ηµιουργία και Ανάπτυξη Καινοτόµων Υπηρεσιών στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες

«ηµοτικές Βιβλιοθήκες: Σκεφτόµαστε Εθνικά, ρούµε Τοπικά» ηµιουργία και Ανάπτυξη Καινοτόµων Υπηρεσιών στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες Παντελής Μπράττης, pbrattis@unioncatalog.gr Φωτεινή Ευθυµίου feuthim@central.ntua.gr ηµήτρης Κουής kouis@unioncatalog.gr Συλλογικός Κατάλογος Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Τ.Κ. 157 73 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εισήγηση προτείνεται ένα σχέδιο για τον εκσυγχρονισµό των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, το οποίο βασίζεται στους παρακάτω άξονες: Ανάπτυξη Σύγχρονων Υποδοµών Πληροφορικής Υποστήριξης στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες, µέσω καταγραφής του έµψυχου και του υλικού/βιβλιογραφικού πλούτου τους σε ένα ηλεκτρονικό µητρώο, αλλά και αναβάθµιση του εξοπλισµού που αυτές διαθέτουν, ηµιουργία και Ανάπτυξη Κεντρικών Καινοτόµων Υπηρεσιών για την Υποστήριξη των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, που περιλαµβάνει τη διαδικτυακή παρουσία τους, µια «Μονάδα Βιβλιογραφικών Καταλόγων» και µια «Μονάδα Έρευνας και Προώθησης Νέων Τεχνολογιών», και Ανάπτυξη Σύγχρονων Υπηρεσιών από τις ηµοτικές Βιβλιοθήκες προς τον Πολίτη, όπως διαδανεισµό υλικού, κάρτα χρήστη ηµοτικής Βιβλιοθήκης, και τέλος, ψηφιακές βάσεις δεδοµένων και θεµατικές πύλες για την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ: Συλλογικός κατάλογος, ηµοτικές βιβλιοθήκες, αυτοµατοποίηση, συνεργατική καταλογογράφηση ABSTRACT In the present paper, it is proposed a project, aiming at the modernization of Municipal Libraries operations, which is based on the following three pillars: Development of modern ICT Infrastructure in the Municipal Libraries, which also means the creation of an electronic registry, that will include information about the human and the material/bibliographic wealth of the libraries; Creation and Growth of Central Innovative Services for the Support of Municipal Libraries, that encompasses their web presence, an OPACs Unit, and a Unit of Research and New Technologies Promotion ; Delivery of Modern Services from the Municipal Libraries to the citizen, such as ILL Service, Municipal Library user card, databases of digitized material and subject gates for the elevation of Municipal Libraries cultural wealth. KEYWORDS: Union Catalog, Public libraries, Automation, Collaborative Cataloging ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Συλλογικός Κατάλογος των Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Κ.Ε.Α.Β.) αποτελεί, από το 2007, ένα από τα πλέον εύχρηστα εργαλεία αναζήτησης του έντυπου βιβλιογραφικού πλούτου των βιβλιοθηκών-µελών του 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [1]

και βρίσκεται στη διάθεση της Ελληνικής Βιβλιοθηκονοµικής και Ακαδηµαϊκής Κοινότητας, αλλά και κάθε ενδιαφερόµενου. Ο Σ.Κ.Ε.Α.Β. και η λειτουργία του εντάσσεται στις δράσεις του Συνδέσµου των Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε.Α.Β.) που χρηµατοδοτήθηκε από τα ευρωπαϊκά προγράµµατα ΕΠΕΑΕΚ Ι και ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ και έχει ως έδρα το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ο Σ.Κ.Ε.Α.Β. είναι ένας Υποτελής Φυσικός Συλλογικός Κατάλογος (Slave Physical Union Catalog), κυκλοφορεί εµπλουτισµένος µε νέες εγγραφές κάθε 6 µήνες, και στην τελευταία του έκδοση περιέχει 2.500.000 εγγραφές από 47 βιβλιογραφικές βάσεις. Αποτέλεσµα της δηµιουργίας του Σ.Κ.Ε.Α.Β., είναι η λειτουργία, εδώ και ένα χρόνο, του ικτύου ιαδανεισµού ΙΡΙΣ, µεταξύ των βιβλιοθηκών-µελών του. Κατά το διάστηµα σχεδιασµού, πιλοτικής και στη συνέχεια κανονικής λειτουργίας του έργου, αποκτήθηκε από την κεντρική οµάδα του Συλλογικού Καταλόγου µεγάλη τεχνογνωσία και εµπειρία στα θέµατα των Συλλογικών Καταλόγων, αλλά και άλλων καινοτόµων οριζόντιων δράσεων για τις βιβλιοθήκες, όπως αυτές υλοποιούνται µε τα έργα που έχει αναλάβει ο Σ.Ε.Α.Β.. Η οµάδα του Σ.Κ.Ε.Α.Β. αξιοποίησε την αποκτηθείσα τεχνογνωσία και εµπειρία βοηθώντας και άλλες κατηγορίες βιβλιοθηκών να αναπτύξουν παρόµοια εργαλεία. Για παράδειγµα, η οµάδα προχώρησε στην πειραµατική ανάπτυξη Συλλογικού Καταλόγου Κυπριακών Βιβλιοθηκών, πράγµα που θα αποτελέσει τη βάση για τη δηµιουργία ενός Κεντρικού Φυσικού Καταλόγου των Κυπριακών Βιβλιοθηκών, υποτελούς τύπου (Slave type) (έργο σε φάση ανάπτυξης). Μία επιπλέον πειραµατική εφαρµογή στην οποία προχώρησε η οµάδα είναι η δηµιουργία «Υποτελούς» (Slave) Φυσικού Συλλογικού Καταλόγου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών». Σε αυτόν συµµετείχαν πέντε ηµοτικές Βιβλιοθήκες (Καλλιθέας, Πειραιά, Χαϊδαρίου, Ηρακλείου Αττικής και Νίκαιας), µε 85.011 βιβλιογραφικές εγγραφές. Ακολουθώντας τις τεχνικές ενοποίησης εγγραφών του Συλλογικού Καταλόγου των Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών, δηµιουργήθηκε ένας κοινός συλλογικός κατάλογος για τις πέντε βιβλιοθήκες, ο οποίος περιέχει 82.161 εγγραφές, µε τις ταυτόσηµες εγγραφές να ανέρχονται στις 5.260 (Μπράττης και Κουής 2008). Σε δεύτερη φάση, στο πλαίσιο της αξιοποίησης αυτής της τεχνογνωσίας, η κεντρική οµάδα του Συλλογικού Καταλόγου σε συνεργασία µε την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόµων και Επιστηµών Πληροφόρησης (Ε.Ε.Β.Ε.Π.) και την Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε. (Κ.Τ.Π. Α.Ε.)κλήθηκε να διερευνήσει τον τρόπο µε τον οποίο θα καταστεί δυνατόν να βοηθηθούν οι ηµοτικές Βιβλιοθήκες, µέσω ενός ολοκληρωµένου σχεδιασµού για τη δηµιουργία και την ανάπτυξη καινοτόµων δράσεων, οι οποίες µπορούν να χρηµατοδοτηθούν από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ΕΣΠΑ 2007-2013. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται αναλυτικά η πρόταση µε τίτλο «ηµιουργία και ανάπτυξη καινοτόµων υπηρεσιών στις ηµοτικές 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [2]

Βιβλιοθήκες», η οποία και αποτελεί ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο για τον εκσυγχρονισµό των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΗΜΟΤΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ Η κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήµερα οι περισσότερες ηµοτικές Βιβλιοθήκες της χώρας, θα µπορούσε να σκιαγραφηθεί περιληπτικά σύµφωνα µε τα ακόλουθα (Κορκίδη 2008): Υπάρχουν περίπου 300 δηµοτικές βιβλιοθήκες, από τις οποίες οι 200 θεωρούνται ενεργές (δηλαδή διαθέτουν προσωπικό, ανοικτές προς το κοινό συλλογές κ.λπ.). ιαθέτουν υλικό που κυµαίνεται κυρίως ανάµεσα στις 10.000 έως 40.000 τεκµήρια. Υπολογίζεται ότι διαθέτουν στο σύνολό τους περίπου 3.000.000 τεκµήρια. Οι ενεργές βιβλιοθήκες, διαθέτουν στην πλειοψηφία τους αυτοµατοποιηµένο βιβλιοθηκονοµικό πρόγραµµα (ΑΒΕΚΤ), αλλά µόνο ένα µικρό ποσοστό του υλικού που διαθέτουν έχει καταχωριστεί σε αυτό. Σε λίγες βιβλιοθήκες έχουν εφαρµοστεί προγράµµατα ψηφιοποίησης του υλικού, παρόλο που διαθέτουν υλικό µεγάλης πολιτιστικής αξίας. ιαθέτουν στην πλειοψηφία τους µόνο έναν εργαζόµενο, που σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι βιβλιοθηκονόµος. Επίσης, δεν υπάρχουν πληροφορικοί για να στηρίξουν τεχνικά τις βιβλιοθήκες. Παρουσιάζουν τεράστιες ελλείψεις σε υποδοµές πληροφοριακής υποστήριξης (µε εξαίρεση βιβλιοθήκες που χρηµατοδοτήθηκαν πρόσφατα από την Κ.Τ.Π. Α.Ε.) εν ακολουθούν κανένα µοντέλο συνεργασίας σε επίπεδο οργάνωσης των συλλογών τους. εν έχουν αναπτύξει προηγµένες υπηρεσίες, όπως σύστηµα διαδανεισµού µεταξύ των βιβλιοθηκών, κοινή κάρτα µελών κ.λπ. Μόνο ορισµένες βιβλιοθήκες έχουν αναπτύξει σύγχρονες υπηρεσίες για τους πολίτες. 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [3]

ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΟΜΗ Η προτεινόµενη δράση µε τίτλο «ηµιουργία και Ανάπτυξη Καινοτόµων Υπηρεσιών στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες» έχει ως στόχο την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισµό των ηµοτικών Βιβλιοθηκών της Ελλάδας, µέσω της δηµιουργίας σύγχρονων και καινοτόµων υπηρεσιών, οι οποίες από τη µία φιλοδοξούν να καλύψουν βασικές ελλείψεις που παρουσιάζουν σήµερα οι βιβλιοθήκες, και από την άλλη επιχειρούν να τις βοηθήσουν, ώστε να ανταποκριθούν στο ρόλο που επιβάλλει η σύγχρονη ψηφιακή εποχή. Όλες οι ενέργειες της δράσης θα στηρίζονται σε οριζόντια µοντέλα κεντρικής διαχείρισης των βιβλιοθηκών, οι οποίες θα συµµετέχουν στο πρόγραµµα που θα χρηµατοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2007-2013. Στο προτεινόµενο έργο υπάρχουν 3 βασικές δράσεις. Η πρώτη δράση, αφορά στην ανάπτυξη σύγχρονων υποδοµών πληροφοριακής υποστήριξης στις δηµοτικές βιβλιοθήκες, µε την προµήθεια του απαραίτητου τεχνικού εξοπλισµού, τη διασύνδεση των βιβλιοθηκών στο διαδίκτυο µε γρήγορες ταχύτητες, τη δηµιουργία κεντρικού portal και τοπικών ιστοσελίδων, κ.λπ. Η δεύτερη δράση αφορά στη δηµιουργία καινοτόµων υπηρεσιών στήριξης των βιβλιοθηκών που θα συµµετέχουν στην αντίστοιχη δράση, µέσα από την ανάπτυξη Κεντρικού Συστήµατος Αυτοµατοποίησης των Λειτουργιών τους και την ανάπτυξη υπηρεσίας Κεντρικής Συνεργατικής Καταλογογράφησης µεταξύ των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Στην τρίτη φάση του έργου θα αναπτυχθούν σύγχρονες υπηρεσίες προς τους πολίτες - χρήστες των δηµοτικών βιβλιοθηκών, όπως δράσεις για µετανάστες, ανέργους, Α.Μ.Ε.Α., σχολεία, δηµιουργία δηµοτικής βιβλιοκάρτας, δηµιουργία αναγνωστηρίων ηµοτικών Βιβλιοθηκών, κ.λπ. Για το συντονισµό των δράσεων του έργου, αλλά και για την ανάπτυξη κεντρικών πολιτικών στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες, κρίνεται απαραίτητη η δηµιουργία ενός φορέα (π.χ. Σύνδεσµος των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών - Σ.Ε..Β.), στα πρότυπα του Συνδέσµου Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε.Α.Β.) 1,2. Η κεντρική υπηρεσία του Σ.Ε..Β. θα µπορέσει να λειτουργήσει κανονικά µέσα από τη στελέχωσή της µε µόνιµο προσωπικό, το οποίο θα συντονίζει, θα συντηρεί και θα ελέγχει το έργο των βιβλιοθηκών-µελών του Συνδέσµου. Η δηµιουργία του Σ.Ε..Β. θα εξασφαλίσει άρτια εκτέλεση του προτεινόµενου έργου αλλά και τη βιωσιµότητά του µετά την ολοκλήρωση της χρηµατοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαχείριση, φιλοξενία και εκτέλεση του προτεινόµενου έργου της «ηµιουργίας και ανάπτυξης καινοτόµων υπηρεσιών στις ηµοτικές 1 ΦΕΚ 260/17 Οκτωβρίου 2005/Άρθρο 17 2 Προγραµµατική Συµφωνία για τη Σύσταση του Σ.Ε.Α.Β., http://seab.lib.ntua.gr/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=3&ite mid=53&lang=el 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [4]

Βιβλιοθήκες»κρίνεται ότι πρέπει να ανατεθεί είτε στο Σ.Ε.Β.., είτε σε έναν δηµόσιο φορέα, που να διαθέτει εµπειρία σε αντίστοιχα προγράµµατα, κατάλληλο τεχνικό και βιβλιοθηκονοµικό προσωπικό, τεχνικές υποδοµές υποστήριξης του έργου κ.λπ., σε συνεργασία πάντα µε το Σ.Ε.Β.. Εκτιµάται πως ο Συλλογικός Κατάλογος των Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Κ.Ε.Α.Β.) διαθέτει τις ικανότητες να διαχειριστεί µε επιτυχία ένα έργο τέτοιου µεγέθους, σε συνεργασία µε το Σύνδεσµο Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε..Β.). ράση 1η Ανάπτυξη Σύγχρονων Υποδοµών Πληροφοριακής Υποστήριξης Πρώτη δράση του έργου είναι η ανάπτυξη σύγχρονων υποδοµών πληροφοριακής υποστήριξης για τις δηµοτικές βιβλιοθήκες. Παραπάνω, έγινε αναφορά στις µεγάλες ελλείψεις που παρουσιάζουν οι δηµοτικές βιβλιοθήκες σε πληροφορική υποδοµή. Για το λόγο αυτό, µέσα από την πρώτη δράση του έργου, επιχειρείται η σταδιακή εναρµόνισή τους µε τις ελάχιστες απαιτήσεις πληροφοριακής υποδοµής που θέτει η σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας. Αναλυτικότερα, αυτό µεταφράζεται στα ακόλουθα πακέτα εργασίας: Α. ηµιουργία Ηλεκτρονικού Εθνικού Μητρώου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών για την καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης σε κάθε µία από τις δηµοτικές βιβλιοθήκες. Το ηλεκτρονικό µητρώο θα διευκολύνει τη συγκέντρωση (δίνοντας τη δυνατότητα και για online υποβολή των απαιτούµενων στοιχείων), την οργανωµένη καταγραφή αλλά και παρουσίαση σηµαντικών πληροφοριών για το σύνολο των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, που υπολογίζονται σε τριακόσιες (300), ενεργές και ανενεργές. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν θα αφορούν στον εξοπλισµό τους (αριθµός Η/Υ, αριθµός περιφερειακών συσκευών, κ.λπ.), στις δικτυακές τους υποδοµές (τρόπος διασύνδεσης στο διαδίκτυο, ταχύτητα, ύπαρξη ιστοσελίδας, κ.λπ.), στο προσωπικό των βιβλιοθηκών (σύνολο προσωπικού, προσωπικό ανά κατηγορία, προσωπικό ανά ειδικότητα, κ.λπ.), στις βιβλιογραφικές υποδοµές (αυτοµατοποιηµένο βιβλιοθηκονοµικό σύστηµα, αριθµός τεκµηρίων, καταχωρισµένα τεκµήρια, ταξινοµικά συστήµατα, επικοινωνία κ.λπ.). Τα στοιχεία που θα προκύψουν από το Εθνικό Μητρώο των ηµοτικών Βιβλιοθηκών θα καθορίσουν και το ποιες βιβλιοθήκες µπορούν να ενταχθούν στις δράσεις του προγράµµατος (π.χ. ποιες θα προµηθευτούν τεχνικό εξοπλισµό, ποιες χρειάζονται πρόσβαση στο διαδίκτυο, ποιες θα συµµετάσχουν στο κεντρικό σύστηµα συνεργατικής καταλογογράφησης κ.λπ.). Β. Σχεδιασµός Ανάπτυξης, ιαδικασία Επιλογής και Εγκατάσταση Πληροφοριακών Υποδοµών. Σε αυτό το πακέτο εργασίας θα καθοριστούν οι τεχνικές απαιτήσεις για την ανάπτυξη και τον περαιτέρω εξοπλισµό των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Θα πραγµατοποιηθεί διαγωνισµός για την προµήθεια τουλάχιστον δύο 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [5]

ηλεκτρονικών υπολογιστών και ενός εκτυπωτή laser σε όλες τις επιλεγµένες βιβλιοθήκες 3. Ο ανάδοχος του έργου θα αναλάβει να εγκαταστήσει τον τεχνικό εξοπλισµό στις επιλεγµένες βιβλιοθήκες. Θεωρείται ότι η εγκατάσταση των πληροφορικών υποδοµών πρέπει να γίνει σε όλες τις ενεργές βιβλιοθήκες που θα προκύψουν από το Εθνικό Μητρώο των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, οι οποίες και υπολογίζονται περίπου σε διακόσιες. Γ. ηµιουργία Εργαλείων και Υποδοµών για τη ιαδικτυακή Προβολή των ηµοτικών Βιβλιοθηκών Σε αυτό το πακέτο εργασίας, θα δηµιουργηθούν οι υποδοµές για τη σύνδεση όλων των ενεργών βιβλιοθηκών µε το διαδίκτυο (σύνδεση DSL). Επίσης, θα δηµιουργηθούν οι υποδοµές για την εγκατάσταση του κεντρικού εξυπηρετητή (server) που θα φιλοξενήσει τις υπηρεσίες διαδικτύου. Σε αυτό το πακέτο εντάσσεται η δηµιουργία Κεντρικής Θεµατικής Πύλης των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, καθώς και η δηµιουργία τοπικών ιστοσελίδων για όλες τις ενεργές βιβλιοθήκες (µε κεντρική υποστήριξη και φιλοξενία). Προβλέπεται επίσης η εκπαίδευση του προσωπικού των βιβλιοθηκών στη συντήρηση και διατήρηση των τοπικών ιστοσελίδων, ώστε να µπορούν να τις ενηµερώνουν αυτόνοµα. Οι βιβλιοθήκες που µπορούν να ενταχθούν σε αυτό το πακέτο εργασίας υπολογίζονται περίπου στις διακόσιες. Οι υποδοµές που θα εγκατασταθούν θα πρέπει να ακολουθούν τις σύγχρονες τάσεις παροχής υπηρεσιών και συγκεκριµένα το µοντέλο διάθεσης και χρήσης λογισµικού, γνωστό ως Λογισµικό ως Υπηρεσία (Software as a Service - SaaS 4 ). Με τον τρόπο αυτό η διαχείριση και η παροχή των υπηρεσιών προς τις ηµοτικές Βιβλιοθήκες θα πραγµατοποιούνται από ένα κεντρικό σηµείο, ξεπερνώντας το πρόβληµα της έλλειψης προσωπικού (κυρίως πληροφορικών). ράση 2η Ανάπτυξη Κεντρικών Καινοτόµων Υπηρεσιών για την υποστήριξη των ηµοτικών Βιβλιοθηκών Ζητούµενο της 2 ης δράσης του έργου είναι η ανάπτυξη κεντρικών καινοτόµων υπηρεσιών για την υποστήριξη των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Βασικός στόχος είναι η ανάπτυξη Αυτοµατοποιηµένου Κεντρικού Βιβλιοθηκονοµικού Συστήµατος που να µπορεί να υποστηρίξει το µοντέλο Συνεργατικής Καταλογογράφησης µε τη δηµιουργία Κεντρικού Συνεργατικού Καταλόγου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Ωστόσο, θα προηγηθεί η δηµιουργία µιας ενιαίας κεντρικής βάσης µε την ενσωµάτωση, και, κατά περίπτωση, τη συγχώνευση των υπαρχουσών εγγραφών, που θα εξαχθούν από τα τοπικά συστήµατα των δηµοτικών βιβλιοθηκών. Αναλυτικότερα τα βασικά πακέτα εργασίας αυτής της δράσης είναι τα εξής: 3 Κατά τα πρότυπα του έργου «ηµιουργία ηµοσίων Κέντρων Πληροφόρησης σε 29 ηµοτικές Βιβλιοθήκες», της Κοινωνίας της Πληροφορίας Α.Ε., http://www.ktpae.gr/dec_archive.php?dec_id=87 4 Software as a Service (SaaS), http://en.wikipedia.org/wiki/software_as_a_service 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [6]

Α. Ανάπτυξη Συλλογικού Καταλόγου Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών υποτελούς τύπου (slave) Ο Υποτελής (Slave) Φυσικός κατάλογος των δηµοτικών βιβλιοθηκών θα δηµιουργηθεί για να καλύψει το σύνολο των διαθέσιµων βιβλιογραφικών εγγραφών, µέχρι την πλήρη ανάπτυξη και δηµιουργία του Κεντρικού Συνεργατικού Καταλόγου των ηµοτικών Βιβλιοθηκών (Share Cataloging). Ο Υποτελής (Slave) κατάλογος θα συνενώσει τις βιβλιογραφικές εγγραφές όλων των ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών σε έναν κοινό κατάλογο, ο οποίος µέσω του διαδικτύου θα είναι διαθέσιµος στους χρήστες των βιβλιοθηκών. Στον Υποτελή (Slave) Συλλογικό Κατάλογο, οι κοινές βιβλιογραφικές εγγραφές που διαθέτουν οι βιβλιοθήκες, µετά από τεχνική επεξεργασία, θα ενοποιούνται σε µια εγγραφή, η οποία θα δίνει πληροφορίες για το ποιες βιβλιοθήκες διαθέτουν το συγκεκριµένο τεκµήριο. Κάθε έξι µήνες θα κυκλοφορούν νέες εκδόσεις του Υποτελούς (Slave) Συλλογικού Καταλόγου, µε την προσθήκη των νέων βιβλιογραφικών εγγραφών, καθώς και των νέων εγγραφών που θα προέρχονται από τον Κεντρικό Συνεργατικό Κατάλογο των ηµοτικών Βιβλιοθηκών (Share Cataloging). Υπολογίζεται ότι περίπου 80 βιβλιοθήκες, που διαθέτουν βιβλιογραφικές εγγραφές, θα συµµετέχουν σε αυτήν τη δράση. Για την ανάπτυξη του Υποτελούς (Slave) Καταλόγου, θα χρησιµοποιηθούν οι υποδοµές που χρησιµοποιεί ο Συλλογικός Κατάλογος των Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Κ.Ε.Α.Β.) (Μπράττης, Κουής, et al. 2008). Μελλοντικά, οι χρήστες θα µπορούν να διαδανείζονται το υλικό που θα διαθέτει ο Συλλογικός Κατάλογος, αρκεί να είναι εγγεγραµµένα µέλη σε µια τουλάχιστον από τις δηµοτικές βιβλιοθήκες που θα συµµετέχουν στο Σ.Κ.Ε..Β. Β. Ανάπτυξη Κεντρικού Συστήµατος Αυτοµατοποίησης και Κεντρικού Συνεργατικού Καταλόγου Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών (Share Cataloging) Το πρώτο βήµα για την εφαρµογή συνεργατικού µοντέλου καταλογογράφησης στις δηµοτικές βιβλιοθήκες είναι η εγκατάσταση ενός Κεντρικού Αυτοµατοποιηµένου Βιβλιοθηκονοµικού Συστήµατος. Το κεντρικό σύστηµα θα εγκατασταθεί στο φορέα ανάληψης και υλοποίησης του έργου και θα αποτελεί ένα πλήρες πρόγραµµα αυτοµατοποίησης βιβλιοθηκών (ILS Integrated Library System) που θα υποστηρίζει όλες τις βασικές βιβλιοθηκονοµικές λειτουργίες, όπως καταλογογράφηση, αναζήτηση, δανεισµός, παραγγελίες, διαχείριση περιοδικών εκδόσεων κ.λπ. Το πρόγραµµα θα είναι διαθέσιµο προς χρήση στην κάθε βιβλιοθήκη- µέλος µέσω διαδικτύου (π.χ. Internet Explorer, Firefox, Chrome κ.λπ.) και µέσω συµπληρωµατικών διαδικτυακών εφαρµογών (Web/Client). 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [7]

Κάθε βιβλιοθήκη θα έχει τους δικούς της λογαριασµούς και θα µπορεί να χρησιµοποιεί το πρόγραµµα ως βιβλιοθήκη-µέλος του κεντρικού συστήµατος, για τις λειτουργίες του δανεισµού, κ.λπ. Ο φορέας υλοποίησης του έργου θα είναι υπεύθυνος για την υποστήριξη των βιβλιοθηκών (παραµετροποιήσεις, ελέγχους, κ.λπ.), τόσο κατά την περίοδο που διαρκεί το έργο, όσο και µετά την ολοκλήρωσή του. Κατά τη διάρκεια του έργου, πρόσβαση στο κεντρικό σύστηµα αυτοµατοποίησης θα αποκτήσουν όλες οι βιβλιοθήκες που θα συµµετάσχουν στην εφαρµογή του Κεντρικού Συνεργατικού Καταλόγου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Οι υπόλοιπες θα αποκτήσουν πρόσβαση στο µέλλον, εφόσον αποδεχθούν το µοντέλο συνεργατικής καταλογογράφησης και ενταχθούν σε αυτό. Η αποδοχή του Κεντρικού Συστήµατος Αυτοµατοποίησης σηµαίνει ταυτόχρονα και την κατάργηση, από µέρους των βιβλιοθηκών, των προγραµµάτων αυτοµατοποίησης που χρησιµοποιούν σήµερα στις βιβλιοθήκες τους. Το δεύτερο και σηµαντικότερο βήµα για την εφαρµογή του συνεργατικού µοντέλου, είναι η Συνεργατική Καταγραφή των τεκµηρίων των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών, που αποτελεί το πέρασµα από φυσικό συλλογικό κατάλογο υποτελούς τύπου (slave), σε συνεργατικό µοντέλο καταλογογράφησης (share cataloging). Επεξηγηµατικά αναφέρεται ότι οι βιβλιοθήκες δε θα καταλογογραφούν πια τοπικά και στη συνέχεια θα φορτώνουν τις εγγραφές τους σε µια ενιαία φυσική βάση, αλλά η καταλογογράφηση θα λαµβάνει χώρα κεντρικά από οµάδα έµπειρων καταλογογράφων, οι οποίοι, χωρίς να αλλάξουν χώρο εργασίας, θα συναντιούνται «εικονικά» στην κεντρική βάση του Συνεργατικού Καταλόγου για να καταλογογραφήσουν το σύνολο του υλικού των δηµοτικών βιβλιοθηκών. Ωστόσο, επειδή το µη καταχωρισµένο υλικό είναι µεγάλο στον αριθµό, σε πρώτη φάση, προβλέπεται η επιλογή 25-30 βιβλιοθηκών, οι οποίες στο σύνολό τους θα πρέπει να διαθέτουν 1.000.000 τεκµήρια και να ανταποκρίνονται σε µια σειρά από κριτήρια και κανόνες που θα ορίσει ο φορέας διαχείρισης του έργου (π.χ. βιβλιοθήκη ανοικτή στο κοινό, µε έµπειρο προσωπικό, µε υπάρχον σύστηµα αυτοµατοποίησης και µεγάλο µέρος των τεκµηρίων καταλογογραφηµένο, αποδοχή συµµετοχής στο Συνεργατικό Μοντέλο σε αυτήν τη φάση αλλά και στο µέλλον, αποδοχή κοινών πολιτικών σε θέµατα καταλογογράφησης κ.λπ.). Στη συνέχεια, µέσω διαγωνισµού, θα επιλεγεί εταιρεία ή άλλος φορέας παροχής βιβλιογραφικών υπηρεσιών, που θα αναλάβει την καταλογογράφηση του 1.000.000 τεκµηρίων στον Συνεργατικό Κατάλογο των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών, κάτω από τις οδηγίες και τους κανόνες που θα ορίσει ο φορέας υλοποίησης του έργου. Η εταιρεία που θα αναλάβει την καταλογογράφηση θα χτίσει τον Κεντρικό Συνεργατικό Κατάλογο από την αρχή. Θα αναλάβει να καταχωρίσει σε αυτό το σύνολο των εγγραφών που διαθέτουν οι 25 µε 30 επιλεγµένες βιβλιοθήκες. Εφόσον το προς καταλογογράφηση υλικό υπάρχει στον Υποτελή (Slave) Φυσικό Συλλογικό 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [8]

Κατάλογο, θα γίνεται ανάκτηση, τροποποίηση και καταχώριση του υλικού στον Κεντρικό Συνεργατικό Κατάλογο, περιέχοντας και τα τοπικά στοιχεία του. Αν το υλικό δεν υπάρχει στον υποτελή κατάλογο, η εταιρεία θα αναλάβει την πρωτότυπη καταλογογράφησή του. Μετά το πέρας της καταλογογράφησης του συνόλου του υλικού της βιβλιοθήκης µέλους του Συνεργατικού Καταλόγου από την εταιρεία, θα µπορέσει να ξεκινήσει η διαδικασία κατά την οποία, η βιβλιοθήκη, θα καταλογογραφεί απευθείας, στον κοινό βιβλιογραφικό κατάλογο, καθώς και η χρήση του κεντρικού συστήµατος σε όλες του τις λειτουργίες (παραγγελίες, δανεισµός, περιοδικά κ.λπ.). Για την επιτυχία του Συνεργατικού Καταλόγου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών πρέπει να δοθεί µεγάλη έµφαση στην εκπαίδευση του προσωπικού των βιβλιοθηκών σε συνεργατικά µοντέλα λειτουργίας, στη συντήρηση και συνέχιση του συνεργατικού µοντέλου και στη λειτουργία του κεντρικού συστήµατος αυτοµατοποίησης. Απώτερος στόχος µε την ολοκλήρωση του έργου, είναι ο φορέας υλοποίησης να µπορεί να εντάξει στον κεντρικό κατάλογο, γρήγορα και οικονοµικά, και όποιες άλλες βιβλιοθήκες θέλουν να ενταχθούν σε αυτόν. Τέλος, στο πλαίσιο του τρέχοντος πακέτου εργασίας, θα αναπτυχθούν παράπλευρες δράσεις, όπως κεντρικό σύστηµα διαδανεισµού του υλικού µεταξύ των βιβλιοθηκών µελών, ενιαία κάρτα µέλους ηµοτικής Βιβλιοθήκης, κ.λπ. Γ. Ανάδειξη, προβολή και αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέµατος των τοπικών κοινωνιών µέσα από τις ηµοτικές Βιβλιοθήκες Η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι σύγχρονες πρακτικές έχουν οδηγήσει στη σύγκλιση και ενσωµάτωση και των ψηφιακών βάσεων και αρχείων µέσα στο βιβλιοθηκονοµικό σύστηµα (κοινό σηµείο πρόσβασης). Σε αυτήν την κατεύθυνση -και µε δεδοµένο το σπάνιο έντυπο πλούτο που διαθέτουν ορισµένες δηµοτικές βιβλιοθήκες- προτείνονται µια σειρά από δράσεις, όπως: Ανάπτυξη και διαχείριση κοινής πλατφόρµας φιλοξενίας και διάθεσης ψηφιακού/ψηφιοποιηµένου υλικού. ηµιουργία κεντρικής εικονικής βιβλιοθήκης για το ψηφιοποιηµένο υλικό των ηµοτικών Βιβλιοθηκών Εµπλουτισµός - Ψηφιοποίηση και καταχώριση στην Κεντρική Εικονική ηµοτική Βιβλιοθήκη των ακόλουθων τύπων υλικού, και όχι µόνο: - Πολύτιµων και σπάνιων εκδόσεων βιβλίων, περιοδικών, ιστορικών αρχείων τοπικού και πανελλαδικού ενδιαφέροντος που βρίσκονται στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες (ψηφιοποίηση). - Εκδόσεων ήµων πανελλαδικού ενδιαφέροντος (ψηφιοποίηση/ καταχώριση) 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [9]

- Προσθήκη υλικού για διάφορα ειδικά θέµατα αυξηµένου ενδιαφέροντος (π.χ. θέµατα ευρωπαϊκής πολιτικής, θέµατα αυτοδιοίκησης κ.λπ.).. Ενισχυτικές ράσεις Στο πλαίσιο της συνεργασίας και της λειτουργίας ενός κεντρικού φορέα για τη διαχείριση όλων των συνεργατικών υπηρεσιών, θα πρέπει παράλληλα- να πραγµατοποιηθεί µια σειρά από ενισχυτικές υποδράσεις. Πιο συγκεκριµένα: Να δηµιουργηθεί µια µονάδα για την προώθηση νέων τεχνολογιών και για την εκπαίδευση του προσωπικού των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Με την εισαγωγή του κοινού συστήµατος αυτοµατισµού βιβλιοθηκών να συµφωνηθεί µια κοινή πολιτική στο θέµα των αγορών και προσκτήσεων υλικού. Τέλος, στο πλαίσιο της προτεινόµενης δράσης, κρίνεται απολύτως απαραίτητη η λειτουργία µονάδας για την αξιολόγηση και τη διασφάλιση ποιότητας των υπηρεσιών των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, µε σκοπό τη συνεχή βελτίωσή τους. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ Τέλος, µε σκοπό την ολοκληρωµένη αντιµετώπιση του θέµατος του εκσυγχρονισµού των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, κρίνεται απαραίτητη µια σειρά από προωθητικές δράσεις των νέων υπηρεσιών, αλλά και υπηρεσιών που θα είναι προσβάσιµες µετά από την τεχνολογική αναβάθµιση που προτείνεται, τόσο στους τελικούς χρήστες δηµότες, όσο και στους βιβλιοθηκονόµους. Πιο συγκεκριµένα: Οργάνωση σεµιναρίων και δράσεων «ια Βίου Μάθησης» για το προσωπικό των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Οργάνωση σεµιναρίων και δράσεων ενηµέρωσης σε θέµατα πληροφοριακής παιδείας για τους δηµότες τελικούς χρήστες. ηµιουργία εκπαιδευτικού υλικού (µε µορφή ηλεκτρονικών µαθηµάτων), διαθέσιµο µέσω ιαδικτύου, σχετικά µε την χρήση των υπηρεσιών των ηµοτικών Βιβλιοθηκών. Ανάπτυξη υπηρεσιών για τις ειδικές οµάδες του τοπικού πληθυσµού( π.χ. ΑµΕΑ, Μετανάστες, ηλικιωµένοι κ.λπ.). Ανάπτυξη κεντρικού ψηφιακού ευρετηρίου δηµοτικών οργανισµών και υπηρεσιών. Ενίσχυση τοπικών κοινωνιών µε τη δηµιουργία ενιαίας δηµοτικής βιβλιοκάρτας για τον τελικό χρήστη (π.χ. δανεισµός υλικού, εκπτώσεις τοπικών βιβλιοπωλείων κ.λπ.). Υποστήριξη και διοργάνωση εκδηλώσεων πολιτιστικού περιεχοµένου στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες, για την ενίσχυση της κουλτούρας ανάγνωσης. 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [10]

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Η πρόσφατη εµπειρία από τη διακοπή των οριζόντιων και κάθετων δράσεων στις Ακαδηµαϊκές βιβλιοθήκες, µετά την ολοκλήρωση του 3 ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, οδηγεί, αναπόφευκτα, στην υιοθέτηση πολιτικών βιωσιµότητας του έργου «ηµιουργία και ανάπτυξη καινοτόµων υπηρεσιών στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες» και µετά την ολοκλήρωση του προγράµµατος ΕΣΠΑ 2009-2013. Η βιωσιµότητα του έργου θα µπορούσε να διασφαλιστεί µε τους ακόλουθους τρόπους: Με τη θεσµοθέτηση και λειτουργία του Συνδέσµου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε..Β.), όπως έχει ήδη αναφερθεί. Με την επέκταση της δράσης «Ανάπτυξη Κεντρικού Συστήµατος Αυτοµατοποίησης και Κεντρικού Συνεργατικού Καταλόγου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών», σε νέα κοινοτικά προγράµµατα χρηµατοδότησης, ώστε να ενταχθούν στο Συνεργατικό Κατάλογο των ηµοτικών Βιβλιοθηκών 70 επιπλέον βιβλιοθήκες, πέραν των 30 αρχικών µελών του καταλόγου. Πρόβλεψη κρατικής χρηµατοδότησης για τη συντήρηση του έργου, µετά την ολοκλήρωση των κοινοτικών προγραµµάτων. Ενίσχυση του Σ.Ε..Β. και του φορέα εκτέλεσης του έργου µε το κατάλληλο µόνιµο προσωπικό, για τη διαχείριση και συντήρηση του έργου. Ενίσχυση των βιβλιοθηκών µελών αλλά και όσων βιβλιοθηκών θέλουν να ενταχθούν στο Συνεργατικό Κατάλογο των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, µε κατάλληλο προσωπικό για τη διαχείριση του έργου από τις τοπικές βιβλιοθήκες. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Εκτιµάται ότι η αποδοχή και πραγµατοποίηση του προτεινόµενου έργου «Ανάπτυξη Σύγχρονων Υποδοµών Πληροφορικής υποστήριξης στις ηµοτικές Βιβλιοθήκες της Ελλάδος» θα δώσει το έναυσµα, ώστε οι ηµοτικές Βιβλιοθήκες να µπορέσουν να ανταποκριθούν αποτελεσµατικότερα στο ρόλο που επιβάλλει η σύγχρονη εποχή της πληροφορίας, βοηθώντας τες να καλύψουν τα τεράστια κενά που δηµιούργησε η αδιαφορία της κεντρικής και της τοπικής εξουσίας για αυτές. Τα οφέλη θα είναι πολλά: Η καταγραφή των απαιτούµενων πληροφοριών για τις βιβλιοθήκες, µέσω του Εθνικού Μητρώου ηµοτικών Βιβλιοθηκών, θα συµβάλλει στον εντοπισµό και στην επίλυση των προβληµάτων που αντιµετωπίζουν οι ηµοτικές Βιβλιοθήκες. Η απόκτηση σύγχρονης τεχνικής υποδοµής και πρόσβασης στο διαδίκτυο θα λύσει πολλά τεχνικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι βιβλιοθήκες λόγω έλλειψης εξειδικευµένου προσωπικού και οικονοµικών πόρων. 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [11]

Η δηµιουργία θεµατικής πύλης του Συνδέσµου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών αλλά και τοπικών ιστοσελίδων για όλες τις βιβλιοθήκες, θα ανοίξει τις πύλες των βιβλιοθηκών στους χρήστες όλου του κόσµου. Η απόκτηση Σύγχρονου Κεντρικού Συστήµατος Αυτοµατοποίησης, από όλες τις βιβλιοθήκες µέλη, θα συµβάλει στον περιορισµό του κόστους απόκτησης και συντήρησης τοπικών συστηµάτων από τις βιβλιοθήκες, καθώς και στην υιοθέτηση συνεργατικών πολιτικών. Η δηµιουργία Υποτελούς Φυσικού Συλλογικού Καταλόγου Slave θα βοηθήσει στη γρήγορη ενοποίηση των υπαρχουσών βιβλιογραφικών εγγραφών αλλά και στον εντοπισµό των εγγραφών από ηµοτικές Βιβλιοθήκες που δε θα ενταχθούν από την αρχή στο Συνεργατικό Κατάλογο. Η δηµιουργία Κεντρικού Συνεργατικού Καταλόγου των Ελληνικών ηµοτικών Βιβλιοθηκών, θα συµβάλει στη φυσική ενοποίηση του υλικού των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, στην τεράστια µείωση του κόστους καταλογογράφησης, στη δυνατότητα αναδροµικής καταλογογράφησης του υλικού, στην αξιοποίηση του προσωπικού σε άλλες υπηρεσίες µέσω της µείωσης του χρόνου καταλογογράφησης, στην υιοθέτηση κοινών κανόνων καταλογογράφησης και προτύπων, στην υιοθέτηση κοινής κάρτας δανεισµού, στη δυνατότητα διαδανεισµού του υλικού κ.λπ. Η δηµιουργία µονάδας για την προώθηση νέων τεχνολογιών και την εκπαίδευση του προσωπικού των ηµοτικών Βιβλιοθηκών θα συµβάλλει καθοριστικά στη συνεχή ενηµέρωση σε νέες τεχνολογίες και πρότυπα. Η υιοθέτηση ενιαίας πολιτικής στο θέµα των αγορών και προσκτήσεων υλικού θα έχει ως συνέπεια την ορθολογική ανάπτυξη των συλλογών των ηµοτικών Βιβλιοθηκών, µε οικονοµικότερους όρους. Η αξιολόγηση και η διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών των ηµοτικών Βιβλιοθηκών θα έχει ως αποτέλεσµα τη συνεχή βελτίωσή τους. Όλες οι δράσεις του σκέλους της πρότασης «Ανάπτυξη Σύγχρονων Υπηρεσιών προς τον Πολίτη από τις ηµοτικές Βιβλιοθήκες» θα έχουν ως αποτέλεσµα τη διάδοση των υπηρεσιών και την καθιέρωση της ηµοτικής Βιβλιοθήκης, ως σηµείου αναφοράς σε πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και µορφωτικό επίπεδο µέσα στις τοπικές κοινωνίες. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Κορκίδη, Μ. (2008). ηµοτικές Βιβλιοθήκες.gr: Καταγραφή συνθηκών, προβληµάτων, δυνατοτήτων. 1 0 Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, Ηράκλειο Αττικής. Μπράττης, Π. και Κουής,. (2008). Συλλογικός Κατάλογος ηµοτικών Βιβλιοθηκών : Το πρώτο βήµα για την αναβάθµιση των δηµοτικών 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [12]

βιβλιοθηκών. 1 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, Ηράκλειο Αττικής 4-5 εκεµβρίου 2008. Μπράττης, Π., Κουής,., et al. (2008). Αναβάθµιση των Βιβλιογραφικών Καταλόγων των Ελληνικών Βιβλιοθηκών µέσω ποσοτικής αξιολόγησης, Ιωάννινα -Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων. 2 ο Συνέδριο Πανελλήνιο Συνέδριο ηµοτικών Βιβλιοθηκών, 4-5 εκεµβρίου 2009, Μαρούσι, Αθήνα [13]