Αξιολόγηση προγράμματος κατάρτισης επαγγελματιών «Έλεγχος και πρόληψη της κακοποίησης / παραμέλησης των παιδιών» και δείκτες αποτελεσματικότητας Γ.Τσουβέλας, Μ.Γκούβερη, Ά.Σαλβάνου, Γ.Νικολαΐδης europa.eu www.ygeia-pronoia.gr www.ich-mhsw.gr www.epanad.gov.gr www.espa.gr Με την συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Περιεχόμενα 1. Πλαίσιο ενότητες 2. Αξιολόγηση εκπαιδευτών 3. Αξιολόγηση εκπαιδευομένων 4. Συζήτηση
Πλαίσιο Η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, σε συνεργασία με το ΚΕΚ της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνης - Περιφέρειας Κρήτης (ΚΕΚΑΠΕΡ), στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ «Σχέδιο συνολικής ψυχοκοινωνικής παρέμβασης στην πόλη του Ρεθύμνου με στόχο την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης ανηλίκων» Κατάρτισε και υλοποίησε πρόγραμμα διάρκειας 90 ωρών εξειδικευμένης κατάρτισης 25 επαγγελματιών που προέρχονται από τους χώρους υγείας, πρόνοιας και εκπαίδευσης με θέμα «Έλεγχος και πρόληψη της κακοποίησης / παραμέλησης των παιδιών (ΚαΠα-π)».
Προκήρυξη στον ιστότοπο www.gma-ich.gr
Αιτήσεις Δεχτήκαμε 50 αιτήσεις και ύστερα από αξιολόγηση επιλέχθηκαν 25 άτομα για συμμετοχή στο πρόγραμμα κατάρτισης. Οι ώρες που πραγματοποιούνταν η κατάρτιση ήταν από τις 15.00 έως τις 20.00 τις καθημερινές και 9.00 με 14.00 τα 2 Σάββατα. Η κατάρτιση έλαβε χώρα στον χώρο του ΚΕΚΑΠΕΡ που βρίσκονταν στην έξοδο του Ρεθύμνου προς το Ηράκλειο
Συμμετέχοντες Όλοι οι επιλεγέντες καταρτιζόμενοι εμφάνιζαν συνδυασμό ακαδημαϊκών προσόντων με επαγγελματική εμπειρία συναφή με την ομάδα των παιδιών και των ευαίσθητων κοινωνικά / ευπαθών ομάδων. 20 από τον νομό Ρεθύμνου και 5 από τους νομούς Χανίων και Ηρακλείου Σύσταση ομάδας: Εκπαιδευτικοί 2 Επισκέπτες υγείας 2 Κοινωνική Λειτουργός 1 Κοινωνιολόγοι 4 Νοσηλευτές 5 Ψυχολόγοι 11
Εγχειρίδιο κατάρτισης Νικολαΐδης, Γ., & Τσουβέλας Γ. (2014). Έλεγχος και πρόληψη της Κακοποίησης - Παραμέλησης των παιδιών. Οδηγός για επαγγελματίες Υγείας - Πρόνοιας - Εκπαίδευσης (σσ.143-154). Αθήνα: Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού. ISBN:978960-9766-06-7.
Συγγραφική ομάδα Κυριακή Αγαπητού, Ψυχολόγος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Μαρία Βρεττοπούλου, Ψυχολόγος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Μαρίνα Γκούβερη, Κοινωνική Λειτουργός, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Αγγέλικα Γυφτοπούλου, Νομικός, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Χρυσούλα Δημητρακάκη, Ψυχολόγος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Όλγα Θεμελή, Επίκουρη Καθηγήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης Ευαγγελία Κατέρη, Ψυχολόγος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Γιώργος Μπουρούς, Παιδοψυχίατρος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Γιώργος Νικολαΐδης, Ψυχίατρος Διευθυντής Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού Παναγιώτα Παπανικολάου, Κοινωνική Λειτουργός, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Μαριάνα Τσάνα, Ερευνήτρια Δημόσιας Υγείας, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Γιώργος Τσουβέλας, Ψυχολόγος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Μαρία Τσούγκου, Παιδοψυχίατρος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Μαρία Ψαρράκου, Ψυχολόγος, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού
Ενότητες κατάρτισης α) μορφές ανίχνευσης ΚαΠα-π Ι β) μορφές ανίχνευσης ΚαΠα-π ΙΙ γ) νέες μορφές ΚαΠα-π δ) ΚαΠα-π και θεσμικό πλαίσιο ε) ελληνική οικογένεια και εφηβεία στ) φορείς ΚαΠα-π και διασύνδεση υπηρεσιών ζ) σχολικός εκφοβισμός, τρόποι διαχείρισης και αντιμετώπισης του φαινομένου στο σχολείο και στην κοινότητα ι) ΚαΠα-π και παιδιά με αναπηρία ιγ) εκτίμηση γονεϊκής επικινδυνότητας η) συστήματα καταγραφής / Εθνικό Σύστημα Αναφοράς ΚαΠαπ ια) ΚαΠα-π και βρέφη ιδ) ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων θ) ΚαΠα-π και μετανάστες ιβ) δικανική εξέταση ανηλίκων μαρτύρων θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης ιε) διαχείριση περιστατικών ΚαΠα-π και πολιτικές πρόληψης
Εκπαιδευτές
Αξιολόγηση εκπαιδευτών Ενδιαφέρον των καταρτιζομένων για τις ενότητες του προγράμματος (M = 8,33/10 SD = 1,23). Ικανοποίηση για τη γενικότερη διοργάνωση του προγράμματος (M = 4,33/5 SD = 0,49), Ικανοποίηση για τη συνεργασία με τους καταρτιζόμενους (M = 4,07/5 SD = 0,92) Ικανοποίηση από το βαθμό εκπλήρωσης του εκπαιδευτικού στόχου του προγράμματος (M = 4,13/5 SD = 0,64).
Σχόλια εκπαιδευτών Δυσκολίες αναφορικά με τη αίθουσα για διεξαγωγή βιωματικών δραστηριοτήτων Προβληματισμός αναφορικά με εμβολιασμό ή μη για το αν συνιστά μορφή παραμέλησης Μητρική αγκαλιά σε πρόωρα βρέφη όταν δεν υπάρχει κατάλληλος εξοπλισμός και ΚαΠα-π Παραβιάσεις εκπαιδευτικού συμβολαίου ζητήματα εκπαίδευσης ενηλίκων Κατάρτιση σε μικρό χρονικό διάστημα & εντατικός καθημερινός ρυθμός προκάλεσε σχετική κόπωση από την πλευρά της ομάδας των καταρτιζόμενων
Καταρτιζόμενοι / Εκπαιδευόμενοι
Αξιολόγηση εκπαιδευομένων για εκπαιδευτές Δικανική εξέταση ανηλίκων ΚαΠα-π & μετανάστες ΚαΠα-π & θεσμικό πλαίσιο Νέες μορφές ΚαΠα-π ΚαΠα-π & βρέφη ΚαΠα & παιδιά με αναπηρία Μορφές ανίχνευση ΚαΠα-π Ι Διαχείριση περιστατικών & Πολιτικές Μορφές ανίχνευση ΚαΠα-π ΙΙ Ψυχοπαθολογία παιδιών & εφήβων Σχολικός εκφοβισμός Συστήματα Καταγραφής ΚαΠα-π Φορείς ΚαΠα-π & διασύνδεση Ελληνική οικογένεια & εφηβεία Εκτίμηση γονεϊκής επικινδυνότητας Γνώση αντικειμένου Μεταδοτικότητα 1 2 3 4 5
Αξιολόγηση εκπαιδευομένων
Αξιολόγηση εκπαιδευομένων Υψηλότερες βαθμολογίες Ικανοποίησή τους από το συνεργατικό κλίμα μεταξύ των συναδέλφων (M=4,44/5,SD=0,51) Συνολική ικανοποίηση από τις ενότητες του προγράμματος (M=4,18/5,SD=0,50) Βαθμός στον οποίο το πρόγραμμα εκπλήρωσε τις προσδοκίες τους (M=4,05/5,SD=0,49). Χαμηλότερες βαθμολογίες Ικανοποίηση ως προς το ωρολόγιο πρόγραμμα (M=3,46/5,SD=0,78) Καταλληλότητα του τόπου διεξαγωγής του προγράμματος κατάρτισης (M=2,84/5, SD=0,94).
Αξιολόγηση εκπαιδευομένων Χορηγήθηκε ερωτηματολόγιο πολλαπλής επιλογής (36 ερωτήσεις) πριν την έναρξη και κατά το τέλος της κατάρτισης που αξιολογούσε τις γνώσεις των εκπαιδευομένων σε ζητήματα συναφή με το αντικείμενο της εκπαίδευσης Όπως προέκυψε από τις συγκρίσεις με το t κριτήριο εξαρτημένων δειγμάτων, υπήρξε συστηματική μεταβολή στις γνώσεις των εκπαιδευομένων ως προς το γνωστικό αντικείμενο (t(24) = 15,10, p = 0,001).
Σχόλια για περαιτέρω βελτίωση / προτάσεις Επικαλύψεις στο θεωρητικό περιεχόμενο Δυνατότητα ανάλυσης περιστατικών - προοπτικές και λύσεις Περισσότερα περιστατικά Πολλές ώρες εντατικό, σε σύντομο χρονικό διάστημα Περισσότερη συνέπεια καταρτιζόμενων ως προς το πρόγραμμα! Έλλειψη υποδομών προστασίας Μη λειτουργικός χώρος Να γίνει και σε άλλους νομούς Περισσότερο σε σύνολο ωρών, αλλά λιγότερες ώρες ημερήσιας παρακολούθησης Εστίαση σε κάθε επαγγελματική ομάδα Αποφυγή του Σαββάτου Χρήση μεθόδων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Πρώτη και δεύτερη μέτρηση
Ποσοστιαία αποτύπωση τελικής μέτρησης
Συζήτηση Οι εκπαιδευτές ανάφεραν υψηλά επίπεδα εμπλοκής των καταρτιζομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι εκπαιδευόμενοι ανάφεραν υψηλά επίπεδα ικανοποίησης από το βαθμό ανταπόκρισης του προγράμματος στις προσδοκίες και τις ανάγκες τους για εκπαίδευση σε ζητήματα ΚαΠα-π. Εμπόδια που σχετίζονταν με το εντατική φύση του προγράμματος και με τα υποστηρικτικά μέσα (αίθουσες, catering κτλ) δεν είχαν προβλεφθεί κατά τον αρχικό σχεδιασμό αλλά μπορούν να αποτελέσουν σημεία πρόκλησης/βελτίωσης σε επόμενες καταρτίσεις
Συζήτηση Παρατήθηκε συστηματική βελτίωση στην επίδοση των καταρτιζομένων αναφορικά με τις γνώσεις σε μέτρηση κατά την ολοκλήρωση του προγράμματος Μέσα από το πρόγραμμα εξειδικευμένης κατάρτισης ειδικών μεταλαμπαδεύτηκε τεχνογνωσία και καλές πρακτικές στην κοινότητα και ενδυναμώθηκαν οι επαγγελματίες τόσο σε επίπεδο γνώσεων/πρακτικών όσο και σε επίπεδο διασύνδεσης και ενδυνάμωσης υποστηρικτικών δικτύων μεταξύ τους.
gtsouvelas@psych.uoa.gr www.themegallery.com