Àª. π π π Àªµ À π - π 02-03-07 05:26 Page 1 Àªª à π π π Àªµ À π ø ƒ ø Είναι ωφέλιµη ή όχι η συµµετοχή εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ.; Ùfi Ó apple ÓÙ ÛÔ Ó ÔÈ ÈÔÈÎ ÛÂÈ ÙˆÓ ÙÚ appleâ ÒÓ Î È fi È Ó Àƒ º ƒ À Αν είναι ωφέλιµη ή όχι η συµµετοχή εκπροσώπων των εργαζοµένων στα ιοικητικά Συµβούλια (.Σ.) των τραπεζών είναι ένα ερώτηµα που οι διοικήσεις των τραπεζών της χώρας µας, πλην της διοίκησης της Λαϊκής, αποφεύγουν επιµελώς να απαντήσουν. Ο λόγος είναι απλός. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν απαντήσουν ΟΧΙ, ότι δηλαδή δεν είναι ωφέλιµη η συµµετοχή των εργαζοµένων στα.σ., τότε θα δείξουν αναχρονιστικό πνεύµα σκέψης µακριά από κάθε σύγχρονη αντίληψη διαχείρισης επιχειρήσεων. Αν όµως απαντήσουν ναι, τότε πάλι γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι δικαιολογίες που δηµοσιοποίησαν για την αντίθεση τους στην συµµετοχή εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ. πολύ εύκολα αίρονται και δεν θα έχουν τότε λόγο να αρνώνται την συµµετοχή εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ. Εµείς όµως επειδή δεν φοβόµαστε να απαντήσουµε στο ερώτηµα που θέσαµε, λέµε ευθαρσώς ότι, ναι είναι πολύ ωφέλιµη η συµµετοχή των εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ. για την επιχείρηση. Για µας όµως, την συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζοµένων είναι ο δύσκολος δρόµος. Είναι ο δρόµος που θέλει σκληρή δουλειά, σύγχρονο πνεύµα σκέψης, πλήρη ενηµέρωση για τις εξελίξεις, διορατικότητα, προσαρµογή στο ευµετάβλητο και απρόβλεπτο περιβάλλον και ετοιµότητα για δύσκολες αποφάσεις. Η Οργάνωσή µας, µέσα από την πενηντάχρονη και πλέον πορεία της, απέδειξε ότι δεν κάνει τις επιλογές της ανάλογα µε την ευκολία ή την δυσκολία που εµπεριέχουν, αλλά µε γνώµονα το συµφέρον των µελών της. Σήµερα, το συµφέρον των µελών της επιβάλλει να συµµετέχουµε στα.σ. των Τραπεζών, να είµαστε ενήµεροι των εξελίξεων, να εκφράζουµε τις απόψεις µας και να συµµετέχουµε στις αποφάσεις που παίρνονται για το µέλλον της κάθε Τράπεζας, γιατί πάνω από όλους, ακόµη και πάνω από αυτούς τους ίδιους τους µετόχους, εµάς τους εργαζόµενους ενδιαφέρει περισσότερο να πάει καλά η Τράπεζα. Αν δεν πάει καλά η Τράπεζα εµείς θα χάσουµε την δουλειά µας, την επιβίωση µας, οι µέτοχοι θα χάσουν Ú appleâ ÈÎfi π -º µ 07 42
Àª. π π π Àªµ À π - π 02-03-07 05:26 Page 2 την επένδυσή τους. Άρα η παρουσία µας στα.σ. των Τραπεζών σίγουρα δεν έχει σκοπό να βλάψει τα συµφέροντα της Τράπεζας αλλά απεναντίας, να τα προστατέψει. Ένα άλλο βασικό πλεονέκτηµα της συµµετοχής των εργαζοµένων στα.σ. των Τραπεζών είναι ότι η επιτυχία κάθε τράπεζας εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από την δέσµευση του ανθρώπινου δυναµικού της, του κυριότερου κατά την άποψη µας κεφαλαίου της, να υλοποιήσει το όραµα, την στρατηγική και τους στόχους που θέτει το.σ. της Τράπεζας. Ο καλύτερος λοιπόν τρόπος για να εξασφαλιστεί αυτή η δέσµευση είναι η ύπαρξη µέσα στην επιχείρηση ενός ειλικρινούς, ανεπτυγµένου κοινωνικού διαλόγου µεταξύ των εταίρων. Το επιστέγασµα αυτής της σύγχρονης πολιτικής είναι η συµµετοχή εκπροσώπων των εργαζοµένων στο.σ. της Τράπεζας. Με όσα έχουµε αναφέρει, πιστεύουµε ότι, είναι ξεκάθαρη η απάντηση στο ερώτηµα αν είναι ωφέλιµη ή όχι η συµµετοχή των εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ. των Τραπεζών, παρ όλο που θα µπορούσαµε να παραθέσουµε και άλλα πλεονεκτήµατα, όπως η απ ευθείας ενηµέρωση του.σ. για τις ανησυχίες των εργαζοµένων και για τις δυσκολίες εφαρµογής µια πολιτικής, η εξύψωση του ηθικού των εργαζοµένων, η ποιότητα της επανατροφοδότησης που θα λαµβάνει το.σ. κ.ά. Η ανώτατη διεύθυνση της Τράπεζας Κύπρου αντί να απαντήσει στο ερώτηµα της χρησιµότητας της εκπροσώπησης των εργαζοµένων στο.σ., προτίµησε να δώσει κάποιες διπλωµατικές επεξηγήσεις που καταδεικνύουν ότι, είτε ότι δεν κατέχει το θέµα είτε νοµίζει ότι απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν κατέχουν το θέµα. Συγκεκριµένα, επικαλέστηκε πρώτα την διεθνή πρακτική και ιδιαίτερα το τι συµβαίνει στις χώρες του Αγγλοσαξωνικού συστήµατος. Φαίνεται ότι η διεύθυνση της Τράπεζας ξέχασε ότι η Κύπρος είναι πλέον Ευρωπαϊκό κράτος και ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και µέσα από τις επιταγές της Ε.Ε. και το όραµά της βγαίνει ξεκάθαρα η θέση της όσον αφορά το ζήτηµα αυτό. Οι ιθύνοντες της Ε.Ε. γνωρίζουν πολύ καλά ότι η επιτυχία της στρατηγικής της Λισσαβώνας δεν θα προέλθει µόνο από τις κυβερνήσεις, ή µόνο από τους εργοδότες αλλά µέσα από την ειλικρινή συνεργασία των κοινωνικών εταίρων. Εξ άλλου αυτή ήταν η θέση πάντοτε της Ε.Ε., ότι η µακροχρόνια επιτυχία των επιχειρήσεων εξαρτάται, µεταξύ άλλων, και από το ειλικρινή, διαρκή και διαφανή κοινωνικό διάλογο µεταξύ των εταίρων. Γιατί η Ε.Ε. βλέπει, πολύ σωστά κατά την άποψη µας, το ανθρώπινο δυναµικό σαν πολύτιµο κεφάλαιο και σαν συνέταιρο στις επιχειρήσεις. Μέσα δε από τους κανονισµούς της και τις οδηγίες της, σε πολλές περιπτώσεις, η Ε.Ε. καθόρισε τον ρόλο των εργαζοµένων στις επιχειρήσεις, ειδικότερα στις πολυεθνικές. Και για την Ε.Ε. ο ρόλος των εργαζοµένων περιέχει τρία συστατικά: Την ενηµέρωση, την διαβούλευση και την συµµετοχή. 43 Ú appleâ ÈÎfi π -º µ 07
Àª. π π π Àªµ À π - π 02-03-07 05:26 Page 3 Πρέπει δηλαδή οι εργαζόµενοι να ενηµερώνονται για τις εξελίξεις στην επιχείρηση τους, να διαβουλεύονται µε την διεύθυνση, να εκφράζουν δηλαδή τις απόψεις τους και να λαµβάνονται αυτές υπόψη. Τέλος µε τον όρο συµµετοχή η Ε.Ε. εννοεί την άµεση ή την έµµεση συµµετοχή των εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ. των επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικά αναφέρουµε την οδηγία 94/45/ΕΚ για τις Ευρωπαϊκές Επιτροπές Επιχείρησης, την οδηγία 2002/14/ΕΚ για την ενηµέρωση & διαβούλευση των εργαζο- µένων σε εθνικό επίπεδο, τον κανονισµό 2157/2001 και την οδηγία 2001/86/ΕΚ για τις Ευρωπαϊκές Επιχειρήσεις (SEs), την 10η οδηγία για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις 2005/56/ΕΚ. Όλη αυτή η νοµοθεσία της Ε.Ε. αναφέρεται ειδικά στο ρόλο των εργαζοµένων στις επιχειρήσεις. Εξ άλλου σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Αυστρία, Γερµανία, Τσεχία, ανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ελλάδα, Λουξεµβούργο, Ολλανδία, Νορβηγία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία η συµµετοχή των εργαζοµένων στα.σ. των δηµοσίων εταιρειών είναι καθορισµένη. Ρυθµίζεται δηλαδή από την νοµοθεσία, όπως για παράδειγµα στην Γερµανία όπου σε δηµόσιες επιχειρήσεις µε προσωπικό πέραν των 500 ατόµων το 1/3 του.σ. είναι εκπρόσωποι των εργαζοµένων. Στις χώρες που δεν αναφέρονται δεν σηµαίνει ότι δεν έχουµε συµµετοχή των εκπροσώπων των εργαζοµένων στα διοικητικά συµβούλια αλλά ότι δεν ρυθµίζεται νοµοθετικά το θέµα, οπότε συµβαίνει ανάλογα µε την πολιτική της κάθε επιχείρησης. Αυτή είναι λοιπόν η διεθνή πρακτική και ιδιαίτερα του Ευρωπαϊκού χώρου στον οποίο ανήκουµε. Αν η διεύθυνση της Τράπεζας Κύπρου θέλει να µελετά το θέµα για άλλα τόσα χρόνια είναι δικαίωµα της. Όµως το τσουνάµι των εξελίξεων έρχεται. Το δεύτερο θέµα που θέλει να µελετήσει η διεύθυνση της Τράπεζας Κύπρου είναι κατά πόσο θα επιτρέπεται η συµµετοχή ατόµων στο.σ. της Τράπεζας τα οποία ανήκουν στο προσωπικό ανταγωνιστικών τραπεζών. Νοµίζω ότι αυτό δεν χρειάζεται να σχολιαστεί ιδιαίτερα, αφού κάλλιστα η διεύθυνση της Τράπεζας θα µπορούσε να πει, ναι δεχόµαστε να έχετε εκπρόσωπο στο.σ. αλλά πρέπει να είναι από το προσωπικό της Τράπεζάς µας. Βέβαια, αυτό που έπρεπε να ανησυχεί την Τράπεζα Κύπρου, δεν είναι ποια συµφέροντα εξυπηρετεί ο εκπρόσωπος των εργαζοµένων, αλλά ποια συµφέροντα εκπροσωπεί το κάθε µέλος του.σ. Είναι γνωστό ότι σε πολλές επιχειρήσεις οι σύµβουλοι ενδιαφέρονται πρώτα για τα δικά τους συµφέροντα και µετά για τα συµφέροντα του Οργανισµού. Είτε αυτά τα συµφέροντα αφορούν στην διατήρηση της θέσης τους, είτε στην εξύψωση των µετοχών τους σαν εκτελεστικών συµβούλων εφαρµόζοντας βραχυπρόθεσµες πολιτικές, είτε στην εξυπηρέτηση των οικονοµικών τους συµφερόντων που προέρχονται από άλλες δραστηριότητες που έχουν. Η θέση της τράπεζας για την προέλευση του εκπροσώπου των εργαζοµένων ξεκίνησε µε αφορµή το διορισµό του Προέδρου της Οργάνωσής µας στο.σ. της Marfin Popular Bank, παρ όλο που ευθύς εξ αρχής δηλώθηκε ότι ο διορισµός του θα είναι προσωρι- Ú appleâ ÈÎfi π -º µ 07 44
Àª. π π π Àªµ À π - π 02-03-07 05:26 Page 4 νός και έγινε ειδικά για να ανοίξει ο δρόµος συµµετοχής εκπροσώπων των εργαζοµένων στα.σ. των τραπεζών. Ο στόχος αυτός έχει επιτευχθεί αφού ο Πρόεδρος της ΕΤΥΚ στη πρώτη συνεδρία του.σ. της Λαϊκής Μαρφίν που συµµετείχε υπέβαλε τη παραίτηση του και τον αντικατέστησε το στέλεχος της ΕΤΥΚ συν. Στέλιος Στυλιανού. Το τρίτο θέµα που επικαλείται η ιεύθυνση της Τράπεζας Κύπρου για την αποφυγή της συµµετοχής εκπροσώπων των εργαζοµένων στο.σ. είναι η τροποποίηση του καταστατικού της. Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί η δέσµευση του ανθρώπινου δυναµικού να υλοποιήσει το όραµα, την στρατηγική και τους στόχους που θέτει το.σ. της Τράπεζας προϋποθέτει απαραίτητα την ύπαρξη µέσα στην επιχείρηση ειλικρινούς και ανεπτυγµένου κοινωνικού διαλόγου µεταξύ των εταίρων. Αυτό το επιχείρηµα στερείται πιστεύω κάθε σοβαρότητας αφού ο καθένας θα σκεφτεί ότι αν κάτι είναι ωφέλιµο για την επιχείρηση τότε η αλλαγή του καταστατικού δεν µπορεί να αποτελεί εµπόδιο. Καταστατικές αλλαγές γίνονται σε πολλούς Οργανισµούς για να µπορούν να προσαρ- µόζονται στα νέα δεδοµένα και αν για παράδειγµα η Τράπεζα Κύπρου, για να επεκταθεί στην Ρωσία, χρειαζόταν αλλαγή του καταστατικού της, τότε θα την έκανε γιατί αυτό θα επέβαλλε το συµφέρον του συγκροτήµατος και δεν θα έλεγε αφού το καταστατικό µου το απαγορεύει άρα δεν µπορώ να το κάνω. Το τελευταίο σηµείο που αναφέρει η Τράπεζα Κύπρου σχετικά µε το θέµα είναι ότι µε τις συσκέψεις στελεχών που κάνει ενηµερώνει το προσωπικό και ακούει τις απόψεις του. Αυτό µοιάζει µε την νοικοκυρά που ρωτά τους καλεσµένους της αν είναι καλό το φαγητό. Τι να απαντήσουν οι άνθρωποι; Είτε καλό είναι, είτε κακό, η απάντηση είναι µία. Συµπερασµατικά λοιπόν, αν οι διευθύνσεις των τραπεζών έχουν σοβαρά επιχειρήµατα ότι η συµµετοχή των εκπροσώπων των εργαζοµένων δεν είναι ωφέλιµη τότε να τα θέσουν αν όχι τότε να πράξουν σύµφωνα µε το συµφέρον του Οργανισµού που εκπροσωπούν. 45 Ú appleâ ÈÎfi π -º µ 07