Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ

Transcript

1 Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ Ένα μοντέλο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών για πληροφόρηση Προϋπολογισμός: Μερσίνη Μορελέλη-Κακούρη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης Υπεύθυνη έργου ΕΠΕΑΕΚ Χρυσάνθη Θεοδωρίδου, Βιβλιοθηκονόμος

2 Περιεχόμενα Στόχοι ακαδημαϊκών Στόχοι Βιβλιοθήκης Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης Βιβλιοθήκη Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ 1. Ψηφιακή βιβλιοθήκη 2. Πληροφοριακές υπηρεσίες 3. Εκπαίδευση 4. Προώθηση βιβλιοθήκης 5. Αξιολόγηση βιβλιοθήκης 6. Επιλογή, πρόσκτηση και επεξεργασία υλικού Συμπεράσματα Προβληματισμοί

3 Στόχοι ακαδημαϊκών (φοιτητές) Έμφαση στη μάθηση Ενθαρρύνονται να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της μάθησης Ενθαρρύνονται να αναζητούν πληροφορίες, να τις αξιολογούν, να επιλέγουν τις κατάλληλες, να τις συνθέτουν και να τις παρουσιάζουν Μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν και να αναπτύσσουν μια ισχυρή και δια βίου σχέση με τη μάθηση

4 Στόχοι Βιβλιοθήκης Α.Τ.Ε.Ι.Θ. Να εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές, ερευνητικές και πληροφοριακές ανάγκες της κοινότητας του ΑΤΕΙΘ Να παρέχει ελεύθερη πρόσβαση σε έντυπες και ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης καθώς και στο Διαδίκτυο, αξιοποιώντας τη διαθέσιμη τεχνολογία Να υπηρετεί τα πολιτιστικά ενδιαφέροντα όλης της ευρύτερης Κοινότητας.

5 Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης Κοινότητα: φοιτητές 350 Ε.Π συνεργάτες 600 Δ.Π. Χωροταξική κατανομή: 1 κεντρική μονάδα (Σίνδος) 3 παραρτήματα (Κιλκίς, Κατερίνη, Μουδανιά) Ακαδημαϊκή οργάνωση: 5 Σχολές 22 Τμήματα 2 ΠΜΣ Γνωστικά πεδία: Αυτοματισμός Βιβλιοθηκονομία Γεωργία - Κτηνοτροφία Διατροφή Διοίκηση και Οικονομία Μηχανική Πληροφορική Τεχνολογία τροφίμων Υγεία και Πρόνοια Ξένες γλώσσες

6 Βιβλιοθήκη Α.Τ.Ε.Ι-Θ. Προ 1996 εποχή: Επιστημονικό προσωπικό 2 Δικτύωση Όχι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Όχι Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Όχι Οργάνωση υλικού Υποτυπώδης Κατάλογος Δελτιοκατάλογος Επιστημονικό προσωπικό 20 Δικτύωση Ναι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές 100 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Ναι Οργάνωση υλικού Πλήρης Κατάλογος OPAC

7 Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ II 1. Ψηφιακή Βιβλιοθήκη 2. Πληροφοριακές υπηρεσίες 3. Εκπαίδευση χρηστών και προσωπικού 4. Προώθηση Βιβλιοθήκης 5. Αξιολόγηση Βιβλιοθήκης 6. Επιλογή, πρόσκτηση και επεξεργασία υλικού

8 1. Ψηφιακή Βιβλιοθήκη 1.1. Σύστημα αυτοματοποίησης βιβλιοθηκονομικών λειτουργιών 1.2. Ευρετήριο Άρθρων Ελληνικών Περιοδικών 1.3. Πολλαπλή βιβλιογραφία 1.4. Ιδρυματικό Αποθετήριο και Αρχείο 1.5. Ηλεκτρονικό μαθησιακό σύστημα

9 1.1. Σύστημα αυτοματοποίησης βιβλιοθηκονομικών λειτουργιών Έναρξη: 2000 Στόχοι: αυτοματοποίηση βιβλιοθηκονομικών λειτουργιών Προσέγγιση: παραμετροποίηση συστήματος εκπαίδευση προσωπικού επεξεργασία υλικού δημιουργία εγγραφών εισαγωγή δεδομένων Προσωπικό: 4 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός Αποτελέσματα: καταλογογράφηση οnline κατάλογος δημόσιας πρόσβασης βιβλία περιοδικά CD CD-ROM URL χάρτες δανεισμός προσκτήσεις περιοδικές εκδόσεις Δυσκολίες: υποστήριξη ελληνικών χαρακτήρων τυποποίηση διαδικασιών επεξεργασίας υλικού Εξέλιξη: πλήρης αξιοποίηση δυνατοτήτων συστήματος διερεύνηση εφαρμογής FRBR

10 Online Κατάλογος Δημόσιας Πρόσβασης

11 1.2. Ευρετήριο Ελληνικών Περιοδικών Έναρξη: 2000 Στόχοι: ευρετηρίαση ελληνικών περιοδικών Προσέγγιση: αγορά λογισμικού ευρετηρίαση από φοιτητές βιβλιοθηκονομίας εποπτεία από βιβλιοθηκονόμο Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμος Αποτελέσματα: ευρετήριο 22 ελληνικών περιοδικών εγγραφές έρευνα μέσω Ιστού Δυσκολίες: ακατάλληλο λογισμικό μη σταθερή ποιότητα ευρετηρίασης αδυναμία διεξαγωγής ενοποιημένης έρευνας Εξέλιξη: πρόσβαση σε πλήρες κείμενο άρθρων

12 Ευρετήριο Ελληνικών Περιοδικών

13 1.3. Πολλαπλή Βιβλιογραφία Έναρξη: 2003 Στόχοι: βάση με προγράμματα σπουδών και προτεινόμενη βιβλιογραφία Προσέγγιση: δημιουργία βάσης δεδομένων συλλογή και εισαγωγή στοιχείων Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμος 1 πληροφορικός Αποτελέσματα: κατάλογος μαθημάτων προτεινόμενη βιβλιογραφία για κάθε μάθημα πρόσκτηση βιβλίων σύνδεση με εγγραφές σε κατάλογο Δυσκολίες: χρονοβόρα διαδικασία δημιουργίας βάσης έλλειψη επιθυμητών στοιχείων ανταπόκριση Ε.Π. Εξέλιξη: ενσωμάτωση εφαρμογής σε ηλεκτρονικό μαθησιακό σύστημα

14 Πολλαπλή Βιβλιογραφία

15 1.4. Ιδρυματικό Αποθετήριο & Αρχείο Έναρξη: Ιούνιος 2006 Στόχοι: συλλογή, οργάνωση και διάθεση πνευματικής παραγωγής κοινότητας και τεκμηρίων που αποτελούν μνήμη του ιδρύματος διάθεση επιστημονικής γνώσης και προώθηση ηλεκτρονικής επιστήμης (e-science) και ακαδημαϊκών δημοσιευμάτων υποστήριξη της διδασκαλίας Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμος 1 πληροφορικός Προσέγγιση: εκπαίδευση προσωπικού μελέτη σχετικής βιβλιογραφίας επιλογή και μελέτη πρότυπων αποθετηρίων διαμόρφωση πολιτικών και υπηρεσιών μελέτη, επιλογή και παραμετροποίηση λογισμικού πιλοτική εφαρμογή διαδικασία ψηφιοποίησης εισαγωγή υλικού Δυσκολίες: θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας συλλογή υλικού ανταπόκριση Ε.Π. Εξέλιξη: προσθήκη νέων υπηρεσιών

16 Ιδρυματικό Αποθετήριο & Αρχείο iris.lib.teithe.gr:8080/dspace

17 1.5. Ηλεκτρονικό Μαθησιακό Σύστημα Έναρξη: Αύγουστος 2006 Στόχοι: υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας οργάνωση και παροχή ηλεκτρονικών μαθημάτων Προσέγγιση: μελέτη βιβλιογραφίας αξιοποίηση εμπειρίας τμήματος Πληροφορικής ΑΤΕΙ-Θ διαμόρφωση πολιτικής συλλογή στοιχείων προετοιμασία ενημερωτικού υλικού προώθηση - ενημέρωση Ε.Π. και φοιτητών Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμος 1 πληροφορικός Αποτέλεσμα: 106 μαθήματο από 8 τμήματα Δυσκολίες: συγκέντρωση στοιχείων συμμετοχή Ε.Π. Εξέλιξη: αξιοποίηση λειτουργιών πραγματικού χρόνου (virtual classroom) ενσωμάτωση προσαρτημάτων εκπαιδευτικού υλικού (course cartridges)

18 Ηλεκτρονικό Μαθησιακό Σύστημα

19 2. Πληροφοριακές Υπηρεσίες 2.1. Πολιτική χρήσης του Διαδικτύου 2.2. Διαδανεισμός 2.3. Υπηρεσίες για άτομα με ειδικές δεξιότητες 2.4. Υπηρεσίες σε απομακρυσμένους χρήστες 2.5. Ιστοσελίδα και Πύλη Βιβλιοθήκης 2.6. Σύστημα ενημέρωσης χρηστών

20 2.1. Πολιτική χρήσης του Διαδικτύου Έναρξη: 2000 Στόχοι: σύνταξη πολιτικής χρήσης του Διαδικτύου Προσέγγιση: μελέτη βιβλιογραφίας εντοπισμός καλών πρακτικών χρήση διεθνών προτύπων σύνταξη πολιτικής και δημοσιοποίηση Αποτελέσματα: πολιτική χρήσης του Διαδικτύου Δυσκολίες: τήρηση πολιτικής Εξέλιξη: συνεχής ενημέρωση και επικαιροποίηση πολιτικής Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμος

21 2.2. Διαδανεισμός Έναρξη: 2002 Στόχοι: ανάπτυξη πολιτικής δημιουργία βάσης δεδομένων με βιβλιογραφικά στοιχεία Προσέγγιση: μελέτη βιβλιογραφίας σύνταξη και δημοσίευση πολιτικής δημιουργία βάσης δεδομένων εισαγωγή στοιχείων Αποτελέσματα: λειτουργία υπηρεσίας διαδανεισμού βάση δεδομένων Δυσκολίες: κόστος υπηρεσίας ελάχιστη χρήση από φοιτητές Εξέλιξη: προμήθεια σχετικού λογισμικού Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμος 1 φοιτητής πληροφορικής

22 2.3. Υπηρεσίες για άτομα με ειδικές δεξιότητες Έναρξη: 2002 Στόχοι: δημιουργία ιστοσελίδας με πηγές / υλικό για ΑΜΕΔ πρόσβαση σε υπηρεσίες Βιβλιοθήκης εξ αποστάσεως Προσέγγιση: μελέτη σχετικής βιβλιογραφίας επικοινωνία με σχετικούς ελληνικούς φορείς εκπαίδευση βιβλιοθηκονόμων στη νοηματική γλώσσα χαρακτηριστικά προσβασιμότητας στο δικτυακό τόπο Προσωπικό: 2 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός Αποτελέσματα: παροχή πληροφοριακών υπηρεσιών ιστοσελίδα Δυσκολίες: έλλειψη κατάλληλου εξοπλισμού και λογισμικού Εξέλιξη: προμήθεια εξοπλισμού και λογισμικού

23 2.4. Υπηρεσίες σε απομακρυσμένους χρήστες Έναρξη: 2002 Στόχοι: παροχή πληροφοριακών υπηρεσιών εξ αποστάσεως Προσέγγιση: κανονισμός παροχής υπηρεσιών Προσωπικό: 2 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός Αποτελέσματα: κανονισμός παροχής υπηρεσιών υπηρεσίες μέσω τηλεφώνου, διαδικτύου, φαξ, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ταχυδρομείου αρχείο με συνήθεις απορίες Δυσκολίες: μειωμένη χρήση υπηρεσιών Εξέλιξη: αξιολόγηση υπηρεσιών και χρήσης τους προώθησή τους

24 2.5. Δικτυακός τόπος & Πύλη Βιβλιοθήκης Έναρξη: 2000 και Ιούνιος 2006 Στόχοι: συντήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη δικτυακού τόπου μετατροπή του σε πύλη Προσέγγιση: μελέτη βιβλιογραφίας εντοπισμός καλών πρακτικών εκπαίδευση προσωπικού μελέτη CMS επιλογή xoops πιλοτική εφαρμογή Αποτελέσματα: διαθέσιμος δικτυακός τόπος πύλη σε στάδιο μελέτης και σχεδιασμού Δυσκολίες: πολυγλωσσική υποστήριξη βελτίωση λειτουργικότητας για κάλυψη ειδικών απαιτήσεων Εξέλιξη: προσθήκη αρθρωμάτων για wikis, blogs, rss. Προσωπικό: 2 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός

25 Δικτυακός Τόπος Βιβλιοθήκης

26 2.6. Σύστημα ενημέρωσης χρηστών Έναρξη: 2006 Στόχοι: άμεση επικοινωνία με χρήστες ενημέρωσή τους για υλικό δανειστικού Προσωπικό: 1 πληροφορικός Προσέγγιση: έρευνα αγοράς εντοπισμός κατάλληλου λογισμικού διαγωνισμός για προμήθεια λογισμικού Δυσκολίες: υποστήριξη ελληνικών χαρακτήρων Εξέλιξη: διαγωνισμός

27 3. Εκπαίδευση 3.1. Εκπαίδευση χρηστών 3.2. Εκπαίδευση προσωπικού

28 3.1. Εκπαίδευση χρηστών Έναρξη: 2000 Στόχοι: ενημέρωση χρηστών για συλλογές και υπηρεσίες βιβλιοθήκης εκπαίδευση χρηστών Προσέγγιση: μελέτη βιβλιογραφίας εντοπισμός καλών πρακτικών σχεδιασμός επισκέψεων σχεδιασμός σεμιναρίων σχεδιασμός ωριαίων σεμιναρίων πληροφοριακού γραμματισμού Προσωπικό: 4 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός Αποτελέσματα: παροχή μαθημάτων εκπαίδευσης χρηστών και πληροφοριακού γραμματισμού (257) Δυσκολίες: έλλειψη κατάλληλου χώρου για διεξαγωγή σεμιναρίων έλλειψη ενδιαφέροντος από χρήστες Εξέλιξη: ανάπτυξη online προγράμματος πληροφοριακής παιδείας

29 Online εκπαίδευση χρηστών Έναρξη: Ιούνιος 2006 Στόχοι: online εκπαίδευση χρηστών στην αναζήτηση πληροφοριών και τη συγγραφή εργασίας Προσέγγιση: μελέτη σχετικής βιβλιογραφίας επιλογή και μελέτη προγραμμάτων πληροφοριακού γραμματισμού μελέτη, σχεδιασμός και ανάπτυξη συστήματος πιλοτική εφαρμογή Προσωπικό: 1 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός Αποτελέσματα: πρόγραμμα πληροφοριακού γραμματισμού Εξέλιξη: πιστοποίηση πληροφοριακού γραμματισμού φοιτητών εμπλουτισμός συστήματος με ενότητα για έμπειρους χρήστες

30 3.2. Εκπαίδευση προσωπικού Έναρξη: 2000 Στόχοι: εκπαίδευση και επιμόρφωση προσωπικού σε νέες τάσεις και εξελίξεις τεχνολογία και βιβλιοθήκες Αποτελέσματα: Έξι (6) σεμινάρια Προσέγγιση: καθορισμός αναγκών επιλογή εκπαιδευτών οργάνωση σεμιναρίων Προσωπικό: ακαδημαϊκοί δάσκαλοι και ειδικοί επιστήμονες

31 4. Προώθηση Βιβλιοθήκης 4.1. Εκδοτική παραγωγή - Έντυπη - Ηλεκτρονική 4.2. Συνέδριο Ημερίδες Εκδηλώσεις

32 4.1. Εκδοτική παραγωγή Έναρξη: 2003 Στόχοι: προώθηση βιβλιοθήκης Προσέγγιση: καθορισμός αναγκών επιλογή θεματικών περιοχών Προσωπικό: 4 βιβλιοθηκονόμοι 1 γραφίστρια 1 πληροφορικός 4 φοιτητές πληροφορικής Αποτελέσματα: έντυπες εκδόσεις: οδηγοί εισηγήσεις συνεδρίου αφίσες φυλλάδια σελιδοδείκτες ηλεκτρονικές εκδόσεις: 4 CD-ROM Εξέλιξη: νέες εκδόσεις

33 Εκδοτική παραγωγή

34 4.2. Συνέδριο Ημερίδες - Εκδηλώσεις Έναρξη: 2000 Στόχοι: προώθηση υπηρεσιών και έργου της Βιβλιοθήκης Προσέγγιση: επιλογή θεματικών περιοχών οργάνωση συνεδρίου οργάνωση ημερίδων και εκδηλώσεων Αποτελέσματα: συνέδριο: Αποτίμηση Βιβλιοθηκών διημερίδα: Ιδρυματικά Αποθετήρια και Ανοιχτή Πρόσβαση εκδηλώσεις: Ραντεβού στη Βιβλιοθήκη Εξέλιξη: πραγματοποίηση νέων εκδηλώσεων Προσωπικό: 4 βιβλιοθηκονόμοι 1 πληροφορικός

35 Συνέδριο Ημερίδες - Εκδηλώσεις

36 5. Αξιολόγηση Βιβλιοθήκης Έναρξη: 2003 Στόχοι: αξιολόγηση βιβλιοθήκης (χώρου, συλλογής, καταλόγου, υπηρεσιών) Προσέγγιση: εκπαίδευση προσωπικού μελέτη βιβλιογραφίας επιλογή μεθοδολογιών συλλογή στοιχείων σύνταξη αναφοράς Αποτελέσματα: αναφορά αξιολόγησης βελτιώσεις σε χώρο, υπηρεσίες Εξέλιξη: συνεχής αξιολόγηση, με έμφαση στη χρήση των υπηρεσιών Προσωπικό: 4 βιβλιοθηκονόμοι 4 φοιτητές βιβλιοθηκονομίας

37 6. Επιλογή, πρόσκτηση και επεξεργασία υλικού Έναρξη: 2002 Στόχοι: κάλυψη αναγκών κοινότητας ανανέωση και εμπλουτισμός συλλογής Προσέγγιση: πολιτική επιλογής υλικού επιλογή υλικού διενέργεια διαγωνισμών παραγγελία προσκτήσεις επεξεργασία υλικού Αποτελέσματα: εμπλουτισμός συλλογής Δυσκολίες: καθυστέρηση παράδοσης υλικού από προμηθευτές ελλιπής ελληνική βιβλιογραφία Εξέλιξη: αγορά ηλεκτρονικών βιβλίων Προσωπικό: 5 βιβλιοθηκονόμοι

38 Συμπεράσματα Ριζικές αλλαγές στη Βιβλιοθήκη του ΑΤΕΙ-Θ με χρηματοδότηση Ε.Ε. ως προς Προσωπικό Υπηρεσίες Υποδομές & Εξοπλισμό Διαδικασίες Συλλογές

39 Συμπεράσματα Ανάγκη για περαιτέρω αλλαγές Διοικητική δομή Χώρο Επικοινωνία με χρήστες και προώθηση υπηρεσιών

40 Στόχοι ακαδημαϊκών (φοιτητές) Έμφαση στη μάθηση Ενθαρρύνονται να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της μάθησης Ενθαρρύνονται να αναζητούν πληροφορίες, να τις αξιολογούν, να επιλέγουν τις κατάλληλες, να τις συνθέτουν και να τις παρουσιάζουν Μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν και να αναπτύσσουν μια ισχυρή και δια βίου σχέση με τη μάθηση

41 Προβληματισμοί Προσπάθειες για: Καθιέρωση βιβλιοθήκης ως απαραίτητου παράγοντα και συντελεστή της εκπαιδευτικής διαδικασίας Στροφή προς την πολλαπλή βιβλιογραφία και τη χρήση πολλαπλών διδακτικών βοηθημάτων και εργαλείων Χρήση/προώθηση νέων εκδοτικών μεθόδων για κάλυψη κενών βιβλιογραφίας στα ελληνικά Ίδρυση και λειτουργία συμβουλευτικών και συντονιστικών οργάνων όπως DINI, JISC Ανάληψη ρόλου σε προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ που περιλαμβάνουν υλικό και υπηρεσίες