Ο μεταβολισμός του σώματος περιλαμβάνει όλες τις χημικές διαδικασίες που εμπλέκονται στην παραγωγή και απελευθέρωση της ενέργειας, καθώς και στην αύξηση
Ένας άντρας 70 Kg απαιτεί σε κατάσταση ηρεμίας 2100Kcal
Έχει πλήρη νύχτα αναπαυτικού ύπνου Έχει νηστέψει για 12 h Είναι σε ουδέτερο θερμικό περιβάλλον Έχει ξεκουραστεί σωματικά για 1 h Είναι ελεύθερος από ψυχικά και σωματικά ερεθίσματα Kcal/h m 2 επιφανείας σώματος - 5% μεγαλύτερος στους άνδρες -Μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας
Επειδή η απόκτηση ενέργειας από το σώμα είναι διαλείπουσα, ενώ η ενεργειακή δαπάνη είναι συνεχής, το σώμα πρέπει να αποθηκεύσει και κατόπιν να διαμοιράσει την ενέργεια
Γλυκονεογένεση Όταν τα αποθέματα του σώματος σε υδατάνθρακες ελαττώνονται κάτω από το φυσιολογικό επίπεδο, μέτρια ποσά G μπορούν να σχηματίζονται από τα αμινοξέα και από την γλυκερόλη των μορίων του λίπους μέσω γλυκονεογένεσης.
-Το ήπαρ παράγει περίπου το 25% της G σε νηστεία, με αποτέλεσμα να παρέχει σταθερή απόδοση G στον εγκέφαλο. -Σε παρατεταμένη νηστεία οι νεφροί συνθέτουν σημαντικές ποσότητες G.
Διεγείρεται η γλυκονεογένεση σε: ελαττωμένα ποσά υδατανθράκων ενδοκυττάρια ελαττωμένη G πλάσματος
Στο ήπαρ η γλυκαγόνη και σε μικρότερη έκταση η επινεφρίνη διεγείρουν την γλυκογονόλυση Μετά από ολονύκτια νηστεία, μέσω της γλυκογονόλυσης απελευθερώνεται περίπου η μισή από την ηπατική απελευθέρωση G Το υπόλοιπο της ηπατικής απελευθέρωσης G προκείπτει μέσω γλυκονεογένεσης
Στους μυς η επινεφρίνη διεγείρει την γλυκογονόλυση σε συνθήκες χαμηλής G
Με μετα-μεταφραστική τροποποίηση των αμινοξέων προκύπτουν τέσσερα άλλα αμινοξέα: Το γ-καρβοξυγλουταμινικό οξύ, η υδροξυλυσίνη, η 4-υδροξυπρολίνη και η 3-υδροξυπρολίνη Οι πρωτεΐνες αποθηκεύονται σε όλους τους ιστούς και μπορούν να είναι δομικές ή λειτουργικές. Δομικές: δέρμα, κολλαγόνο, σύνδεσμοι, τένοντες. Λειτουργικές: ενζυμα, ινίδια μυών (μυοσίνη, ακτίνη), ορμόνες
Όταν έχει αποθηκευτεί η μεγίστη δυνατή ποσότητα πρωτεϊνών τα επιπρόσθετα αμινοξέα που βρίσκονται στα υγρά του σώματος στο ήπαρ: -διασπώνται για την παροχή ενέργειας -αποθηκεύονται κυρίως ως λίπος - αποθηκεύονται δευτερογενώς ως γλυκογόνο
Υποχρεωτική διάσπαση των πρωτεϊνών Όταν ένα άτομο δεν προσλαμβάνει πρωτεΐνες με την τροφή του, ένα μέρος από τις πρωτεΐνες του σώματος εξακολουθεί να διασπάται προς αμινοξέα, (20-30gr πρωτεΐνης/24h)τα οποία στη συνέχεια απαμινώνονται και οξειδώνονται. Για την αποφυγή καθαρής απώλειας πρωτεΐνης από το σώμα, το άτομο πρέπει να προσλαμβάνει το ελάχιστο 20-30 gr πρωτεϊνών/24h) και για ασφάλεια συνίσταται η πρόσληψη 60-70 gr πρωτεΐνης/24h.
Επίδραση της ασιτίας στη διάσπαση των πρωτεϊνών
Μετατροπή των επιπρόσθετων θερμίδων σε λίπος και αποθήκευσή τους στο λιπώδη ιστό Καύση της περίσσειας των καυσίμων μ, επιπρόσθετη άσκηση Δαπάνη καυσίμων με διοχέτευσή τους σε παραγωγή θερμότητας (θερμογένεση) σε ασύζευκτα μιτοχόνδρια
Υδατάνθρακες TG Αμινοξέα G TG
Αύξηση του μεταβολικού ρυθμού κατά την πέψη 20-25% πάνω από το BMR (90 λεπτά περίπου) Αποθήκευση Υδατανθράκων ως γλυκογόνο 3-7% Αποθήκευση Λιπών ως τριγλυκερίδια 3-7% Αποθήκευση Αμινοξέων ως πρωτεϊνες 25% Αποθήκευση Υδατανθράκων ως τριγλυκερίδια 25% Αποθήκευση Αμινοξέων ως γλυκογόνο 25%
Απουσία ινσουλίνης δεν είναι δυνατή η μετατροπή των υδατανθράκων σε λίπος 1. Απουσία ινσουλίνης δεν εισέρχεται G στα κύτταρα του ήπατος και τα λιποκύτταρα και δεν σχηματίζεται CoA και NADPH που απαιτούνται για την σύνθεση του λίπους. 2. Απουσία ινσουλίνης δεν εισέρχεται G στα λιποκύτταρα και δεν σχηματίζεται το α- γλυκεροφωσφορικό
Παράγοντες που ρυθμίζουν την απόδοση ενέργειας από τα τριγλυκερίδια 1. Οι υδατάνθρακες όταν διατίθενται σε περίσσεια χρησιμοποιούνται για απόδοση ενέργειας κατά προτίμηση έναντι του λίπους. 2. Απουσία υδατανθράκων επιταχύνεται η χρησιμοποίηση του λίπους για απόδοση ενέργειας 3. Ορμόνες ρυθμίζουν την κατανάλωση λίπους
Οι υδατάνθρακες όταν διατίθενται σε περίσσεια χρησιμοποιούνται για απόδοση ενέργειας κατά προτίμηση έναντι του λίπους. -Περίσσεια υδατανθράκων περίσσεια α-γυκεροφωσφορικού α-γυκεροφωσφορικού + FFA (η ισορροπία μετατοπίζεται προς τα TG) TG -Περίσσεια υδατανθράκων περίσσειαακετυλο-coa FFA
Απουσία υδατανθράκων επιταχύνεται η χρησιμοποίηση του λίπους για απόδοση ενέργειας α-γλυκεροφωσφορικό +FFA TG
Ορμονική ρύθμιση κατανάλωσης λίπους Ινσουλίνη Επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη Γλυκοκορτικοειδή Αυξητική Θυρεοειδικές
Περίπου το ίδιο ποσό Ο 2 απαιτείται για να οξειδωθεί κάθε C και H. Η ενεργειακή παραγωγή \Ο 2 είναι ελαφρώς μεγαλύτερη για τους υδατάνθρακες. (5kcal\O 2 υδατάνθρακες, 4,7kcal\O 2 λιπίδια) Οι υδατάνθρακες με την μεγαλύτερη ενεργειακή τους παραγωγή ανά οξυγόνο είναι τα προτιμητέα καύσιμα του σώματος κατά την διάρκεια μέγιστης άσκησης.
Οι μύες βραδείας συστολής εξασφαλίζουν χαμηλή τάση αλλά είναι πολύ ανθεκτικοί σε κόπωση. Έχουν άφθονα μιτοχόνδρια και πυκνό δίκτυο αιμοφόρων αγγείων. Οι μύες ταχείας συστολής εξασφαλίζουν μεγαλύτερη τάση και σε μικρότερο χρόνο αλλά υφίστανται κόπωση ταχύτερα. Έχουν λιγότερα μιτοχόνδρια και λιγότερα αιμοφόρα αγγεία.
Οι γραμμωτοί μύες ανάλογα με το βαθμό της μυϊκής δραστηριότητας χρησιμοποιούν: Σε κατάσταση ηρεμίας χρησιμοποιούνται FFA από τον λιπώδη ιστό και κετονικά σώματα από το ήπαρ Σε κατάσταση μέτριας δραστηριότητας χρησιμοποιούν επιπλέον και τη G του πλάσματος Σε πολύ μεγάλη δραστηριότητα χρησιμοποιούν αερόβια και αναερόβια οξείδωση και την φωσφοκρεατίνη για την παραγωγή ATP.
Σε πολύ έντονη άσκηση 10-15 sec η αποθηκευμένες ποσότητες ATP και φωσφοκρεατίνης προμηθεύουν την απαιτούμενη ενέργεια με ρυθμό 50 kcal/min. Επιπλέον εντατική άσκηση μέχρι 2 min προμηθεύεται την απαιτούμενη ενέργεια μέσω αναερόβιας γλυκόλυσης με ρυθμό 30 kcal/min. Αυτή η αναερόβια φάση περιορίζεται από την συσσώρευση γαλακτικού στους μύες και το πλάσμα
Μετά από μερικά min αναερόβιας άσκησης πρέπει να γίνει αναπλήρωση 10-12 L O 2. 6-8 L χρειάζονται για την ανασύνθεσε της G από το γαλακτικό στο ήπαρ ή την οξείδωση σε CO 2. 2 L χρειάζονται για την αναπλήρωση του φυσιολογικού ATP των μυών και της φωσφοκρεατίνης. 2 L γιά την ρύθμιση των μερικών πιέσεων του Ο2 στους πνεύμονες και στα υγρά του σώματος σε φυσιολογικά επίπεδα.
Σε λιγότερο έντονη αλλά μεγαλύτερη περίοδο άσκησης έχομε αερόβια γλυκόλυση της G που εισέρχεται στα μυϊκά κύτταρα απουσία ινσουλίνης. Για διατήρηση σταθερής συγκέντρωσης G στο πλάσμα λαμβάνει χώρα γλυκογονόλυση στο ήπαρ και τους μύες Η ηπατική παραγωγή G πρέπει να αυξηθεί μέχρι και το πενταπλάσιο Η αντοχή μπορεί να βελτιωθεί με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υδατανθράκων αρκετές ημέρες πριν την άσκηση
-Καθημερινό Επίπεδο Δραστηριότητας -Το Ποσό της Μυϊκής Μάζας - Γενετικοί παράγοντες
55-60% ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 25-30% ΛΙΠΟΣ 10-15% ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ
Ενήλικες 0.8gr/kg Βάρους ( 0.6gr/kg βάρους) Έφηβοι 1 gr/kg Βάρους Αθλητές > 1 gr/kg Βάρους Έγκυες και Θηλάζουσες Μητέρες, Εγκαυματίες, Χειρουργημένοι Ασθενείς, Ασθενείς με Διαταραχές Απορρόφησης Πρωτεϊνών Έχουν Αυξημένες Απαιτήσεις σε Πρωτεϊνες
Ένα σύνολο ορμονικών και νευρικών σημάτων εξασφαλίζει ισορροπία μεταξύ της πρόσληψης καυσίμων και των ενεργειακών δαπανών ώστε η ποσότητα του λιπώδους ιστού να διατηρείται σε κατάλληλο επίπεδο
Σύμφωνα με τη θεωρία του λιποστάτη, ένας μηχανισμός αναστέλλει τη σίτιση και αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας όταν το σωματικό βάρος υπερβεί μια κρίσιμη τιμή.
-Αναστέλλουν την έκκριση του ορεξιογόνου Νευροπεπτιδίου Υ - Διεγείρουν την έκκριση της ανορεξιογόνου a-msh
Αναστέλλει την πρόσληψη τροφής: -αναστέλλει την έκκριση του ορεξιογόνου Νευροπεπτιδίου Υ - διεγείρει την έκκριση της ανορεξιογόνου a-msh - διεγείρει το Συμπαθητικό Ν.Σ. Ελαττωμένα επίπεδα λεπτίνης: -αναστέλλουν την έκκριση των Τ 3, Τ 4 (επιβραδύνεται ο ΒΜΡ) -αναστέλλουν την έκκριση των γεννητικών ορμονών (παρεμποδίζεται η αναπαραγωγή) -αυξάνουν την έκκριση των γλυκοκορτικοειδών (κινητοποιούνται τα αποθέματα καυσίμων του οργανισμού)
Φαίνεται ότι ο κύριος ρόλος της λεπτίνης είναι να προσαρμόζει την δραστηριότητα και το μεταβολισμό σε περίοδο νηστείας και ασιτίας
Τα παχύσαρκα άτομα έχουν υψηλές συγκεντρώσεις λεπτίνης. Οι υψηλές συγκεντρώσεις της λεπτίνης οδηγούν σε ανάπτυξη αντίστασης στην λεπτίνη. (Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αυξημένες συγκεντρώσεις της λεπτίνης επάγουν την έκφραση του SOCS3 (suppressor of cytokine sifnaling) Λόγω της ανάπτυξης αντίσταση στην λεπτίνη δεν πρέπει να εμφανίζεται η ανορεκτική δράση της λεπτίνης.
ΥΠΕΡΠΛΑΣΤΤΙΚΗ ΥΠΕΡΤΡΟΦΙΚΗ
Δείκτης μάζας σώματος (BMI) BMI=Βάρος σε Kg/(ύψος σε m) 2 ΒΜΙ < 25 φυσιολογικός ΒΜΙ 25-30 υπέρβαρος ΒΜΙ > 30 παχύσαρκος
Περίμετρος Μέσης Άνδρες : 102 cm 94 cm Γυναίκες : 88 cm 80 cm
Ινσουλίνη TNF-a, IL-6 Αντίσταση στην Ινσουλίνη
-Χρησιμοποιεί 2100kcal περίπου για να καλύψει τις ημερήσιες Ανάγκες του -Η συνολική ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στο ήπαρ και τους σκελετικούς μύες ως γλυκογόνο είναι περίπου 3000 -Διαθέτει αποθήκες λίπους περίπου 131000 kcal -Μπορεί να κινητοποιήσει το ήμισυ των αποθηκευμένων πρωτεϊνών, που αντιστοιχεί περίπου σε 20000kcal