλαιο θέρμανσης Πετρέλαιο ντίζελ Βενζίνη Σύνολο Δημοτικά κτίρια, εγκαταστάσεις 4.934,36 2.769,71 7.704,07 Τριτογενής τομέας 20.967,80 5.348,72 26.316,52 Κατοικίες 38.742,50 181.655,28 220.397,78 Δημοτικός δημόσιος φωτισμός 2.536,42 2.536,42 Υποσύνολο 67.181,08 189.773,71 256.954,79 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Δημοτικός στόλος 1.307,30 94,23 1.401,53 Δημόσιες μεταφορές 863,53 863,53 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές 47.390,85 43.822,77 91.213,62 Υποσύνολο 49.561,68 43.917,00 93.478,68 ΠΡΩΤ0ΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Πρωτογενής τομέας 20.568,00 51.184,26 71.752,26 Υποσύνολο 20.568,00 51.184,26 71.752,26 ΣΥΝΟΛΟ 422.185,73 Πίνακας 4.1.3: Συνολικές εκπομπές CΟ 2 ανά τομέα χρήσης και συνολικά. ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO 2 (tn) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ηλεκτρική ενέργεια Πετρέλαιο θέρμανσης Πετρέλαιο ντίζελ Βενζίνη Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ / ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Δημοτικά κτίρια, εγκαταστάσεις 4.920,72 739,51 5.660,23 Τριτογενής τομέας 24.091,08 1.428,11 25.519,19 Κατοικίες 44.515,13 48.501,96 93.017,09 Δημοτικός δημόσιος φωτισμός 2.914,35 2.914,35 Υποσύνολο 76.441,28 50.669,58 127.110,86 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Δημοτικός στόλος 349,05 23,46 372,51 Δημόσιες μεταφορές 230,56 230,56 Ιδιωτικές & εμπορικές μεταφορές 12.653,36 10.911,87 23.565,23 Υποσύνολο 13.232,97 10.935,33 24.168,30 ΠΡΩΤ0ΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Πρωτογενής τομέας 23.632,63 13.666,20 37.298,83 Υποσύνολο 23.632,63 13.666,20 37.298,83 ΣΥΝΟΛΟ 188.577,99 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [42]

4.2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Στη συνέχεια παρουσιάζονται συγκριτικά αποτελέσματα όσον αφορά στη χρήση της ενέργειας ανά κατηγορία και τομέα δραστηριότητας επίσης στην τοπική ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων αυτών στοχεύει σε μια πρώτη αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης προκειμένου να τεθούν οι προτεραιότητες για το Σχέδιο Δράσης. 4.2.1 Συγκριτικά αποτελέσματα Τα συγκριτικά αποτελέσματα παρουσιάζονται με μορφή διαγραμμάτων και εστιάζουν στα εξής: Α) Καταναλώσεις ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά τομέα δραστηριότητας και τύπο ενέργειας Β) Καταναλώσεις ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά κατηγορία δραστηριότητας Γ) Συνολικές καταναλώσεις ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά τύπο ενέργειας Δ) Παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ ανά πηγή ενέργειας Α) Καταναλώσεις ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά τομέα δραστηριότητας και τύπο ενέργειας Στον πίνακα και τα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η συμμετοχή του κάθε τομέα δραστηριότητας στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση και στις εκπομπές του CO 2 σε απόλυτα νούμερα και σε ποσοστά επί του συνόλου. Πίνακας 4.2.1: Κατανάλωση ενέργειας σε MWh ανά τομέα δραστηριότητας και τύπο ενέργειας Τομέας δραστηριότητας Ενέργεια (MWh) Εκπομπές CO 2 (tn) Δημοτικά κτίρια (Η/Ε) 3.639,00 4.181,21 Δημοτικά κτίρια (Πετρέλαιο) 2.769,71 739,51 Δημοτικές εγκαταστάσεις (Η/Ε) 1.295,36 1.488,37 Κατοικίες (Η/Ε) 38.742,50 44.515,13 Κατοικίες (Πετρέλαιο) 181.655,28 48.501,96 Τριτογενής τομέας (Η/Ε) 20.967 24.091,08 Τριτογενής τομέας (Πετρέλαιο) 5.348,72 1.428,11 Δημοτικός φωτισμός (Η/Ε) 2.536,42 2.914,35 Πρωτογενής τομέας (Η/Ε) 20.568 23.632,63 Πρωτογενής τομέας (πετρέλαιο) 51.184,26 13.666,20 Δημοτικά οχήματα (Πετρέλαιο) 2.170,83 579,61 Δημοτικά οχήματα (Βενζίνη) 94,23 23,46 Ιδιωτικά οχήματα (Πετρέλαιο) 47.390,85 12.653,36 Ιδιωτικά οχήματα (Βενζίνη) 43.822,77 10.911,87 Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [43]

Διαγράμματα 4.2.1: Κατανάλωση ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά τομέα δραστηριότητας και τύπο ενέργειας Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [44]

Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [45]

Β) Καταναλώσεις ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά κατηγορία δραστηριότητας Στον πίνακα και τα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η συμμετοχή της κάθε κατηγορίας δραστηριότητας στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση και στις εκπομπές του CO 2 σε απόλυτα νούμερα και σε ποσοστά επί του συνόλου. Πίνακας 4.2.2: Κατανάλωση ενέργειας και εκπομπές CO 2 ανά κατηγορία δραστηριότητας Κατηγορία δραστηριότητας Ενέργεια (MWh) Εκπομπές CO 2 (tn) Δημοτικά κτίρια & Εγκαταστάσεις 7.704,07 6.409,09 Κατοικίες 220.397,78 93.017,09 Τριτογενής τομέας 26.315,72 25.519,19 Δημοτικός φωτισμός 2.536,42 2.914,35 Πρωτογενής τομέας 71.752,26 37.298,83 Μεταφορές (Δημοτικές και Δημόσιες) Μεταφορές (Ιδιωτικές και εμπορικές) 2.265,06 603,07 91.213,62 23.565,23 Διαγράμματα 4.2.2: Κατανάλωση ενέργειας σε MWh και εκπομπές CO 2 ανά κατηγορία δραστηριότητας Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [46]

Φάση Α Καταγραφή και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης [47]