Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας

Transcript

1 Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας

2 Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Εισαγωγικά: Θα ήθελα να αρχίσω ζητώντας σας μία σχετική κατανόηση λόγω της ιδιαίτερης νευρικότητάς μου σήμερα. Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζω ένα θέμα σε φοιτητές οι οποίοι μάλιστα θα κληθούν σύντομα να επιλέξουν το μέλλον τους και ίσως να χρησιμοποιήσουν και μία-δύο από τις παρατηρήσεις σχετικά με την αγορά εργασίας που θα σας παραθέσω. Δε θα σας κρύψω ότι η εμπειρία μου σε παρουσιάσεις περιορίζεται σε θέματα σχολικά, πανεπιστημιακά και εργασιακά, με βάση δεδομένης βιβλιογραφία ή/και περιπτωσιολογία με δεδομένα αποτελέσματα. Το θέμα όμως της εύρεσης εργασίας είναι ιδιαίτερα δύσκολο διότι πρόκειται να επηρεάσει ριζικά τη μελλοντική ζωή ενός νέου και βέβαια δεν υπάρχουν βέβαιες και καταφανείς μέθοδοι αφού πρόκειται για ένα σύμπλεγμα πολλών παραγόντων που επηρεάζουν τις αποφάσεις που λαμβάνουν και οι νέοι αλλά και οι εργοδότες. Οι λόγοι που ίσως κλήθηκα να παρουσιάσω ένα τέτοιο θέμα πιστεύω πως είναι ότι κατ αρχήν έχω θεωρητικό υπόβαθρο στη διοίκηση ανθρώπινων πόρων που ήταν και το πρώτο πτυχίο μου, έχω μικρή εμπειρία σε διεύθυνση ανθρώπινου δυναμικού μεγάλης ιδιωτικής τράπεζας, έχω αρκετή εμπειρία σε διάφορες εταιρίες και διάφορους τομείς στον ευρύτερο τομέα των οικονομικών επιστημών, και επίσης πιστεύω ότι δεδομένης της μικρής ηλικιακής (σχετικά πάντα!) διαφοράς με εσάς, έχω αντιμετωπίσει την αγορά εργασίας κάτω από παρόμοιους όρους με αυτούς αντιμετωπίζετε ή θα αντιμετωπίσετε και εσείς σήμερα. Όπως πιθανόν διαβάσατε στο πρόγραμμα, ονομάζομαι Σοφία Αλεξανδράκη και εργάζομαι στην Οικονομική Διεύθυνση πολυεθνικής φαρμακευτικής εταιρίας, έχοντας ξεκινήσει την εργασιακή μου εμπειρία από τον τομέα της Διοίκησης Ανθρωπίνων Πόρων και έχοντας διατελέσει και σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα αναδιοργάνωσης, ανθρώπινων πόρων και χρηματοοικονομικών. Χρησιμοποιώντας λοιπόν τις εμπειρίες μου ως τώρα, σε αυτήν την παρουσίαση θα σας μιλήσω για: τις επιλογές ή εναλλακτικές λύσεις των νέων σήμερα τους τρόπους ένταξης και επιτυχίας σε μία επιχείρηση θα προσπαθήσω να σας δώσω κάποιες πρακτικές οδηγίες για τον τρόπο επιλογής αντικειμένου και εταιρίας για τις μεθόδους πρόσληψης των εταιριών στην Ελλάδα αλλά και για την μεγιστοποίηση απορρόφησης σημαντικών γνώσεων και εμπειριών από την εργασία σε μία επιχείρηση προκειμένου να τεθούν οι κατάλληλες βάσεις είτε για ανώτερες θέσεις είτε για την εκκίνηση της δικής σας επιχείρησης. Δεδομένου ότι η επαγγελματική μου εμπειρία περιλαμβάνει αλλαγή διαφόρων αντικειμένων και ειδών εταιριών, μπορώ να σας δώσω μία αρκετά αντικειμενική και ακριβή εικόνα της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα. Έχω προσπαθήσει να εστιαστώ σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού φοιτητών ή/και αποφοίτων αντίστοιχων ειδικοτήτων με αυτών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και σε αυτό βασίστηκα στο πρόγραμμα μαθημάτων της κάθε ειδικότητας και στον τρόπο που μπορούν οι φοιτητές να εκμεταλλευθούν τις γνώσεις αυτές και να τις «πουλήσουν» σε ένα εργοδότη, ειδικά αναφερόμενη σε μεγάλες ελληνικές εταιρίες και πολυεθνικές. Πρώτα από όλα ίσως λοιπόν είναι σωστό να ξεκινήσουμε από τα διαδοχικά στάδια που περνάει ένας νέος στην επιλογή της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας:

3 Επιλογή Σταδιοδρομίας Σύγχυση Είτε έχεις στο μυαλό σου πολλές επιλογές σταδιοδρομίας είτε δεν γνωρίζεις επαρκώς τα είδη επαγγελμάτων που υπάρχουν στην αγορά εργασίας και τα οποία ταιριάζουν στην προσωπικότητα, τις γνώσεις και τις δεξιότητές σου. Όλοι περνούν από αυτό το στάδιο τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Οι περισσότεροι μάλιστα άνθρωποι περνούν από αυτό το στάδιο αρκετές φορές καθώς οι προτιμήσεις τους και οι συνθήκες ζωής τους αλλάζουν. Η ειδικότητά σου στο πανεπιστήμιο είναι σημαντική για την πρώτη σου δουλειά μετά την αποφοίτηση. Πολλές έρευνες (εξωτερικού!) δείχνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα αλλάξουν τομείς περίπου 4 με 5 φορές στη ζωή τους και βέβαια κανένας από αυτούς δε σπούδασε ένα συγκεκριμένο πτυχίο που να καλύπτει όλους αυτούς τους τομείς. Η μεγαλύτερη βέβαια σύγχυση έρχεται όταν ένας νέος αποφοιτά από το πανεπιστήμιο και πρέπει να βρει την πρώτη του εργασία, χωρίς καμία προϋπηρεσία. Δεν είναι μόνο ότι δεν ξέρει τι είδους εργασίας προτιμά ή τι τομέα να ακολουθήσει που να ταιριάζει στο πτυχίο του, αλλά κυρίως δεν ξέρει (αφού δεν έχει εργαστεί στο παρελθόν) τι επάγγελμα ή εταιρία του ταιριάζει. Αυτοαξιολόγηση Ξεκίνα να ξεπερνάς αυτή τη σύγχυση με αυτοαξιολόγηση χρειάζεσαι λίγο χρόνο να ξεκαθαρίσεις ποιος είσαι. Τι πράγματα σου αρέσει να κάνεις; Σε τι είσαι καλός; Τι είναι σημαντικό για σένα; Σε τί αξίες δίνεις περισσότερο βάρος στην εργασία; Πως συμπεριφέρεσαι μέσα στον κόσμο; Μάθε ποιά είναι τα ενδιαφέροντα, οι δεξιότητες, οι αξίες και η ιδιοσυγκρασία σου. Η διεργασία της αξιολόγησης θέλει χρόνο και γι αυτό θα πρέπει να γίνεται νωρίς αλλά και ο νέος θα πρέπει κατά τη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων να δοκιμάζει τον εαυτό του κάτω από διάφορες συνθήκες ώστε να συνειδητοποιεί σιγά σιγά τι τον ενδιαφέρει και τι όχι. Επίσης υπάρχουν και κάποιες ιστοσελίδες που μπορείτε να αναφερθείτε όπου μπορείτε να κάνετε κάποια σύντομα quiz τα οποία θα σας δώσουν μία αρχική (και μόνο) εικόνα των ενδιαφερόντων και δεξιοτήτων σας σε σύγκριση με τα επαγγέλματα που υπάρχουν. Υπάρχει μάλιστα περίπτωση τα τεστ αυτά να σας βγάλουν καλούς για κάποια επαγγέλματα που δεν έχουν καμία σχέση με το αντικείμενό σας. Αυτό δε σημαίνει ότι τα πράγματα είναι έτσι. Άλλωστε αυτά είναι μόνο ενδείξεις. Links για σύνδεση χαρακτήρα και ενδιαφερόντων με επαγγέλματα: Ένας εύκολος τρόπος να αναρωτηθείτε τι τομέα/ επάγγελμα/ εταιρία θέλετε είναι να αναλύσετε τις γνώσεις και ικανότητες που έχετε αποκτήσει από τα μαθήματα που διδαχθήκατε (όχι μόνο του πανεπιστημίου αλλά και των εξωσχολικών σας δραστηριοτήτων). Ερευνώντας τα μαθήματα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, μπορείτε να διαπιστώσετε ότι αποκτάτε μία σφαιρική άποψη των αντικειμένων σας, γνώσεις σε διάφορους τομείς που είναι ιδιαίτερα σημαντικοί όπως στατιστική και οικονομικά, αλλά και δεξιότητες που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε (και αντίστοιχα δηλαδή να

4 «πουλήσετε») σε πολλών ειδών εργασιακούς τομείς, όπως η αναλυτική σκέψη και η μεθοδική έρευνα. Θα μπορούσε λοιπόν ένας απόφοιτος της σχολής σας να ενδιαφέρεται για εταιρίες που ειδικεύονται στην έρευνα και ανάλυση αγορών. Τέτοιες θέσεις αντιστοιχούν κυρίως σε νέους που δεν θεωρούν ιδιαίτερα σημαντικό το επικοινωνιακό στοιχείο στην εργασία τους, αλλά προτιμούν την καθημερινή επαφή με τους αριθμούς και τις στατιστικές μελέτες. Επίσης, οι ικανότητες έρευνας και ανάλυσης είναι πολύ σημαντικές στο επάγγελμα του συμβούλου επιχειρήσεων, όμως σε αυτόν τον τομέα το πιο πιθανό είναι να σας ζητηθεί μεταπτυχιακός τίτλος (θέμα για το οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω). Επίσης, εάν ένας απόφοιτος ενδιαφέρεται να γίνει μέλος μίας εμπορικής πολυεθνικής, και διαθέτει σημαντικές επικοινωνιακές ικανότητες, μπορεί να επιλέξει το χώρο των πωλήσεων, ο οποίος άλλωστε είναι και ίσως από τις πιο σημαντικές θέσεις εκκίνησης μίας σταδιοδρομίας σε μία μεγάλη επιχείρηση. Η αμεσότητα στην επαφή με την αγορά και οι διαπραγματευτικές ικανότητες που αποκτά είναι οι πιο γερές βάσεις για την ανάπτυξη σε έναν επιτυχημένο διευθυντή πωλήσεων ή/και σε έναν υπεύθυνο στρατηγικής προώθησης προϊόντων. Η θέση του πωλητή έχει το πλεονέκτημα μίας σχετικής ελευθερίας κινήσεων αλλά και το ρίσκο της χαμηλής αμοιβής δεδομένου ότι η τελευταία συνδέεται άμεσα με την απόδοση. Η ένταξη σε μία τράπεζα είναι ένα άλλο βήμα που μπορεί να ακολουθήσει ένας απόφοιτος. Κατά κύριο λόγο πρόκειται για ένα ασφαλές περιβάλλον με δεδομένες διαδικασίες και ιεραρχία. Ο νέος απόφοιτος μπορεί να εργασθεί κατ αρχήν σε κατάστημα (ταμείο, καταθέσεις, χορηγήσεις) και στη συνέχεια να προχωρήσει ίσως στις κεντρικές υπηρεσίες σε πιο εξειδικευμένες θέσεις. Η εξέλιξη δεν είναι ιδιαίτερα γοργή, αλλά οι εμπειρίες που αποκτά είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Γενικότερα πάντως, στην ελληνική πραγματικότητα της αγοράς εργασίας, ό,τι επάγγελμα επιλέξετε, θα σας ζητηθεί, δεδομένου ότι δεν έχετε αντίστοιχη επαγγελματική εμπειρία, κάποιος αντίστοιχος τίτλος σπουδών ή κάποια διαπίστευση ότι γνωρίζετε το αντικείμενο της εργασίας που προσφέρεται. Αυτό δε συμβαίνει στις αγγλοσαξονικές χώρες, όπου είναι πολύ συχνό φαινόμενο απόφοιτη κλασσικών σπουδών (δηλαδή αρχαίων, ιστορίας κλπ.) να εργάζονται σε τμήματα χρηματοοικονομικής ανάλυσης μεγάλων τραπεζών) και είναι αρκετά πιθανό αυτό να αρχίσει να συμβαίνει και στην Ελλάδα. Links για σύνδεση ικανοτήτων και ενδιαφερόντων με επαγγέλματα: Έρευνα Όταν έχεις μία ιδέα του ποιος είσαι και τι σε ενδιαφέρει, ξεκινάς να ερευνάς τις επιλογές σταδιοδρομίας που έχεις προκειμένου να βρεις αυτές που σου ταιριάζουν πιο πολύ. Ξεκίνα την έρευνά σου γενικά με έντυπες ή διαδικτυακές πηγές. Μετά μπορείς να ξεκινήσεις να μιλάς με επαγγελματίες για να μάθεις περισσότερες πληροφορίες και παράλληλα να κάνεις πρακτικές στα αντικείμενα που σε ενδιαφέρουν αλλά και να παρακολουθείς στενά ανθρώπους που ασχολούνται με τα αντικείμενα αυτά. Έτσι θα περιορίσεις τις επιλογές σου στους πιο ενδιαφέροντες τομείς για εσένα. Πολλοί νέοι αναρωτιούνται με ποιούς θα πρέπει να μιλήσουν για να μάθουν περισσότερα για τους τομείς που τους ενδιαφέρουν. Πλέον ακόμα και στην Ελλάδα διοργανώνονται αρκετές ημερίδες και συνέδρια στα οποία πρέπει να πηγαίνει και να συμμετέχει ενεργά, μιλώντας με εκπροσώπους εταιριών και κάνοντας πολλές ερωτήσεις.

5 Θα πρέπει να εκμεταλλευθείς όλους τους τρόπους μέσα από τους οποίους θα μπορέσεις να βρεις πληροφορίες. Καθηγητές, συμφοιτητές, αποφοίτους, οικογένεια και φίλους, τις υπηρεσίες σταδιοδρομίας του πανεπιστημίου σου. Εδώ θέλω να τονίσω τη σημασία της πρακτικής άσκησης. Εκτός του ότι βοηθά τυπικά το φοιτητή να εμπλουτίσει το βιογραφικό του, τον βοηθά ουσιαστικά στην επιλογή του τελικού αντικειμένου με το οποίο θα ασχοληθεί. Εποχιακή απασχόληση σε τράπεζες και σε διάφορα τμήματα μεγάλων εταιριών, εκτός από σημαντική εμπειρία, χτίζουν και ένα δίκτυο γνωριμιών αλλά και δημιουργούν από νωρίς στη σταδιοδρομία ενός νέου τις βάσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα του ζητηθεί να δουλεύει, και θα συνειδητοποιήσει ότι η εργασία και η σπουδή δεν έχουν πολλά κοινά. Επίσης, εάν η απόδοση κατά τις εμπειρίες αυτές είναι καλή τότε ο νέος έχει πρόσθετη αυτοπεποίθηση αλλά και συστάσεις για καλύτερη εργασία και ίσως σημαντικότερη θέση από κάποιον χωρίς ανάλογη εμπειρία. Απόφαση Τώρα είναι η ώρα να αποφασίσεις ποια σταδιοδρομία θα επιδιώξεις και θα ξεκινήσεις να προετοιμάζεσαι για αυτήν. Μην πανικοβληθείς. Δε δεσμεύεσαι ισόβια σε αυτόν τον τομέα. Αποφασίζεις τι πιστεύεις ότι θέλεις να κάνεις για τα επόμενα 3 έως 5 χρόνια. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα θα χρειαστεί να επανα-αξιολογήσεις τις επιλογές σου χρησιμοποιώντας το ίδιο μοντέλο. Αν και ούτως ή άλλως ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα πρέπει να επανααξιολογείς τις επιλογές σου, χωρίς να επαναπαύεσαι στο χώρο ή στη θέση που έχεις επιλέξει, δεδομένου ότι η πιο γοργή επαγγελματική ανάπτυξη έρχεται κατά κύριο λόγο όταν ο νέος εξελίσσεται συνεχώς (είτε μέσω παραλλήλων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είτε μέσω αλλαγής εταιρίας προς αναζήτηση ανώτερων καθηκόντων/ θέσης/ μισθού). Για ό,τι όμως επιλέξεις θα πρέπει να θυμάσαι ότι η πρώτη, ίσως και η δεύτερη, θέση εργασίας που θα καταλάβεις, δε θα αποτελεί αναγκαστικά τη θέση την οποία είχες αρχικά στοχεύσει. Είναι όμως πολύ σημαντικό να βρεις μία απασχόληση (ίσως) ασχέτως αντικειμένου, και παράλληλα να ψάχνεις για την επιθυμητή θέση, με άλλο αέρα αφού αποκτάς εμπειρίες και πρακτικές γνώσεις, αλλά και δικτυώνεσαι με ανθρώπους της αγοράς εργασίας, και βέβαια με μεγαλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα για ανώτερη θέση και καλύτερο μισθό από κάποιον χωρίς καθόλου εμπειρία. Θα πρέπει όμως πάντα να θυμάσαι ότι η θέση που θα δεχτείς να αναλάβεις είναι σημαντικό να προσθέτει στο βιογραφικό σου προκειμένου μέσω αυτής (είτε λόγω αντικειμένου εργασίας είτε λόγω του ονόματος της εταιρίας) να βρεις κάτι καλύτερο στο μέλλον. Η απόφασή σου αυτή θα σημαίνει και την επιλογή της στρατηγικής για την επίτευξη του στόχου σου, δηλαδή να καταφέρεις να βρεις μία θέση στο χώρο και στο είδος της εταιρίας που σε ενδιαφέρει. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι απαιτούνται από εσένα πρόσθετες σπουδές ή λήψη πρόσθετων επαγγελματικών διπλωμάτων. Για παράδειγμα, όπως ανέφερα παραπάνω, εάν σε ενδιαφέρει ο χώρος των συμβούλων επιχειρήσεων, θα πρέπει, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, να κατέχεις μεταπτυχιακό τίτλο. Επίσης θέσεις σε κεντρικές υπηρεσίες μεγάλων πολυεθνικών συνήθως απαιτούν εξειδικευμένους μεταπτυχιακούς τίτλους. Στο στάδιο λοιπόν της απόφασης, και ειδικά για τους νέους αποφοίτους, εκτός της απόφασης για έναρξη επαγγελματικής σταδιοδρομίας υπάρχει και ο δρόμος της συνέχισης των σπουδών με έναν ή και παραπάνω μεταπτυχιακούς τίτλους.

6 Όπως θα γνωρίζετε όλοι η ελληνική πραγματικότητα κατακλύζεται από νέους με μεταπτυχιακούς τίτλους γεγονός που δημιουργεί την αναγκαιότητα μεταπτυχιακού ειδικά εάν οι θέσεις στις οποίες επιδιώκει ο νέος έχουν αντίστοιχη προαπαίτηση. Με τον μεταπτυχιακό τίτλο λοιπόν ο νέος αποκτά ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με αποφοίτους που δεν κατέχουν παρόμοιο τίτλο. Ειδικά αν ο νέος ενδιαφέρεται για το δημόσιο τομέα, τότε προστίθενται βαθμοί στην υποψηφιότητά του. Σε ιδιωτικές εταιρίες συνήθως είτε προαπαιτείται για μία θέση, είτε είναι αδιάφορο, άρα ο νέος αποφασίζει αν χρειάζεται παρόμοιο τίτλο δεδομένης της απόφασής του για το ποιες θέσεις ενδιαφέρεται να καταλάβει. Δηλαδή ο νέος, με ένα μεταπτυχιακό, διευρύνει το φάσμα των θέσεων για τις οποίες μπορεί να θέσει υποψηφιότητα. Επίσης, στην περίπτωση που το πρώτο του πτυχίο ήταν γενικό, ένας μεταπτυχιακός τίτλος μπορεί να του προσφέρει χρήσιμη εξειδίκευση σχετική με τον τομέα που έχει αποφασίσει να ακολουθήσει. Βέβαια ένας τίτλος μπορεί να χρησιμεύσει και για τον αντίθετο ακριβώς τρόπο, δηλαδή είτε να διευρύνει τις ίσως εξειδικευμένες γνώσεις του πρώτου πτυχίου, είτε ακόμα να αλλάξει το αντικείμενο σπουδής του νέου. Πάντως με το που θα έχεις επιλέξει μία σταδιοδρομία, θα πρέπει αμέσως να δικτυωθείς, να μαθαίνεις όλο και περισσότερα για το επάγγελμα και τον τομέα σου, να συμμετέχεις σε επαγγελματικούς συλλόγους, συνέδρια και συναντήσεις. Επίσης είναι σημαντικό να βρεις ένα μέντορα, με μεγάλη επαγγελματική πείρα στο χώρο σου και από τον οποίο θα προσπαθείς να μαθαίνεις όσο περισσότερα μπορείς αλλά και θα τον συμβουλεύεσαι για πιθανές αλλαγές καριέρας/ εταιρίας/ θέσης. Διαδικασία Επιλογής και Πρόσληψης Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μίας εταιρίας να διαφημίσει κενές θέσεις εργασίας είναι πλέον το διαδίκτυο. Υπάρχουν διάφορες ιστοσελίδες, με πιο γνωστές τις: Εκεί θα βρείτε καθημερινά (ειδικά στις πρώτες δύο) αγγελίες για κάθε ειδικότητα αλλά και θα μπορέσετε στις 2 τελευταίες να αποθηκεύσετε το βιογραφικό σας ώστε να μπορούν να το δουν πιθανοί ενδιαφερόμενοι εργοδότες. Παράλληλα όμως πρέπει να είσαστε και εσείς σε εγρήγορση και να κοιτάτε καθημερινά. Όσον αφορά τις εφημερίδες, οι πιο συνηθισμένες είναι: Α. Τα Νέα της Δευτέρας (στο ένθετο Καριέρα) Β. Η Χρυσή Ευκαιρία Προετοιμασία βιογραφικού σημειώματος Υπάρχει μία γενική παραδοχή ότι το βιογραφικό σημείωμα είναι σημαντικό, αλλά τα περισσότερα είναι γεμάτα ιστορικές λεπτομέρειες, σχετικές ή άσχετες, και δεν απαντούν τη βασική ερώτηση για το αν ο υποψήφιος είναι ικανός να εκτελέσει την εργασία που προσφέρεται και τι αξία θα προσφέρει στην εταιρία. Είναι δύσκολο να απαντήσετε στην ερώτηση του ποιό είναι ένα καλό βιογραφικό διότι δεν έχετε βάση στην οποία να στηρίξετε τη σύνθεση του δικού σας βιογραφικού σημειώματος αφού δεν έχετε ποτέ βρεθεί στη θέση να αναλύσετε ένα αρκετά μεγάλο αριθμό βιογραφικών.

7 Συνηθίζεται να λέγεται ότι οι σύμβουλοι εύρεσης εργασίας αξιολογούν ένα βιογραφικό σημείωμα κοιτάζοντας πέντε τομείς με την παρακάτω σημαντικότητα: 1. Προσωπικότητα και στυλ 20% Πόσο καλά αντιπροσωπεύει την προσωπικότητά σας. Εκτός από τις γνώσεις σας, ένα βιογραφικό πρώτα από όλα πρέπει να δείχνει και μέρος του εαυτού σας προκειμένου να διαφοροποιείται από τα άλλα. Μην παραλείψετε λοιπόν να συμπεριλάβετε και δραστηριότητες που σας κάνουν διαφορετικούς, φτάνει βέβαια να αφορούν τομείς που προωθούν την εικόνα σας στον εργοδότη. 2. Αποτελεσματικότητα 20% Πόσο προσαρμόζεται στη θέση εργασίας στην οποία σκοπεύει. Πόσο καλά «πουλάει» το επαγγελματικό σας δυναμικό. Πόσο αντικατοπτρίζει τις ικανότητές σας. Δε σας ζητείται να πείτε ψέματα ή υπερβολές, απλά να τονίσετε τυχόν γνώσεις (π.χ. ειδικά μαθήματα που παρακολουθήσατε) και δεξιότητες (π.χ. ειδικά σεμινάρια στα οποία συμμετείχατε) που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες της θέσης για την οποία ενδιαφέρεστε. 3. Περιεχόμενο 20% Περιέχει άσχετες πληροφορίες; Είναι πιο σημαντικό να αναφέρεται μόνο στις μοναδικά ατού σας που σχετίζονται με τη θέση την οποία σκοπεύετε, παρά να αναλώνεστε σε μη χρήσιμες λεπτομέρειες. Επίσης είναι πάρα πολύ βασικό να μην αφήνετε χρονικά κενά τα οποία δημιουργούν διάθεση περεταίρω ανάλυσης από τον εξεταστή. 4. Ακρίβεια 15% Περιέχει ενεργητικές λέξεις; Τι ακριβώς λέτε για τον εαυτό σας; Προσδιορίζετε καθαρά πως χρησιμοποιείτε τις δεξιότητές σας; 5. Παρουσίαση 25% Είναι εύκολο να χρησιμοποιηθεί στη συνέντευξη; Υπάρχει λογική διάταξη των πληροφοριών; Είναι εύκολο ο αναγνώστης να βρει αυτό που θέλει; Είναι όλα ταξινομημένα και τοποθετημένα στη σωστή θέση μέσα στη σελίδα; Συνέντευξη Η συνέντευξη είναι μία αμφίπλευρη διαδικασία. Αξιολογείς τον εργοδότη ενώ εκείνος αξιολογεί εσένα. Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος συνέντευξης, αλλά σίγουρα μπορείς να επηρεάσεις τη διαδικασία αναπτύσσοντας το δικό σου στυλ. Στο μικρό χρονικό διάστημα που θα περάσεις με τον εξεταστή/ πιθανό εργοδότη, θα πρέπει να προβάλεις τον εαυτό σου με τον πιο θετικό και ενθουσιώδη τρόπο. Αν προετοιμάζεσαι για μία συνέντευξη, θα πρέπει να περιμένεις τα πάντα! Στις περισσότερες εταιρίες στην Ελλάδα δεν είναι ακόμα ιδιαίτερα διαδεδομένες οι διαδικασίες αξιολόγησης υποψηφίων του εξωτερικού, όπου θα αντιμετωπίσεις συνεντεύξεις με μεγάλο αριθμό στελεχών, περιπτωσιολογικές ασκήσεις (case studies), αλλά και ομαδικές συνεντεύξεις και διαγωνισμούς ομαδικής συνεργασίας. Παρ όλ αυτά, σε πολλές πολυεθνικές ολοένα και περισσότερο ισχύουν ανάλογες διαδικασίες όπου ο νέος πρέπει να αποδείξει την αξία του με πολλούς τρόπους, όπως τεστ νοημοσύνης (περιλαμβάνει συνήθως μαθηματικά, κατανόηση κειμένου, συνδυασμό σχημάτων και τεστ προσωπικότητας), παρουσιάσεις μπροστά σε στελέχη της επιχείρησης, ομαδική επίλυση προβλημάτων με τους υπόλοιπους υποψηφίους και συνεντεύξεις ανάδειξης της συμπεριφοράς. Όλες αυτές οι μέθοδοι οργανώνονται από εξειδικευμένες εταιρίες επιλογής και πρόσληψης προσωπικού, οι οποίες σχεδιάζουν όλες τις διαδικασίες και στο σύνολό τους ονομάζονται Κέντρα Αξιολόγησης.

8 Όπως πιθανόν θα έχετε ακούσει σε αντίστοιχες ομιλίες, οτιδήποτε μορφή και να έχει η διαδικασία συνέντευξης, η αρχική επαφή με την ομάδα των εξεταστών είναι η πιο σημαντική (άρα και δύσκολη). Αυτά τα πρώτα λεπτά μπορεί να είναι τα πιο κρίσιμα, αφού οι πιο δυνατές εντυπώσεις δημιουργούνται τα πρώτα λίγα δευτερόλεπτα. Γι αυτό θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε τη σημασία των εξωτερικών σας στοιχείων και συμπεριφορών: τον τρόπο που εισέρχεστε στην αίθουσα, τα ρούχα και αξεσουάρ σας (τα οποία θα πρέπει να είναι πάντα επαγγελματικά), ο τρόπος που ανταλλάσσετε χειραψία και ο τόνος της φωνής σας. Όλα αυτά δημιουργούν μία εντύπωση η οποία εάν είναι δυσμενής, θα χρειαστείτε να την βελτιώσετε καθ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης. Πριν από τη συνέντευξη Ερεύνησε την εταιρία στην οποία θα πας για συνέντευξη, όχι μόνο διότι θα εντυπωσιάσεις τον εξεταστή εάν ξέρεις περισσότερα για την εταιρία από ότι οι συν-υποψήφιοι, αλλά και επειδή έτσι θα έχετε περισσότερο πεδίο συζητήσεων και ερωτήσεων από τη δική σου πλευρά, αλλά και χρόνο για να συζητήσετε πιο συγκεκριμένα τη θέση εργασίας. Επίσης θα είναι ο τρόπος για να επιβεβαιώσεις ότι θέλεις να εργασθείς στη συγκεκριμένη εταιρία. Σκέψου θετικά ότι είσαι ο ιδανικός υποψήφιος για τη συγκεκριμένη θέση προκειμένου να μπορέσεις να μεταφέρεις αυτή τη θετική σκέψη και στον εξεταστή σου. Μελέτησε τον εαυτό σου και έσο έτοιμος για κάθε ερώτηση που πιστεύεις πως μπορεί να προκύψει. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Συμπεριφορά Πρόβαλε θετικές συμπεριφορές για να επιτύχεις τη συμπάθεια του εξεταστή: Οπτική επαφή: θα πρέπει να κοιτάς προσεκτικά καθώς ακούς τον εξεταστή, ρωτώντας και απαντώντας σε ερωτήσεις. Η οπτική επαφή συνήθως σπάει όταν συγκεντρώνεσαι ή σκέφτεσαι προκειμένου να κάνεις ή να απαντήσεις σε κάποια ερώτηση. Στάση του σώματος: το σώμα πρέπει να είναι ευσταθές, όρθιο, χαλαρωμένο και να κοιτά μπροστά. Θα πρέπει να γνωρίζεις τις νευρικές σου συνήθειες και να εξασκηθείς στο να τις ελέγχεις. Η μικρή κλίση του σώματος προς τα εμπρός μπορεί να επικοινωνήσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον σου. Χέρια: θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με χαλαρό τρόπο προκειμένου να δείξουν ζωντάνια και ενδιαφέρον. Έκφραση προσώπου: επικοινωνεί την ειλικρίνειά σου και μπορεί να προσθέσει ή να αφαιρέσει από τα λόγια σου. Επίσης το χαμόγελο βοηθάει πολύ. Τόνος φωνής: πρέπει να είναι σταθερός, ζεστός, καλά ρυθμισμένος και ήρεμος. Συγχρονισμός: η χρήση των παύσεων. Ενεργητική προσοχή: επικοινωνεί το ενδιαφέρον σου αλλά και σε βοηθά στο να δώσεις καλύτερη απάντηση. Λεκτική έκφραση Η επιτυχημένη επικοινωνία έχει να κάνει με την ικανότητά σου να: Χρησιμοποιείς ενεργητικά ρήματα Να δίνεις συγκεκριμένα παραδείγματα Να είσαι σαφής και πλήρης

9 Να συνοψίζεις και να αλλάζεις θέμα Να είσαι θετικός, γεμάτος αυτοπεποίθηση και να κατέχεις αυτά που έχεις κάνει και έχεις μάθει Να δημιουργείς διάλογο κάνοντας ερωτήσεις σχετικές με το τρέχον θέμα, ζητώντας περισσότερη πληροφόρηση όταν σου κάνουν ασαφείς ή δύσκολες ερωτήσεις και αποφεύγοντας τις «ναι/ όχι» απαντήσεις οι οποίες κλείνουν μία συζήτηση. Να μιλάς στον εξεταστή στον πληθυντικό. Είδη συνεντεύξεων και τρόποι αντιμετώπισης 1. Συνήθης συνέντευξη Η πιο συνηθισμένη συνέντευξη βασίζεται στο βιογραφικό σημείωμα και είτε θα ερωτηθείτε συγκεκριμένες ερωτήσεις που απορρέουν από το βιογραφικό, είτε θα σας ζητηθεί να περιγράψετε το βιογραφικό με δικά σας λόγια και ο εξεταστής θα σας σταματά στην πορεία για ερωτήσεις. Στην Ελλάδα οι περισσότερες εταιρίες βασίζουν σε αυτή την τεχνική τη συνέντευξη, η οποία, παρ όλο που φαίνεται εύκολη υπόθεση σε σχέση με τεχνικές τύπου ομαδικές συνεντεύξεις και διαγωνισμούς, ενδεχομένως είναι πιο δύσκολη διότι βασίζεται στην κρίση ενός ανθρώπου και την κατάσταση του υποψηφίου τη δεδομένη στιγμή. Τέτοιου είδους συνεντεύξεις θέλουν πρακτική εξάσκηση γι αυτό και όταν σας δίνετε ευκαιρία για συνέντευξη, ακόμα και σε δουλειά που δε σας ενδιαφέρει τόσο, καλό θα είναι να πηγαίνετε διότι εκτός του ότι εξασκείστε, μπορεί τελικά το αντικείμενο να μην είναι αυτό που νομίζατε αρχικά και τελικά να σας ενδιαφέρει. Σε αυτές τις συνεντεύξεις θα πρέπει να τονίσεις τις γνώσεις, ικανότητες και τα μέρη της προσωπικότητάς σου που συμβαδίζουν με τις απαιτήσεις τις θέσης εργασίας για την οποία εξετάζεσαι. Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να μελετήσεις συστηματικά την αγγελία και να διακρίνεις τι χαρακτηριστικά ζητάει ο εργοδότης από τον επιτυχημένο υποψήφιο. Είναι επίσης σημαντικό καθώς γράφετε το βιογραφικό σας να είστε και προετοιμασμένοι για κάθε ερώτηση που πιστεύετε ότι μπορεί να προκύψει με βάση αυτά που γράφετε. Για παράδειγμα, αν σας έχει πάρει περισσότερα χρόνια να τελειώσετε το πανεπιστήμιο από ότι προβλέπετε, συνήθως θα ερωτηθείτε γι αυτό. Θα πρέπει να είστε έτοιμοι να απαντήσετε κάτι που να δικαιολογεί αυτήν την καθυστέρηση, όπως για παράδειγμα ότι εργαζόσασταν παράλληλα ή ότι κάνατε στρατό ενδιάμεσα στις σπουδές σας κλπ. Και θα ήταν επίσης χρήσιμο να κάνετε μία συνέντευξη με τον εαυτό σας όπου θα του κάνετε ερωτήσεις και απαντήσεις δυνατά, ίσως μπροστά σε ένα καθρέπτη για να βλέπετε και τις αντιδράσεις σας όπως θα δείχνουν στον εξεταστή σας. Κάποιες ερωτήσεις: Μίλησέ μου για τον εαυτό σου: ο εξεταστής θέλει να δει πόσο καλά μπορείς να επικοινωνήσεις και να δομήσεις τις σκέψεις σου. Θα πρέπει να συμπεριλάβεις και το λόγο για τον οποίο σε ενδιαφέρει αυτή η θέση εργασίας (με βάση βέβαια του ποιός είσαι). Ποιες είναι οι μεγαλύτερές σου επιτυχίες: ο εξεταστής θέλει να καταλάβει τι σε ενδιαφέρει περισσότερο και τι σε παρακινεί. Προσπάθησε να σκεφτείς κάτι το οποίο σε ενδιαφέρει πάρα πολύ και το οποίο δεν είναι μία συνηθισμένη απάντηση όπως ότι κατάφερες να μπεις στο πανεπιστήμιο.

10 Περίγραψε τα τρία στοιχεία που θεωρείς πιο σημαντικά στη δουλειά σου: ο εξεταστής θέλει να μάθει για τις αξίες που θεωρείς σημαντικότερες στο χώρο εργασίας. Ποιά είναι τα τρία πλεονεκτήματα/ μειονεκτήματά σου: ο εργοδότης θέλει να μάθει αν τα προτερήματά σου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη θέση εργασίας και εάν γνωρίζεις τις περιοχές στις οποίες θα μπορούσες να βελτιωθείς. Μπορείς να δώσεις και παραδείγματα των προτερημάτων σου. Με τα μειονεκτήματά σου όμως προσπάθησε να μην αναφέρεις κάποιο το οποίο έχει άμεση σχέση με τις απαιτήσεις τις θέσης εργασίας και εξήγησε πώς καταφέρνεις να τα ξεπερνάς ή πώς προσπαθείς να τα βελτιώσεις. Γιατί να σε προσλάβουμε: να δει εάν μπορείς να πουλήσεις τον εαυτό σου σύντομα και περιεκτικά. Ο καλύτερος τρόπος είναι να βρεις (συνήθως) τρεις λόγους έτσι ώστε όταν τους απαριθμήσεις να μείνει η έκφραση «πιστεύω πως πρέπει να με προσλάβετε για τρεις λόγους...» στον εξεταστή. Η χρήση της απαρίθμησης επίσης δίνει δομή σε αυτά που λες. Μη χρησιμοποιήσεις λεπτομέρειες. Τι μισθό περιμένεις: για να δει εάν οι προσδοκίες σου συμβαδίζουν με τις δικές του. Είναι καλύτερο να μην αναφέρεις ένα συγκεκριμένο ποσό εκτός εάν ξέρεις καλά τι πληρώνει η δουλειά. Δοκίμασε να απαντήσεις με μία ουδέτερη δήλωση τύπου «Προσδοκώ να έχω τις αντίστοιχες απολαβές με ανάλογες θέσεις του κλάδο». Σε περίπτωση που χρειαστεί να αναφερθείς σε αριθμούς, ανάφερε κάποιο φάσμα (σχετικά ευρύ) μισθών, αλλά πρόσεξε ώστε να είναι λίγο παραπάνω από αυτό που θα θεωρούσες ικανοποιητικό. Ερωτήσεις που μπορείτε να θέσετε στους εργοδότες: Η έρευνά σας σχετικά με την εταιρία ή τη θέση μπορεί να μη σας δώσει όλες τις πληροφορίες που θα χρειασθείτε σχετικά με μία δουλειά. Προσπαθήστε να κάνετε ερωτήσεις που δεν οδηγούν σε απλές «ναι/ όχι» απαντήσεις. 1. Πώς θα περιγράφατε τα καθήκοντα της θέσεις; 2. Πώς θα περιγράφατε μία τυπική μέρα ή εβδομάδα στη θέση αυτή; 3. Πόσο ταξίδι απαιτείται; 4. Για ποιό λόγο θέλετε να καλύψετε αυτή τη θέση; (Είναι καινούρια θέση; Γιατί έφυγε ο προηγούμενος κάτοχος της θέσης;) 5. Τι είναι αυτό που σας αρέσει περισσότερο/ λιγότερο στο να δουλεύετε σε αυτή την εταιρία; 6. Πόσο σημαντικό είναι αυτό το τμήμα μέσα στην εταιρία; 7. Πώς εξελίσσεται κάποιος σε μία εταιρία; 8. Πόσο συχνά γίνεται αξιολόγηση της απόδοσης; 9. Πόσοι πηγαίνουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα ανά έτος; 10. Ποια καινούρια προϊόντα/ υπηρεσίες ανακοινώθηκαν τελευταία; 11. Ποιός είναι ο μέσος όρος ηλικίας; 12. Πόσους θα δείτε για αυτή τη θέση; 13. Ποιά είναι η δική σας επαγγελματική σταδιοδρομία μέχρι τώρα (μέσα και έξω από την εταιρία); 14. Πότε θα ξανακούσω από εσάς; 2. Συνέντευξη ανάδειξης συμπεριφοράς (Behavioural Interview) Η συνέντευξη ανάδειξης συμπεριφοράς επεκτείνεται ολοένα και περισσότερο ως δείκτης του κατά πόσο ένας υποψήφιος ταιριάζει με τις απαιτήσεις, όσον αφορά τα

11 χαρακτηριστικά προσωπικότητας, της κενής θέσης αλλά και της κουλτούρας της εταιρίας. Ο εξεταστής θέτει έναν αριθμό ερωτήσεων στον εξεταζόμενο οι οποίες συνήθως ζητούν από τον υποψήφιο να περιγράψει παραδείγματα στα οποία συμμετείχε ενεργά και τα οποία αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας τα οποία αναζητούν στον υπάλληλο που ψάχνουν. Η αρχή στην οποία βασίζεται η τεχνική αυτή είναι ότι ο καλύτερος δείκτης της μελλοντικής συμπεριφοράς είναι η παρελθούσα συμπεριφορά. Για παράδειγμα, εάν μία εταιρία έχει περιβάλλον με ιδιαίτερα γρήγορους ρυθμούς, τότε ο εξεταστής πιθανόν να ρωτήσει τον υποψήφιο να μιλήσει για το εάν έχει αντιμετωπίσει και πώς πιεστικές καταστάσεις στο παρελθόν. Στη συνέχεια θα ρωτήσει πώς αισθάνθηκε, πώς οι γύρω του αντιμετώπισαν τις ενέργειές του και πώς κατάφερε να περιορίσει το στρες του. Συνήθως ο εξεταστής έχει προσδιορίσει τρία με τέσσερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά για επιτυχία στη θέση εργασίας και θα έχει καταγράψει ορισμούς για το καθένα. Ένα από τα υποτιθέμενα προτερήματα αυτής της τεχνικής για τους εργοδότες είναι ότι οι υποψήφιοι δεν μπορούν να προετοιμαστούν για αυτές τις ερωτήσεις. Όμως μπορείτε να βοηθηθείτε προβλέποντας τους τύπους των ερωτήσεων που μπορεί να έχετε και να σκαλίσετε τη μνήμη σας να βρείτε αντίστοιχα παραδείγματα του παρελθόντος. Μπορείτε να μαντέψετε κάποιες από τις ερωτήσεις αναλύοντας τις προδιαγραφές της θέσης για την οποία κάνετε αίτηση. Αυτό λοιπόν που πρέπει να σκεφτείτε είναι παραδείγματα διαφορετικά από αυτά που συνήθως μπορεί να δώσουν οι υπόλοιποι υποψήφιοι και να αναδεικνύουν τις ικανότητες και τον χαρακτήρα σας. Κάποιες ερωτήσεις: Περίγραψέ μου ένα παράδειγμα στο οποίο εργάσθηκες ως μέλος μίας ομάδας: ο εξεταστής θέλει να αξιολογήσει την ομαδικότητά σου, την ικανότητά σου στις διαπροσωπικές σχέσεις και τις ηγετικές σου ικανότητες. Θα πρέπει να επιλέξεις ένα επιτυχημένο παράδειγμα όπου η ομάδα στην οποία συμμετείχες πέτυχε ένα συγκεκριμένο σκοπό. Θα πρέπει να δείξεις ότι συμμετείχες ενεργά αλλά και το ρόλο σου στην ομάδα. Περίγραψέ μου ένα παράδειγμα κατά το οποίο ο προϊστάμενός σου απογοητεύθηκε: ο εξεταστής θέλει να δει πόσο ειλικρινής είσαι με τα λάθη σου. Το καλύτερο είναι να διαλέξεις ένα μικρό λάθος (για παράδειγμα μία ημέρα που άργησες ή που έκανες ένα λάθος τον πρώτο καιρό είτε μίας εργασιακής εμπειρίας είτε στις σπουδές σου). Αυτό που θα πρέπει να τονίσεις είναι τι έμαθες από το λάθος σου και πως θα το χειρίζεσαι στο μέλλον. Πώς θα κινητοποιούσες ένα συνεργάτη σου ο οποίος δεν αποδίδει στην ομάδα: ο εξεταστής θέλει να δει πως επικοινωνείς με τους άλλους, πως τους πλησιάζεις και ενδεχομένως πώς μπορείς να σκεφτείς διαφορετικά από τους άλλους. Εδώ θα πρέπει να τονίσεις την απαιτούμενη διαφορά στην προσέγγιση διαφορετικών χαρακτήρων μέσα σε μία ομάδα και τον τρόπο που μπορείς να αναδείξεις τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε μέλους μίας ομάδας. 3. Κέντρα Αξιολόγησης (Assessment Centre) Τα κέντρα αξιολόγησης διοργανώνονται κυρίως από μεγάλες πολυεθνικές όπου αξιολογείστε από μία ομάδα ειδικών στις προσλήψεις αλλά και από στελέχη με τα οποία θα συνεργαστείτε σε περίπτωση που σας προσλάβουν. Τα κέντρα αξιολόγησης αφορούν μόνο εισαγωγικές θέσεις εργασίας και έχουν ως σκοπό να αναδείξουν όλες

12 τις πλευρές του υποψηφίου σε γνώσεις, ικανότητες και χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Η αξιολόγηση μπορεί να είναι είτε μονοήμερη είτε πολυήμερη. Μπορεί να λάβει χώρα είτε στα γραφεία του εργοδότη είτε σε κάποιο ξενοδοχείο ή συνεδριακό κέντρο. Συνήθως θα σας έχουν ενημερώσει για το τι θα χρειαστείτε από άποψη ρουχισμού και εξοπλισμού (γραφική ύλη, υπολογιστές τσέπης κλπ.). Σε ένα κέντρο αξιολόγησης θα περάσετε από διάφορες διαδικασίες οι οποίες θα είναι συνήθως: Γραπτά τεστ σε μαθηματικά, κατανόηση κειμένου, περιπτωσιολογία (case studies), ανάδειξη προσωπικότητας κλπ.: Υπάρχουν διάφορα τέτοιου είδους τεστ στα οποία μπορείτε να κάνετε εξάσκηση κάνοντας έρευνα στο διαδίκτυο. Τα συνήθη τεστ που χρησιμοποιούν οι εταιρίες στην Ελλάδα είναι από την εταιρία SHL και θα μπορούσατε να δείτε κάποια παραδείγματα που παρατίθενται στην ιστοσελίδα της εταιρίας. Ως συμβουλή θα πρέπει να σας πω ότι δεν πρέπει να θέσετε ως στόχο να απαντήσετε όσες περισσότερες ερωτήσεις γίνεται, αλλά όσες περισσότερες σωστές ερωτήσεις γίνεται. Ειδικά στα μαθηματικά κατά κανόνα δεν τελειώνει κανείς όλες τις ερωτήσεις. Αυτό δε θα πρέπει να σας πανικοβάλει. Το σημαντικό είναι να μπορέσετε να συγκεντρωθείτε ώστε να απαντάτε σωστά και να προχωράτε. Τα τεστ περιπτωσιολογίας μπορεί να γίνουν είτε γραπτά είτε προφορικά είτε και τα δύο. Αφορούν στην επίλυση εργασιακών προβλημάτων και ζητούν τον δικό σας τρόπο επίλυσης. Για παράδειγμα, μπορεί να σας δοθούν ένα σύνολο παρεμφερών στρατηγικών και να επιλέξετε, δικαιολογώντας την απάντησή σας, την πιο επικερδή κατά την άποψή σας. Το πιο συχνό φαινόμενο είναι να μην απαιτούν γνώσεις στο αντικείμενο της δουλειάς, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ζητηθούν κατά τη διάρκεια της συζήτησης ίσως κάποιες παραπάνω γνώσεις (αν ειδικά πρόκειται για προφορική εξέταση). Ένας καλός τρόπος εξάσκησης σε τέτοιου είδους τεστ είναι να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της εταιρίας συμβούλων επιχειρήσεων McKinsey όπου θα βρείτε κάποια παραδείγματα, αν και πιο εστιασμένα για όσους επιθυμούν να ξεκινήσουν στο χώρο των συμβούλων επιχειρήσεων. Οι απαντήσεις εξαρτώνται πάντα από το πρόβλημα που θα τεθεί, αλλά ως βασικός κανόνας είναι να σκεφθείτε με τη λογική σας και να μην ψάχνετε για σύνθετες απαντήσεις. Συνήθως η απάντηση είναι πολύ πιο απλή από αυτό που νομίζετε. Τα τεστ προσωπικότητας συνήθως αφορούν ένα σύνολο δηλώσεων ανά ερώτηση στις οποίες θα πρέπει να σημειώσετε με ποιά δήλωση συμφωνείτε περισσότερο και λιγότερο, ή ποιά δήλωση σας ταιριάζει περισσότερο ή λιγότερο. Σε αυτά τα τεστ θα πρέπει να απαντήσετε ειλικρινά διότι οι ερωτήσεις δίδονται με τέτοιο τρόπο ώστε το σύστημα να μπορεί να αναγνωρίσει ασυνέπειες στις απαντήσεις σας οι οποίες και το πιο πιθανό να σημαίνουν ότι δεν έχετε απαντήσει ειλικρινά για τον εαυτό σας σε κάποια/ες από την/τις ερώτηση/σεις. Ομαδική εργασία στην επίλυση ενός εργασιακού προβλήματος: θα συμμετέχετε σε μία ομάδα με άλλους συνυποψήφιους όπου, παρουσία αξιολογητών και στελεχών της επιχείρησης, θα πρέπει να συνεργαστείτε με την υπόλοιπη ομάδα ώστε να δώσετε μία λύση στο πρόβλημα που θα σας τεθεί. Συνήθως σε αυτό το μέρος της αξιολόγησης σημασία δεν έχει τόσο η λύση, αλλά ο τρόπος συνεργασίας της ομάδας και ο ρόλος που θα παίξετε εσείς μέσα σε αυτήν. Δεν υπάρχουν

13 συνταγές επιτυχίας, απλά θα πρέπει να προσέξετε να μην μιλάτε πολύ ούτε λίγο, να λέτε πάντα τεκμηριωμένες απόψεις πάνω στο θέμα και να προσπαθείτε συνεχώς να μην αφήνετε την ομάδα να φεύγει από το στόχο της με παραπάνω συζητήσεις από τις απαιτούμενες δεδομένου ότι θα έχετε και χρονικό περιθώριο στην απάντηση που θα πρέπει να δώσετε. Παρουσιάσεις εργασιακών θεμάτων σε αξιολογητές και στελέχη της επιχείρησης: θα σας δοθεί ένα χρονικό περιθώριο να ετοιμάσετε μία παρουσίαση σχετική με εργασιακό θέμα που θα μπορούσε να προκύψει κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας σας στην εταιρία. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, εκτός από τη σωστή δομή και περιοχόμενό της, θα εκτιμηθεί η μεταδοτικότητά σας, η συμπεριφορά σας και βέβαια ο τρόπος παρουσίασης. Δηλαδή, θα πρέπει να μιλάτε καθαρά και με κατανοητό τρόπο στο ακροατήριό σας. Η συμπεριφορά σας θα πρέπει να είναι μαζεμένη. Να αποφεύγετε νευρικές κινήσεις και συνήθειες και να χρησιμοποιείτε τον εξοπλισμό (πίνακα παρουσιάσεων, μαρκαδόρους, χρώματα κλπ.) που θα σας δοθεί προκειμένου να παρουσιάσετε πιο εύκολα τις ιδέες που θέλετε να περάσετε στο ακροατήριο. Μέσα στα πλαίσια του τρόπου παρουσίασης είναι και αυτά που θα έχετε επιλέξει να γράψετε στον πίνακα προκειμένου να αποτελούν την ουσία της παρουσίασης και να βοηθούν τον ακροατή να σας παρακολουθήσει πιο αποτελεσματικά. Ομαδικές συνεντεύξεις: ίδια με την προσωπική συνέντευξη αλλά από περισσότερα στελέχη της εταιρίας ταυτόχρονα. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να μπορείς να «διαβάζεις» τους διαφορετικούς τύπους προσωπικότητας και να προσαρμόζεσαι σε αυτούς. Να προσπαθείς να βρεις τρόπους να συνδεθείς με καθένα που σου παίρνει συνέντευξη κάνοντας και τις κατάλληλες ερωτήσεις και χρησιμοποιώντας τις ικανότητες παρουσίασης που διαθέτεις. Προσωπικές συνεντεύξεις: ως αναλύθηκαν ανωτέρω Εργασιακή Ψυχολογία Σε αυτό το τμήμα της παρουσίασης θα εστιαστώ στις θεωρίες παρακίνησης των υπαλλήλων μίας εταιρίας. Το μέρος αυτό το θεωρώ σημαντικό ειδικά για εσάς που ενδεχομένως δεν έχετε ουσιαστική εργασιακή εμπειρία προκειμένου να συνειδητοποιήσετε τι πραγματικά ψάχνουμε να πετύχουμε σε μία επιχείρηση αφού πλέον έχουμε αναλάβει καθήκοντα και τι προσόντα, υλική και ηθική επιβράβευση θέλουμε πραγματικά να κερδίζουμε. Έχετε ίσως κάποιοι ήδη παρακολουθήσει το μάθημα της Διοίκησης Ανθρώπινων Πόρων άρα θα ξέρετε τουλάχιστον κάποια από αυτά που θα πούμε (ίσως με διαφορετικό τρόπο διδαχής), αλλά είναι σημαντικό να αναφερθούν προκειμένου να συνεχίσουμε με το τελευταίο τμήμα της ομιλίας το οποίο σχετίζεται με το πώς θα εκμεταλλευτούμε στο έπακρο την εργασία μας για προσωπική μας ανάπτυξη και για την επίτευξη των μελλοντικών μας στόχων. Παρά την ιδιαίτερα σημαντική έρευνα, βασική και εφαρμοσμένη, πάνω στην παρακίνηση στο χώρο εργασίας, το θέμα αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητό και πολύ συχνά εφαρμόζεται ανεπαρκώς ή καθόλου. Και βέβαια ο λόγος είναι ότι η κατανόηση της ανθρώπινης φύσης δεν είναι εύκολο ζήτημα. Το σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι θα κάνουν αυτό που θέλουν ή αυτό που έχουν κίνητρο να κάνουν. Είναι όμως γεννημένοι με αυτο-παρακίνηση ή παρόρμηση; Αν όχι, μπορούν να τους δοθούν τα κατάλληλα κίνητρα, διότι η παρακίνηση είναι μία ικανότητα η οποία μπορεί και πρέπει να διδαχθεί. Αυτός ο κανόνας είναι βασικός για κάθε επιχείρηση που θέλει να επιβιώνει και να πετυχαίνει.

14 Είμαστε λοιπόν μπροστά στη συνάρτηση της απόδοσης η οποία είναι: Απόδοση = f (ικανότητα) (παρακίνηση) Η ικανότητα εξαρτάται από τη μόρφωση, την εμπειρία και την εκπαίδευση και η βελτίωσή της είναι μία αργή και μακροχρόνια διαδικασία. Από την άλλη, η παρακίνηση μπορεί να βελτιωθεί σύντομα. Στην ουσία υπάρχει ένα κενό μεταξύ της πραγματικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται ένα άτομο και μίας επιθυμητής κατάστασης στην οποία θα επιθυμούσε να φτάσει ο προϊστάμενός του. Τα κίνητρα έχουν ως σκοπό να μειώσουν αυτό το κενό. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν πως οι άνθρωποι κινητοποιούνται κυρίως από στοιχεία όπως η ασφάλεια (με την έννοια της μονιμότητας στην εργασία τους), η πρόοδος, ο τύπος της εργασίας τους και το καλό όνομα της εταιρίας. Παράγοντες όπως μισθός, επιδόματα και εργασιακοί όροι δε θεωρούνται τόσο σημαντικοί. Θεωρίες Παρακίνησης στο χώρο εργασίας Θα σας μιλήσω για τις πιο χαρακτηριστικές θεωρίες προκειμένου απλά να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα για το τι πραγματικά ζητάμε από τον εργοδότη μας. Υπάρχουν δύο είδη θεωριών. Αυτές που υποθέτουν ότι όλα τα άτομα έχουν το ίδιο σύνολο αναγκών και με αυτό τον τρόπο συνιστούν ποια χαρακτηριστικά πρέπει να υπάρχουν σε μία δουλειά. Και αυτές που τονίζουν τις διαφορές στις ανθρώπινες ανάγκες και εστιάζουν στις γνωστικές διαδικασίες οι οποίες δημιουργούν αυτές τις διαφορές. Στις πρώτες ανήκουν οι γνωστές θεωρίες του Maslow (1954) και του Herzberg (1959). Ο πρώτος πρότεινε την ύπαρξη μίας ιεραρχίας αναγκών την οποία ανεβαίνουν οι άνθρωποι καθώς εξελίσσονται. Όταν τα άτομα ικανοποιήσουν μία ανάγκη σε ένα επίπεδο της ιεραρχίας, σταματά να παρακινεί τη συμπεριφορά τους. Αντ αυτού, παρακινούνται από την ανάγκη του επόμενου επιπέδου στην ιεραρχία. Έτσι, στην αρχή τα άτομα παρακινούνται από ψυχολογικές ανάγκες όπως πείνα και δίψα. Μετά από ανάγκες ασφάλειας, όπως στέγη και προστασία και μετά από κοινωνικές ανάγκες, δηλαδή ικανοποιητικές και υποστηρικτικές σχέσεις με τους άλλους. Αυτά τα τρία πρώτα επίπεδα αποτελούν τις κατώτερες ανάγκες του ατόμου τις οποίες ο Maslow διαχωρίζει από τις ανώτερες ανάγκες για αυτοεκτίμηση (αναγνώριση και αυτοπεποίθηση) και αυτοπραγματοποίησης (πλήρη ανάπτυξη του δυναμικού του). Η επίτευξη λοιπόν της πλήρης ικανοποίησης των αναγκών είναι μία συνεχής δραστηριότητα στην οποία ο άνθρωπος είναι πλήρως απορροφημένος προκειμένου να κατορθώσει την τελειότητα μέσα από την ανάπτυξή του. Ο Maslow δε βασίστηκε σε εμπειρικά στοιχεία παρά μόνον πρότεινε μία θεωρία. Από την άλλη ο Herzberg μελέτησε ένα μεγάλο αριθμό λογιστών και μηχανικών και βρήκε ότι υπάρχουν δύο σετ παραγόντων που τους παρακινούσαν. Οι παράγοντες υγιεινής και οι παράγοντες παρακίνησης. Οι πρώτοι αφορούν την επίβλεψη, το μισθό, τις εταιρικές πολιτικές και τη σχέση με τους συναδέλφους. Η μη ικανοποίησή τους μπορούσε να δράσει αρνητικά αλλά η ικανοποίησή τους είχε περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Από την άλλη, η ικανοποίηση των παραγόντων παρακίνησης, ευθύνη, αναγνώριση, προαγωγή και επίτευξη, προκαλούν διαρκή παρακίνηση τους υπαλλήλους, ενώ η απουσία τους δεν οδηγεί σε δυσαρέσκεια.

15 Από την άλλη πλευρά έχουμε τη θεωρία της ισότητας (Adams, 1965) και τη θεωρία της αξία, συμβολής και προσδοκίας (Vroom, 1964). Η πρώτη υποθέτει ότι οι άνθρωποι παρατηρούν τι προσπάθεια καταβάλουν οι άλλοι (ή οι ίδιοι σε μία άλλη θέση εργασίας) και τι επιβράβευση λαμβάνουν και συγκρίνουν αυτό το λόγο (πηλίκο) με το δικό τους. Έτσι έχουν τη μεγαλύτερη παρακίνηση όταν φαίνεται πως έχουν καλύτερες απολαβές από τους γύρω τους και τη μικρότερη όταν συμβαίνει το αντίθετο. Ο Vroom πάλι πρότεινε ως σημαντικό παράγοντα παρακίνησης την αντίληψη των ανθρώπων σχετικά με τη σχέση μεταξύ προσπάθειας και της αμοιβής. Έτσι τα άτομα υπολογίζουν πρώτα εάν υπήρχε κάποια σύνδεση μεταξύ της προσπάθειάς τους και της απόδοσής τους (προσδοκία) και μετά την πιθανότητα ότι άξιες ανταμοιβές (αξία) θα ακολουθήσουν την υψηλή τους απόδοση (συμβολή). Δηλαδή η κινητήρια δύναμη μίας δουλειάς μπορεί να υπολογισθεί εάν οι είναι γνωστές οι τιμές της προσδοκίας, της αξίας και της συμβολής. Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι οι θέσεις εργασίας που παράγουν χαμηλά επίπεδα παρακίνησης θα είναι αυτές όπου η απόδοση θα είναι εκτός του πλήρη ελέγχου από τον εργαζόμενο. Αυτό σημαίνει ότι ο εργοδότης θα πρέπει να βελτιώνει την εκπαίδευση ώστε η προσπάθεια να είναι πιο αποτελεσματική. Πολλοί παράγοντες λοιπόν παρακινούν την ικανοποίηση στην εργασία μας (και επομένως την απόδοσή μας). Ειδικά ένας νέος που ξεκινά την πρώτη του μόνιμη εργασία σίγουρα δίνει μεγάλη αξία σε διαφορετικούς τομείς από ότι ένας εργαζόμενος με 6-7 χρόνια προϋπηρεσία, οικογένεια και υποχρεώσεις. Ο νέος σήμερα ψάχνει εργασία ώστε να βγάζει αρκετά για να ζει μόνος του (αν και οι περισσότεροι στην Ελλάδα μένουν με τους γονείς τους αρχικά διότι συνήθως οι αρχικοί μισθοί δεν επιτρέπουν κάτι άλλο!). Πέραν λοιπόν ενός βασικού μισθού αναζητά τη γρήγορη εκμάθηση της δουλειάς και την εξέλιξή του ώστε να μπορεί είτε να προαχθεί στην ίδια εταιρία είτε να αλλάξει εταιρία και επομένως επίπεδο θέσης, ευθύνης και βέβαια απολαβών. Στην πρώτη εργασία επίσης δεν παίζουν σχεδόν καθόλου ρόλο στοιχεία όπως ωράριο και περιοχή κεντρικών γραφείων εργοδότη. Στη σημερινή εποχή παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, ίσως σημαντικότερο από παλαιότερα, το status της θέσης εργασίας αλλά και της εταιρίας στην οποία εργάζεται κάποιος, ειδικά ανάμεσα στους νέους εργαζόμενους. Επίσης, στην Ελλάδα υπάρχει μία εμμονή στη μονιμότητα και έτσι η κουλτούρα μας, μας επηρεάζει στο να μένουμε σε εταιρίες που προσφέρουν ασφάλεια. Ειδικά στον ιδιωτικό τομέα βέβαια αυτό αλλάζει ραγδαία, και μάλιστα έχει αρχίσει να επεκτείνεται και σε μεγάλους δημόσιους ή μη οργανισμούς. Αλλά παραμένει σημαντικός παράγοντας στο μυαλό μας. Όσον αφορά στοιχεία σχετικά με την ίση μεταχείριση που αναφέραμε παραπάνω, είναι όντως πολύ σημαντικό να βλέπουμε ότι αναγνωρίζουν την προσφορά μας και μας ανταμείβουν τουλάχιστον όσο και τον διπλανό μας. Διαφορετικά η δυσαρέσκεια είναι μεγάλη και συνήθως η απόδοση πέφτει και αλλάζουμε εταιρία. Συνεχής Εξέλιξη - Συμπεράσματα Εκτός από τους παράγοντες που επηρεάζουν την ικανοποίηση άρα και την απόδοσή μας, η οποία οδηγεί σε θετική αξιολόγησή μας και έτσι σε προαγωγή μας μέσα στην εταιρία, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι σε μία εταιρία θα πρέπει να φροντίζουμε να παίρνουμε όσα περισσότερα εφόδια για το μέλλον μας (το οποίο μπορεί να το έχουμε φανταστεί σε τελείως διαφορετική εταιρία, περιβάλλον από τη σημερινή) γίνεται.

16 Το ότι βρήκατε μία δουλειά στην οποία αποδίδετε καλά και λαμβάνετε έναν ικανοποιητικό μισθό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να σκέφτεστε το μέλλον σας και τους τρόπους με τους οποίους θα εξελιχθείτε προκειμένου να προάγεστε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Επίσης δε θα πρέπει να ξεχνάτε ότι η αγορά εργασίας αλλάζει τα τελευταία χρόνια και γίνεται ολοένα και πιο ανασφαλής άρα θα πρέπει να είστε σε συνεχή εγρήγορση (αν εργάζεστε στον ιδιωτικό τομέα). Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία για απόκτηση γνώσεων και εμπειριών. Είναι λοιπόν απαραίτητο κατ αρχήν να αποδίδουμε όσο το δυνατόν καλύτερα στην εργασία μας προκειμένου να δημιουργούμε καλές εντυπώσεις ώστε να ακουγόμαστε θετικά και εσωτερικά στην εταιρία αλλά και στην αγορά εργασίας σε περίπτωση που χρειαστεί να αλλάξουμε εταιρία. Παράλληλα θα ήταν καλό να διατηρούμε επαφές με κάποιο γραφείο εύρεσης εργασίας και να μαθαίνουμε τι ευκαιρίες υπάρχουν και τις γενικότερες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά προκειμένου να επιβεβαιώνουμε ότι είμαστε στην καλύτερη δυνατή θέση με βάση τα προσόντα μας. Επίσης θα πρέπει να προσέχουμε ώστε να διατηρούμε πολύ καλές σχέσεις με όλους του συνεργάτες (συναδέλφους, πελάτες, προμηθευτές) διότι η δημιουργία μεγάλου δικτύου γνωριμιών είναι από τα σημαντικότερα βήματα στην καριέρα ενός ατόμου. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα που οι διαπροσωπικές σχέσεις παίζουν ιδιαίτερα βαρυσήμαντο ρόλο σε κάθε συναλλαγή. Άλλωστε δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα τα πρόσωπα με το οποία ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή μπορεί να γίνουν ακόμα και δικοί μας πελάτες στο μέλλον σε περίπτωση για παράδειγμα που ξεκινήσουμε τη δική μας επιχείρηση ή που αλλάξουμε εταιρία. Όπως και για την αρχική επιλογή σταδιοδρομίας έτσι και μετά είναι ανάγκη να συμβουλεύεστε κάποιον «μέντορα» ο οποίος γνωρίζει την αγορά στο χώρο για τον οποίο ενδιαφέρεστε αλλά γνωρίζει και εσάς ώστε να σας δώσει συμβουλές που σας αφορούν άμεσα. Επιπλέον θα πρέπει να συμμετέχουμε σε εκπαιδευτικά προγράμματα που αναπτύσσουν τις ικανότητές μας και μας μαθαίνουν νέες και χρήσιμες τακτικές και συμπεριφορές. Σεμινάρια ανάπτυξης γνώσεων έχουν περισσότερο να κάνουν με τη συγκεκριμένη θέση εργασίας και βοηθούν πιο πολύ τη χρονική περίοδο που γίνεται το σεμινάριο. Επειδή όμως οι περισσότεροι από εσάς θέλετε να ξεκινήσετε κάποια επιχείρηση και για αυτόν τον λόγο παρακολουθείτε αυτή την ημερίδα, θα δείτε ότι τα πιο πετυχημένα σεμινάρια είναι αυτά των πωλήσεων και των δημοσίων σχέσεων, φτάνει να συμμετέχετε ενεργά και να έχετε όρεξη να γίνεται ο άνθρωπος που θα πρέπει να πουλάει τον εαυτό του σε συνεχή βάση, διότι αυτό απαιτείται προκειμένου να κερδίσεις και να αναπτύξεις μόνιμα αναπτυσσόμενο πελατολόγιο. Θα τελειώσω λέγοντάς σας πως τα πιο σημαντικά μαθήματα στην εργασία σας θα σας βοηθήσουν να αλλάξετε πολλές συμπεριφορές σας προς το καλύτερο και να μάθετε να ανέχεστε καταστάσεις και συμπεριφορές που δε θα δεχόσασταν διαφορετικά. Θα βλέπετε καθημερινά πως μαθαίνετε πράγματα και το κυριότερο θα μαθαίνετε να προσαρμόζεστε σε δεδομένες καταστάσεις. Η ικανότητα αυτή προσαρμογής θα είναι ένα γερό εφόδιο για την εξέλιξη της προσωπικότητάς σας στο μέλλον.