Αμπελόκηποι 27.11.2016 Εκδήλωση μνήμης των εκτελεσθέντων πατριωτών από τους Γερμανούς (1941-1944) Με τη συμμετοχή όλων σας, τιμούμε στην πράξη την ιερή μνήμη όλων των νεκρών κατά την Εθνική Αντίσταση αλλά και των συγκεκριμένων αγωνιστών που εκτελέστηκαν στην περιοχή μας. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΟΥΤΣΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΕΡΑΜΙΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΥΡΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΣΟΡΑΚΛΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΜΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΑΛΜΠΑΝΤΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΠΤΑΛΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ή ΦΡΙΓΚΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ή ΦΡΙΓΚΟΥ ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ή ΦΡΙΓΚΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΕΩΝΤΣΙΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΕΩΝΤΣΙΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΞΕΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΟΡΟΖΑΚΗΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΔΙΟΡΙΝΟΣ (εκτελέστηκε έξω από το Γεντί-Κουλέ) ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΟΜΙΚΟΣ Τέτοιοι χώροι μνημεία ανθρωποθυσίας για τα ιδανικά της ελευθερίας, είναι διάσπαρτοι σε όλη την Ελληνική επικράτεια. 1
Εθνική Αντίσταση 1941-1944. Με τον όρο Εθνική Αντίσταση, όπως όλοι και όλες ξέρουμε, εννοούμε το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα που αναπτύχθηκε, όταν η χώρα μας βρέθηκε υπό την κατοχή των δυνάμεων του Άξονα, κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Της τριπλής δηλαδή Γερμανικής, Ιταλικής και Βουλγαρικής κατοχής. Η Μακεδονία και η Θράκη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είχαν και Βουλγάρους οι οποίοι διέπραξαν σοβαρά και μεγάλα εγκλήματα. Ήταν Ιούνιος του 1941, όταν ολοκληρωνόταν πια η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Γερμανούς, με την κατάληψη της Κρήτης. Οι συνέπειες της επιβολής του ξενικού ζυγού ήταν τραγικές σε όλους τους τομείς της Ελληνικής κοινωνίας. Δυστυχία, πείνα, βασανιστήρια, νεκροί, εκτελέσεις πατριωτών από τα αποσπάσματα κατοχής. Παρόλη την καταπίεση, την οικονομική εξαθλίωση, την απειλή του εξανδραποδισμού και του θανάτου, ο Ελληνικός λαός δε λύγισε. Σιγάσιγά, άρχισαν να αναπτύσσονται, να μεστώνουν, να δυναμώνουν οι πρώτες οργανωμένες αντιστασιακές ομάδες. Πέρα από τις μάχιμες μονάδες που οργανώθηκαν εκτός Ελλάδας, ο πιο μεγάλος αγώνας για την απελευθέρωση δόθηκε στον Ελλαδικό χώρο. Μαχητικές διαδηλώσεις, πράξεις δολιοφθοράς, κυκλοφορία παράνομου τύπου, προκηρύξεις, μετάδοση πληροφοριών στους συμμάχους, φυγαδεύσεις αγωνιστών, περιλάμβανε η δράση των οργανώσεων. Ήδη στη Θεσσαλονίκη ο Κωτσάκης, ο Βασβανάς και ο Σάλας είχαν κυκλοφορήσει στις 9 Απριλίου του 41, πρώτη κατοχική μέρα, προκήρυξη ενάντια στους κατακτητές. Στην Αθήνα στις 15 Μάη του 41, η αντιστασιακή οργάνωση ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ που την αποτελούσαν διανοούμενοι και επιστήμονες, κυκλοφόρησε την πρώτη της προκήρυξη. Αυθόρμητη πράξη αντίστασης και ηρωισμού, υπήρξε η ενέργεια του στρατιώτη Κωνσταντίνου Κουκίδη, ο οποίος φρουρούσε την Ελληνική σημαία στην Ακρόπολη, όταν οι Γερμανοί ανέβηκαν για να την αντικαταστήσουν με τη δική τους. Ο στρατιώτης αφού τύλιξε την ελληνική σημαία γύρω από το σώμα του, έπεσε από τον ιερό βράχο και σκοτώθηκε. Ποιος δε γνωρίζει τη ριψοκίνδυνη ενέργεια του Μανόλη Γλέζου και του Λάκη Σάντα, 2
νεαροί τότε, οι οποίοι τη νύχτα της 30 ης Μάη του 41 ανέβηκαν κρυφά στην Ακρόπολη και κατέβασαν τη ναζιστική σβάστικα. Στις 15 Ιουνίου του 41 ιδρύθηκε στα Χανιά η Ανώτατη Επιτροπή Αγώνα, ενώ ακολούθησαν η Φιλική Εταιρεία και η Εθνική Απελευθερωτική Δράση. Στην Πελοπόννησο έκαναν την εμφάνισή τους η Νέα Φιλική Εταιρεία, στην Ήπειρο το Πατριωτικό Μέτωπο, στη Θεσσαλία οι Ομάδες Εφόδου και στη Μακεδονία οι οργανώσεις Ιερός Λόχος, Οδυσσέας Ανδρούτσος. Στην Αθήνα έδρασε η οργάνωση Μπουμπουλίνα, αρχηγός της οποίας υπήρξε η Λέλα Καραγιάννη, που εκτελέστηκε στις 8 Σεπτέμβρη του 44, αφού πρώτα υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Γενικά, κατά την πρώτη αυτή περίοδο οι αντιστασιακές εκδηλώσεις ήταν θερμές αλλά συνήθως μεμονωμένες, χωρίς πανελλήνια εμβέλεια και σωστή οργάνωση. Το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) ιδρύθηκε στην Αθήνα στις 27 Σεπτέμβρη του 41. Στις 16 Φεβρουαρίου του 42, έγινε γνωστή η ίδρυση του ΕΛΑΣ (Ελληνικος Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) με επικεφαλής το στρατηγό Στέφανο Σαράφη. Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 41 είχε ιδρυθεί ο ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) και τα πρώτα χτυπήματα των ανταρτών του έγιναν στην Ήπειρο. Το στρατιωτικό σκέλος της οργάνωσης του ΕΔΕΣ, ΕΟΕΑ (Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών) συνέχισε τη δράση του στη Βορειοδυτική και κεντρική Ελλάδα υπό την ηγεσία του στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα. Σημαντική υπήρξε και η δράση της ΕΚΚΑ (Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση) με αρχηγό το Συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό, ενώ το αντάρτικο τμήμα της οργάνωσης, ονομαζόταν Σύνταγμα 5/42. Στην Αίγυπτο συγκροτήθηκε ο Ιερός Λόχος καθώς και η Ορεινή Ταξιαρχία. Θα θυμίσω από τα μεγαλύτερα και ηρωικότερα κατορθώματα που έγιναν κατά τη διάρκεια του σκληρού και μακροχρόνιου αντιστασιακού αγώνα: (α) η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, που έγινε το βράδυ της 25 ης προς την 26 η Νοέμβρη του 42 από τις ενωμένες δυνάμεις του ΕΔΕΣ, του ΕΛΑΣ και τη συμμετοχή Άγγλων σαμποτέρς. Η επιχείρηση αυτή, που στέφθηκε με πλήρη 3
επιτυχία, απέσπασε το διεθνή θαυμασμό και χαρακτηρίστηκε από τον Τσώρτσιλ ως το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην Ευρώπη, (β) η κατάληψη της Άμφισσας στις 12 Οκτώβρη του 43 και (γ) η ανατίναξη της αμαξοστοιχίας στα Τέμπη στις 22 Φεβρουαρίου του 44 από τμήμα καταστροφών της 1 ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και Άγγλων συνδέσμων. Κυρίες και Κύριοι Η Εθνική Αντίσταση ήταν αυθόρμητο, λαϊκό δημιούργημα και το Ελληνικό κίνημά της υπήρξε από τα πιο ρωμαλέα της Ευρώπης. Ο Ελληνικός λαός πολέμησε με αξεπέραστη γενναιότητα τον εχθρό και του προξένησε βαριές απώλειες. Μπορεί να υπήρχαν διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, είχαν όμως κοινό αντίπαλο. Τον κατακτητή που στη Μακεδονία και τη Θράκη είχε τριπλή παρουσία. Είχαμε τριπλή κατοχή: Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους. Χιλιάδες έπεσαν σ αυτόν τον αγώνα αλλά μια λεύτερη Ελλάδα δημιουργήθηκε και οργανώθηκε. Θα ήταν παράλειψη και ασέβεια στην ιστορική μνήμη για μας τους Έλληνες, αν δεν τιμούσαμε και τους αγωνιστές του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα της περιόδου 1941-1944 κι αυτό γιατί η Εθνική μας Αντίσταση δεν είναι παρά η συνέχεια με άλλες μορφές ενός υπέρτατου ηρωισμού και αυταπάρνησης, ενός τιτάνιου αγώνα κι ένα ακριβό κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας του. Η αναγνώριση της ενιαίας και αδιαίρετης Εθνικής Αντίστασης, αποτελεί δικαίωμα και αποκατάσταση των ανώνυμων και επώνυμων αγωνιστών αλλά και πράξη εθνικής περηφάνιας και συμφιλίωσης για τον πολύπαθο λαό μας. Πιστεύω, ότι θα δικαιώσουμε το σημερινό εορτασμό, εάν τη μέρα αυτή την καταστήσουμε αφετηρία μιας προσπάθειας, εμπνευσμένης από την ομοψυχία και θεμελιωμένης στην πίστη αλλά και στην πικρή πείρα του παρελθόντος. Γιατί για κάθε λαό που περνά δύσκολες στιγμές, η αρραγής ενότητα αποτελεί την ασφαλέστερη εγγύηση για την επιβίωσή του. Κι αυτό ακριβώς, κατά την άποψή μου, είναι το μεγάλο δίδαγμα που πρέπει να αποκομίσουμε όλοι μας από τις εθνικές μας περιπέτειες. 4
Οι εορτασμοί όμως αυτοί θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ανιαρή ρουτίνα, αν δε μας υποχρέωναν να σκεφτούμε γιατί ακριβώς γιορτάζουμε. Αν δεν μας υποχρέωναν δηλαδή να συνειδητοποιήσουμε το νόημα των γεγονότων της εποχής εκείνης και να παραδειγματιστούμε από τις αρετές, τις θυσίες, αλλά και τα σφάλματα του έθνους. Γιατί τόσο οι θρίαμβοι, όσο και οι συμφορές του Έθνους, οφείλονται σε αίτια που έχουν άμεση σχέση με τις πολιτικές συμπεριφορές μας. Περιορίζομαι τέλος στο να εκφράσω ένα πιστεύω μου. Ότι όταν ένα έθνος, ένας λαός, αποφασίζει να αγωνιστεί για την ελευθερία του και τη δημοκρατία, η θέλησή του αυτή γίνεται όπλο ακατανίκητο. Αυτές οι έννοιες εκφράζουν το μεγαλείο, τα ιδανικά της ψυχής του Έλληνα, τις ιδιαίτερες ευαισθησίες και τα χαρακτηριστικά του, που αναπτύχθηκαν ζώντας σ αυτόν το βράχο της γης, που λέγεται Ελλάδα. Δόξα και τιμή στους ήρωες. Σ εμάς επιβάλλεται να προσπαθήσουμε να διαφυλάξουμε τη βαριά κληρονομιά που μας άφησαν και να μη την προσβάλλουμε ποτέ. Εμείς πρέπει προσηλωμένοι στα δημοκρατικά ιδεώδη με τη στάση μας να καταδικάζουμε κάθε μορφή βίας από οπουδήποτε και οποιονδήποτε κι αν προέρχεται. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να επιτρέψουμε να ξαναζήσουν η πατρίδα μας, η Ευρώπη, η Ανθρωπότητα ολόκληρη, τις τραγικές συνέπειες ολοκληρωτικών ιδεολογιών και καθεστώτων. Όχι στον φασισμό, όχι στον ναζισμό. Όχι στους σύγχρονους μιμητές και θιασώτες του φασισμού. Σας ευχαριστώ. 5