Αντιμετώπιση Κουνουπιών ΟΡΘΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ BASF Pest Control Solutions Λύσεις για κάθε πρόβλημα παρασίτων υγειονομικής σημασίας
Η πρόκληση των κουνουπιών Οι πληθυσμοί των κουνουπιών αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη δημόσια υγεία μεταδίδοντας στον άνθρωπο ιδιαίτερα σοβαρές ασθένειες. Τα κουνούπια είναι υπεύθυνα για την πρόκληση περισσότερων θανάτων σε άνθρωπο από κάθε άλλο οργανισμό στον πλανήτη μας. Οι άμεσες επιπτώσεις από τη δραστηριότητα των κουνουπιών είναι σε γενικές γραμμές η όχληση, ο κνησμός, οι δερματίτιδες (εξανθήματα, κ.α.) και οι αλλεργίες. Ο μεγάλος αριθμός τους, επίσης, υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής και δυσχεραίνει την οικονομική δραστηριότητα του ανθρώπου, αλλά και η καθημερινότητα των μονίμων κατοίκων, όπως για παράδειγμα οι εργασίες στην ύπαιθρο, η κτηνοτροφία (μείωση απόδοσης σε κρέας και γάλα των παραγωγικών ζώων), ο τουρισμός κ.α. Οι έμμεσες επιπτώσεις από την παρουσία των κουνουπιών είναι ιδιαίτερης υγειονομικής σημασίας. Τα κουνούπια είναι φορείς και ενδιάμεσοι ξενιστές σοβαρών ασθενειών του ανθρώπου και των ζώων. Στον άνθρωπο μεταδίδουν το πλασμώδιο της ελονοσίας, τον ιό του κίτρινου και του δάγγειου πυρετού, τον ιό του Δυτικού Νείλου, τη φιλαρίαση αλλά και ιογενείς εγκεφαλίτιδες. Στα ζώα μεταδίδουν ελονοσία, διροφιλαρίαση, μυξομάτωση, τουλαρέμια κ.α. 2
4 1 2 3 Κατανοώντας τη συμπεριφορά των κουνουπιών Τα κουνούπια ανήκουν στην τάξη Diptera και στην οικογένεια Culicidae. Τα κουνούπια, με υγειονομική σημασία, ανήκουν κυρίως στα γένη Anopheles, Aedes και Culex. 1.Αυγά 2. Προνύμφες (4 στάδια) 3. Νύμφη 4. Ακμαίο Ο βιολογικός κύκλος του κουνουπιού είναι αυγό προνύμφη νύμφη ακμαίο (ενήλικο) και ολοκληρώνεται συνήθως σε 10 16 ημέρες. Σε όλα τα στάδιά του, εκτός του ακμαίου, το κουνούπι χρειάζεται υδρόβιο περιβάλλον, όπως λίμνες, έλη και βάλτους, ορυζώνες, όχθες ποταμών μπορούμε να τα συναντήσουμε και σε σημεία που διατηρούν μικρή ποσότητα νερού, όπως κοιλότητες δέντρων, βράχια, βόθροι, τεχνητές λίμνες, βαρέλια, ελαστικά αυτοκινήτων, μεταλλικά κουτάκια, γλάστρες, αρδευτικά κανάλια, κ.α. Τα κουνούπια ζουν σε όλο σχεδόν τον κόσμο (και σε αρκτικές περιοχές) και έχουν, υπό συνθήκες, τη δυνατότητα να αναπτύξουν πολύ μεγάλους πληθυσμούς. Αν υποτεθεί ότι υπάρχει μηδενική θνησιμότητα και επικρατούν ιδανικές κλιματικές συνθήκες, ένα θηλυκό κουνούπι μπορεί να γεννήσει μέχρι και 10 φορές στη ζωή του, κατά μέσο όρο, 200 αυγά. Αν από αυτά 3
τα μισά είναι θηλυκά και τα οποία με τη σειρά τους ολοκληρώσουν το βιολογικό τους κύκλο σε λιγότερο από 2 εβδομάδες, μέσα σε πέντε γενιές, ένα θηλυκό κουνούπι έχει δώσει 20 εκατομμύρια απογόνους. Μόνο τα θηλυκά κουνούπια τσιμπούν γιατί χρειάζονται αίμα (ως πηγή πρωτεΐνης) για την παραγωγή των αυγών. Τα περισσότερα είδη χρειάζονται πάντα ένα γεύμα πριν γεννήσουν. Στα εύκρατα γεωγραφικά πλάτη, τα περισσότερα είδη των Culex και Anopheles διαχειμάζουν ως ενήλικα θηλυκά σε ζεστούς και προφυλαγμένους χώρους, ενώ είδη του γένους Aedes διαχειμάζουν ως αυγά. Αυγό Τα αυγά των κουνουπιών χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Σε αυτά που γεννιούνται: ένα-ένα στο νερό και επιπλέουν με πλωτήρες (π.χ. Anopheles sp.), σε σχεδίες των ~100 αυγών στο νερό και επιπλέουν μαζί (π.χ. Culex sp.) και ένα - ένα σε σημεία δίπλα από νερό, μερικώς υγρά. Θα εκκολαφθούν όταν τα κατακλύσει το νερό (π.χ. Aedes sp.). Προνύμφη Οι προνύμφες είναι πάντα υδρόβιες. Παρουσιάζουν γρήγορη κίνηση με χαρακτηριστικό στριφογύρισμα της κοιλιάς. Σε ηρεμία, βρίσκονται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του νερού και αναπνέουν από μία ειδική κατασκευή (αναπνευστικό σιφώνιο). Τρέφονται με πρωτόζωα, σωματίδια οργανικής ύλης, κ.α. Το στάδιο της προνύμφης μπορεί να διαρκέσει από 7 ημέρες ως αρκετές εβδομάδες. 4
Νύμφη Το στάδιο της νύμφης είναι και αυτό πάντα υδρόβιο. Το σχήμα της είναι σαν κόμμα και περνά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της στην επιφάνεια του νερού. Έχει και αυτή χαρακτηριστική κίνηση, αλλά δεν τρέφεται. Το στάδιο της νύμφης μπορεί να διαρκέσει από 2-4 ημέρες ως μερικές εβδομάδες. Ακμαίο (ή Ενήλικο) Στο στάδιο του ενήλικου τα αρσενικά και τα θηλυκά τρέφονται από το νέκταρ και τις μελιτώδεις εκκρίσεις φυτών. Για τα αρσενικά, αυτή είναι η αποκλειστική τους τροφή καθώς δεν τρέφονται με αίμα. Τα θηλυκά χρειάζονται τα σάκχαρα για ενέργεια και το αίμα για παραγωγή αυγών. Τα θηλυκά χρειάζονται αίμα περίπου κάθε 2 ημέρες. Συνήθως η ακτίνα δράσης τους κυμαίνεται από 500 μέτρα ως ακόμα και 48 χλμ. και εξαρτάται από το: είδος, τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, την εποχή, την κατεύθυνση του ανέμου, και την απόσταση από τη τροφή. Η ώρα της ημέρας που δραστηριοποιούνται εξαρτάται από το είδος: Μετά το σούρουπο και κατά τη διάρκεια της νύχτας ( τα περισσότερα υγειονομικής σημασίας π.χ. Aedes sp., Culex sp. κ.α.), Κατά τη διάρκεια της ημέρας (Aedes albopictus), Κατά τη διάρκεια της ημέρας και από το σούρουπο και μετά (Aedes aegyptii). 5
Τα σημαντικότερα είδη κουνουπιών στην Ελλάδα Παγκοσμίως έχουν καταγραφεί πάνω από 3200 είδη εκ των οποίων τα 92 είδη απαντώνται και στην Ευρώπη. Ωστόσο στην Ελλάδα, ως ιθαγενή αλλά και νεοεισαχθέντα είδη με σημαντική υγειονομική σημασία είναι τα παρακάτω. Culex sp. Τα είδη του γένους Culex αποτελούν το κοινό κουνούπι των κατοικιών και είναι συνυφασμένα με τον άνθρωπο καθώς φαίνεται να μυζούν ανθρώπινο αίμα σχεδόν κάθε φορά. Συγκεκριμένα, το είδος Culex pipiens αναπαράγεται σε δοχεία, ντεπόζιτα, βαρέλια, φρεάτια αποχετεύσεων και παλιά ελαστικά που έχουν φρέσκο νερό, πλούσιο σε οργανική ύλη. Είναι δραστήρια μετά το σούρουπο και κατά τη διάρκεια της νύχτας και η ακτίνα δράσης τους φτάνει τα 22,5 χλμ., αλλά συνήθως παραμένουν σε μία ακτίνα 800 μέτρων. Κάθε ενήλικο θηλυκό γεννά 50-400 αυγά σε σχεδία που επιπλέει στο νερό. Σε ιδανικές συνθήκες συμπληρώνει τον βιολογικό του κύκλο σε 10-14 ημέρες, αλλά σε συνηθισμένες συνθήκες ξεπερνά τον μήνα. Είναι φορέας πολλών σημαντικών, για την υγεία του ανθρώπου, παθογόνων όπως ο Ιός του Δυτικού Νείλου (WNV West Nile virus), η εγκεφαλίτιδα του St. Louis (SLE St. Louis encephalitis) η Φιλαρίαση (Filariasis), κ.α. Anopheles sp. Στο γένος Anopheles ανήκουν 380 είδη. Στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί το είδος Anopheles sacharovi αλλά και τα A. superpictus και A. maculipenis. Το A. sacharovi αναπαράγεται σε ανοιχτά, εκτεθειμένα στον ήλιο αβαθή γλυκά ή και υφάλμυρα νερά με άφθονη 6
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο πληθυσμός τους μπορεί να φτάσει σε πολύ μεγάλο αριθμό. 60 από τα 380 είδη του γένους Anopheles είναι φορείς του πλασμωδίου της ελονοσίας (malaria). Είδη αυτού το γένους μεταδίδουν και τη Φιλαρίαση (Filariasis). επιφανειακή βλάστηση. Εντοπίζεται συνήθως στις άκρες βάλτων, ελών, λιμνών αλλά και σε ορυζώνες, ρυάκια, πηγές, δίκτυα άρδευσης, δίκτυα αποχέτευσης, χαντάκια/τάφρους κ.α. Διαχειμάζει ως ενήλικο θηλυκό, ατομικά, κατά προτίμηση σε στάβλους. Όταν η θερμοκρασία το επιτρέπει μπορεί να πραγματοποιήσει σποραδικά τσιμπήματα. Το A. sacharovi είναι εξαιρετικά ανθρωπόφιλο, έχει τη συνήθεια να δραστηριοποιείται σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας και μόνο όταν σκοτεινιάσει να βγαίνει έξω από αυτούς. Σε εξωτερικούς χώρους εντοπίζεται να κάθεται σε κοιλότητες δέντρων, κάτω από πέτρες, αλλά και κάτω από γέφυρες και άλλες κατασκευές στο φυσικό περιβάλλον. Ο μέγιστος πληθυσμός τους συνήθως είναι μεταξύ Ιούλιο και Αύγουστο και η ακτίνα δράσης τους είναι συνήθως 3,5 χλμ. Aedes sp. Τα είδη του γένους Aedes συναντώνται τόσο στην Αφρική και στην Ασία όσο και στην Ευρώπη. Έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε περιοχές με ανθρώπινη δραστηριότητα και αναπαράγονται ακόμα και σε μικρά δοχεία με σχετικά καθαρά νερά. Η βιολογία του είναι παρόμοια με αυτή του Culex pipiens με τη διαφορά όμως ότι τα αυγά αν δεν τοποθετηθούν στο νερό, μπορεί να τοποθετηθούν σε υγρό χώμα ή σε αντικείμενα ακριβώς δίπλα σε νερό. 7
Όταν ανέβει η στάθμη του νερού και η θερμοκρασία είναι ιδανική, τα αυγά εκκολάπτονται μέσα σε λίγες ημέρες (συνήθως μέσα σε δύο ημέρες). Τα αυγά μπορούν να διατηρούνται σε αδράνεια, περιμένοντας να έρθουν σε επαφή με νερό, για αρκετούς μήνες. Η ιδανική θερμοκρασία για τα ακμαία είναι 26 ο C. Είναι δραστήρια κατά τη διάρκεια της ημέρας (τσιμπούν συνήθως νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα) και η ακτίνα δράσης τους δεν εκτείνεται πολλά μέτρα μακριά από τον τόπο αναπαραγωγής τους. Ένα θηλυκό κουνούπι του γένους Aedes μπορεί να τσιμπήσει, στη διάρκεια της ζωής του, 17-40 φορές, ενώ έλκεται περισσότερο από τα σκούρα ρούχα (μαύρα, μπλε ή κόκκινα) σε σχέση με τα ανοιχτόχρωμα. Τα κουνούπια του γένους Aedes και κυρίως το είδος Aedes aegyptii είναι ενδιάμεσοι ξενιστές του ιού του Δάγγειου Πυρετού (Dengues Fever), του Κίτρινου Πυρετού (Yellow Fever) κ.α. το οποίο δεν έχει εντοπιστεί σε επανειλημμένες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. Ωστόσο, μετά το 2003, έχει εντοπιστεί στη χώρα μας το κουνούπι Aedes alboptictus το οποίο θεωρείται δυνητικός φορέας του ιού του Δάγγειου Πυρετού. Το A. albopictus ή Ασιατικός Τίγρης (Asian tiger mosquito) η βιολογία του οποίου είναι παρόμοια με του A. aegyptii, παρουσιάζει μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα σε αγροτικές και περιαστικές περιοχές, είναι επιθετικό και τσιμπά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το πρόβλημα των κουνουπιών στην Ελλάδα Πολλοί παράγοντες που συνυπάρχουν στη χώρα μας παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση και στη σωστή αντιμετώπιση των κουνουπιών: Τα γένη Anopheles και Culex ενδημούν σε όλο σχεδόν τον Ελλαδικό χώρο. Τα τελευταία χρόνια έχουμε και «εισαγόμενα» είδη κουνουπιών όπως το «Κουνούπι Τίγρης». Σημειώνονται ευνοϊκές θερμοκρασίες με επακόλουθη αύξηση του πληθυσμού και της δραστηριότητας των κουνουπιών, σε συνδυασμό με τις λοιπές κλιματικές συνθήκες που επικρατούν (εύκρατη ζώνη). Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας (διαμετακομιστικό κέντρο εμπορευμάτων, μεταφερόμενα κουνούπια από το εξωτερικό π.χ. μέσα σε ελαστικά). Η εκτεταμένη και ανεπτυγμένη γεωργική παραγωγή (π.χ. ορυζώνες). Το φυσικό περιβάλλον, δηλαδή τα στάσιμα και λιμνάζοντα ύδατα, όπως λίμνες, έλη κ.λπ. 8
Η συστηματική και έγκαιρη καταπολέμηση των κουνουπιών αποτελεί ένα από τα ενδεδειγμένα μέτρα για τον έλεγχο των ασθενειών. Η BASF στον κόσμο Η στρατηγική είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων στη Δημόσια Υγεία. Κύρια στοιχεία αυτής της στρατηγικής πρέπει να είναι: Η εντατικοποίηση του προγράμματος καταπολέμησης κουνουπιών, Η ενημέρωση του κοινού και Η ευαισθητοποίηση των ιατρών για την ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας όλων των ιατρικών περιστατικών (π.χ. ασθενείς με ελονοσία, ιού του Δ. Νείλου κ.ά.). Η BASF συνεργάζεται με εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς (Carter Center, Mentor, NetMark, National Institute of Health, Constituency for Africa, International Federation of Red Cross and Red Crescent, WHO), με σκοπό την εξάλειψη αυτών των καταστροφικών ασθενειών και διαβεβαιώνει τις τοπικές κοινωνίες ότι δεν αγωνίζονται μόνες τους για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Το αποτέλεσμα είναι λιγότεροι ασθενείς άνθρωποι, υγιέστεροι μαθητές, ένα εργατικό δυναμικό που μπορεί καλύτερα να συντηρηθεί, καλύτερο βιοτικό επίπεδο και ένα λαμπρότερο μέλλον. Με την εξάλειψη των ασθενειών, οι κοινωνίες μπορούν να επιτύχουν σταθερότητα και αειφόρο ανάπτυξη. Για περισσότερες πληροφορίες: www.basf.com και www.publichealth.basf.com Η BASF στην Ελλάδα Η BASF είναι η πρώτη εταιρεία που υποστήριξε ενεργά προγράμματα προνυμφοκτονίας ευρείας έκτασης (ορυζώνες, φυσικό περιβάλλον) με τη χρήση ειδικών και εξελιγμένων προνυμφοκτόνων σκευασμάτων (Abate με δραστική ουσία temephos, Vectobac 12SC με δραστική ουσία Bacillus thuringiensis var. Israelensis, serotype H14) από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, με απόλυτη επιτυχία, έως το 2007 όπου και αποσύρθηκε το βασικό προνυμφοκτόνο σκεύασμα Abate. Έκτοτε η BASF συνεχίζει να υποστηρίζει τα προγράμματα προνυμφοκτονίας με το βιολογικό προϊόν Vectobac 12SC. Στην καταπολέμηση των κουνουπιών, εκτός από προνυμφοκτόνα η BASF προσφέρει δύο από τα κορυφαία εντομοκτόνα σκευάσματα όπως είναι το Fendona 6SC και το Canasta 1.5SC με στόχο την αντιμετώπιση, όχι 9
μόνο των κουνουπιών, καθώς και των λοιπών βαδιστικών και ερπόντων εντόμων που απειλούν τη Δημόσια Υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες: www.pestcontrol.basf.gr Προτεινόμενες ενέργειες αντιμετώπισης των κουνουπιών από την BASF Pest Control Solutions Σε όλα τα στάδια, εκτός του ακμαίου, το κουνούπι χρειάζεται υδρόβιο περιβάλλον, όπως λίμνες, έλη και βάλτοι, ορυζώνες, όχθες ποταμών αλλά μπορούμε να τα συναντήσουμε και σε σημεία που διατηρούν μικρή ποσότητα νερού, όπως κοιλότητες δέντρων, βράχια, βόθροι, τεχνητές λίμνες, βαρέλια, μεταλλικά κουτάκια, γλάστρες, αρδευτικά κανάλια κ.α. Ο έλεγχος των κουνουπιών είναι ένα πρόβλημα το οποίο ελέγχεται καλύτερα με συλλογικές ενέργειες παρά από κάθε άνθρωπο ατομικά. Οι εστίες αναπαραγωγής των κουνουπιών, τις περισσότερες φορές, είναι εκτεταμένες, διάσπαρτες και βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τις περιοχές που τα ακμαία προκαλούν ενόχληση. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα μέτρα (μέθοδοι, συσκευές και υλικά) που ο κάθε άνθρωπος μπορεί να πάρει ώστε να μειώσει το πρόβλημα των κουνουπιών. Επιγραμματικά είναι τα εξής: Διαχείριση και περιορισμός των εστιών ανάπτυξης με την απομάκρυνση του στάσιμου νερού. Χρήση Vectobac 12SC εναντίων των προνυμφών στις εστίες ανάπτυξης τους. Χρήση Fendona 6SC, Canasta 1,5SC εναντίων των ακμαίων (ιπταμένων) εντόμων. Χρήση κουνουπιέρας Χρήση συσκευών παγίδευσης ιπταμένων ατόμων. Χρήση σήτας. Χρήση ανεμιστήρα. Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος. Χρήση απωθητικών ουσιών. 10
Διαχείριση και περιορισμός των εστιών ανάπτυξης με την απομάκρυνση του στάσιμου νερού Ο εντοπισμός και η διαχείριση των εστιών ανάπτυξης των κουνουπιών είναι ο πιο αποτελεσματικός και ουσιώδης τρόπος μείωσης του πληθυσμού τους. Οι εστίες ανάπτυξης κουνουπιών όπως των Culex pipiens, Aedes aegyptii, Ae. albopictus κ.α. βρίσκονται συχνά σε άμεση γειτνίαση με κτίρια. Επεμβαίνοντας σε αυτά τα σημεία, η ενόχληση και τα τσιμπήματα θα μειωθούν αισθητά. Δοχεία που περιέχουν νερό, όπως γλάστρες, βαρέλια, μεταλλικά δοχεία και λάστιχα αυτοκινήτων θα πρέπει να αδειάσουν, να καλυφθούν, να μετακινηθούν ή να απορριφθούν σε ειδικούς χώρους υγειονομικής ταφής ή ανακύκλωσης. Για τη δημιουργία εστιών ανάπτυξης κουνουπιών, πολλές φορές, είναι υπεύθυνες διαρροές του δικτύου ύδρευσης/αποχέτευσης, αλλά και υπόγειες διαδρομές του δικτύου φυσικού αερίου και ηλεκτροδότησης όπου μπορεί να συσσωρεύεται νερό. Πιθανά σημεία ανάπτυξης κουνουπιών επίσης μπορεί να είναι οι είσοδοι του αποχετευτικού δικτύου, το δίκτυο διαχείρισης όμβριων υδάτων, οι φραγμένες ή ελαττωματικές υδρορροές, τα δοχεία συλλογής του νερού των κλιματιστικών κ.α. Πολλές φορές, στα υπόγεια μεγάλων κτιρίων και πολυκατοικιών, υπάρχουν φρεάτια απορροής υδάτων στα οποία το συσσωρευμένο νερό πρέπει με κάποιον τρόπο να αντλείται. Αν το νερό παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα (πάνω από μία εβδομάδα) και η θερμοκρασία του περιβάλλοντος παραμένει σχετικά υψηλή, το πιθανότερο είναι να αναπτυχθούν κουνούπια (κυρίως το είδος Culex pipiens) τα οποία θα δραστηριοποιούνται μέχρι και 11
στους τελευταίους ορόφους, ακόμα και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Επίσης, οι πυκνοί θάμνοι και τα αναρριχώμενα φυτά γύρω από ένα σπίτι παρέχουν ιδανικό καταφύγιο σε πολλά ήδη κουνουπιών. Αν αυτή η βλάστηση απομακρυνθεί ή περιοριστεί (κλαδεύοντάς την) επιτρέποντας την είσοδο του ήλιου, τα κουνούπια μπορεί να εξαλειφθούν εντελώς ή να περιοριστούν στο ελάχιστο. Πολλά είδη κουνουπιών, κυρίως του γένους Aedes, μπορούν και αναπαράγονται σε τρύπες ή σημεία των δέντρων που συγκρατούν νερό. Τέτοιες εστίες ανάπτυξης μπορούν εξαλειφθούν οριστικά καθαρίζοντας τες από σάπια υλικά και γενικά από υλικά που συγκρατούν νερό. Για τη σωστή διαχείριση και εξάλειψη των εστιών ανάπτυξης των κουνουπιών θα πρέπει όλα τα κρίσιμα σημεία να επιθεωρούνται συχνά. Ωστόσο, αν μία εστία ανάπτυξης δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθεί, θα πρέπει να πραγματοποιείται εφαρμογή με το εντομοκτόνο (προνυμφοκτόνο) σκεύασμα Vectobac 12SC. Χρήση Vectobac 12SC εναντίον των προνυμφών στις εστίες ανάπτυξης τους Η μέθοδος αυτή στόχο έχει την καταπολέμηση των κουνουπιών όταν βρίσκονται στο στάδιο της προνύμφης στις εστίες ανάπτυξής τους. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να πραγματοποιούνται με επίγεια μέσα ή και από αέρος εφαρμογές, σε αγροτικά συστήματα (π.χ. ορυζώνες), φυσικά συστήματα (π.χ. προστατευόμενες περιοχές) και περιαστικά συστήματα. Χρήση Fendona 6SC, Canasta 1,5SC εναντίον των ακμαίων (ιπταμένων) εντόμων Όταν δεν είναι δυνατόν να περιοριστούν τα ακμαία κουνούπια με κατάλ- 12
ληλη διαχείριση της βλάστησης ή οι εστίες ανάπτυξης βρίσκονται μακριά, θα πρέπει να πραγματοποιηθούν ψεκασμοί με τα πυρεθρινοειδή εντομοκτόνα Fendona 6SC, Canasta 1,5SC. Η εφαρμογή των ακμαιοκτόνων σε εξωτερικές επιφάνειες, όπως για παράδειγμα, γύρω από μία πηγή φωτός, μπορεί να σκοτώσει τα ακμαία κουνούπια που έλκονται από το φως κατά τη διάρκεια της νύχτας, προσφέροντας έτσι προστασία διάρκειας αρκετών ημερών. Για την καταπολέμηση των κουνουπιών που προτιμούν να μένουν σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας (π.χ. Anopheles sp.), πραγματοποιείται ψεκασμός στους τοίχους, στις οροφές, στις αποθήκες και σε οποιαδήποτε άλλη κατασκευή και επιφάνεια αυτά κάθονται. Ουσιαστικά ο σκοπός των ψεκασμών κάλυψης επιφανειών με τα ακμαιοκτόνα σκευάσματα, Fendona 6SC, Canasta 1,5SC είναι η θανάτωση των ιπταμένων κουνουπιών που έρχονται σε επαφή με τις επιφάνειες αυτές. Χρήση κουνουπιέρας Οι κουνουπιέρες είναι εύκολες στην τοποθέτηση αλλά πρέπει να είναι αρκετά μεγάλες ώστε να καλύπτουν πλήρως τον άνθρωπο που κοιμάται χωρίς αυτός να τις ακουμπάει. Οποιαδήποτε τρύπα στο πλέγμα τους θα πρέπει να επισκευάζεται άμεσα, ενώ θα πρέπει να τοποθετείται σωστά πριν νυχτώσει. Συσκευές παγίδευσης ιπταμένων ατόμων Οι συσκευές παγίδευσης έχουν στόχο να προσελκύσουν και να παγιδεύσουν ακμαία (ιπτάμενα) κουνούπια. Η ακτίνα δράσης τους μπορεί να φτάσει τα 35 μέτρα και, όπως και η προσελκυστικότητά τους, μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους φυσικούς παράγοντες. Η αποτελεσματικότητά τους εξαρτάται από τη σωστή λειτουργία τους, την κατάλληλη συντήρησή τους και από την ενδεδειγμένη θέση τους στο χώρο. 13
Αποκλεισμός Σπάνια απαντώνται σοβαρές επιδρομές από κουνούπια στο εσωτερικό κατοικιών που έχουν προστατευτεί με κατάλληλες σήτες στα παράθυρα, στις πόρτες τους, στους φεγγίτες, στις καμινάδες και στους αεραγωγούς. Αν το πλέγμα της σήτας είναι μεγαλύτερο από 1,2 χλστ δεν θα είναι δυνατόν να αποκλείσει αρκετά είδη κουνουπιών ωστόσο, για αποκλεισμό εντόμων όπως η σκνίπα, η μικρότερη διάσταση σήτας είναι απαραίτητη. Δεν θα πρέπει όμως να είναι πολύ μικρή, καθώς ο μη σωστός αερισμός του χώρου θα αποτρέψει τη χρήση της σήτας. Η χρήση επίσης αεροκουρτίνων στα σημεία εισόδου, αν και μάλλον είναι λιγότερο αποτελεσματικές, μπορεί να περιορίσει τη μετακίνηση των κουνουπιών, αν τοποθετηθούν μεταξύ δωματίων (π.χ. μεταξύ του χώρου παραλαβής και παραγωγής σε μία επιχείρηση τροφίμων κ.α.). Ατομικά μέσα προστασίας Για την αποφυγή τσιμπημάτων από τα κουνούπια, θα πρέπει να ντυνόμαστε με ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα με μακριά παντελόνια και μανίκια. Ενώ για να προστατεύσουμε τα ακάλυπτα μέρη του σώματος μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα απωθητικά σκευάσματα τα οποία εφαρμόζονται επάνω στο δέρμα μας ή επάνω από τα ρούχα. Λοιπά μέσα απώθησης Για την απώθηση των κουνουπιών και τη μείωση της ενόχλησης που προκαλούν, μπορούν να βοηθήσουν οι λάμπες κίτρινου χρώματος, οι ανεμιστήρες και τα κλιματιστικά. Επίσης, για την απώθηση των κουνουπιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν αεροζόλ, ταμπλέτες, εξατμιζόμενα διαλύματα και σπιράλ καύσης. Οι λύσεις αυτές αν και εύχρηστες είναι παροδικές και μόνο στόχο έχουν τη μείωση της προσέλκυσης των κουνουπιών σε έναν συγκεκριμένο χώρο, χωρίς να τα σκοτώνουν. 14
Fendona 6SC Το Fendona 6SC είναι ένα πυρεθρινοειδές παρασιτοκτόνο με δραστική ουσία alphacypermethrin (αλφασυπερμεθρίν), που προσφέρει γρήγορη εξουδετέρωση, ενώ δρα για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα. Το Fendona 6SC διατίθεται ως πυκνό εναιώρημα (SC) προς διάλυση με νερό σε αναλογία 25-50 κ.εκ. στα 5 λίτρα σε συσκευασία των 50 κ.εκ. και των 500 κ.εκ., τα οποια περιέχουν 60 γρ. alphacypermethrin ανά λίτρο, για εφαρμογή με οποιονδήποτε κοινό ψεκαστήρα χαμηλής πίεσης (έως 2 bar). Υπό κανονικές συνθήκες, 25 κ.εκ.-50 κ.εκ. Fendona 6SC σε 5 λίτρα νερού αρκούν για την κάλυψη επιφάνειας 100 τ.μ. Η υψηλή δόση συνίσταται σε περιπτώσεις σοβαρών επιδρομών, καθώς και για βρόμικες ή εξαιρετικά απορροφητικές και πορώδεις επιφάνειες. Canasta 1.5SC Το Canasta 1.5SC είναι ένα προηγμένο, χαμηλής περιεκτικότητας σκεύασμα με δραστική ουσία alphacypermethrin (αλφασυπερμεθρίν), που προσφέρει γρήγορη εξουδετέρωση, ενώ δρα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Το Canasta 1.5SC διατίθεται ως πυκνό εναιώρημα (SC) προς διάλυση με νερό σε αναλογία 100-200 κ.εκ. στα 5 λίτρα σε συσκευασίες των 100 κ.εκ. των 1000 κ.εκ. και των 5 λίτρων, τα οποία περιέχουν 15γρ. alphacypermethrin ανά λίτρο, για εφαρμογή με οποιονδήποτε κοινό ψεκαστήρα χαμηλής πίεσης (έως 2 bar). Yπό κανονικές συνθήκες, 100 κ.εκ.-200 κ.εκ. Canasta 1.5SC σε 5 λίτρα νερού αρκούν για την κάλυψη επιφάνειας 100 τ.μ. Η υψηλή δόση συνίσταται σε περιπτώσεις σοβαρών επιδρομών, καθώς και για βρόμικες ή εξαιρετικά απορροφητικές και πορώδεις επιφάνειες. 15
Vectobac 12SC Το Vectobac 12SC είναι ένα βιολογικό προνυμφοκτόνο κουνουπιών. Το δραστικό του συστατικό είναι το βακτήριο Bacillus thuringiensis var. Israelensis, serotype H14. Δρα γρήγορα, μέσα σε 4 24 ώρες και είναι ένα πολύ αποτελεσματικό σκεύασμα για την καταπολέμηση των κουνουπιών. Το Vectobac 12SC είναι ιδανικό προϊόν για την αποτελεσματική καταπολέμηση παρασίτων σε ευαίσθητες περιοχές, επειδή έχει άριστες προδιαγραφές ασφαλείας. Το Vectobac 12SC διατίθεται ως πυκνό εναιώρημα (SC) προς διάλυση με νερό σε αναλογία 1) για μεγάλες επιφάνειες 80 200 κ.εκ./στρέμμα με 50 λίτρα ψεκαστικού υγρού/στρέμμα, 2) για μικρές επιφάνειες 5 κ.εκ./λίτρο ψεκαστικού υγρού, 3) για ορυζώνες 200 κ.εκ./στρέμμα. Η ποσότητα του νερού πρέπει να είναι τόση ώστε να επαρκεί για μία ομοιόμορφη κάλυψη των επιφανειών. Οι μεγάλες δόσεις χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις όπου τα νερά έχουν μεγάλο πληθυσμό προνυμφών κουνουπιών, όταν υπερισχύουν οι πολύ ανεπτυγμένες προνύμφες, όταν ο αριθμός των κουνουπιών είναι γενικά αυξημένος, όταν υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση οργανικού υλικού, αφθονία πυκνής βλάστησης και αλατότητα του νερού. Το πλέον κατάλληλο στάδιο για την εφαρμογή του σκευάσματος είναι η έναρξη ανάπτυξης των προνυμφών. 16
Πρόγραµµα προτεινόµενης καταπολέµησης κουνουπιών της BASF Pest Control Solutions Σκευάσματα (* Τα Fendona & Canasta είναι δραστικά εναντίων των ακμαίων και προνυμφικών σταδίων των εντόμων, με σημαντική ωοκτόνο δράση) Αυγά Προνύμφη Νύμφη Ακμαίο # * (6% alphacypermethrin) Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες * (1,5% alphacypermethrin) Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες Εφαρμογές μόνο σε ΣΤΕΡΕΕΣ επιφάνειες (Bacillus thurigiensis var. Israelensis, Serotype H14) Εφαρμογές μόνο σε ΥΔΑΤΙΝΕΣ επιφάνειες Δόσεις 25-50../5. 100.µ. 100-200../5. 100.µ. 1) µ 80 200../ µµ µ 50 / µµ, 2) µ 5../, 3) 200../ µµ Χώροι εφαρμογής µ µ µµ µ µ..,, µ ( ), µ ( µ ) µ. :., 17
BASF Pest Control Solutions Λύσεις για κάθε πρόβλημα παρασίτων υγειονομικής σημασίας 12SC
Για το Fendona 6SC: Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. Πολύ τοξικό για τις μέλισσες. Ομοίως με άλλα συνθετικά πυρεθρινοειδή, το προϊόν αυτό μπορεί να προκαλέσσει παραισθησία. Για το Canasta 1.5SC: Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. Ομοίως με άλλα συνθετικά πυρεθρινοειδή, το προϊόν αυτό μπορεί να προκαλέσσει παραισθησία. Για το Vectobac 12SC: Xi Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται και σε επαφή με το δέρμα. EΡΕΘΙΣΤΙΚΟ Πηγές: ΚΕΕΛΠΝΟ Επιδημιολογικά / Στατιστικά στοιχεία (2011, 2012). WHO Public Health Significance of Urban Pests (2008). NPMA Field Guide to Structural Pests, Second Edition, Whitman R., Smith E. (2008). Mosquitoes and Their Control, Second Edition, Springer, Becker N., Petric D., Zgomba M, Boase C., Madon M., Dahl C., Kaiser A. (2010). Mallis Handbook of Pest Control, Tenth Edition (2011). Πηγές εικόνων: BASF Pest Control Solutions Public Health Image Library, Center for Disease Control and Prevention (CDC).
Ημερομηνία Έκδοσης: Ιούλιος 2013 Χρησιμοποιείτε τα βιοκτόνα προϊόντα με ασφαλή τρόπο. Διαβάζετε πάντοτε την ετικέτα και τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πριν από τη χρήση. Τα Fendona 6SC και Canasta 1.5SC περιέχουν alphacypermethrin. Τα Fendona 6SC και Canasta 1.5SC είναι σήματα κατατεθέντα της BASF. Το Vectobac TM 12SC περιέχει Bacillus thuringiensis var. Israelensis, serotype H14. Το Vectobac TM 12SC είναι εμπορικό σήμα της Valent Biosciences. www.pestcontrol.basf.gr Αυτές οι πληροφορίες παρέχονται ως συμβουλή. Οι συστάσεις όσον αφορά στη χρήση, που παρέχονται μαζί με το προϊόν, πρέπει να τηρούνται με προσοχή. Για περισσότερες πληροφορίες: BASF ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε. Λεωφ. Μεσογείων 449, 153 43, Αγ. Παρασκευή Τηλ. Κέντρο: 210 68.60.100, Fax: 210.68.60.217, e-mail: pestcontrol-basf-gr@basf.com www.pestcontrol.basf.gr