ΗΜΕΡΙΔΑ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ. Δευτέρα 19 Μαρτίου 2007

ΗΜΕΡΙΔΑ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ Δευτέρα 19 Μαρτίου 2007 Η μελέτη, προστασία και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς των αγροτικών περιοχών και η βιώσιμη ανάπτυξη: Το μουσείο του 21 ου αιώνα Συμμετέχοντες Ονοματεπώνυμο Φορέας Διεύθυνση Αγγελική Γιαννακίδου Βασίλειος Τσαούσης Νίκος Σημαντηράκης Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Βασιλειάδης Γερακίνα Σταθοπούλου Χριστόφορος Βαλλιάνος Φλώρα Δρακοπούλου Σωτηρία Μπάκα Στάθης Πυλιχός Μαίρη Χρυσικοπούλου Βιργινία Ματσέλη Εθνολογικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης Εθνολογικό Μουσείο Σαρακατσάνων (Σέρρες) Κέντρο Μελέτης Νεότερης Κεραμικής, Αθήνα Λαογραφικό Μουσείο Κομοτηνής Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας Λαογραφικό-Ιστορικό-Φιλολογικό Μουσείο Αιτωλοακαρνανίας Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα & Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Αθήνα και Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο 14ης Μαϊου 63 68 100, Αλεξανδρούπολη 25510-36663 emthrace@otenet.gr Κωνσταντινουπόλεως 62, 62122, Σέρρες 23210-62528, Fax: 23210-56180 Μελιδώνη 4-6, 105 53 Αθήνα 210-33.18.491-6 fax: 210-33.18.490 kmneoteriskeramikis@yahoo.gr Αγίου Γεωργίου 15, Κομοτηνή 25310-25975 mok@otenet.gr Αντίκα 7, 67100, Ξάνθη 25410-25421 fexanthis@gmail.com Βόροι Πυργιωτίσσης, 70200, Ηράκλειο, Κρήτη 28920-91110 Fax: 28920-91394 info@cretanethnologymuseum.gr Σκαλκώτα 4 341 00 Χαλκίδα 22210-21817 Αδελφών Κέντρου 20, 301 00 Αγρίνιο 26410 31021 Δαφνομήλη 48, 11471 Αθήνα, 6932446463 virgonkg@hotmail.com

Στέλλα Κοντογιάννη Φούλη Παπαγεωργίου Αφροδίτη Σορώτου Λουίζα Καραπιδάκη Ρεθύμνης ΥΠ.ΠΟ. Δ/νση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς PRISMA / EURACADEMY ASSOCIATION Ερμού 17, 10186, 210-3243058, 210-3230402 stellakonto@hotmail.com Εμπεδοκλέους 17, 116 35 Αθήνα 210 7525 660, fax. 210 7523 669 prisma@prismanet.gr a.sorotou@prismanet.gr Ημερήσια διάταξη Α. Καλωσόρισμα, σύντομη παρουσίαση των συμμετεχόντων και των Μουσείων που εκπροσωπούν Β. Παρουσίαση του Προγράμματος CULT-RURAL: εκθέσεις και δικτύωση Γ. Παρουσίαση των θεμάτων των εκθέσεων που θα υλοποιηθούν στην Ελλάδα 1. Κρήτη: Το πολιτισμικό τοπίο των αγροτικών περιοχών: η δια-δραστική σχέση των αγροτικών κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον (διακρατική συνεργασία με Ιταλία) 2. Θράκη: Η κοινωνικό-πολιτισμική συγκρότηση της ταυτότητας των αγροτικών κοινωνιών: από το υλικό στο συμβολισμό (διακρατική συνεργασία με Βουλγαρία και Πολωνία) Δ. Συζήτηση: Μουσειολογική αντιμετώπιση των θεμάτων Διεύρυνση των Συνεργαζόμενων Μουσείων: Πιθανή συνεισφορά εκθεμάτων, πιθανή μεταφορά των εκθέσεων σε άλλα Μουσεία Δημιουργία Δικτύου Μουσείων Αγροτικής Κληρονομιάς σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οργάνωση του Ελληνικού κλάδου του Δικτύου. Ε. Συμπεράσματα - Κλείσιμο εργασιών

Α. Σύντομη παρουσίαση των συμμετεχόντων και των Μουσείων που εκπροσωπούν Η ημερίδα ξεκίνησε με μια σύντομη παρουσίαση της ημερίδας, του τίτλου του προγράμματος και της εταιρίας PRISMΑ Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών από την κα. Φούλη Παπαγεωργίου. Εν συνεχεία ακολούθησε παρουσίαση των συμμετεχόντων στη συνάντηση Μουσείων και Ιδρυμάτων από τον εκάστοτε αντιπρόσωπο: Εθνολογικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης Εθνολογικό Μουσείο Σαρακατσάνων (Σέρρες) Κέντρο Μελέτης Νεότερης Κεραμικής, Αθήνα Λαογραφικό Μουσείο Κομοτηνής Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας Λαογραφικό-Ιστορικό-Φιλολογικό Μουσείο Αιτωλοακαρνανίας Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα & Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Αθήνα Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνης ΥΠ.ΠΟ. Δ/νση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Από όλα τους αντιπροσώπους τέθηκε ζήτημα ανάγκης για χρηματοδότηση και πρωτοβουλίες που θα επιτρέψουν την ανάδειξη και προώθηση του ελληνικού αγροτικού πολιτισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Β. Παρουσίαση του Προγράμματος CULT-RURAL: εκθέσεις και δικτύωση (Φ. Παπαγεωργίου) Το τριετές πρόγραμμα CULT RURAL συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, χρηματοδοτική Γραμμή ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 2000 (CULTURE 2000) και ξεκίνησε τον Οκτώβριο 2006. Συμμετέχουν σε αυτό 8 οργανισμοί από 7 Ευρωπαϊκές χώρες: μουσεία, ομοσπονδίες αγροτικής κληρονομιάς, πανεπιστήμια, ερευνητικοί οργανισμοί, ευρωπαϊκά δίκτυα Το πρόγραμμα εστιάζει το ενδιαφέρον του στην πολιτιστική κληρονομιά των αγροτικών περιοχών μέσα από μια προοπτική που προσδοκά να συνδέσει δημιουργικά το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον και να αντλήσει διδάγματα χρήσιμα για τη σύγχρονη ζωή και τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών Το υπόβαθρο Η ανάγκη προστασίας και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του αγροτικού χώρου είναι αδιαμφισβήτητη Η πολιτιστική κληρονομιά του αγροτικού χώρου της Ευρώπης είναι σε σημαντικό ποσοστό κοινή μπορούμε να μιλήσουμε για κοινή Ευρωπαϊκή κληρονομιά Η πολιτιστική κληρονομιά ορίζεται τόσο από τα δημιουργήματα του ανθρώπου όσο και από τη μορφή που ο άνθρωπος έχει δώσει στο φυσικό του περιβάλλον με τις επεμβάσεις του

Οι στόχοι Καταγραφή και ανάδειξη της κοινής Ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς Ανάπτυξη κοινής πολιτισμικής συνείδησης του αγροτικού χώρου Δημιουργία μιας πλατφόρμας για διάλογο μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των μουσείων αγροτικής κληρονομιάς Ενθάρρυνση των μουσείων να ξεκινήσουν συνεργασίες σε εθνικό και διακρατικό επίπεδο Βελτίωση των δεξιοτήτων των επαγγελματιών του χώρου Τόνωση της ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών, και ιδιαίτερα της αειφόρου ανάπτυξης Οι δράσεις Έρευνα σε μια σειρά από «κάθετα» θέματα της αγροτικής κληρονομιάς, που αφορούν, π.χ., στα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, στην αρχιτεκτονική, στη χρήση των φυσικών πόρων, στα εργαλεία, στα τελετουργικά, κλπ Σύνδεση των κάθετων θεμάτων με «οριζόντιες» θεματικές ενότητες, όπως o Η μοναδικότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς, η ανάγκη για δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης o o καινοτομία και οι ελκτικές Η σχέση του ανθρώπου και η προσαρμογή του στο φυσικό περιβάλλον και στα στοιχεία της φύσης Η συγκρότηση της ταυτότητας των αγροτικών κοινωνιών μέσα από τα υλικές και άϋλες πολιτισμικές εκφράσεις Οι θεματικές των εκθέσεων: 1. Το πολιτισμικό τοπίο των αγροτικών περιοχών: η δια-δραστική σχέση των αγροτικών κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον Ελλάδα, Ιταλία 2. Έμπνευση, καινοτομία και τεχνολογία: η προοπτική του αγροτικού πολιτισμού και οι παγκόσμιες πιέσεις Γαλλία, Σουηδία, Ουγγαρία 3. Η κοινωνικο-πολιτισμική συγκρότηση της ταυτότητας των αγροτικών κοινωνιών: από το υλικό στο συμβολισμό Ελλάδα, Βουλγαρία, Πολωνία Δικτύωση Δημιου ργία Δικτύου Μουσείων Αγροτικής Κληρονομιάς σε εθνικό επίπεδο σε κάθε μια από τις συμμετέχουσες χώρες: Ελλάδα, Σουηδία, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Πολωνία Δημιουργία Ευρωπαϊκού Δικτύου Συνέχιση της συνεργασίας των Μουσείων Αγροτικής Κληρονομιάς σε ευρύτερη κλίμακα και μετά το τέλος του προγράμματος

Συνεργαζόμενοι φορείς (εταίροι) 1. Sveriges Hembygdsfőrbund - Σοηδική Ομοσπονδία Αγροτικής Κληρονομιάς, Σουηδία 2. PRISMA Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών, Ελλάδα 3. Ευρωπαϊκή Ακαδημία για τη Βιώσιμη Αγροτική Ανάπτυξη (έδρα Ελλάδα) 4. Muzeum Kresów, Lubaczów, Πολωνία 5. Hungarian Open Air Museum, Ουγγαρία 6. Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών, Ινστιτούτο Βιο-Μετεωρολογίας, Ιταλία -Euracademy Association, Ευρώπη 7. Fédération des Musées d Agriculture et du Patrimoine rural (AFMA), Γαλλία qεθνικό Ιστορικό Μουσείο, Βουλγαρία Γ. Παρουσίαση των θεμάτων των εκθέσεων που θα υλοποιηθούν στην Ελλάδα Κρήτη: Το πολιτισμικό τοπίο των αγροτικών περιοχών: η δια-δραστική σχέση των αγροτικών κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον ( Λουίζα Καραπιδάκη) Η πρόθεση του πονήματος δεν αφορά μία απλά λαογραφική έκθεση αλλά μία πιο σύγχρονη αντίληψη γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά της υπαίθρου. Η προσέγγιση των θεμάτων στόχο έχει να συνδέσει την πολιτισμική ταυτότητα και κληρονομιά των αγροτικών περιοχών με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το συγκεκριμένο θέμα βασίζεται στην ιδέα ότι το πολιτισμικό τοπίο είναι το αποτέλεσμα της δια- δραστικής σχέσης του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον και για το λόγο αυτό αντιμετωπίζεται και ως πολιτισμικό προϊόν. Το τοπίο και ιδιαίτερα το πολιτισμικό τοπίο έγινε αντικείμενο επιστημονικής μελέτης μόλις τις τελευταίες δεκαετίες. Ειδικά στην Ευρώπη και την Αμερική αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κλάδο της πολιτισμικής κληρονομιάς. Το τοπίο εμπερικλείει πολλά στοιχεία του πολιτισμού τόσο υλικά όσο και άϋλα. Το συγκεκριμένο θέμα αντιμετωπίζεται κυρίως από την υλική του διάσταση χωρίς όμως να μην γίνεται αναφορά και συσχέτιση με την άϋλη πλευρά του (μύθοι, ιστορία, μνήμη, ταυτότητα κλπ) όπου κι αν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Η διαμόρφωσή του αγροτικού όμως τοπίου και τα άμεσα υλικά αποτελέσματά της σχέσης ανθρώπου και φύσης είναι αυτό που ενδιαφέρει πιο πολύ τους εταίρους που εμπλέκονται στη συγκεκριμένη θεματική ενότητα. Θέματα που εξετάζονται: Η χρήση των φυσικών πόρων Η χρήση της ενέργειας o Αιολική o Ηλιακή o Νερό -υδροκίνηση) o Παραδοσιακή χρήση βιομάζας (καυσόξυλα και κάρβουνο -θέρμανση, κοπριά, ήρα ρυζιού και άλλα φυτικά υπολείμματα) o Γεωθερμική ενέργεια (θέρμανση και ψύχρανση των παραδοσιακών κτιρίων) Δομημένο περιβάλλον o Κτιριακό κέλυφος και εσωκλίμα βιοκλιματικές αρχές o Χρήση γης και σχεδιασμός δομημένου περιβάλλοντος Η αισθητική και λειτουργική διαμόρφωση του τοπίου

Διδάγματα που προκύπτουν από την ορθολογική ή μη χρήση του τοπίου και τις παραδοσιακές μεθόδους εξοικονόμησης ενέργειας Η μέχρι στιγμής έρευνα έχει επικεντρωθεί κυρίως στο θέμα της παραδοσιακής βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής με έμφαση στα κυκλικά κτίρια, που θα αποτελέσει και μία από τα βασικές θεματικές που θα πλαισιώσουν την έκθεση. Η εν λόγω θεματική κινείται γύρω από τα κυκλικά κτίσματα, είτε αυτά προορίζονταν για οικογενειακές νομαδικές οικίες, είτε προσωρινά καταλύματα, είτε επαγγελματικές στέγες, καθώς και τις ευρύτερες προεκτάσεις της οργάνωσης του χώρου τους, όπως κοινωνικές, οικονομικές, διοικητικές εθνολογικές. Κυκλικές ήταν οι πρώτες οικείες σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς (Ευρώπη Αμερική, Αυστραλία). Στη χώρα μας, ήδη από την νεολιθική εποχή και αργότερα σε όλη την Ευρώπη, συναντάμε πληθυσμούς οργανωμένους σε οικιστικά σύνολα που αποτελούνται από κυκλικές οικίες. Ενδεικτικά να αναφέρουμε το Διμηνιό, το Σέσκλο, την Χοιροκοιτία της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα: Καλύβες δομημένες με φυτική ύλη Κυκλική, κωνική κατασκευή από κλαδιά δέντρων καλυμμένα με φυλλώματα είναι η παλαιότερη μορφή καλύβας και η πιο διαδεδομένη παγκοσμίως. Στην πρώτη φάση εξέλιξης, στην βάση της καλύβας οικοδομείται θεμέλιος πετρόκτιστος κύκλος (30 Χ 20 εκ.) που δημιουργεί φράγμα στα ύδατα των καταιγίδων. Στη δεύτερη φάση, η εξωτερική επιφάνεια της καλύβας επιχρίεται με λάσπη, πιθανόν αργιλική, για καλύτερη μόνωση και υγρομόνωση. Παραδείγματα συναντάμε τόσο στην Ελλάδα (Βλάχοι, Σαρακατσάνοι κλπ) όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη (Φινλανδία, Σουηδία κλπ) Καλύβες δομημένες με ωμούς πλίνθους με το εκφορικό σύστημα Σ αυτή τη φάση η καλύβα διατηρεί το πετρόκτιστο κυκλικό θεμέλιο και η ανοδομή του θόλου δημιουργείται μέσω των ωμών στενόμακρων πλίνθων που τοποθετούνται με το σύστημα της εκφορικής δόμησης. Τέτοιες καλύβες συναντάμε στην Αφρική και την Ασία. Πετρόκτιστες κατασκευές με το εκφορικό σύστημα Τα κυκλικά αυτά κτίρια, με οξυκόρυφο θόλο, κατά το πλείστον χωρίς συνδετικό υλικό, είναι τα πιο διαδεδομένα στον Ευρωπαϊκό χώρο διαχρονικά και συνεχίζουν να οικοδομούνται και να κατοικούνται έως τις μέρες μας. Αποτελούν ένα από τα ισχυρότερα τεκμήρια της συνοχής και της μακροβιότητας του ευρωπαϊκού πολιτισμού.(ελλάδα: Κρήτη, Ιόνια νησιά. Ιταλία: Απουλία, Σαρδηνία. Γαλλία) Χιονόκτιστες οικίες με εκφορικό σύστημα Οι υπερβόρειες εθνότητες αναγκάστηκαν λόγω έλλειψης δομικών υλικών και χαμηλού ψύχους να τεμαχίσουν πλίνθους από παγωμένο χιόνι για να κατασκευάσουν κυκλικές οικίες με την εκφορική δόμηση, τα γνωστά «ιγκλού». Θράκη: Η κοινωνικό-πολιτισμική συγκρότηση της ταυτότητας των αγροτικών κοινωνιών: από το υλικό στο συμβολισμό (Αφροδίτη Σορώτου) Η ιδιομορφία ενός θέματος μη-υλικού πολιτισμού, όπως το θέμα της πολιτισμικής ταυτότητας ή των συμβολισμών της, είναι το γεγονός ότι οι αποτυπώσεις του δεν είναι πάντοτε απτές και αποδοσμένες στην ύλη. Ο πολιτισμός αυτός είναι άϋλος. Αυτό από τη μία πλευρά παρουσιάζει διάφορα προβλήματα ως προς την εκθεσιακή-μουσειολογική του απεικόνιση, αλλά ταυτόχρονα αφήνει μια μεγάλη ελευθερία στην απόδοσή του, λόγω του φάσματος των προσεγγίσεων που αυτό επιτρέπει. Νέα υλικά και νέες μέθοδοι, άλλες ευρέως διαδεδομένες και άλλες όχι (φωτογραφία, βίντεο, πολυμέσα, καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις κλπ) μπορούν να γίνουν σύμμαχοι του επιμελητή της έκθεσης και να πλαισιώσουν το ήδη υπάρχον εθνογραφικό υλικό. Η ιδέα του συμβόλου και του συμβολισμού. Ο συμβολισμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης από τα πρώτα στάδια της εξέλιξής της έως το σήμερα. Η ανθρώπινη σκέψη έγινε χορός, τοιχογραφία, λαλιά και γλώσσα έγινε

θρησκεία. Καθώς εξελισσόταν αποκτούσε κανόνες, και τα δημιουργημένα σύμβολά της παγιώνονταν, άλλα εξελίσσονταν, άλλα ανταλλάσσονταν κληροδοτούνταν και κληρονομούνταν. Τα σύμβολα αποτυπώθηκαν παντού: έγιναν έκφραση των προσώπων, ζωγραφίστηκαν ακόμη και πάνω στ ανθρώπινο σώμα, χαράχτηκαν σε πέτρα και σε μέταλλο, κεντήθηκαν, ζυμώθηκαν, πήραν τη μορφή υπαρχόντων υλικών (δέντρα όπως η ελιά, το κόκκινο κέδρο, η απόκρημνη πηγή νερού, η λίμνη, το γεφύρι κλπ). Όλα όμως δεν ήταν τίποτε άλλο από τ αποτέλεσμα του κοινωνικού-πολιτισμικού γίγνεσθαι: το πως ο άνθρωπος αντιλαμβανόταν και οριοθετούσε τον εαυτό του μέσα στην οικογένεια και την κοινωνία του και το πως αντιπαρέβαλλε την υπόσταση του απέναντι στο Άλλο, φυσικό ή μεταφυσικό. Η Θράκη Ο λόγος που επιλέχθηκε η Θράκη ως το βασικό σημείο αναφοράς μας για την έκθεση ετούτη, είναι ακριβώς αυτή η πληθώρα των συμβόλων και των συμβολισμών που τη χαρακτηρίζουν. Περιοχή κατεξοχήν πολύ-πολιτισμική και με έθιμα που χάνονται στα βάθη της ιστορίας, η Θράκη αναδεικνύει μια πλούσια κληρονομιά και μιαν ταυτότητα πολύπλευρη και πολυεπίπεδη. Οι συμβολισμοί της περιοχής έχουν τόσο χριστιανικό-θρησκευτικό χαρακτήρα, όσο λαϊκό και παγανιστικό. Η Θράκη είναι πλούσια σε ήθη και έθιμα που πλάστηκαν και εδραιώθηκαν όχι μόνο στο μόλις χθες αλλά κληροδοτήθηκαν στο σήμερα από την αρχαιότητα. Επέζησαν ως τα νεότερα χρόνια τρόποι συμπεριφοράς μαγικοί που αποσκοπούν π.χ. στην αποτροπή και απομάκρυνση του κακού, ή την προσέλκυση και πρoσοικείωση αγαθών που προέρχονται από το φυσικό περιβάλλον ή από ένα κόσμο υπέρτερων δυνάμεων. (πχ Αναστενάρια) Πέρα από την Ελληνική Θράκη, το έθιμο των Βουλγάρων Kukeri, που μας θυμίζει τους δικούς μας κουδουνάτους, τις Σκυριανές αποκριές και τα αποκριάτικα δρώμενα της Νάουσας, κρατά ζωντανή την εκστατική θεατρικότητα της Διονυσιακής λατρείας. Τόσο στη Θράκη όσο και στη Βουλγαρία αλλά και την Πολωνία (όπως θα αναδείξουν οι μελέτες των αντίστοιχων εταίρων) κυριαρχούν στην παράδοση και χαρακτηρίζουν την πολιτισμική ταυτότητα τους, μια σειρά παραστατικών εθίμων και συμβόλων τα οποία ήταν αποτέλεσμα του φόβου που προκαλούσε η αδηλότητα του μέλλοντος και των περιορισμών που επέβαλε η κοινωνία και οι θεσμοί της. Όλα τα παραπάνω παίρνουν μορφή υλική, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και ζωντανεύουν σε όλες τις εκδηλώσεις που σχετίζονται με τον κύκλο της ζωής, αποτυπώνονται στις ιδέες, τις μνήμες, τους μύθους και την ιστορία. Η πολυ-πολιτισμικότητα είναι σαφώς το κυρίαρχο φαινόμενο της Θράκης αλλά και της εποχής μας. Όλες οι κοινωνίες της περιοχής αναζητούσαν και αναζητούν τρόπους για να εξασφαλίσουν την αρμονική συμβίωση των διαφορετικών τους ταυτοτήτων και των πολιτισμικών τους ιδιαιτεροτήτων. Συναντάμε: ταυτότητες φυλετικές, εθνικές, πολιτισμικές. ταυτότητες έμφυλες, ταυτότητες γλωσσικές ταυτότητες θρησκευτικές Κάτω από αυτούς τους δύο άξονες (διαχρονικότητα και πολυ-πολιτισμικότητα) καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε θέματα όπως: η σχέση των δύο φύλων ο ρόλος της γυναίκας ως παιδί, νύφη, σύζυγος, μητέρα ο κύκλος της ζωής η θρησκεία και ο καλλιτεχνικός συμβολισμός Και να τα τεκμηριώσουμε μέσα από το πρίσμα: του τόπου και του τοπίου της θεατρικότητας των πράξεων της ιστορικής, πολιτικής εξέλιξης, της οικονομικής ή όχι άνθησης

της διαχρονικότητας της τοπικής πολύ-πολιτισμικότητας της παγκοσμιοποίησης Να εξετάσουμε επίσης θέματα όπως τη σημερινή αναβίωση των εθίμων, το φολκλορισμό κλπ Δ. Συζήτηση Μουσειολογική αντιμετώπιση των θεμάτων Στόχος και των δύο θεμάτων είναι o Η διάσωση ό,τι παραδοσιακής γνώσης απομένει και προώθησή της μέσα από μια νέα σκοπιά, και αντικειμενική αλλά και συνυφασμένη με τη νέα μας πραγματικότητα. o Η άντληση διδάγματων από το παρελθόν και την παράδοση για την καλύτερη διαχείριση του παρόντος και το σχεδιασμό του μέλλοντος o Η ενδυνάμωση της τοπικής περηφάνια, αυτή που οι κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες πολλές φορές καταπίεσαν, αλλά που τώρα έχει κάθε λόγο να δηλώνεται και που συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή. o Η αειφορική ανάπτυξη, μέσα από την προστασία και προώθηση της πολιτισμικής ταυτότητας, που θα μπορεί να είναι ηθική και ταυτόχρονα καινοτόμα και δημιουργική. Τα εκθέματα πέρα από αντικείμενα μπορούν να είναι φωτογραφίες, βίντεο κλπ, τόσο από την Ελλάδα όσο και από τις υπόλοιπες συνεργαζόμενες χώρες. Διεύρυνση των Συνεργαζόμενων Μουσείων: Πιθανή συνεισφορά εκθεμάτων, πιθανή μεταφορά των εκθέσεων σε άλλα Μουσεία Μέχρι στιγμής η εταιρία PRISMA και το Euracademy συνεργάζονται με το Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας για την έκθεση του θέματος 1 και με το Λαογραφικό Μουσείο Κομοτηνής για την έκθεση του θέματος 2. Ενδιαφέρον συμμετοχής με την παραχώρηση πληροφοριακού υλικού και εκθεμάτων έχει ήδη εκφρασθεί από το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνης, το Λαογραφικό Ξάνθης (ΦΕΞ), το Εθνολογικό Μουσείο Σαρακατσάνων και το Εθνολογικό Αλεξανδρούπολης. Ζητήθηκε από όλους τους συμμετέχοντες να εξετάσουν αυτό το ενδεχόμενο συμμετοχής με τα Μουσεία τους. Συζητήθηκε επίσης το ενδεχόμενο φιλοξενίας κάποιας από των δύο εκθέσεων σε κάποιο από τα άλλα Μουσεία πέραν του Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας και του Λαογραφικού Μουσείου Κομοτηνής. Τα μόνο έξοδα για ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι αυτά της μεταφοράς και της φύλαξης της έκθεσης, μιας και τα ασφάλιστρα, όπως μας ενημέρωσε η κα. Σ. Κοντογιάννη από το ΥΠ.ΠΟ. Δ/νση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, για μεταφορά αντικειμένων εντός της Ελλάδας καλύπτονται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Δημιουργία Δικτύου Μουσείων Αγροτικής Κληρονομιάς σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οργάνωση του Ελληνικού κλάδου του Δικτύου. Η πρώτη αυτή συνάντηση σε εθνικό επίπεδο είχε ως βασικό στόχο την ίδρυση του Ελληνικού Κλάδου του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αγροτικής Κληρονομιάς. Όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν να συμμετάσχουν και το PRISMA μαζί με το Euracademy ανέλαβαν την ευθύνη για την επίσημη παρουσία του κλάδου αυτού και στις υπόλοιπες συμμετέχουσες χώρες. Τα μέλη που συμμετέχουν στο δίκτυο θα μπορούν μέσα σε λίγο καιρό να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω της ιστοσελίδας του προγράμματος και να αντλούν πληροφορίες για άλλα μέλη και άλλα δίκτυα μουσείων με στόχο την προώθηση των δράσεών τους και τη δημιουργία νέων συνεργασιών.

Ε. Συμπεράσματα - Κλείσιμο εργασιών Οι γενικοί στόχοι της ημερίδας επιτεύχθηκαν: το πρόγραμμα έγινε γνωστό στα ενδιαφερόμενα Ελληνικά Μουσεία, παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν οι θεματικές ενότητες των εκθέσεων που θα πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα και ιδρύθηκε ο Ελληνικός Κλάδος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αγροτικής Κληρονομιάς. Τόσο η εταιρία PRISMA όσο και το Euracademy αναλαμβάνουν να ενημερώνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα όλα τα συμμετέχοντα μουσεία για τις εξελίξεις του προγράμματος και την πορεία της έρευνας. Τα μέλη του δικτύου αναλαμβάνουν να ενημερώσουν το PRISMA και το Euracademy, το συντομότερο δυνατό για το αν επιθυμούν να συμμετάσχουν στις εκθέσεις με εκθέματα ή να παράσχουν οπτικοακουστικό ή/και πληροφοριακό υλικό. ης Έγινε επίσης και ανακοίνωση της 6 Θερινής Ακαδημίας του Euracademy, με θέμα Αγροτικός Πολιτισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη, που θα πραγματοποιηθεί στο ΜΑΙΧ, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ίδρυμα Χανίων, στην Κρήτη, και θα βασιστεί στην εμπειρία των επιτυχημένων προηγούμενων Θερινών Ακαδημιών στη Σουηδία (2002), Ελλάδα (2003), Πολωνία (2004), Φινλανδία (2005) και Ουγγαρία (2006). Για περισσότερες πληροφορίες και συμ μετοχές στην ιστοσελίδα: www.euracademy.org