Ενεργειακή Πολιτική και Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας

Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας Ενεργειακή Πολιτική και Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Θεσσαλονίκη, 18.11.04 Άγις Μ. Παπαδόπουλος Αν. Καθηγητής ΑΠΘ, Μέλος ΡΑΕ ιονύσης Παπαχρήστου ρ. Ηλεκ/γος Μηχ/κος,, Ειδικός Επιστήµονας ΡΑΕ

Ενεργειακή πολιτική,, AΠΕ A και βιώσιµη ανάπτυξη Ενεργειακή πολιτική: Η απάντηση στα ερωτήµατα Ποιος ενεργειακός πόρος Για ποια χρήση Με τι ενεργειακά συστήµατα µετατροπής Με ποιο οικονοµικό κόστος Με τι περιβαλλοντικό, πολιτικό και οικονοµικό κόστος Και µε ποιο χρονικό ορίζοντα υλοποίησης των αποφάσεων που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν Η αλλιώς: Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασµός, όπως έχει δοθεί σε ηµόσια ιαβούλευση από τη ΡΑΕ

Το ελληνικό ενεργειακό ισοζύγιο Πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας: 31,2 ΜΤΙΠ (2002) Σήµερα το Πετρέλαιο και ο Λιγνίτης αποτελούν τον στυλοβάτη του ενεργειακού ισοζυγίου και αναµένεται και τα επόµενα χρόνια να διατηρήσουν τη θέση αυτή Το Φ.Α. αναµένεται να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο. Η ολοένα αυξανόµενη διείσδυση του φυσικού αερίου αναµένεται µακροπρόθεσµα να το καταστήσει στρατηγικό καύσιµο κυρίως των µεγάλων µονάδων ηλεκτροπαραγωγής, όπως προκύπτει και από τον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασµό που έχει δώσει για ηµόσια ιαβούλευση η ΡΑΕ Φυσικό αέριο 4,5% Πετρέλαιο 58,3% Υ/Η 1,5% Αιολικά 0,2% Γεωθερµία 0,0% Ηλιακά 0,4% Βιοµάζα 3,4% Στερεά καύσιµα 31,8%

Το ελληνικό ενεργειακό ισοζύγιο Μεταφορές 41,0% Βιοµηχανία 23,0% Κτίρια και τριτογενής τοµέας 36,1% Με κυρίαρχες τις µεταφορές και έντονες αυξητικές τάσεις στα κτίρια και τον τριτογενή τοµέα

Ενεργειακή Ένταση: Το µεγάλο πρόβληµα ΤΙΠ/χιλιάδες δολ. ΗΠΑ 0.1 0.08 0.06 0.04 0.02 Τοµέας Κατοικιών και Εµπορίου Αναποτελεσµατική χρήση ενέργειας εξαιτίας: 0 1973 1990 1995 1996 2000 Έτος Ελλάδα Χώρες Ε Ευρώπης Τοµέας Βιοµηχανίας - διαρθρωτικών ανεπαρκειών στις µεταφορές - ανάγκης εκσυγχρονισµού βιοµηχανίας -µη ορθολογικής χρήσης ενέργειας στον τοµέα των κτιρίων και των υπηρεσιών ΤΙΠ/χιλιάδες δολ. ΗΠΑ 0.1 0.08 0.06 0.04 0.02 0 1973 1990 1995 1996 2000 Ακόµη: Ελλάδα Έτος Χώρες Ε Ευρώπης Τοµέας Μεταφορών - έλλειψη ενεργειακής παιδείας - πρόταξη κοινωνικών και κλαδικών πολιτικών σε σχέση µε την ανάγκη για εξοικονόµηση ενέργειας (πχ ξενοδοχεία, κατοικίες, γεωργία) ΤΙΠ/χιλιάδες δολ. ΗΠΑ 0.1 0.08 0.06 0.04 0.02 0 1973 1990 1995 1996 2000 Έτος Ελλάδα Χώρες Ε Ευρώπης

Το πρόβληµα του CO2 και οι συµβατικές υποχρεώσεις Κατανάλωση ηλεκτρισµού και εκποµπές CO2 25 MWh/cap και t CO2/cap 20 15 10 5 0 Ερυθραία Ινδία Κίνα Αργεντινή Ελλάδα Ρωσία Γερµανία Η.Π.Α. MWh/cap t CO2/cap Εκποµπές και Εµπορία Ρύπων: Το Εθνικό Σχέδιο έπρεπε να είναι έτοιµο ως το Μάρτιο 2004. Η σχετική οµάδα εργασίας ενεργοποιήθηκε από τον Μάρτιο και το σχέδιο αναµένεται να ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους.

Ποια ενεργειακή πολιτική επιδιώκουµε; (Ι) εκαετίες 1970 και 1980: Στόχος η ενεργειακή αυτάρκεια Νέες λιγνιτικές µονάδες, αλλά και χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας για κάθε δυνατή εφαρµογή Εισαγωγή του Κανονισµού Θερµοµόνωσης Κτιρίων Προώθηση θερµικών ηλιακών συστηµάτων Αναπτυξιακός Νόµος (Ν1262/82) Πρώτες απόπειρες ΑΠΕ εκαετία 1990: Στόχος η κάλυψη των αυξανόµενων αναγκών (Το σενάριο της «ενεργειακής πείνας» που είχε θεωρηθεί υπερβολικό, τελικά παρ ολίγο να επαληθευτεί) Προσπάθεια προώθησης των ΑΠΕ σε ανεξάρτητη παραγωγή (Ν2234/96) Παρουσίαση της οδηγίας και εισαγωγή Ν2773/99 για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας Εισαγωγή φυσικού αερίου Καµία εξέλιξη στο θεσµικό πλαίσιο των κτιρίων

Ποια ενεργειακή πολιτική επιδιώκουµε; (ΙΙ) εκαετία 2000: Στόχος η εναρµόνιση µε τα ισχύοντα στην ΕΕ Προς την απελευθερωµένη αγορά Εντατικοποίηση της προώθησης των ΑΠΕ και του φυσικού αερίου ΚΟΧΕΕ (2004?) Στόχοι Κιότο (?) Στόχοι βάσει Λευκής Βίβλου για το 2010: 20,1% της παραγόµενης ενέργειας να προέρχεται από ΑΠΕ, µε πιθανή κατανοµή: -8% Μεγάλα Υδροηλεκτρικά και -12% λοιπές ΑΠΕ Με τα έως τώρα δεδοµένα (προβλ. 2004: 7,5% και 1% αντίστοιχα) το 12% φαντάζει πολύ δύσκολο να επιτευχθεί κυρίως στον τοµέα των λοιπών ΑΠΕ.

ΑΠΕ 2004: Υφιστάµενο Θεσµικό Πλαίσιο (Ι) Η Ρύθµιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται στο Νόµο 2773/99 (Τεύχος( ΦΕΚ Α' 286/22-12 12-99): «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας-ρύθµιση θεµάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις» όπως αυτός τροποποιήθηκε µε τον Νόµο 3175/2003 (ΦΕΚ Α 207/29.08.2003) «Αξιοποίηση του γεωθερµικού δυναµικού, τηλεθέρµανση και άλλες διατάξεις». Ο εν λόγω νόµος συµπληρώνεται και εφαρµόζεται µε την έκδοση Κανονιστικών πράξεων (Κώδικες και Κανονισµοί) που εκδίδονται κατ εξουσιοδότηση του νόµου.

ΑΠΕ 2004: Υφιστάµενο Θεσµικό Πλαίσιο (ΙΙ) Ο Κανονισµός Αδειών Παραγωγής και Προµήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας. «Υ.Α.17951/00 (Τεύχος ΦΕΚ Β' 1498/8-12 12-00)», ρυθµίζει τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης αιτήσεων, τους όρους και προϋποθέσεις για τη χορήγηση και τον τρόπο ελέγχου από τη ΡΑΕ αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, προµήθειας ηλεκτρικής ενέργειας σε πελάτες, αποκλειστικής κυριότητας του Συστήµατος και του ικτύου και διαχείρισης του Συστήµατος και του ικτύου.

ΑΠΕ 2004: Υφιστάµενο Θεσµικό Πλαίσιο (ΙΙΙ) Ο Κώδικας ιαχείρισης του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Υ.Α. 5/Β/Φ1/οικ.8989/14.05.2001), ρυθµίζει όλα τα θέµατα σχετικά µε τη διαχείριση του Συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο περιλαµβάνει τα δίκτυα υψηλής τάσης και τις διασυνδέσεις, καθώς και τα θέµατα σχετικά µε την τροφοδότηση του ηλεκτρικού φορτίου των καταναλωτών µέσω της φόρτισης των µονάδων ηλεκτροπαραγωγής και την εφαρµογή των προγραµµάτων εισαγωγής και εξαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ρυθµίζει ιδίως την πρόσβαση των χρηστών (καταναλωτών, παραγωγών και προµηθευτών) στο Σύστηµα, τις προδιαγραφές λειτουργίας των σχετικών εγκαταστάσεων, κτλ.

ΑΠΕ 2004: Υφιστάµενο Θεσµικό Πλαίσιο (ΙV) Ο Κώδικας Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Υ.Α. 5/Β/Φ1/οικ.8988/14.05.2001), ρυθµίζει τους τεχνικούς και οικονοµικούς κανόνες που διέπουν τις εµπορικές συµφωνίες µεταξύ του διαχειριστή του Συστήµατος και των κατόχων αδειών παραγωγής, προµήθειας, αποκλειστικής κυριότητας του Συστήµατος και αποκλειστικής κυριότητας και διαχείρισης του ικτύου, καθώς και των επιλεγόντων πελατών που τυχόν χρησιµοποιούν το Σύστηµα ή συµµετέχουν στην κατανοµή φορτίου απευθείας, κτλ

ΑΠΕ 2004: Υφιστάµενο Θεσµικό Πλαίσιο (V)( Ο Καθορισµός Τελών άσκησης δραστηριότητας στον Τοµέα της Ενέργειας που αποτελούν πόρους της ΡΑΕ (ΚΥΑ 5/ΗΛ/Β/Φ1/οικ.591/ 12.01.2001) Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονοµικών και Ανάπτυξης η οποία καθορίζει το ύψος των εφάπαξ και των ανταποδοτικών τελών υπέρ της ΡΑΕ και τον τρόπο είσπραξής τους.

Αδειοδοτική ιαδικασία-άδεια Παραγωγής (Ι) Υποβολή αίτησης για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΡΑΕ και ταυτόχρονα στο Υπουργείο Ανάπτυξης σύµφωνα µε το Παράρτηµα 1 του Κανονισµού Αδειών Παραγωγής και Προµήθειας (Υ.Α.17951/00, ΦΕΚ Β' 1498/8-12-00) Καταβολή στο λογαριασµό της ΡΑΕ εφάπαξ ανταποδοτικό τέλος 88,04 ανά MW µέγιστης καθαρής ισχύος όπως προβλέπεται στο εδ.. α) της παρ. 1 του άρθρου 4 της ΚΥΑ 5/ΗΛ/Β/Φ1/οικ.591/ 12.01.2001, (ΦΕΚ Β 43/22.01.2001) Εντός 15 ηµερών από την κατάθεση της αίτησης θα πρέπει να γίνουν 2 δηµοσιεύσεις σε ηµερήσιες εφηµερίδες ευρείας κυκλοφορίας που εκδίδονται στην Αθήνα (άρθρο 6 του Κανονισµού Αδειών Παραγωγής και Προµήθειας ΦΕΚ Β' 1498/08.12.2000). Αντίγραφα αυτών των δηµοσιεύσεων πρέπει να σταλούν στη ΡΑΕ για ενηµέρωση του φακέλου της αίτησης.

Αδειοδοτική ιαδικασία-άδεια Παραγωγής (ΙΙ) Αιτήσεις για χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Αξιολόγηση κάθε αίτησης Γνωµοδότηση Άδεια Παραγωγής

Μη ιασυνδεδεµένα Νησιά-Άδεια Παρ.(ΙΙΙ) Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τη ΡΑΕ κάθε δύο χρόνια- Υποβολή Αιτήσεων. Συγκριτική Αξιολόγηση αιτήσεων για κάθε νησί Γνωµοδότηση Άδεια Παραγωγής

Αδειοδοτική ιαδικασία-άδεια Εγκατάστασης Αιτήσεις για χορήγηση άδειας εγκατάστασης (Μετά τη λήψη άδειας Παραγωγής) Χορήγηση άδειας εγκατάστασης Συλλογή γνωµοδοτήσεων και εγκρίσεων από συναρµόδιους φορείς (π.χ. ασαρχείο, /νση Χωροταξίας Περιβάλλοντος, Νοµαρχία, ΥΠΑ, ΟΤΕ, Εφορείες Αρχαιοτήτων, ΓΕΕΘΑ, Όροι σύνδεσης- ΕΣΜΗΕ, κτλ)

Εγκεκριµένα έργα ΑΠΕ (MW) 9 4 24 41 371 51 182 16 125 108 47 2 98 0 0 30 30 0 5 159 149 20 52 69 1852 34 142 0,5 Βιοµ. Αιολ. 693 0 195 Φ/Β Υδρ. 0 5 211

Ήπειρος Θράκη Σύνολο εγκεκριµένων έργων Αιολικών Σταθµών σε όλη τη χώρα: 4219 MW Στερεά Ελλάδα Εύβοια Πελοπόννησος Αιολικά Κρήτη

Κεντρική υτική Μακεδονία Μακεδονία Ήπειρος Θεσσαλία Όλα τα εγκεκριµένα έργα Υδροηλεκτρικών Σταθµών είναι συνολικής ισχύος: 422 MW υτική Ελλάδα Στερεά Ελλάδα Μικρά Υδροηλεκτρικά

Πορεία αιτήσεων για άδεια παραγωγής ΑΠΕ έως τον Σεπτέµβριο 2004 2001 2002 2003 2004 Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Αιτήσεις 1086 23196 278 4101,64 308 4268,96 99 1100,51 Αιτήσεις ΑΠΕ& µικρή ΣΗΘ 1038 12886,9 263 2877,04 269 2502,38 72 830,54 Μικρή ΣΗΘ 39 547,63 12 62,92 11 100,46 3 16,31 Αιτήσεις ΑΠΕ 999 12339,27 251 2814,12 258 2401,92 69 814,23 Θετική Γνώµη ΡΑΕ 406 3004,134 113 1117,21 98 679,61 10 53,22 Αρνητική Γνώµη ΡΑΕ 340 5159,85 76 952 39 662,25 9 94,85 Ανακλήθηκαν ή αναµένεται ανάκληση κατόπιν γνώµης της ΡΑΕ 44 543,4 11 137,55 11 172,46 Εκκρεµείς* 209 3631,886 51 607,36 110 887,6 50 666,16 Άδειες Παραγωγής 147 593,92 77 612,49 166 1665,39 62 495,61 Άδειες παραγωγής που εκδόθηκαν και στη συνέχεια τροποποιήθηκαν 64 477,8 19 100,96 15 127,25 1 0,6 Σύνολο Αδειών Παραγωγής 211 1071,72 96 713,45 181 1792,64 63 496,21 * Αιτήσεις που αφορούν τις περιοχές Εύβοιας, Λακωνίας, Κρήτης, Θράκης, Νησιών, Αττικής

Εξέλιξη της διαδικασίας αδειοδότησης έως τη χορήγηση άδειας παραγωγής (2001-2004) 2004) 2001 2002 2003 2004 Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Αιτήσεις για άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 1086 23196 278 4101,64 308 4268,96 99 1100,51 Αιτήσεις ΑΠΕ & µικρής ΣΗΘ 1038 12886,9 263 2877,04 269 2502,38 72 830,54 Μικρή ΣΗΘ 39 547,63 12 62,92 11 100,46 3 16,31 Αιτήσεις ΑΠΕ 999 12339,27 251 2814,12 258 2401,92 69 814,23 Θετική Γνώµη ΡΑΕ 406 3004,134 113 1117,21 98 679,61 10 53,22 Αιτήσεις του 2001 που έγιναν Άδειες Παραγωγής 147 593,92 84 686,38 107 1160,63 37 336,99 Αιτήσεις του 2002 που έγιναν Άδειες Παραγωγής 3 6,41 84 858,68 20 182,73 Αιτήσεις του 2003 που έγιναν Άδειες Παραγωγής 30 201,53 41 290,8

Πορεία αδειοδότησης έργων ΑΠΕ & ΣΗΘ ανά Περιφέρεια Άδειες Λειτουργίας Άδειες Εγκατάτασης Άδειες Παραγωγής Θετική Γνώµη ΡΑΕ Εκκρεµότητες Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ 9 120,95 7 121,85 23 224,53 2 17,45 8 176 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ 21 47,32 13 72,22 33 201,234 5 35,4 17 219,37 ΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ 0 0 1 2 18 75,35 1 0,8 10 148,39 ΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑ Α 5 17,39 32 219,8 14 80,01 0 0 20 188,67 ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑ Α 33 218,78 23 177,92 102 1395,58 16 198,3 114 1731,74 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 7 18,47 13 76,13 14 56,8 5 23,87 8 37,64 ΗΠΕΙΡΟΣ 6 8,56 7 27,26 30 187,6 5 26,96 10 26,88 ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ 0 0 1 10,2 8 111,36 3 43,31 3 84,75 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 2 18 13 183,74 30 446,03 9 64,55 76 1306,45 ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 10 15,29 11 32,88 29 121,47 6 27,3 57 821,01 ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 14 14,03 2 3,3 12 18,86 1 0,6 10 27,29 ΚΡΗΤΗΣ 12 59,86 14 61,86 21 83,436 7 18,65 37 311,25 ΑΤΤΙΚΗ 4 73,9 4 10,6 20 130,42 4 26,57 39 554,25 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΕ & ΣΗΘ 123 612,55 141 999,76 354 3132,68 64 483,76 409 5633,69

Στοιχεία ανακλήσεων αδειών παραγωγής ΑΠΕ 2001 2002 2003 2004 Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Πλήθος Ισχύς (MW) Ανακλήθηκαν ή αναµένεται ανάκληση κατόπιν γνώµης της ΡΑΕ 44 543,4 11 137,55 11 172,46 Σύνολο Αδειών Παραγωγής 211 1071,72 96 713,45 181 1792,64 63 496,21

Έργα ΑΠΕ µε άδεια εγκατάστασης και έργα ΑΠΕ σε Λειτουργία Σεπτέµβριος 2003 Σεπτέµβριος 2004 Άδεια Λειτουργίας (MW) - Έργα ΑΠΕ 441,51 483,92 Άδειες Εγκατάστασης (MW) - Έργα ΑΠΕ 333,35 947,05 Συµπεριλαµβάνεται η ενιαία άδεια της ΕΗ ΑΕ

Αύγουστος 04 Σεπτέµβριος 04 Ήπειρος 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Παραγωγή από ΑΠΕ από ΑΠΕ στο ιασυνδεδεµένο Σύστηµα στο ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Παραγωγή από ΑΠΕ στο ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ιούλιος 03 Αύγουστος 03 Σεπτέµβριος 03 Οκτώβριος 03 Νοέµβριος 03 εκέµβριος 03 Ιανουάριος 03 Φεβρουάριος 04 Μάρτιος 04 Απρίλιος 04 Μαίος 04 Ιούνιος 04 Ιούλιος 04 Μαίος 03 Ιούνιος 03 Ενέργεια (MW h)

Έργα που έχουν ενταχθεί για χρηµατοδότηση στο ΕΠΑΝ ( ράση 2.1.3 από το 2000) 27 Έργα Μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθµών συνολικής ισχύος 76 MW έχουν ενταχθεί για χρηµατοδότηση στο ΕΠΑΝ Συνολικό ύψος χρηµατοδότησης 83 εκ.. 22 έργα Αιολικών Σταθµών συνολικής ισχύος 348 MW έχουν ενταχθεί για χρηµατοδότηση στο ΕΠΑΝ. Συνολικό ύψος χρηµατοδότησης 300 εκ.. Έχουν επίσης ενταχθεί έργα ΑΠΕ για χρηµατοδότηση στον Αναπτυξιακό Νόµο του Υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας (ΥΠΕΘΟ).

ΑΠΕ 2004: Που είµαστε τεχνικά σε επίπεδο στρατηγικής; (Ι) Μικρά Υδροηλεκτρικά: Ώριµη και ανταγωνιστική τεχνολογία Αξιοποιήσιµο δυναµικό υπάρχει. Ωστόσο, συχνά υπάρχουν ζητήµατα πρόσβασης, περιβαλλοντικά προβλήµατα και αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας. Αιολικά: Η πιο αναπτυγµένη και ανταγωνιστική τεχνολογία Στα νησιά πεπερασµένο το απολήψιµο δυναµικό λόγω περιορισµών δικτύου. Στην ηπειρωτική χώρα σε κάποιες περιοχές προβλήµατα διασύνδεσης (Θράκη, Πελοπόννησος) µε το δίκτυο της ΕΗ και αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας. Φωτοβολταϊκά: Η πιο «ήπια» λύση ηλεκτροπαραγωγής Μεγάλο δυναµικό, αλλά ακόµη πολύ ακριβά, λόγω αρχικού κόστους, για να προχωρούν χωρίς ιδιαίτερα υψηλές επιχορηγήσεις ή χωρίς διαφορετικό από τις άλλες ΑΠΕ τιµολόγιο.

ΑΠΕ 2004: Που είµαστε τεχνικά σε επίπεδο στρατηγικής; (ΙΙ) Βιοµάζα: Τεχνολογία σε εξέλιξη µε µεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, ιδίως σε αγροτικές περιοχές Ωστόσο, µε εξαίρεση τα αστικά απορρίµµατα (που κατατάσσονται στη βιοµάζα) όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες (ελιές, βαµβακοπυρήνες, κλπ) δεν είναι συγκεντρώσιµες µε οικονοµικό τρόπο σε µεγέθη τέτοια που να καθιστούν την ανεξάρτητη παραγωγή σκόπιµη. Γεωθερµία: Ενδιαφέρον δυναµικό, ελάχιστη αξιοποίηση Εµφανίζονται σηµαντικές αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας. Με το νέο Νόµο 3175/2003 θα πρέπει να συµπληρωθεί το Θεσµικό Πλαίσιο που αφορά τις µονάδες Γεωθερµίας το συντοµότερο δυνατό. Υπάρχουν καθυστερήσεις Υβριδικά συστήµατα: Με το νέο Νόµο 3175/2003 υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης υβριδικών συστηµάτων και πρέπει άµεσα να προωθηθούν. Σε ορισµένες περιπτώσεις µπορούν να συµβάλλουν σηµαντικά στην εύρυθµη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήµατος, όπως ενός νησιού κατά τις ώρες αιχµής, ή επίλυσης προβληµάτων διαχείρισης ΧΥΤΑ.

ΑΠΕ 2004: Που είµαστε θεσµικά και διοικητικά σε επίπεδο στρατηγικής; Έλλειψη κτηµατολογίου και χαρακτηρισµού χρήσεων γης που οδηγεί σε χρονοβόρες διεργασίες και τριβές µε τις τοπικές κοινωνίες Συνύπαρξη περισσότερο και λιγότερο ώριµων επενδυτών στο χώρο (κεφαλαιουχική επάρκεια, τεχνογνωσία, προσέγγιση του αντικειµένου) Παρά τη βελτίωση που έχει επιτευχθεί, η αδειοδοτική διαδικασία παραµένει περίπλοκη Η αγορά δεν λειτουργεί ακόµη ως απελευθερωµένη, µε αποτέλεσµα και στρεβλώσεις να υπάρχουν και προσκόµµατα να συναντώνται Η µακροχρόνια ύπαρξη επιχορηγήσεων και άλλων, όχι πάντα απαραίτητων, κινήτρων οδηγεί τους επενδυτές σε µία στρεβλή λογική ανάλυσης της σκοπιµότητας και της βιωσιµότητας των σχεδίων

Προοπτικές Νέο θεσµικό πλαίσιο για τα ΑΠΕ Η ΡΑΕ, διαπιστώνοντας τις καθυστερήσεις υλοποίησης των έργων ΑΠΕ και λόγω της δαιδαλώδους και πολυσύνθετης αδειοδοτικής διαδικασίας, µετά από ιαγωνισµό, ανέθεσε σε σύµβουλο την προετοιµασία νέου Θεσµικού Πλαισίου σχετικά µε την αδειοδοτική διαδικασία των έργων ΑΠΕ. Εντός του µηνός Νοεµβρίου αναµένεται η υποβολή των παραδοτέων της πρώτης φάσης του έργου. Αυτό το νέο Θεσµικό Πλαίσιο για τα έργα ΑΠΕ, διορθώνοντας τις µέχρι σήµερα αδυναµίες του συστήµατος, αναµένεται να δώσει νέα πνοή στην ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα και να προσελκύσει νέους επενδυτές Για το σκοπό αυτό, και στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων της, η ΡΑΕ είναι σε στενή συνεργασία µε το ΥΠΑΝ, που θα πάρει και τις τελικές αποφάσεις

Ωστόσο οι ΑΠΕ είναι ένα µόνο µέρος του ενεργειακού προβλήµατος Πρέπει να δοθεί έµφαση στη διαχείριση της ζήτησης: Εξοικονόµηση ενέργειας, περισσότερο απ ό,τι στο παρελθόν, αφού αυξάνεται δυσανάλογα η ζήτηση Ορθολογική χρήση µε χρήση του κατάλληλου πόρου για τη δεδοµένη εφαρµογή Μείωση των αιχµών ζήτησης µε χρονική µετατόπισή τους µε αξιοποίηση αποκεντρωµένων ενεργειακών συστηµάτων µε ανάπτυξη τεχνικών διαχείρισης ζήτησης

Με προτεραιότητα στην εξοικονόµηση ενέργειας... Energy Consumption due to A/C 16.000 GWh 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 A F D GR I P SP UK OTHER EU 0 1990 1996 2010 2020...ως προϋπόθεση επιτυχούς εφαρµογής οποιασδήποτε βιώσιµης ενεργειακής πολιτικής

Αλλά και στην ανάπτυξη της ελληνικής βιοµηχανίας συστηµάτων ΑΠΕ ώστε να υπάρξουν: Ουσιαστική προστιθέµενη αξία, πέραν των εξοικονοµούµενων ενεργειακών πόρων Θέσεις εργασίας, αφού η λειτουργία συστηµάτων ΑΠΕ από µόνη της δεν δηµιουργεί θέσεις εργασίας. Το παράδειγµα του κλάδου των ηλιακών συλλεκτών αποτελεί µία από τις λίγες περιπτώσεις επιτυχούς ανάπτυξης ενός κλάδου, µέσα από µια ουσιαστική πολιτική στήριξης, που εφαρµόζεται από το 1975 ως σήµερα, προσαρµοζόµενη στις απαιτήσεις των συνθηκών. Collectors' production [1000 m2] 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 All other EU France Greece Austria Germany 0 1996 1997 1998 1999

Για το σκοπό αυτό πρέπει, µεταξύ άλλων.. Να καταστεί ορθολογική η κοστολόγηση της ενέργειας και να διαµορφωθεί αντίστοιχα η τιµολόγηση. Η θεωρία της «φθηνής» λιγνιτικής ηλεκτρικής ενέργειας, ως βασικού κοινωνικού αγαθού, αποτελεί τροχοπέδη για µία βιώσιµη ενεργειακή πολιτική. - Υπονοµεύει την εφαρµογή µέτρων εξοικονόµησης ενέργειας και προώθησης των Α.Π.Ε. - Καθυστερεί την ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς - Οδηγεί σε στρεβλώσεις της αγοράς µεταξύ ανταγωνιστικών τελικών µορφών ενέργειας (φυσικό αέριο, πετρέλαιο, ηλεκτρισµός) - Οδηγεί σε µία σπάταλη και αδιάφορη αντίληψη του καταναλωτή - Αποκρύπτει τον παράγοντα του εξωτερικού κόστους, κυρίως στην περιβαλλοντική του διάσταση.

9000 8500 Υπενθύµιση: Ζήτηση - Αιχµή [MW] 8000 7500 7000 6500 6000 5500 5000 4500 4000 2000 1998 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Αν δεν αλλάξουν δραµατικά οι οριακές συνθήκες θα χρειαζόµαστε το ισοδύναµο 1000 Α/Γ των 1000 kw ή ενός νέου θερµοηλεκτρικού σταθµού ή αντίστοιχων εισαγωγών ή έναν συνδυασµό των τριών (κατά τα άλλα µη ισοδύναµων) λύσεων για να καλυφθεί η επιπρόσθετη αιχµή κατανάλωσης που αναµένουµε για το 2005. Κι αυτό κάθε χρόνο για τα επόµενα χρόνια. Εποµένως: Απαιτείται δράση τώρα. Ωρα

Αντί συµπεράσµατος: Πρέπει να επιλέξουµε ανάµεσα σε τρεις δρόµους Να καλύψουµε τις σηµερινές και αυριανές µας ανάγκες, χωρίς να µπούµε στη διαδικασία συνολικής αξιολόγησης και εξορθολογισµού τους, αδιαφορώντας για τη βιωσιµότητα του ενεργειακού συστήµατος (και του οικοσυστήµατός µας). Θα αλλάξει τη λογική της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής µας. εν συνάδει µε το πρωτόκολλο του Κιότο. Να περικόψουµε τις σηµερινές και αυριανές µας ανάγκες. Γίνεται, αλλά οδηγεί σε µεταβολή του τρόπου ζωής και της οικονοµικής ανάπτυξης. Αποτελεί βήµα προς τα πίσω και είναι πρακτικά ανέφικτο. Να προσπαθήσουµε, µε µέτρο και ορθή λογική: - να καταστήσουµε πιο αποδοτικό το συµβατικό σύστηµα ηλεκτροπαραγωγής - να προωθήσουµε άµεσα τις ΑΠΕ - να εξοικονοµήσουµε και να καταστήσουµε πιο αποδοτική τη χρήση ενέργειας Η ακολουθητέα πολιτική

Αντί συµπεράσµατος: Χρόνος, κόστος και θάρρος Οσχεδιασµός, η αδειοδότηση και η κατασκευή ενός µεγάλου θερµοηλεκτρικού σταθµού απαιτούν 4 µε 5 χρόνια. Ο σχεδιασµός, η αδειοδότηση και η κατασκευή ενός αιολικού πάρκου απαιτούν 2 µε 3 χρόνια. Προς το παρόν πληρώνουµε την έλλειψη διορατικότητας και θάρρους για τη λήψη των απαραίτητων αποφάσεων αλλά και τη συλλογική µας αδιαφορία ως πολιτών που χαρακτήριζε την, ενεργειακά τουλάχιστον, ανέµελη δεκαετία του 1990

Αντί συµπεράσµατος: Χρόνος, κόστος και θάρρος Το κόστος της εσπευσµένης κάλυψης τρεχουσών αναγκών είναι πολλαπλάσιο αυτού των έγκαιρα προβλεφθέντων. (1 : 2 έως 1 : 5) Οι επενδύσεις σε ενεργειακά συστήµατα είναι επενδύσεις έντασης κεφαλαίου, που δεσµεύεται για δεκαετίες. Ταυτόχρονα, οι διαθέσιµοι οικονοµικοί πόροι είναι, ούτως ή άλλως, περιορισµένοι και πολύτιµοι, ενώ κάθε άστοχη επένδυση αποτελεί νεκρό κεφάλαιο για την εθνική οικονοµία. Αν δεν πάρουµε σαφείς και τολµηρές αποφάσεις τώρα, και αν δεν τις υλοποιήσουµε αµέσως θα συζητούµε µετά από 5 χρόνια πολύ πιο οξυµένα τα ίδια προβλήµατα.

Το µέλλον, ωστόσο, είναι κιόλας εδώ