ΕΤΟΣ: 17 Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELÜNIZMOSZ ORSZÁGOS MAGYARORSZAGI ÖNKORMÁNYZATÁNAK GÖRÖGÖK KIADVÁNYA Φ ΕΒ ΡΟ ΥΑ ΡΙΟ Σ 2011
Αποκριάτικο το παρόν τεύχος και οι ΧΑΡΤΑΕΤΟΙ έχουν την τιμητική τους! Αν ο καιρός το επιτρέψει, βγείτε στην εξοχή και γιορτάστε την Καθαρά Δευτέρα οικογενειακώς ή με φίλους και πετάξτε του χαρταετό που έχετε κατασκευάσει αφού ακο λουθήσετε τις οδηγίες στις ΣΕΛ.24-25. Για τα ΕΘΙΜΑ των ημερών ρίξτε μια ματιά στις ΣΕΛ.3-4, δείτε από που προέρχεται η λέξη κούλουμα και γιατί την λέμε,'καθαρά Δευτέρα". Το άρθρο του κ.χλέτσου κάνει λόγο για τη σύνδεση του καρναβαλιού όπως το ξέρουμε σήμερα με τις διονυσιακές και βακχικές γιορτές. Στη ΣΕΛ.5 δείτε πως γιόρτασαν οι Έλληνες την κοπή της βασιλόπιτας στη Βουδαπέστη κι ενημερωθείτε για τη ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΠΟΝ που πλησιάζει! Διαβάστε στη ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΟΥ ΤΗΣ ΑΕΟΥ (ΣΕΛ.6-7), τα σχέδια και τις σκέψεις του για τη νέα τετραετία. Επικείμενο ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, για όσους ενδιαφέρονται ας σπεύσουν να δηλώσουν συμμετοχή! (ΣΕΛ.8) ΕΝΑΝ ΑΙΩΝΑ ΖΩΗΣ κοντεύει να συμπληρώσει η αγωνίστρια Φρ.Παπαδοπούλου,μάθετε για την πορεία και τα κατορθώματά της στη ΣΕΛ.10. Στις ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ μας, το άρθρο του Dr Diószegi στις ΣΕΛ.12-13, κάνει λόγο για τους Έλληνες του Balassagyarmat, παρουσιάζοντας ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις δράστηριότητές τους του 18ο και 19ο αιω. Η νεοσύστατη ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ SZENTENDRE παρουσιάζεται μέσω του προέδρου της "Στην Επαρχία" (ΣΕΛ.14-15) Η πολιτιστική μας ατζέντα με τις ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ στις ΣΕΛ.16-17. Αφιέρωμα στην ΠΟΙΗΣΗ με ποιήματα των Γ.Αττίλα, Ι.Αγκ και Κικής Δημουλά, η οποία βραβεύτηκε πρόσφατα με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της. Όλα αυτά στις ΣΕΛ.18-21. Στη ΣΕΛ.22 διαβάστε τι μας στέλνει η Ν.Γιανυακάκη από την Αθήνα για του νέο νόμο που ετοιμάζει το υπουργείο για την ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ. Τέλος, όσοι ενδιαφέρονται και ασχολούνται με τη ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ μπορούν να δοκιμάσουν την προτειυόμευη συνταγή γι' αυτό το μήνα στη ΣΕΛ.26. (ΒΛ) ΜΙΚΡΟΙ ΜΑΣΚΑΡΑΔΒΣ Οι αποκριές και το Καρναβάλι είναι για όλους μας, μέρες γλεντιού μεταμφίεσης και ξεγνοιασιάς... Την Τετάρτη 9 Φεβρουάριου 2011 οι μικροί μας φ ίλοι της προσχολικής ηλικίας π α ρουσία σαν τη μικρή αποκριάτικη γιορτή τους... έπ α ι ξαν, μουντζουρώ θηκαν, χόρεψαν, π α ρ ο υσ ία σαν τον εαυτό τους, τραγούδησαν παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια...τον μπάρμπα Γιάννη τον κανατά, την κυρα Βαγγελιώ, τον Χαραλάμπη...το κοκοράκι... και τήρησαν το έθιμο των μασκαράδων μέσα από τις πολύχρωμες και πρωτότυπες φορεσιές τους. Στο τέλος απόλαυσαν τα παραδοσιακά γλυκά που είχαν ετοιμάσει για αυτούς με αγάπη οι μανούλες τους... Σοφία Πιπιτσούλη
Έθιμα / Szokások Καθαρά Δευτέρα - Κούλουμα Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος της Αποκριάς. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί καθαρίζονταν" πνευματικά και σωματικά έτσι είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας. Η νηστεία διαρκεί 40 ημέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα),ταραμάς, θαλασσινά και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού. Τ' ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα; Πεθαίν' ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένεια Μπαλώστε τα σακούλια σας, τροχίστε τα λεπίδια και στον τρανό τον πλάτανο, να μάσουμε στεκούλια (Δημοτικός σατυρικός θρήνος Φθιώτιδας) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή του Πάσχα. Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν». Το πέταγμα του αετού, είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού. Οι χριστιανοί, παρέες παρέες βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά, και το ρίχνουν στην διασκέδαση και τον χορό. Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι. Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό culumus (κόλουρους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Αποκριάς. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, την λέξη «κόλουμνα» δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε στις Στήλες του Ολυμπίου Διός. Όποια όμως κι αν είναι η ρίζα της λέξης, απ' όπου κι αν προέρχεται, τα κούλουμα είναι μια καλή ευκαιρία για όλους μας, να διασκεδάσουμε κοντά στην φύση. Αποκριές - Αποκριές και Καρναβάλι, ημέρεςγλεντιού, μεταμφίεσης και ξενασιάς. Από πού προέρχεται ο εορτασμός και ποιος ο συμβολισμός του; Η λέξη αποκριά προέρχεται από το Βυζαντινό «αποκρέω», που σημαίνει αποχή από το κρέας. Το ίδιο επίσης σημαίνει και η λατινική λέξη «καρνεβάλε». Οι αποκριές έχουν προέλευση Θρακική, και προέρχονται από την λατρεία του θεού του κρασιού και του κεφιού, αλλα και της ζωής και της αναπαραγωής Διονύσου. Ο Διόνυσος είχε μαζί του τους Σάτυρους και τους Σελινούς, οι οποίοι έβαζαν στα κεφάλια τους στεφάνι από κισσό, φόραγαν μάσκες, και ντύνονταν με δέρματα ζώων. Οι λάτρεις του Διόνυσου ζαλισμένοι από το κρασί του Βάκχου χυδαιολογούσαν, θορυβούσαν, και χόρευαν. (Η κωμωδία και η σάτυρα αναπτύχθηκαν σταδιακά κατά τις Διονυσιακές αυτές τελετές). Καρναβάλι 3
Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνω ν Ουγγαρίας Έθιμα / Szokások Οι Διονυσιακές και Βάκχικες αυτές γιορτές, είχαν σχέση με το τέλος του χειμώνα, και τον ερχομό της άνοιξης, συμβόλιζαν δε την εποχή που η γή «ξυπνά» από την χειμερία νάρκη, και αναγεννάται. Για τους αρχαίους λαούς ο κύκλος αυτός της αναγέννησης της φύσης, είχε σχέση και με τις ανθρώπινες ψυχές και συμβολίζονταν με το φόρεμα της μάσκας. Οι Θρακικές αυτές τελετές αναμιγνύονται τον 7ο με 6ο π.χ αιώνα, με την Αθηναϊκή γιορτή των Ανθεστηρίων. Οι γιορτές αυτές γίνονταν κατά την ενδέκατη, δωδέκατη και δέκατη τρίτη ημέρα του μηνός Ανθεστηρίωνος του δικού μας δηλαδή Φεβρουάριου. Τον δεύτερο αιώνα μ.χ οι Βακχικές γιορτές εισήχθησαν στην Ρώμη, ονομάστηκαν «Σατουρνάλια», προς τιμήν του Σατούρνου (του Κρόνου δηλαδή) και άρχιζαν στις 17 Δεκεμβρίου. Αρχικά τελούνταν θυσίες στον ναό του θεού, ακολουθούσε γεύμα και διάφορες λαϊκές εκδηλώσεις και διασκεδάσεις. Κατά την διάρκεια των γιορτών αυτών υπήρχε πλήρη κατάλυση των κοινωνικών κανόνων, οι δούλοι ελευθερώνονταν, μπορούσαν και διακωμωδούσαν τους αφέντες τους, φόραγαν τα ρούχα τους, κ.λ.π. Απο τούς δούλους εκλέγονταν δια κλήρου ένας βασιλιάς που κυβερνούσε προσωρινά τον παράλογο και ανάποδο κόσμο της αποκριάς, που συμβόλιζε την Χρυσή εποχή του Κρόνου όπου όλοι οι άνθρωποι ήταν ίσοι. Το έθιμο τελικά εάν και καταπολεμήθηκε από την εκκλησία λόγω της εθνικής καταγωγής του, επικράτησε και μάλιστα επεκτάθηκε η χρονική του διάρκεια στις τρεις εβδομάδες του Τριωδίου. Το Τριώδιο για το Χριστιανικό εορτολολόγιο είναι τρεις εβδομάδες πριν από την μεγάλη Σαρακοστή, η οποία αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα έως την Κυριακή των Βαίων. (Βασίλης Χλέτσος) Το Πατρινό καρναβάλι είναι η μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα. Μετρά 180 χρόνια ιστορίας. Οι εκδηλώσεις αρχίζουν στις 17 Ιανουάριου και διαρκούν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα. Το καρναβάλι της Πάτρας δεν είναι μόνο μια συγκεκριμένη εκδήλωση αλλά ένα σύνολο εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, καρναβάλι των μικρών κ.ά. Κορυφώνεται το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς με τη νυχτερινή ποδαράτη παρέλαση των πληρωμάτων του Σαββάτου, τη φαντασμαγορική μεγάλη Παρέλαση αρμάτων και πληρωμάτων της Κυριακής και τέλος το τελετουργικό κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου στο μώλο του Αγίου Νικολάου στο λιμάνι της Πάτρας. Χαρακτηριστικές αρχές του είναι ο αυθορμητισμός, ο αυτοσχεδιασμός, η πηγαία έμπνευση και ο εθελοντισμός. 4
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Οι γιορτές μας Η ΚΟΠΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙ ΤΑΣ ΣΤΗ ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ Στις 29 Ιανουάριου 2011 και μέσα σε εορταστικό κλίμα, έγινε η παραδοσιακή κοπή της Βασιλόπιτας στο Ξενοδοχείο ACTOR την οποία οργάνωσε η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας. Στην εορταστική εκδήλωση συμμετείχαν πάρα πολλοί συμπατριώτες μας κάθε ηλικίας που κατοικούν στη Βουδαπέστη, Του Θανάση Ζιανού καθώς προσήλθαν αρκετοί και από άλλες πόλεις της Ουγγαρίας όπως Tatabánya, Budaörs, Miskolc κτλ. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρου τους συμμετεχοντες στη γιορτή, και ευχήνάλωσαν με όρεξη, κουβεντιάζοντας σία τους και οι κκ. Ιωάννης Σταματέκος, Πρόξενος της Ελληνικής Πρεσβείας, Νικόλαος Βλαχάκης, υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου, ο Στρατιωτικός Ακόλουθος Αλέξανδρος Δεσύπρης Συνταγματάρχης και άλλοι υπάλληλοι της πρεσβείας μας, ο Πρόεδρος του Ουγγρο-Ελληνικού Επιμελητηρίου Αλέξανδρος Στρίκας, ο Λαοκράτης Κοράνης, Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, ο Λευτέρης Κανάκης, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας, ο οποίος ήταν και ο οικοδεσπότης της βραδιάς κ.ά. Ο Λευτέρης Κανάκης χαιρέτησε τους επίσημους παραβρισκόμενους και όλους θηκε το νέο έτος να 'ναι ευτυχισμένο και δημιουργικό για ολόκληρο τον Ελληνισμό της Ουγγαρίας. Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε και ο Πρόξενος της Ελληνικής Πρεσβείας, κ. Ιωάννης Σταματέκος. Ευχήθηκε χρόνια πολλά, υγεία και ευτυχία σ' όλους τους Έλληνες της χώρας που ζούμε. Η κοπή της Βασιλόπιτας έγινε από τον Πρόξενο κ. Ιωάννη Σταματέκο, από τον Λ. Κανάκη και από τον αντιστασιακό αγωνιστή Γιώργο Κολλάτο. Όλοι οι παρα- βρισκόμενοι πήραν το μερίδιό τους και μαζί με τα νόστιμα φαγητά και τα αναψυκτικά που προσφέρθηκαν, τα κατα ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ παρέες-παρέες για την τωρινή ζωή μας, φέροντας στη μνήμη μας τα παλιά τοπικά ήθη και έθιμα, τις παραδόσεις που συνηθίζονταν και συνεχίζονται ακόμα στην αγαπημένη μας πατρίδα Ελλάδα. Όπως πάντα έτσι και τώρα, το γλέντι συνεχίστηκε με χορούς και τραγούδια συνοδευ- όμενα από την δημοφιλή ορχήστρα, το «Παλιό Μπουζούκι». Το γλέντι κράτησε έως αργά το απόγευμα. Αποχαιρετιστήκαμε και πάλι με τις ευχές ο νέος χρόνος να είναι ευτυχισμένος, ειρηνικός και δημιουργικός για όλους τους ομογενείς μας στην Ουγγαρία, και σ' όλο τον κόσμο και του χρόνου να ξανασυναντηθούμε. Οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων Ουγγαρίας και Βουδαπέστης σας προσκαλούν στην εορταστική εκδήλωση που διοργανώνουν το Σάββατο 26 Φεβρουάριου και ώρα 11:00 στο ξενοδοχείο Actor (Βρ. ΙΧο διαμέρισμα, οδός Viola 10) προς τιμήν των 68 χρόνων από την ίδρυση της ηρωικής ΕΠΟΝ. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν: - η χορωδία Ρωμιοσύνη και - η δημοτική χορωδία της Λειβαδιάς σε τραγούδια Μίκη Θεοδωράκη Γ.ώργος Κολλάτος αντιπρόεδρος Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας MEGHÍVÓ A Magyarországi Görögög Országos Önkormányzata és a Fővárosi Görög Önkormányzat sok szeretettel meghívja önt és kedves családját az EPON megalakulásának 68.évfordulója alkalmából megrendezendő ünnepi megemlékezésére. Az ünnepség helyszíne:hotel Actor (Budapest,IX. Viola utca 10.) Időpont:2010.február 26(szombat) 11:00 A műsorban részt vesznek:-romiosini kórus - Livadia városából érkező kórus amely Mikisz Theodorakisz számokat ad elő Kollátosz Jorgosz a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának alelnöke 5
Ελλ η νισ μ ό ς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλή νω ν Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink..πρώτα απ όλα Ελληνες.. Συνέντευξη του Προέδρου της ΑΕΟΥ Οι εκλογές της 3ης Φεβρουάριου ανέδειξαν ως πρόεδρο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας τον Λαοκράτη Κοράνη για δεύτερη συνεχή τετραετία. Η παρούσα συνέντευξη έγινε απ' την Θεοδοσία Χατζηευγενάκη για το ραδιόφωνο και παρουσιάστηκε στην εκπομπή της Αντιγόνης Σάμπο για την ελληνική μειονότητα. - Συγχαρητήρια για την επανεκλογή σας στην προεδρεία της ΑΕΟΥ. Ευχόμαστε κάθε δύναμη και καλή υγεία. Θα θέλαμε να μας πείτε λίγα λόγια για το πνεύμα της διαδικασίας της ημέρας των εκλογών και για την επανεκλογή σας. - Σας ευχαριστώ για τον χαιρετισμό σας. Η εκλογή μου όπως ξέρετε έγινε οριακά μετά την ψηφοφορία των δύο οργανώσεων που συμμετείχαν στη διαδικασία: του Συλλόγου, που είναι η δική μας, η παραδοσιακή οργάνωση των Ελλήνων που ζουν εδώ και 60 χρόνια στην Ουγγαρία και του GIE, μιας νεοσύστατης ομάδας που καταφέρε σε μικρό χρονικό διάστημά να συγκεντρώσει μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων,έτσι παρόλο που στον Ιο γύρο είχαμε το 68% των ψηφοφόρων στο πλευρό μας,φτάσαμε στον 2ο γύρο στο 50-50%. Τελικά στις 3 Φεβρουάριου που έγιναν οι εκλογές, τις οποίες τίμησαν εκπρόσωποι και της ουγγρικής κυβέρνησης αλλά και του ελληνικού κράτους με την παρουσία τους -μας επισκέφθηκε ο κ.πρέσβης ο οποίος μας ευχήθηκε να βγάλουμε κάποιον που θα συνεχίσει το μέχρι τώρα έργοκατάφερα να επανεκλεγώ. Πραγματικά χαίρομαι που κέρδισα την εμπιστοσύνη έστω και των μισών ψηφοφόρων,αλλά απ' την άλλη έχω μεγάλη στενοχώρια από την κατάσταση όπως διαμορφώνεται με τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που μαστίζουν όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ουγγαρία.Τα λεφτά είναι όλο και λιγότερα, πχ οι τοπικές αυτοδιοικήσεις που πολύ βοηθούσαν οικονομικά την κεντρική αυτοδιοίκηση για να γιορτάσουμε αξιοπρεπέστατα τις γιορτές μας και ο προϋπολογισμός τους ήταν κάποτε 1-3εκ.φιορίνια το χρόνο,τώρα πια αυτό το ποσό έχει κατέβει στις 200.000. Οπότε μπορείτε να Το όνειρό μου είναι να δυναμώσουμε με κάθε τρόπο την ελληνικότητά μας κι αυτό μπορεί να γίνει μέσω της γλώσσας μας. φανταστείτε πόσο δύσκολο θα είναι να κρατήσουμε στο επίπεδο που έχουμε συνηθίσει τις δραστηριότητες μας. - Πείτε μας για τους στόχους και τις επιδιώξεις σας για τη νέα αυτή τετραετία, που φαντάζομαι θα είναι γεμάτη από άμιλλα και συναδελφοσύνη για να συνεργαστούμε όλοι μαζί για το καλό των Ελλήνων που ζουν κι εργάζονται στην Ουγγαρία. - Θ'αναφέρω ένα πολύ ωραίο γεγονός, μόλις εκλέχτηκε το νέο σώμα της αυτοδιοίκησης της Βουδαπέστης, ο νέος πρόεδρος, ο Γιώργος Γκαμπράνης, με κάλεσε κι έγινε ήδη η πρώτη επαφή για τη μελλοντική μας συνεργασία. Πιστεύω ότι θα τα πάμε κάλα, τουλάχιστον οι πρώτες ενδείξεις αυτό λένε.θα κοιτάξω κι εγώ να συμμορφωθώ με τις δυνατότητες που έχει η αυτοδιοίκηση της Βουδαπέστης, γνωρίζω ότι κι εκεί τα οικονομικά είναι πολύ περιορισμένα,θα προσπαθήσω λοιπόν να μην κάνουμε έξοδα που να υπερβαίνουν τις δυνατότητές μας.βέβαια το όνειρό μου είναι να δυναμώσουμε με κάθε τρόπο την ελληνικότητά μας κι αυτό μπορεί να γίνει μέσω της γλώσσας μας. Όπως γνωρίζετε εμείς βρεθήκαμε ως πολιτικοί εξόριστοι εδώ στην Ουγγαρία.Έπρεπε να περάσουν 30 χρόνια για να ευαισθητοποιηθεί το ελληνικό αστικό κράτος και να μας δώσει πίσω την ιθαγένειά μας, εμάς και των γονέων μας,οι οποίοι έχυσαν το αίμα τους για την πατρίδα κατά τη διάρκεια των εθνοαπελευθερωτικών μας αγώνων. Εμείς, ζώντας όλα αυτά τα χρόνια εδώ ξέραμε πάντα πως πρώτα είμαστε Έλληνες και μετά οτιδήποτε άλλο. Μείναμε εδώ συσπειρωμένοι γύρω απ' τον επονομαζόμενο 6
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Τα νέα μας / Híreink Είμαι έτοιμος να παραδώσω τα ηνία της προεδρίας,μόλις κάποιος νέος νιώσει ετοιμότητα,θάρρος και πυγμή για να κάνει αυτό το βήμα. τότε Σύλλογο Ελλήνων πολιτικών προσφύγων και σήμερα εκπολιτιστικό Σύλλογο Ελλήνων Ουγγαρίας, κρατώντας πάντοτε την ελληνική συνείδηση, προσπαθώντας με τα λιγοστά μέσα που είχαμε τότε,να διατηρήσουμε την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Μετά το,95 που ήρθαν τα πρώτα χρήματα με την αναγνώριση των ελληνικών αυτοδιοικήσεων, έγινε το 12τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών, το οποίο θέλουμε να διευρύνουμε μόλις τελειώσει η κατασκευή του Οίκου του Ελληνισμού. Σχέδιό μας είναι η λειτουργία ολοήμερου νηπιαγωγείου που θα μπορεί να παρέχει "εφεδρίες" στο σχολείο. Πιστεύω μέσω της γλώσσας μπορούμε να κρατήσουμε την εθνική μας συνείδηση εδώ που είμαστε, μακριά από την πατρίδα.οι γονείς μας το πέτυχαν αυτό γιατί μας μιλούσαν ελληνικά, πράγμα που δυστυχώς δεν γίνεται τώρα με τις νεότερες γενιές και με στενοχωρεί.γι αυτό θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στην εκμάθηση της γλώσσας από τις μικρές ηλικίες. Με τη βοήθεια του Γιώργου Κουκουμτζή,που τρέχει κι αυτός αφιλοκερδώς όπως κι εγώ, για την ολοκλήρωση του Οίκου του Ελληνισμού, πιστεύω πως μπορούμε να κάνουμε αυτό το όνειρο πραγματικότητα. Το νέο σώμα της αυτοδιοίκησης έχει πολλά νέα πρόσωπα και πιστεύω πως δεν χρειάζεται να εξαντλήσω την τετραετία ως πρόεδρος.είμαι έτοιμος να παραδώσω τα ηνία μόλις κάποιος νέος νιώσει ετοιμότητα,θάρρος και πυγμή για να κάνει αυτό το βήμα. Είμαι έτοιμος και θα μείνω δίπλα του για να προεδρεύσει, γιατί πιστεύω πως τα νέα μυαλά έχουν άλλες ιδέες και μπορούν να πάνε μπροστά τον ελληνισμό της Ουγγαρίας. - Ας πάμε σ' ένα επίμαχο ζήτημα,το θέμα του χωριού Μπελογιάννης. Ποιες οι σκέψεις και οι ιδέες σας για να κρατήσουμε την πολιτισμική μας κληρονομιά σε αυτό το πολύ σημαντικό μέρος; Πριν την εκλογή μου άρχισα τις επαφές μου με το χω ριό,στήριξα τον νυν δήμαρχο κ.παπαλέξη στην εκλογική του εκστρατεία επειδή είδα στο πρόσωπό του την παρακαταθήκη για την άνοδο Είμαι σίγουρος ότι θα πετύχουμε την αναβάθμιση τον σχολείου του χωριού Μπελογιάν- νης σε μειονοτικό. του χωριού. Τα τελευταία 4-5 χρόνια είχε συσσωρευθεί ένα τέτοιο χρέος που ριψοκινδύνευε τη λειτουργία του σχολείου. Θέλω να ευχαριστήσω το πρώην σώμα της ΑΕΟΥ, όλους όσους ψήφισαν τότε για να βοηθήσουμε.ποιον να πρωτοθυμηθώ, τον Θεόδωρο Σκεύη, την Έλενα Κανάκη,την Πολυξένη Τσαφαρίδου, την Κερασιά, την Szopkóné, την Ε.Τύπου, 24 άτομα συνολικά που νιώσανε τη σοβαρότητα της κατάστασης και συμφωνήσανε να μην πάρουμε αμοιβές, να μην γιορτάσουμε και δώσαμε έτσι πάνω από 2.5 εκ.φιορίνια για να μην κλείσει το σχολείο. Η επιθυμία μας και η συνεργασία μας με το ΔΣ του χωριού θα συνεχιστεί. Παράλληλα με την επίσκεψη του ΥΠΕΞ κ.δρίτσα ζητήσαμε κι έγινε επερώτηση στη Βουλή για να στείλουν 4 δασκάλουςπαιδονόμους. Ήδη με την διευθύντρια του 12ταξιου Ελληνικού Σχολείου κ.τσαρούχα και τον δικηγόρο μας, είχαμε συζήτηση για την αναβάθμιση του σχολείου σε μειονοτικό,στα πλαίσια του νέου νόμου που εφαρμόζει η ουγγρική κυβέρνηση για τη διδασκαλία της μειονοτικής γλώσσας. Είμαι σίγουρος ότι θα το πετύχουμε αυτό, με τη σύμφωνη γνώμη του νεοσύστατου σώματος της ΑΕΟΥ. Ένα ακόμα σημαντικό σχέδιο είναι να δημιουργήσουμε ένα μόνιμο μουσείο στο χωριό Μπελογιάννης που να δείχνει την ιστορία όλου του ελληνισμού της Ουγγαρίας, ξεκινώντας απ' τον 16ο αιώνα μέχρι τον ερχομό των πρώτων προσφύγων και την αναγνώριση της εθνικής μειονότητας. Με τη βοήθεια του Νίκου Φωκά και του Ινστιτούτου Έρευνας, του Γιάννη Ράπτη και του Βλάχου θα μπορέσει να γίνει πραγματικότητα και πιστεύω πως θα δουλέψουν όλοι αφιλοκερδώς προς αυτή την κατεύθυνση. - Σαν εκπαιδευτικός θεωρώ πολύτιμη την υλοποίηση αυτών των στόχων, τόσο του σχολείου όσο και του μουσείου που θα αναδείξουν τον ελληνισμό στο κέντρο της Ευρώπης. Διαβλέπω το σθένος, τη δύναμη και την επιθυμία να πραγματοποιηθούν αυτά τα μεγαλόπνοα σχέδιά σας και το εύχομαι μέσα απ' την καρδιά μου. Εύχομαι καλή δύναμη σ' εσάς και σε όσους ασχολούνται με την ελληνική ομογένεια με ενότητα και σύμπνοια να προχωρήσουμε και να προοδεύσουμε σε αυτήν την τετραετία. 7
Ελλ η νισ μ ό ς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλή νω ν Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink Συνάντηση επαναπατρισθέντων και Ελλήνων Ουγγαρίας στη Θεσσαλονίκη Αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες! Σας ενημερώνουμε ότι διοργανώνουμε βήμερο ταξίδι στη Θεσσαλονίκη για να συμμετάσχουμε και 'μεις στην παραδοσιακή συνάντηση που θα γίνει και φέτος στις 11/3 μέρα Παρασκευή και ώρα 20 στο εστιατόριο «Μάνθος» Πολίχνης. Ημερομηνία: 9-1 4 Μαρτίου 2011 Αναχώρηση: 9 Μαρτίου (Τετάρτη) ώρα 6 μ.μ. γήπεδο Ferencváros από την πλευρά της οδού Üllői Επιστροφή στη Βουδαπέστη: 14 Μαρτίου (Δευτέρα) τις πρωινές ώρες Διανυκτέρευση: στο ξενοδοχείο REX σε δίκλινα και τρίκλινα δωμάτια με πρωινό (απέναντι στο σιδηροδρομικό σταθμό) Κόστος συμμετοχής Μεταφορά με λεωφορείο: 16.000 φιορίνια Ξενοδοχείο: 25 ευρώ το άτομο τη μέρα με πρωινό (συνολικά 3 ημέρες) σε δίκλινα και τρίκλινα δωμάτια Εστιατόριο: φαγητό, ποτό, ζωντανή μουσική: 17-18 ευρώ / άτομο Πληροφορίες και εγγραφή: Γώγου Περιστέρα 06 20 9150616 Ακριτίδου Σοφία 06 1 2916885 (τηλ./φαξ), 06 30 9062534 Visszatelepült és magyarországi görögök találkozója Szalonikiben Kedves Honfitársaink! Tájékoztatjuk Önöket, hogy 6 napos utazást szervezünk Szalonikibe, hogy mi is részt vegyünk a visszatelepült honfitársaink által szervezett hagyományos találkozón, mely 2011. március 11-én (péntek) este 8 órakor lesz a Manthos" étteremben (Polichni). Időpont: 2011. március 9-14. (6 nap 3 éj) Indulás: 2011. március 9-én (szerda) du. 18 órakor a Fradi pálya Üllői út felőli oldaláról Érkezés Budapestre: március 14-én (hétfő) ugyanoda a délelőtti órákban Útiköltség: 16000 Ft / fő Szállás: 25 euró / fő / éj reggelivel 2-3 ágyas szobákban Étterem: vacsora, ital, élőzene 17-18 euró Jelentkezés és információ: Gogu Perisztera 06 20 9150616 Akritidu Szófia 06 1 2916885 (tel./fax), 06 30 9062534 Προς όλους τους ενδιαφερομένους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση.στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας: ellinismos@ hotmail.com. Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας! - Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας. - Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ) - Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους της εφημερίδας μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη της εφημερίδας κλείνει στις 10 του μηνάς. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejzi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni. Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága 8
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Τα νέα μας / Híreink ' Új országos testület Το νέο σώμα της Πανουγγρικής Koranisz Laokratisz - elnök - πρόεδρος Kollátosz Jorgosz- alelnök - αντιπρόεδρος Sianos Tamás - alelnök - αντιπρόεδρος Atanasziu Alexisz Bekiarisz Dimitrisz Bozonasz Irini Cafaridu Polixeni Dr. Szalimka Nafszika Dr. Kalota Ágnes Mária Dzindzisz Jorgosz Kanaki Elena Kanaki Lefter Kaparelisz Spirosz Kukundzisz Natasa Mandzurakisz Szarandisz Miliosz Nikolett Mokalisz Maria Vasziliki Németh Barbara Erszébet Nikolaidisz Nikosz Ondók Lászlóné Szopkóné Papakosztandisz Eleni Új budapesti testület Το νεο σώμα Βουδαπέστης Gabranis Georgios- elnök - πρόεδρος Stefanidu Janula - alelnök - αντιπρόεδρος Bozonasz Irini Dr.Szabó Kálmánná Kanaki Lefter Nikolaidisz Nikolaus Thomou Anna Tisztelt Adózó! Kérjük, adója 1%-val támogassa a Helidonaki Görög Hagyományőrző Egyesületet! Adószám:18183502-1-41 Név: Helidonaki Görög Hagyományőrző Egyesület Támogatását köszönjük! Munkánkról többet megtudhat: www.helidonaki.com 9
Ε λλη νισ μ ό ς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλή νω ν Ουγγαρίας Οι ρίζες μας Γυναίκες, μαχήτριες της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ Φρόσω Παπαδοπούλου (ψευδώνυμο «Κρυστάλλω») Με την στολή παρτιζάνος Στο ενημερωτικό δελτίο «Ελληνισμός» στο τεύχος του Αυγούστου 2010 διάβασα το άρθρο του Θανάση Ζιανού, ο οποίος γράφει για τη δράση και τους αγώνες του βετεράνου συμπατριώτη μας Μιχάλη Αργύρα. Το άρθρο αυτό ήταν το κίνητρο να γράψω κι εγώ για την παλαίμαχο συμπατριώτισσά μας Φρόσω Παπαδοπούλου, μαχήτρια της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ. Την απόφαση να την επι- ΙΟ Με τον σύζυγό της Ιορδάνη σκεφτώ, την πήρα με αφορμή που πέρσι τον Οκτώβριο συμπλήρωσε τα 99 της χρόνια και να της ευχηθώ τα χρόνια πολλά! Σήμερα, δυστυχώς λίγοι έμειναν εν ζωή αυτοί που την γνωρίζουν και περισσότεροι είναι αυτοί που την ξέχασαν. Γι' αυτό σκέφτηκα να την παρουσιάσω μέσω της εφημερίδας μας «Ελληνισμός», με σκοπό να την γνωρίσουν κι άλλοι, κυρίως νεότεροι από μας. Η συντρόφισσά μας Φρόσω Παπαδοπούλου το γένος Γαρυφαλίδου, γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1911, στον Πόντο της Μικράς Ασίας, στο χωριό Τσίτα της Τραπεζούντας. (Σημείωση: από το χωριό Τσίτα καταγόταν και ο συμπατριώτης μας Αριστείδης Μουμουλίδης, που έγραψε το βιβλίο «Φαύλος κύκλος». Απεβίωσε στη Βουδαπέστη το 2009.) Το 1922 - με τον ξεριζωμό των Ποντίων - έφτασε η σ. Φρόσω Παπαδοπούλου στην Ελλάδα με την χήρα μητέρα της και τα δυο μεγαλύτερα αδέλφια της και εγκαταστάθηκαν στο χωριό Άνω Πορόια του Ν. Σερρών. Τα πρώτα χρόνια της φτωχής προσφυγικής οικογένειας ήταν πολύ δύσκολα. Και τα τρία αδέλφια δούλευαν σκληρά για να βοηθήσουν τη χήρα μάνα τους στην επιβίωσή τους. Ασχολούνταν με την γεωργία και κυρίως με καπνοπαραγωγή. Το 1935 παντρεύτηκε με τον Ιορδάνη Παπαδόπουλο, με τον οποίο απέκτησαν 13 παιδιά, δυστυχώς όμως μόνο η κόρη τους Μαγδαληνή έμεινε εν ζωή. Ο άντρας της ήταν γιος παπά, το επάγγελμά του τσαγκάρης. Η ίδια έμαθε την τέχνη μοδίστρας. Στα χρόνια της κατοχής και οι δυο τους οργανώθηκαν στο ΚΚΕ και πήραν ενεργό Στα γενέθλιά της με τα εγγόνια της Τηλέμαχο και Φαίδρα μέρος στον ΕΛΑΣ και μετά στο ΔΣΕ. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας άρχισαν οι μεγάλες καταδιώξεις. Την συνέλαβαν, την βασάνισαν απάνθρωπα. Πέτυχε να δραπετεύσει από τη φυλακή και έτσι αναγκάστηκε να φύγει στη Γιουγκοσλαβία, στο ξακουστό Μπούλκες, όπου ήταν και ο άντρας της. Το 1948 βγήκε ξανά στο βουνό, και κατατάχτηκε στην 6η Μεραρχία, που άνηκε κι ο σ. Μιχάλης Αργύρας, με διοικητή τον ξακουστό Πετρή. Στις πολλές μάχες που δώσανε έδειξε μεγάλη ανδρεία. Ήταν πιο άνδρας κι απ' τους άνδρες, μια σύγχρονη αμαζόνα. Έγινε αξιωματικός επ' ανδραγαθία, ενώ σε μια από τις τελευταίες μάχες το 1949 στο Μπέλες, τραυματίστηκε και το 1950 μεταφέρθηκε στην Ουγγαρία για χειρουργική επέμβαση. Σε μια ισχυρή μάχη του ΔΣΕ τραυματίστηκε και ο σύζυγός της τον οποίον μετέφεραν πρώτα στη Βουλγαρία και μετά στην Ουγγαρία όπου και ανταμώσανε. Εδώ για δεύτερη φορά έγιναν πρόσφυγες. Από το 1950 κατοικούσαν στην γνωστή σε όλους μας κοινότητα του Dohánygyár. Το 1954 -με την επανένωση των οικογενειών- αντάμωσαν με την μοναχοκόρη τους Μαγδαληνή, η οποία από το 1948 ζούσε σε
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Οι ρίζες μας διάφορους παιδικούς σταθμούς της Τσεχοσλοβακίας. Το 1963 το κράτος τους παραχώρησε -όπως και σε πολλούς άλλους Έλληνες- ένα σύγχρονο διαμέρισμα στη συνοικία Γιόζεφ Αττίλα του 9ου διαμερίσματος, όπου και σήμερα διαμένουν. Το 1970 παντρεύτηκε η μοναχοκόρη τους Μαγδαληνή, η οποία τους χάρισε δύο χαριτωμένα εγγονάκια, τον Τηλέμαχο και τη Φαίδρα. Αυτή ήταν η μεγαλύτερή τους χαρά στη ζωή. Ο σύζυγός της όλα τα χρόνια της προσφυγιάς δούλεψε στον Συνεταιρισμό Υποδημάτων. Το 1970 συνταξιοδοτήθηκε κα ιτο 1985 απεβίωσε. Ζήσανε μαζί αγαπημένοι 48 ολόκληρα χρόνια. Η σ.φρόσω όταν πρωτοήρθε στη Βουδαπέστη εργάστηκε στο εργοστάσιο υποδημάτων κα ιμετά σε ραφείο μαζί με άλλες Ελληνίδες, απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 1965. Στη δουλειά της ήταν υποδειγματική. Οι συνεργάτες της την αγαπούσαν και την εκτιμούσαν. Για την καλή ποιότητα και την μεγάλη απόδοση στη δουλειά της, βραβεύτηκε με το βραβείο "Άριστου Εργάτη". Μαζί με τον σύζυγό της έγιναν και μέλη της "Εργατικής Φρουράς". Για την κοινωνική τους δουλειά βραβεύτηκαν. Σήμερα, στη δύση της ζωής της, η Φρόσω ζει με την μοναχοκόρη της Μαγδαληνή, η οποία την φροντίζει κα ιτην προσέχει σαν τα μάτια της. Της ευχόμαστε να τα εκατοστήσει με υγεία! Οι νεκροί μας Lakatosné Τριάδα Τόλη Στις 29 Δεκεμβρίου 2010 πέθανε στη Βουδαπέστη η συμπατριώτισσά μας Τριάδα Τόλη. Η κηδεία της έγινε στις 18 Ιανουάριου 2011 στο νεκροταφείο Farkasréti της πρωτεύουσας. Στην κηδεία της παραβρέθηκαν οι συγγενείς της και φίλοι Ούγγροι και Έλληνες. Τον επικήδειο λόγο εκφώνησε ο σύζυγος της αδελφής της Στεφανίας, Kurucz Miklós, ο οποίος τόνισε του ακέραιο χαρακτήρα και την σεμνότητα της Τριάδας, ενώ επίσης την αποχαιρέτησαν στους λόγους τους ο Λαοκράτης Κοράνης, Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας και ο Δημήτρης Μπεκιάρης, Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Ζού- γκλο. 1939-2010 Η συμπατριώτισσά μας Τριάδα, το γένος Παναγιώτη Τόλη, γεννήθηκε το έτος 1939 στο χωριό Περικοπάνα Φλωρίνης. Ήταν τέσσερα αδέλφια, τρία κορίτσια κι ένα αγόρι. Ο πατέρας τους ήταν οικοδόμος και η μητέρα τους νοικοκυρά. Δούλευαν σκληρά για την επιβίωση της πολυπληθούς οικογένειάς τους. Η περιοχή του Βίτσιου όπου και βρίσκεται το χωριό Περικοπάνα, ήταν ο τόπος που διεξάχθηκαν σκληρές μάχες στην περίοδο της κατοχής, και ιδιαίτερα στον εμφύλιο πόλεμο, μεταξύ των αντίπαλων δυνάμεων του ΔΣΕ και του κυβερνητικού στρατού. Το χωριό τους πυρπολή- θηκε το 1948 από τις μοναρχοφασιστι- κές δυνάμεις, για να εκδικηθούν τους επαναστάτη μένους κατοίκους του. Έτσι στις αρχές του 1948 και η Τριάδα αναγκάστηκε μαζί με εκατοντάδες άλλα παιδιά της περιοχής τους, να καταφύγουν στις πρώην λαϊκές δημοκρατίες για να γλυτώσουν από τα δεινά του πολέμου. Η ίδια μεταφέρθηκε στην Γιουγκοσλαβία και μετά στην Ουγγαρία. Εδώ τέλειωσε το δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια αποφοίτησε από την σχολή μαθητευόμενων στον κλάδο της ζαχαροπλαστικής. Εργάστηκε ως ζαχα- ροπλάστρια έως την συνταξιοδότησή της. Ήταν τίμια και εργατική, γι' αυτό και είχε την εκτίμηση και συμπάθεια όλων των συναδέλφων της. Το 1964 παντρεύτηκε με τον Lakatos László αλλά δυστυχώς η συζυγική τους ζωή δεν ήταν αρμονική, γι' αυτό μετά από λίγα χρόνια χώρισαν. Η ίδια ζούσε μόνη της στο 14ο Διαμέρισμα της Βουδαπέστης. Ωστόσο δεν αποκόπηκε από τον Ελληνισμό της χώρας που ζούμε. Παντού και πάντα έπαιρνε μέρος στις εκδηλώσεις που οργάνωσε η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Ζούγκλο, αλλά και σε άλλες συγκεντρώσεις μας. Η Τριάδα ήταν μια τίμια, ταπεινή και ήσυχη γυναίκα, αγαπούσε τους συνανθρώπους της και την σέβονταν όλοι όσοι την γνώριζαν. Τα τελευταία χρόνια είχε αρρωστήσει και υπόφερε από ζαχαροδιαβήτη, έτσι ήρθε το μοιραίο και στις 29 Δεκεμβρίου 2010 έπαψε να χτυπάει η βασανισμένη της καρδιά. Ο θάνατος την βρήκε πάνω στον ύπνο της, αφήνοντας έτσι ένα μεγάλο κενό στους συγγενείς της και στην κοινότητά μας. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Ζούγκλο μαζί με όλους τους συμπατριώτες μας, φίλους και γνωστούς, εκφράζουμε τα βαθιά μας συλλυπητήρια στις αδελφές της, στον γαμπρό της Miklós και σ' όλους τους συγγενείς και φίλους της όπου και αν βρίσκονται. Αιώνια η μνήμη σου αγαπητή μας Τριάδα. Θανάσης Ζιανός 11
Ελλ η νισ μ ό ς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλή νω ν Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα Οι Ελληνες του Balassagyarmat Οι γαιοκτήμονες της περιοχές του Balassagyarmat παρότρυναν την εγκατάσταση των Ελλήνων εμπόρων, για να δώσουν ώθηση στην εμπορική ζωή των αναδιοργανωμένων κωμοπόλεων. Στα χωριά αυτού του νομού μόνο τον 18ο αιώνα άνοιξαν τα πρώτα καταστήματα, με κύριο σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών των αγροτών. Στο Balassagyarmat το 1750 ζούσαν τρεις Έλληνες που είχαν άμαξα: ο Popovics Mihály (Μιχαήλ Πόποβιτς), ο Kuzma István (Στέφανος Κούσμα) και ο Govos György (Γεώργιος Γκόβος). Από τους Έλληνες εμπόρους που ζούσαν εδώ, ο Popovics Mihály (Μιχαήλ Πόποβιτς) και ο αδελφός του ο Popovics György (Γεώργιος Πόποβιτς) ήταν οι κυριότεροι πιστωτές των ευγενών του νομού Nógrád. Το 1769 δραστηριοποιούνταν 23 Έλληνες έμποροι στην πόλη (μαζί με υπηρέτες και βοηθούς). Από εκείνη την περίοδο, σημαντικό ντοκουμέντο μνήμης της ελληνικής παρουσίας στην περιοχή αποτελεί η σύμβαση που συνάφθηκε το 1761 από τους Έλληνες του Balassagyarmat με την ρωμαιοκαθολική εκκλησία, όπου οι ελληνόγλωσσες υπογραφές βεβαιώνουν την εθνική ταυτότητα των συμβαλλόμενων μελών. Οι πιο πρώιμες απογραφές των καταστηματαρχών εμπόρων προέρχονται από το 1737: από εκείνο το χρόνο είναι γνωστά «τα εμπορεύματα καταστήματος» τριών Ελλήνων εμπόρων, από τους οποίους ο ένας είναι από το Balassagyarmat και οι άλλοι δύο από το Losonc. Στον κατάλογο εμπορευμάτων του 1737 ενός Έλληνα εμπόρου από το Balassagyarmat διαβάζεται συχνά η έκφραση «για αγρότες»: που αναφέρεται σαφώς στο γεγονός ότι οι αγοραστές αυτών των προϊόντων ήταν οι αγρότες της περιοχής. Οι πρόγονοι της ελληνικής οικογένειας Bodza ήρθαν από τη Μακεδονία στην Ουγγαρία: μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες των Ελλήνων ήταν και ο Bozda Mihály (Μιχαήλ Μπόντζα, ; - 1797). Ο γιος του, Bozda Naum (Ναούμ Μπόντζα, 1784-1853), ήταν Έλληνας έμπορος της Πέστης από την δεκαετία 1820: το 1831 ορκίστηκε ως πολίτης της Πέστης, το 1834 έγινε μέλος της Αστικής Εμπορικής Εταιρείας, καθώς και δραστηριοποιήθηκε ως διευθυντής της Εταιρείας της Γέφυρας των Αλυσίδων. Το 1841 ο Bozda Naum, Έλληνας μεγαλέμπορος, πούλησε το σπίτι του που βρίσκεται στο Balassagyarmat στην οδ ό Tabán σε έναν ντόπιο γιατρό. Το σπίτι του συγγενή του Bozda Antal (Αντώνιος Μπόντζα) βρισκόταν το 1820 «δίπλα στο μαγαζί της νομαρχίας ευγενών στην οδό προς το ποτάμι Ipoly». Οι πατριωτικές νομαρχιακές συνελεύσεις επηρέασαν θετικά το εμπόριο της πόλης. Οι απαιτήσεις των ευγενών ζωντάνεψαν την εμπορική ζωή: πέρα από τους κατοίκους της γειτονιάς, επισκέφτηκαν και οι έμποροι και βιομήχανοι μακρινών περιοχών τις αγορές δημητριακών και βιομηχανικών προϊόντων. Μετά από την επανάσταση του Μαρτίου 1848, στην εθνοφυλακή της πόλης συμμετείχαν έξι Έλληνες. Ο Bozda Mihály, έμπορος του Balassagyarmat, δραστηριοποιούταν πριν το 1848 ως δημοτικός σύμβουλος, και μεταξύ των ετών 1863-1865 ως μέλος των αιρετών της πόλης. Ο Bozda Mihály ενοίκιασε ένα κατάστημα στην πόλη στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα (στη σημερινή οδό του ηγέτη Rákóczi): αυτό το κατάστημα ήταν το κτήριο του πρώην εστιατορίου Zöldfa (ακόμα και το 1759 Έλληνες έμποροι νοίκιαζαν εδώ κατάστημα). Η γυναίκα του Bozda Mihály ήταν η Lyka Anasztázia (Αναστασία Λύκα). Ο Bozda Mihály απεβίωσε σε ηλικία 74 χρονών στις 24 Μάί'ου 1871 στο Balassagyarmat: τάφηκε στο ορθόδοξο νεκροταφείο. Η σύζυγος Αναστασία Λύκα απεβίωσε σε ηλικία 70 χρονών στις 14 Ιανουάριου 1882. Το 1851 από τους 183 μαθητές του εθνικού σχολείου, οι 9 ήταν ορθόδοξοι. Στην ίδρυσή του συμμετείχαν 3 μέλη της ορθόδοξης εκκλησίας: ο Garba István, ο Geróza János και ο Bozda Mihály. Το σχολείο λειτούργησε στο σπίτι του ιερέα, αλλά στην δεκαετία του 1880 λειτουργούσε σαν κατάστημα. Σ' ένα στενάκι, που οδηγεί στην κύρια οδό του Balassagyarmat, το οποίο τον 19ο αιώνα ήταν η «οδός Ελλήνων» αλλά τον 20ο αιώνα μετονομάστηκε σε «οδός Σέρβων», βρίσκεται μια μικρή ορθόδοξη εκκλησία, χτισμένη από κόκκινα τούβλα, στης οποίας τη θέση παλιότερα είχε χτιστεί ένας από τους μεγαλύτερους ορθόδοξους ναούς της Ουγγαρίας από πλούσιους Έλληνες και Σέρβους εμπόρους. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες μιας κάρτας, από τις αρχές του 20ου αιώνα μπροστά στην πρόσοψη της εκκλησίας βρισκόταν ένας τοίχος ύψους 2 μέτρων, που σημαίνει ότι νωρίτερα οι Έλληνες μάλλον θάφτηκαν και στον κήπο της εκκλησίας. Στο γεγονός αυτό αναφέρονται και οι ελληνόγλωσσοι τάφοι στον πίσω τοίχο της εκκλησίας. Πιθανόν και εδώ να υπήρξε η «αυλή των Ελλήνων». Αυτή την άποψη υποστηρίζει το γεγονός, ότι «σύμφωνα με την κτηματολογική αρίθμηση» του 12
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα 1841 «ο Χάρτης των Εσωτερικών Οικοπέδων της Κωμόπολης του Balassa Gyarmat» που ετοιμάστηκε (σε έγχρωμη εκδοχή) το 1848 από τον Garamszögi János, «Μηχανικό του Κτήματος Divény» η οδός αυτή ονομάστηκε «οδός ελληνικής εκκλησίας»: αυτός ο χάρτης επιβεβαιώνει ότι η ορθόδοξη κοινότητα του Balassagyarmat ήταν ελληνικής ιδρύσεως. Οι ντόπιοι Έλληνες ήταν σημαντικοί παράγοντες της αστικής ζωής στην εποχή της μεταρρύθμισης: οι Έλληνες εισήγαγαν στο Balassagyarmat τα πρώτα εξειδικευμένα καταστήματα. Στο νομαρχιακό κέντρο, στα μέσα της δεκαετίας του 1840, λειτουργούσαν τα καταστήματα τους 10 Έλληνες έμποροι. Ο Popovits Tivadar, Έλληνας έμπορος, από το 1841 ήταν ένορκος, το 1843-1844 τελωνιακός στο Hőny και το 1845 αρχηγός χωροφυλακής ( ήταν υπεύθυνος για την εσωτερική τάξη και ασφάλεια της πόλης): διέθετε αμπελόκτημα και είχε σπίτι στην οδό Fő (στην Κύρια οδό). Τη μνήμη των παλιών Ελλήνων διατηρεί ένα γεωγραφικό όνομα κοντά στο Balassagyarmat: στην αντίθετη όχθη του ποταμού Ipoly βρίσκεται το Göröghegy" (Ελληνικό βουνό). Στην κοντινή περιοχή Ipolyság (σήμερα Sahy) ήταν γνωστές οι ελληνικής καταγωγής οικογένειες Sárpy και Turnay, μέλη των οποίων θάφτηκαν στο ελληνικό νεκροταφείο. Το επώνυμο Sárpy μάλλον ήταν παραλλαγή του Sarpe (Σάρπη): πολλά μέλη της οικογένειας Sarpe (Σάρπη) έζησαν στο Eger. Η εκκλησία των Ελλήνων του Balassagyarmat χτίστηκε το 1787: τα σκαλιστά του τέμπλου της φτιάχτηκαν στο Eger, στο εργαστήρι του Νικόλαου Ιωάννου Ταλιδώρου (με άλλο όνομα: Jankovics Miklós) που γεννήθηκε στη Νάξο. Στο τέλος του 19ου αιώνα γράφεται κάπου ότι «η εκκλησία των μη ενωμένων Ελλήνων δημιουργήθηκε μόνο τον προηγούμενο αιώνα, μετά από την πιο νέα εγκατάσταση, όταν κυρίως με εμπορικό σκοπό εγκαταστάθηκαν Έλληνες και Σέρβοι νεοφερμένοι στο Gyarmat», και μετά «ιδρύοντας το εκκλησίασμα και με την καθοδήγηση των τότε ευγενών τους, των Garba János και Popovích György, παίρνοντας την άδεια από τον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β', έχτισαν εκκλησία με καμπαναριό το 1785». Ο ονομαστός γενεαλόγος Nagy Iván έγραψε, ότι «η εκκλησία των μη ενωμένων Ελλήνων του Balassagyarmat βρίσκεται στην αγορά, αλλά στρέφεται προς ένα σοκάκι και σε κλειστή αυλή». Η ορθόδοξη κοινότητα γκρέμισε την εκκλησία το 1908 και το Οι ελληνικοί τάφοι που ενσωματώθηκαν στον πίσω τοίχο της ορθόδοξης εκκλησίας του Balassagyarmat το 18ο αιώνα. 1910 έχτισε μια πιο μικρή, που το 1960 έτυχε στην ιδιοκτησία του δήμου: το τέμπλο γκρεμίστηκε, μεταφέρθηκε στον Άγιο Αντρέα (Szentendre) και τοποθετήθηκε στην εκκλησία Blagovesztenszka. Από το 1988 λειτουργεί ως γκαλερί. Έως σήμερα διατηρούν την μνήμη των παλιών Ελλήνων οι ελληνόγλωσσοι τάφοι που ενσωματώθηκαν στον πίσω τοίχο της ορθόδοξης εκκλησίας του Balassagyarmat το 18ο αιώνα (το ελληνικό κείμενο του μεγαλύτερου τάφου σήμερα είναι πλέον δυσανάγνωστο). Πηγές: Balassagyarmat története. Főszerkesztő Balogh Sándor. Balassagyarmat, 1977. Hausel Sándor: A balassagyarmati görögkeleti közösség. Balassagyarmat, 1999. Zólyomi József: Nógrád megyei kereskedők leltárai a 18-19. századból. In.: Nógrád Megyei Múzeumok Évkönyve. XI. 1985. Nagy Iván naplója. (Visszaemlékezések.) Szerkesztette Tyekvicska Árpád. Balassagyarmat, 1998. Wagner István: Balassagyarmat tanügyi viszonyl. Balassagyarmat, 1887. Petrikné Vámos Ida: Balassagyarmat mezőváros tanácsa és tisztikara a reformkorban. In.: Nógrád Megyei Múzeumok Évkönyve. XV. Nógrádi Történeti Évkönyv Belitzky János emlékének tiszteletére. 1989. Esztergom és vidéke. XVI. évfolyam. 1894. szeptember 20. Nagy Iván: Balassa-Gyarmat. In.: Új Magyar Múzeum. Vili. évfolyam. I. kötet. VII. füzet 1858. μετάφραση απ'τα ουγγρικά: Edit Vengrinyák A cikk magyar nyelven is olvasható a www.elllnlsmos.hu oldalon 13
Ε λλη νισ μ ό ς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλή νω ν Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος μια Ελλάδα ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ Ως αποτέλεσμα των μειονοτικών εκλογών του 2010, 16 επαρχιακές ελληνικές αυτοδιοικήσεις συνέχισαν ή ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στην Ουγγαρία. Διάφορες κοινότητες, μακριά από τη Βουδαπέστη προσπαθούν να διαφυλάξουν παραδόσεις και έθιμα με καρδιά και ψυχή.η παρούσα σειρά συνεντεύξεων ξεκίνησε με σκοπό να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας εμείς οι Έλληνες, ζώντας σε διάφορα σημεία της Ουγγαρίας - είτε στην πρωτεύουσα είτε στην επαρχία.κάθε μήνα θα σας γνωρίζουμε από μία ελληνική μειονοτική αυτοδιοίκηση της επαρχίας. Δέκατος έκτος μου συνομιλητής ήταν ο Αλέξης Σιραγάκης, πρόεδρος της Μειονοτικής Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του δήμου Szentendre. Μιλήσαμε για θέματα παρελθόντος, παρόντος, μέλλοντος, για τις αρχές και το σήμερα. Το Szentendre - ο Άγιος Ανδρέας όπως το λέμε εμείς - δεν θέλει ιδιαίτερες συστάσεις για εκείνους που έχουν ξανάρθει. Η πόλη αυτή με την ξεχωριστή μεσογειακή ατμόσφαιρα, τα στενά σοκάκια της, τα πολύχρωμα αξιοθέατά της, μαζί με τον ποταμό Δούναβη και τα πολλά ελληνικά μνημεία της μαγεύει τον κάθε επισκέπτη. - Η ιστορία του Ελληνισμού του Szentendre έχει αρχίσει αιώνες πριν, διότι στην περιοχή εγκαταστάθηκαν ακόμα και Έλληνες της πρώτης διασποράς, που τα ίχνη τους σώζονται σε διάφορα σημεία της πόλης. Που ακριβώς βρίσκονται αυτά; - Είμαστε τυχεροί, γιατί στην πόλη μας υπάρχουν άφθονα αξιοθέατα που έχουν σχέση με τον Ελληνισμό. Αρχοντικά και αποθήκες των Ελλήνων εμπόρων της πρώτης διασποράς σήμερα βρίσκονται στην περιοχή που σχηματίζουν οι οδοί Péter-Pál, Dumtsa και Bercsényi. Να αναφερθούμε στην πανέμορφη κεντρική πλατεία Fő, που χτίστηκε με έξοδα Ελλήνων και Σέρβων εμπόρων, προσφύγων από την τούρκικη κατοχή, χάρη στους οποίους τα κτίρια, μα και οι ίδιες οι πέτρες εκπέμπουν μια ξεχωριστή μεσογειακή ατμόσφαιρα. Ο ιερός ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ή «Blagovestenska» στην πλατεία Fő - ένα από τα κύρια σύμβολα της πόλης- κτίστηκε επίσης από τους Έλληνες εμπόρους. Πέρα από την οδό Görög (δηλ. Ελλήνων) υπάρχουν και άλλοι δρόμοι που έχουν σχέση με τους Έλληνες: η κύρια οδός το 1897 μετονομάστηκε σε οδό Dumtsa Jenő, από το όνομα του Ευγενίου Ντούμτσα, πλούσιου εμπόρου και γαιοκτήμονα που ζούσε εκεί για 79 χρόνια - η καταγωγή του δεν είναι ακόμη εξακριβωμένη, ωστόσο είναι πολύ πιθανό να είχε ελληνικές ρίζες. Ο ίδιος υπήρξε και ο πρώτος δήμαρχος του Szentendre από το 1872, καθώς έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αστικοποίηση της πόλης. - Οι Έλληνες που ζουν σήμερα στην πόλη Szentendre είναι απόγονοι της πρώτης διασποράς ή ανήκουν στη δεύτερη; - Η κάτοικοι της πόλης που έχουν ελληνική καταγωγή στην πλειοψηφία τους ανήκουν στη δεύτερη διασπορά, αλλά είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν και αρκετά άτομα που έχουν ρίζες στην πρώτη. Η ελληνική κοινότητα του Αγίου Ανδρέα μόλις άρχισε να διαμορφώνεται, διότι η Αυτοδιοίκησή μας ιδρύθηκε πριν από λίγους μήνες, και χρειάζεται να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα για να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας. Ελπίζουμε η ίδρυση της τοπικής ελληνικής αυτοδιοίκησης να προσελκύσει με τον καιρό ακόμα περισσότερους συμπατριώτες μας Έλληνες που ζουν στην περιοχή. - Πόσα μέλη μετράει περίπου η ελληνική κοινότητα του Szentendre; - Πέρσι 39 άτομα εγγράφηκαν στον τοπικό εκλογικό κατάλογο της ελληνικής μειονότητας. Εδώ ζούνε επίσης και άτομα με ελληνική υπηκοότητα, καθώς και διάφοροι Έλληνες της Ουγγαρίας που επίσημα δεν κατοικούν μόνιμα στην πόλη, μην έχοντας έτσι τη δυνατότητα να εγγραφούν στον εκλογικό κατάλογο. - Πώς «γεννήθηκε» η ιδέα να ιδρυθεί η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Szentendre; - Η οικογένειά μας μετακόμισε στην πόλη το 2007. Ο «Άγιος Ανδρέας» έχει πολλά πλεονεκτήματα για μένα: αφενός μου θυμίζει λίγο την παλιά πόλη της Αθήνας όπου ζούσα παλιότερα, ενώ από την άλλη η ιστορία του Szentendre συνδέεται άμεσα και σε πολλά σημεία με τον Ελληνισμό, την Ελλάδα. Υπάρχει εδώ ένα μικρό εστιατόριο με ελληνικές και σέρβικες σπεσιαλιτέ, το Adria, όπου με τον ιδιοκτήτη και μερικούς Έλληνες της πόλης συμφωνήσαμε να κάνουμε κάποιες έρευνες. Αρχίσαμε λοιπόν να ψάχνουμε τους υπόλοιπους συμπατριώτες μας, και σιγά-σιγά διαπιστώσαμε ότι είμαστε αρκετοί για να εγγραφούμε στον ελληνικό εκλογικό κατάλογο, εξασφαλίζοντας έτσι τις νομικές προϋποθέσεις για να σχηματιστεί τοπική ελληνική αυτοδιοίκηση. - Υπήρχαν ελληνικές εκδηλώσεις στο Szentendre πριν ιδρυθεί η Αυτοδιοίκησή σας; - Απ' ότι γνωρίζω η πόλη φιλοξένησε μερικές φορές είτε ελληνικά συγκροτήματα είτε κάποια ελληνική εκδήλωση, αυτά όμως ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις. Ελληνικές εκδηλώσεις λοιπόν δεν υπήρχαν σε μόνιμη βάση. - Πώς διαμορφώνεται το σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Szentendre; - Τα χρέη του προέδρου τα εκτελώ εγώ, αντιπρόεδρος είναι ο Attila Tarjányi, και τα δύο υπόλοιπα μέλη είναι ο Ίστβαν Ίντζογλου και ο Γεώργιος Τζώρτζογλου. - Πώς υποδέχτηκε η πόλη την ίδρυση της τοπικής ελληνικής αυτοδιοίκησης; - Εφόσον είμαστε σε «νηπιακό στάδιο» δεν είχαμε ακόμα την ευκαιρία να μας 14
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΕΤΟ Σ: 17 Όλος ο κόσμοςμια Ελλάδα γνωρίσει ο κόσμος, πάντως προετοιμάζουμε ήδη μια μεγάλη εκδήλωση για το καλοκαίρι. Ο δήμαρχος του Szentendre Dr. Ferenc Dietz χάρηκε ιδιαίτερα, και τόνισε ότι η ίδρυση ελληνικής αυτοδιοίκησης θα συμβάλλει σημαντικά στην πολιτισμική ποικιλία του δήμου. - Ποιες άλλες εθνικές μειονότητες είναι παρούσες στον Άγιο Ανδρέα; - Στις μειονοτικές εκλογές του 2010 στο Szentendre θεσμική μορφή πήραν πέντε εθνικότητες: η ελληνική, η κροατική, η ρουμάνικη, η σέρβικη και η τσιγγάνικη. - Ποιους στόχους θέλετε να πραγματοποιήσετε στην πόλη; - Έχουμε ήδη υποβάλλει στον δήμο ένα εξαιρετικά ποικίλο ετήσιο πρόγραμμα, από το οποίο ολοκληρώθηκε κιόλας η παραδοσιακή κοπή της βασιλόπιτας. Έχουμε διάφορα άλλα σχέδια, όλα όμως εξαρτώνται από τα οικονομικά μας. Σκοπεύουμε να γιορτάσουμε την Ημέρα της Γυναίκας. Θα διοργανώσουμε επίσης διάλεξη με τον κ.györgy Antal Diószegi με θέμα την πρώτη ελληνική διασπορά στο Szentendre για να γνωρίσουμε καλύτερα τους προγόνους μας, μπροστά από τα αρχοντικά των οποίων περνάμε κάθε μέρα. Θα θέλαμε να γιορτάσουμε και το Πάσχα, οπωσδήποτε στα πλαίσια μουσικοχορευτικού πανηγυριού. Φυσικά οι εθνικές γιορτές, τόσο οι ελληνικές όσο και οι ουγγρικές είναι πολύ σημαντικές για μας, αυτή τη στιγμή όμως δεν ξέρουμε αν θα τις γιορτάσουμε στη Βουδαπέστη μαζί με τον υπόλοιπο Ελληνισμό της χώρας ή αν κάνουμε ξεχωριστές εκδηλώσεις στην πόλη μας. Η μεγαλύτερη εκδήλωσή μας θα γίνει το καλοκαίρι, επειδή στο Szentendre υπάρχει πληθώρα θερινών προγραμμάτων, όπως οι «Ημέρες της Ίστερ» τον Ιούνιο, ή το «Szentendre νυχθημερόν». Πρόκειται για πολυήμερες σειρές εκδηλώσεων με πανηγυρικό χαρακτήρα, με έκθεση προϊόντων, διάφορα μουσικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες. Σε μία απ' αυτές θα θέλαμε να παρουσιάσουμε και τον ελληνικό πολιτισμό, γεύματα, μουσική και χορούς. - Σχεδιάζετε να ξεκινήσει η διδασκαλία ελληνικών και στην πόλη σας; - Προς το παρόν κάνουμε εκτιμήσεις για το βαθμό ενδιαφέροντος στην πόλη του Szentendre, και αν έχουμε θετικά αποτελέσματα θα κάνουμε, φυσικά, τα πάντα για να αρχίσουν τα μαθήματα ελληνικών. Έζησα 12 χρόνια στην Ελλάδα, έτσι προσφέρω κι εγώ την δική μου βοήθεια σε όσους έχουν τη διάθεση να μάθουν ελληνικά. - Έχετε σχέδια αδελφοποίησης του Δήμου Szentendre με κάποια άλλη πόλη; - Φυσικά μέσα στα σχέδιά μας είναι να αδελφοποιήσουμε τον Αγιο Ανδρέα με πόλεις της Ουγγαρίας αλλά και της Ελλάδας, ωστόσο δεν έχουν γίνει ακόμα συγκεκριμένα βήματα στο θέμα, προς το παρόν όλοι μας έχουμε διαφορετικές ιδέες. - Είπατε ότι έχετε ζήσει για 12 χρόνια στην Ελλάδα. Τι ρόλο παίζουν οι δικές σας σχέσεις με την Ελλάδα στο θέμα της αδελφοποίησης; - Κατοικούσα στην Αθήνα, όπως και οι φίλοι, οι γνωστοί και οι συμφοιτητές μου, αλλά υπάρχουν και άλλες περιοχές που έχουν ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου: λόγω καταγωγής λατρεύω την Κρήτη, ενώ έχω φίλους και στη Σαντορίνη. Δεν θέλω όμως να επιβάλλω τη γνώμη μου, γιατί για την αδελφοποίηση τελικά θα αποφασίσουμε ομοφώνως. - Μιλήσαμε προηγουμένως για ένα εστιατόριο στο Szentendre που προσφέρει ελληνικές και σέρβικες σπεσιαλιτέ. Οπότε δε σας λείπουν οι ελληνικές γεύσεις... - Ναι, ευτυχώς υπάρχει αυτό το εστιατόριο εδώ στην πόλη, που ο ιδιοκτήτης του από παιδί έχει στενές σχέσεις με τους Έλληνες, έτσι ασχολείται και με ελληνικές γεύσεις. Το θεωρούμε σημαντικό στόχο να προβάλλουμε οπωσδήποτε και την παραδοσιακή ελληνική κουζίνα και τα αυθεντικά προϊόντα. - Σχεδιάζετε να κάνετε κοινές εκδηλώσεις μαζί με τις άλλες εθνικότητες; - Φυσικά επιδιώκουμε τη συνεργασία και με άλλες εθνικές μειονότητες. Σας είπα για τα θερινά φεστιβάλ του Szentendre, γιατί αυτές οι εκδηλώσεις είναι πραγματικά κατάλληλες να δραστηριοποιήσουν τις μειονότητες στην πόλη μας, ενώ τους δίνουν την ευκαιρία να τους γνωρίσει το ευρύτερο κοινό. Οι Σέρβοι κάτοικοι της πόλης αποτελούν παράδειγμα, που κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών εκδηλώσεων στήνουν μια σκηνή δίπλα στο σέρβικο καφενείο, και διάφορα σέρβικα συγκροτήματα παίζουν μουσική εκεί. Ίσως να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους. Να τονίσω, ότι σας περιμένουμε όλους στις εκδηλώσεις μας! Πιστεύω ότι ο καρπός τους έργου μας θα ωριμάσει με τον καιρό, και σε 2-3 χρόνια να μπορέσουμε να πούμε ότι ο κόσμος ανυπομονεί να ξαναβρεθεί σε κάποια ελληνική εκδήλωση στο Szentendre, να ξαναδούν ελληνικά χορευτικά και να ξανακούσουν ελληνική μουσική. Πιστεύω ακόμα σε μια μεγάλη και ειρηνική ελληνική κοινότητα, και το έργο μας να φέρει αμέτρητες χαρές! - Σας ευχαριστώ για τη συζήτηση! Az interjú magyar nyelven is olvasható a www.ellinismos.hu oldalon. KAPTA ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ - NÉVJEGY: Szentendrei Görög Kisebbségi Önkormányzat Διεύθυνση: 2000 Szentendre, Városház tér 3. Τηλέφωνο: 06-20-661-8349 15
Πολιτιστική ατζέντα Z en e Irodalom T án c Egyház K iállítás z I τ Ε κ ΜΟΥΣΙΚΗ Μύδρος Παρασκευή 4 Μαρτίου, ώρα: 20.00 στο Ζορμπά Βρ VIo őiap.podmaniczky utca 18 Σάββατο 5 Μαρτίου, στο Πολιτιστικό Κέντρο Radnóti Miklós, Vénusz utca 2 στο Τσέπελ Σάββατο 12 Μαρτίου, ώρα: 19. 00 στο Πολιτιστικό Κέντρο József Attila του Φέρεντσβαρος Budapest IX. kerület Toronyház utca 3/b. Παρασκευή 18 Μαρτίου, ώρα: 20.00 στο Ζορμπά Σάββατο 19. Μαρτίου, ώρα: 20.00 Százhalombatta Damjanich ut 16 στο καλλιτεχνικό καφενείο E-batta Σάββατο 26 Μαρτίου Εορτασμός της 25ης Μαρτίου" στο Πανεπιστήμιο Corvinus, Βρ ΙΧο διαμ. πλατεία Fővám 8. www.mydros.hu Μασκαράδες Σάββατο 19 Μαρτίου, ώρα: 19.00 στο Κέντρο Νεότητας. Βρ XIII0 διαμ. Dagály u,15/a Λάρνακες Σάββατο 26 Μαρτίου, ώρα: 21.00 στο καράβι Α38 Το ελληνικό συγκρότημα δίνει συναυλία στη Βουδαπέστη με την ευκαιρία της ουγγρικής προεδρίας στην Ε.Ε. Kollonay Zoltán πιανίστας Κάθε Τετάρτη του Μαρτίου και ώρα: 19.30 στο δημαρχείο του Hévíz www.kollonay.hu Παλιό Μπουζούκι Σάββατο 26 Μαρτίου, ώρα: 20.00 στο Ζορμπά. Βρ VIo őiap.podmaniczky u.18. www.paliobuzuki.net Γιαννούλα Στεφανίδου 8ι η ορχήστρα της Σάββατο 5 Μαρτίου, ώρα: 20.00 στο κλαμπ Μπόουλινγκ δί Κωπηλασίας. Βρ ΙΙΙο διαμ. Nánási út 68. Σαράντης Μαντζουράκης Σάββατο 12 Μαρτίου, ώρα: 20.00 στο Ζορμπά. Βρ. VI0 öiap.podmaniczky utca 18. www.sarantismantzourakis.hu Ζευς Κάθε Πέμπτη του Μαρτίου και ώρα: 19.00 στο Τυράδικο. Βρ III0 διαμ.κϊrályok útja és Pünkösdfürdő γωνία. Καλεσμένοι: ο Σ.Μαντζουράκης και το Φανάρι ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2011 ΧΟΡΟΣ Ελληνισμός Σάββατο 26 Μαρτίου, ώρα:19.00 Ελληνική Εθνική Εορτή" στο πανεπιστήμιο Corvinus Budapest IX0 διαμ. Fővám tér 8. Ελληνικό χορευτικό συγκρότημα (Θεσσαλονίκη) Σάββατο 26 Μαρτίου, ώρα:19.00 Ελληνική Εθνική Εορτή" στο Πανεπιστήμιο Corvinus 16 Ελλ η νισ μ ό ς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλή νω ν Ουγγαρίας Budapest IX0 διαμ. Fővám tér 8. ΔΙΑΦΟΡΑ Συνδιοργάνωση Αυτοδιοικήσεων Τάταμπανια & Πανουγγρικής Σάββατο 5 Μαρτίου, ώρα: 10.00 Χειροτεχνία για παιδιά: Αναπαράσταση της ελληνικής μυθολογίας μέσα από σκίτσα (Η γέννηση του Δία), μια ιστορία,ένα σχέδιο, χαρτί ζωγραφικής και ότι άλλο χωρέσει! Στο ξενοδοχείο Actor, Βρ ΙΧο διαμ. Viola u.14 Χορωδία Καρυάτιδων Τετάρτη 9 Μαρτίου, ώρα: 17.00 στην καινούρια στέγη των "Πειραϊκών Βραδιών" στο Center Irodaház, Váci u.81 (απέναντι απ'την Κεντρική Αγορά). Θέμα: Θα γνωρίσουμε την αθλητική ζωή των Ελλήνων της Ουγγαρίας απ' τον 19 αιώνα ως τις μέρες μας. Παρουσιαστής: Κωνσταντίνος Χριστοδούλου Σάββατο 26 Μαρτίου, ώρα: 19.00 Ελληνική Εθνική Εορτή" στο Πανεπιστήμιο Corvinus Budapest ΙΧο διαμ. Fővám tér 8. ΕΚΚΛΗΣΙΑ Παρεκκλήσι Αγ.Ιεροθέου 8ι Στεφάνου, Ουγγρικό Εξαρχάτο του Οικουμ. Πατριαρχείου Κων/λης, Βρ VI διαμ. Váci utca 55.10ζ όροφος Καθαρά Δευτέρα 7 Μαρτίου, ώρα: 18.00, Έναρξη Σαρακοστής Παρασκευή 11 Μαρτίου, ώρα:18.00, ο Ακάθιστος Ύμνος Κυριακή της Ορθοδοξίας 13 Μαρτίου, στο Ρωμανικό Παρεκκλήσι,VIo διαμ. Holló u.8 Παρασκευή 18 Μαρτίου, ώρα:18.00 ο Ακάθιστος Ύμνος Σάββατο 19 Μαρτίου, Δοξολογία παρουσία του Μητροπολίτη για την Εθνική Εορτή της 25ης Μαρτίου. 20 Μαρτίου, 2η Κυριακή της Σαρακοστής,ώρα: 10.00, Θεία Λειτουργία Παρασκευή 25 Μαρτίου, Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Κυριακή 27 Μαρτίου, ώρα: 10.00. Θεία Λειτουργία Επικοινωνία Γιαννούλα Στεφανίδου τηλ: 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com