ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΙΟΝΙΣΜΟΥ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δρ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ Πολιτικός Μηχανικός M.sc. Γεωπ. Παν/μίου Θεσσαλίας Διδάκτορας Α.Π.Θ. Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου ΣΙΑΝΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, M.sc. Τεχνολόγος Γεωπονίας M.sc. Τμήματος Χημείας Παν/μίου Ιωαννίνων Εργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Ηπείρου ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΙΟΝΙΣΜΟΥ ΑΡΤΑ 2015

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δρ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ Πολιτικός Μηχανικός Msc. Γεωπ. Παν/μίου Θεσσαλίας Διδάκτορας Α.Π.Θ. Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου ΣΙΑΝΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, MSc Τεχνολόγος Γεωπονίας Msc. Τμήματος Χημείας Παν/μίου Ιωαννίνων Εργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Ηπείρου ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΙΟΝΙΣΜΟΥ ΑΡΤΑ 2015 2

1. Τα αρδευτικά δίκτυα με κλειστούς αγωγούς Τα αρδευτικά έργα είναι ένα σύνολο εγκαταστάσεων, συσκευών και οργάνων, που έχουν ως τελικό στόχο τη χορήγηση νερού στις καλλιέργειες. Ο σχεδιασμός των έργων αυτών γίνεται, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται με τον πιο οικονομικό τρόπο η ανάπτυξη και η απόδοση των καλλιεργειών. Η έννοια της οικονομίας στο σχεδιασμό αρδευτικών έργων αφορά τόσο το κόστος των εγκαταστάσεων, όσο και το κόστος συντήρησης και λειτουργίας. Επιπλέον η επιδίωξη οικονομικών λύσεων περιέχει και τη βασική συνιστώσα του προβλήματος που είναι το νερό. Με δεδομένο το γεγονός ότι τα αποθέματα του νερού ποικίλλουν από περιοχή σε περιοχή και ότι μεταβάλλονται ακόμα και με τις εποχές του έτους, γίνεται προφανές ότι η αποδοτικότητα ενός αρδευτικού έργου είναι άμεσα εξαρτημένη από τις προκαλούμενες απώλειες του νερού. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο σχεδιασμός ενός αρδευτικού έργου απαιτεί μία σύνθετη διαδικασία επίλυσης ενός πολύπλοκου προβλήματος, όταν κρίνεται σκόπιμο να γίνει μία λεπτομερής ανάλυση ενός αρδευτικού δικτύου υπό πίεση. Το σύστημα των αγωγών με τους οποίους μεταφέρεται το νερό από κάποια πηγή ως τα κτήματα των καλλιεργητών, όπου αυτοί το παίρνουν και το εφαρμόζουν με τις διάφορες μεθόδους άρδευσης, ονομάζεται αρδευτικό δίκτυο. Τα τμήματα από τα οποία αποτελείται ένα αρδευτικό δίκτυο με κλειστούς αγωγούς είναι τα ακόλουθα. α. Το έργο υδροληψίας Ως πηγή νερού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα φυσικό ή τεχνητό ρεύμα, λίμνη ή τεχνητός ταμιευτήρας νερού, ένα αβαθές πηγάδι ή μια βαθιά γεώτρηση. Το τεχνικό έργο της υδροληψίας είναι ανάλογο με την πηγή νερού και συνήθως είναι εφοδιασμένο με μια διάταξη μηχανικού καθαρισμού του νερού από πιθανά φερτά υλικά που αιωρούνται. β. Το αντλιοστάσιο Με αυτό εξασφαλίζεται η απαιτούμενη κάθε φορά παροχή και πίεση λειτουργίας του δικτύου. Μερικές φορές η πίεση αυτή εξασφαλίζεται με τη βαρύτητα λόγω της σχετικής τοπογραφικής θέσης της πηγής νερού ως προς την αρδευόμενη έκταση και κατά συνέπεια δε χρειάζεται κατασκευή αντλιοστασίου. γ. Η διάταξη ρύθμισης της παροχής Η διάταξη αυτή παρεμβάλλεται ανάμεσα στο αντλιοστάσιο και το δίκτυο για να εξισορροπεί τη μεταβλητή ζήτηση του δικτύου με τη συνεχή σταθερή παροχή του αντλιοστασίου. δ. Το δίκτυο αγωγών Το δίκτυο αγωγών είναι συνήθως υπόγειο και υπό πίεση και με αυτό μεταφέρεται το νερό από το αντλιοστάσιο ή την πηγή στην υπό άρδευση έκταση. ε. Οι υδροληψίες Οι υδροληψίες είναι συσκευές παροχέτευσης του νερού στις αρδευόμενες εκτάσεις με σταθερή πίεση και παροχή και συνήθως εγκαθίστανται στα όρια των αγροτεμαχίων, ώστε επιτρέπουν την απευθείας χρησιμοποίηση του κινητού υλικού καταιονισμού. Οι υδροληψίες διαθέτουν μετρητή παροχής και, εφόσον απαιτείται, ρυθμιστή πίεσης και φέρουν από ένα έως τέσσερα υδροστόμια. Η επιφάνεια που εξυπηρετείται από ένα υδροστόμιο αποτελεί την αρδευτική μονάδα του δικτύου. στ. Το κινητό υλικό Αυτό αποτελείται από ταχυσύνδετους σωλήνες, τα εξαρτήματα αυτών και τους εκτοξευτήρες διασποράς του νερού.

2. Η αρδευτική μονάδα και το ατομικό δίκτυο άρδευσης Η αρδευτική μονάδα αποτελεί εκείνη την έκταση γης, για την άρδευση της οποίας υπάρχει ένα μόνο και αποκλειστικό υδροστόμιο. Η αρδευτική μονάδα καθορίζεται στη φάση μελέτης του αρδευτικού έργου και εξαρτάται από το μέγεθος των αγροτεμαχίων της περιοχής και την εφαρμογή ή όχι αναδασμού. Συνήθως η έκταση της κυμαίνεται από 5 μέχρι 50 στρέμματα και, για λειτουργικούς κυρίως λόγους, πρέπει να έχει ορθογωνική μορφή. Μέσα στην αρδευτική μονάδα τόσο η μεταφορά του αρδευτικού νερού από την υδροληψία, όσο και η εφαρμογή του στο έδαφος, γίνεται με το ατομικό δίκτυο άρδευσης. Από τη μόνιμα εγκαταστημένη υδροληψία (υδροληψία του αρδευτικού συστήματος ή υδροληψία από φυσική πηγή) ξεκινά η κύρια γραμμή άρδευσης (σωληνωτός αγωγός μόνιμα εγκατεστημένος ή κινητός). Κατά μήκος της κυρίας γραμμής άρδευσης υπάρχουν ειδικά τεμάχια (τοπικές υδροληψίες, ταυ και δικλείδες), ώστε να είναι δυνατή η σύνδεση και η τροφοδοσία των γραμμών άρδευσης (ή γραμμών εφαρμογής). Πάνω στη γραμμή άρδευσης είναι τοποθετημένοι σε ίσες αποστάσεις οι εκτοξευτήρες. Συνήθως γραμμή άρδευσης είναι ταχυσύνδετη υπέργεια κινητή σωλήνωση. Η κατασκευή μόνιμων γραμμών άρδευσης συναντάται σε ευαίσθητες και αποδοτικές καλλιέργειες. Το κινητό υλικό άρδευσης (κύρια γραμμή + γραμμές άρδευσης) πρέπει να υπολογιστεί, από υδραυλική άποψη, ξεκινώντας από τον πιο απομακρυσμένο εκτοξευτήρα ή από τον εκτοξευτήρα που έχει τη μεγαλύτερη υψομετρική διαφορά από την υδροληψία. Προηγείται βέβαια η επιλογή του εκτοξευτήρα και ο καθορισμός της πίεσης λειτουργίας του, που χαρακτηρίζεται ως ονομαστική πίεση εκτοξευτήρα. Για τον υπολογισμό των σωληνώσεων της γραμμής άρδευσης και της κυρίας γραμμής, γίνεται χρήση του κανόνα του Christiansen σύμφωνα με τον οποίο η διακύμανση της πίεσης μεταξύ του πρώτου και του τελευταίου εκτοξευτήρα είναι από + 15 % μέχρι 5 % της ονομαστικής πίεσης του εκτοξευτήρα αντίστοιχα (π.χ. για εκτοξευτήρα με ονομαστική πίεση 3 atm. = 30 m, η πίεση στην αρχή της κυρίας γραμμής πρέπει να είναι 30 + 0,15 x 30 =34,5 m, ενώ στον τελευταίο εκτοξευτήρα πρέπει να είναι ίση με 30 0,05 x 30 = 28,5 m). Επομένως, τόσο για την πτέρυγα όσο και για τον κορμό, η σωλήνωση επιλέγεται με τον περιορισμό ότι η μέγιστη κλίση της πιεζομετρικής γραμμής θα είναι το 20 % της ονομαστικής πίεσης του εκτοξευτήρα. Πέραν των ως άνω συστημάτων, από μία υδροληψία είναι δυνατόν να ξεκινούν κανόνια άρδευσης τα οποία απαιτούν μεγάλες πιέσεις ή και σωλήνες που περιέχουν καθ οδόν ενσταλακτήρες με χαμηλές πιέσεις. 3. Τα συλλογικά δίκτυα άρδευσης με καταιονισμό Τα συλλογικά δίκτυα άρδευσης με καταιονισμό αποτελούν στην ουσία ένα σύνολο ατομικών δικτύων που τροφοδοτούνται με αρδευτικό νερό από ένα κεντρικό δίκτυο μεταφοράς και διανομής. Το δίκτυο αυτό είναι ένα ακτινωτό δίκτυο σωληνώσεων που ενώνει τις υδροληψίες όλων των αρδευτικών μονάδων. Το ακτινωτό δίκτυο των αγωγών μεταφοράς και διανομής του αρδευτικού νερού είναι δίκτυο μόνιμων υπόγειων πλαστικών σωλήνων από χλωριούχο πολυβινύλιο (PVC) σε μήκη 6 m. Η σύνδεση των σωλήνων γίνεται με ειδική διαμόρφωση του ενός άκρου τους, ώστε να επικαλύπτει το συνεχόμενο σωλήνα, και με παρεμβολή ελαστικού δακτυλίου μεταξύ των δύο τμημάτων εξασφαλίζεται η στεγανότητα. Κατασκευάζονται και ειδικά τεμάχια από PVC για την ολοκλήρωση του δικτύου. Συνήθως στην άρδευση με καταιονισμό χρησιμοποιούνται σωλήνες με αντοχή σε πίεση 10-16 atm και με διάμετρο από 63 έως 500 mm. Ενίοτε στην 2

αρχή του δικτύου εφαρμόζονται και χαλυβδοσωλήνες σε ένα τμήμα του δικτύου, εάν οι αναπτυσσόμενες πιέσεις υπερβαίνουν την ονομαστική αντοχή των πλαστικών σωλήνων. Το συλλογικό δίκτυο προορίζεται να εξυπηρετεί τα ατομικά αρδευτικά δίκτυα (τις αρδευτικές μονάδες) συνδέοντας όλες τις υδροληψίες με τη διάταξη ρύθμισης της παροχής (κεφαλή δικτύου). Επομένως το πρώτο βήμα στη χάραξη ενός συλλογικού αρδευτικού δικτύου είναι η τοποθέτηση των υδροληψιών. Για να λειτουργήσει το συλλογικό δίκτυο άρδευσης χωρίς προβλήματα, πρέπει το αρδευτικό νερό να είναι απαλλαγμένο από φερτά υλικά Τα φερτά υλικά προκαλούν σημαντικές φθορές στα αντλητικά συγκροτήματα καθώς και φράξιμο των εκτοξευτήρων. Σε περίπτωση ύπαρξης φερτών υλικών στο αρδευτικό νερό, θα πρέπει μετά τη συλλογή του από τον ποταμό να κατασκευάζεται κατάλληλη διάταξη για τη συγκράτηση τους. Συνήθως η διάταξη αυτή είναι μια λεκάνη ηρεμίας όπου κατακάθονται τα φερτά υλικά και στη συνέχεια απομακρύνονται. Η ασφάλεια του δικτύου των αγωγών μεταφοράς και διανομής του αρδευτικού νερού, απαιτεί την αντιμετώπιση μόνιμων ή έκτακτων καταστάσεων, που δημιουργούνται στη διάρκεια της λειτουργίας του (έναρξη και διακοπή αντλιοστασίου, απότομη διακοπή παροχής, ανάγκη διακοπής παροχής σε τμήμα του δικτύου, επισκευή και αντικατάσταση σωληνώσεων κλπ.). Το πρόβλημα της ομαλής και ασφαλούς λειτουργίας του δικτύου αντιμετωπίζεται με τη μελέτη και εγκατάσταση στο δίκτυο των συσκευών τοπικής προστασίας. Οι συσκευές τοπικής προστασίας είναι : α) Οι αντιπληγματικές βαλβίδες, που χρησιμεύουν για τον περιορισμό της επιρροής του φαινόμενου του υδραυλικού πλήγματος (πλήγματος κριού) και την προστασία του συστήματος μεταφοράς του αρδευτικού νερού από τις υπερπιέσεις. Τοποθετούνται στα σημεία, όπου δημιουργείται το υδραυλικό πλήγμα ή εκεί όπου αναπτύσσονται οι μεγαλύτερες υπερπιέσεις. Συνήθως τοποθετούνται ανάντη των συστημάτων ρύθμισης της παροχής (π.χ. ανάντη των υδροληψιών) και κατάντη των αντλιοστασίων. β) Οι βαλβίδες εξαέρωσης για την απομάκρυνση του αέρα που συσσωρεύεται στα ψηλότερα σημεία του δικτύου (οι θύλακες του αέρα σχηματίζονται συνήθως με την έναρξη λειτουργίας του δικτύου και περιορίζουν την ωφέλιμη διατομή του αγωγού, αυξάνουν επομένως τις απώλειες). Τοποθετούνται στα σημεία αλλαγής της κλίσης του αγωγού από θετική σε αρνητική. Επίσης τοποθετούνται ανάντη των διακοπτών παροχής (βάνες), αν o αγωγός ανεβαίνει (θετική κλίση) ή στα κατάντη τους, αν ο αγωγός κατεβαίνει (αρνητική κλίση). γ) Οι βαλβίδες εισαγωγής αέρα, για την εξουδετέρωση των υποπιέσεων που μπορεί να δημιουργηθούν στο δίκτυο (συνήθως στη διάρκεια του αδειάσματος του δικτύου). Η δημιουργία υποπιέσεων προξενεί βλάβες στις συνδέσεις των σωληνώσεων με αποτέλεσμα τη μη στεγανότητα των αγωγών. Οι βαλβίδες αυτές τοποθετούνται στα ψηλότερα σημεία του δικτύου καθώς και στα σημεία, όπου είναι δυνατόν να αναπτυχθούν υποπιέσεις (φαινόμενο σίφωνα). δ) Οι εκκενωτές για το γρήγορο άδειασμα του δικτύου ή τμήματος του σε περιπτώσεις επισκευής και συντήρησης των αγωγών ή κατά τη διάρκεια της χειμερινής διακοπής της άρδευσης. Για λειτουργικούς λόγους οι εκκενωτές τοποθετούνται στα χαμηλά σημεία του δικτύου. ε) Οι διακόπτες παροχής ή βάνες, για το σταμάτημα της ροής του νερού και την απομόνωση τμήματος του δικτύου. Συνήθως τοποθετούνται αυτόματες βάνες που διακόπτουν τη ροή, όταν η παροχή του αγωγού ξεπεράσει (λόγω βλάβης στα κατάντη) την κανονική τιμή λειτουργίας. στ) Τα αεροφυλάκια για την καλύτερη αντιμετώπιση του φαινομένου του πλήγματος κριού. Τοποθετούνται στην έξοδο του αντλιοστασίου. 3

4. Ο σχεδιασμός των αρδευτικών δικτύων καταιονισμού Για το σχεδιασμό και τους υπολογισμούς των αρδευτικών δικτύων καταιονισμού έχει εφαρμογή η εγκύκλιος του ΥΠΕΧΩΔΕ Δ. 22.200/30 7 1977 «Οδηγίες για τον Έλεγχο Σωληνωτών Αρδευτικών Δικτύων». Ο σχεδιασμός ενός αρδευτικού δικτύου καταιονισμού στοχεύει στη βέλτιστη τοποθέτηση των υδροληψιών στις αρδευτικές μονάδες (το μέγεθος των οποίων έχει καθοριστεί στη φάση της γεωργοτεχνικής μελέτης) και στη βέλτιστη σύνδεση των υδροληψιών με την κεφαλή του δικτύου. Ανάλογα με την τοπογραφική διαμόρφωση των αρδευτικών μονάδων μπορούν να τοποθετηθούν υδροληψίες με ένα ως τέσσερα στόμια. Η γενική αρχή που ακολουθείται, για λόγους οικονομίας, είναι να τοποθετούνται οι υδροληψίες σε θέσεις εξυπηρέτησης περισσότερων της μιας αρδευτικών μονάδων. Οι αγωγοί του δικτύου καταιονισμού λειτουργούν με πίεση, που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των εκτοξευτήρων και την κάλυψη τόσο των υψομετρικών διαφορών, όσο και των απωλειών φορτίου. Για το λόγο αυτό δεν επηρεάζονται από το ανάγλυφο του εδάφους. Σκόπιμο είναι όμως να αποφεύγεται ο μεγάλος αριθμός υψηλών και χαμηλών σημείων (στα πρώτα συσσωρεύεται αέρας, ενώ στα δεύτερα στερεές ύλες). Ακόμη, για να είναι δυνατή και εύκολη η απομόνωση τμημάτων του δικτύου για επισκευή ή συντήρηση, τα δίκτυα καταιονισμού είναι συνήθως ακτινωτά δίκτυα. Οι σωληνώσεις του δικτύου μεταφοράς και διανομής είναι μόνιμες (υπόγειες) και ακολουθούν, εφόσον είναι δυνατό, το αγροτικό οδικό δίκτυο έτσι, ώστε να είναι ευκολότερος ο έλεγχος του δικτύου καθώς και οι εργασίες συντήρησής του. Ακόμα πρέπει να αποφεύγεται να περνούν από ιδιωτικές ιδιοκτησίες, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και δουλείες διέλευσης. Ο υδραυλικός υπολογισμός των αρδευτικών δικτύων καταιονισμού αρχίζει με τον υπολογισμό του ατομικού δικτύου (επιλογή εκτοξευτήρων, υπολογισμός γραμμών άρδευσης και κυρίας γραμμής ), έτσι ώστε να καθοριστούν τα απαιτούμενα μεγέθη παροχής και πίεσης των υδροληψιών. Ακολουθεί ο υπολογισμός των παροχών των σωληνώσεων ξεκινώντας από τα κατάντη και λαμβάνοντας υπόψη τη μέθοδο διανομής του αρδευτικού νερού. Η μέθοδος αυτή είναι είτε η διανομή με ωρολόγιο πρόγραμμα (ζήτηση εκ περιτροπής) είτε η διανομή με ελεύθερη ζήτηση. Στην περίπτωση που η διανομή του αρδευτικού νερού γίνεται με ελεύθερη ζήτηση, η παροχή των διάφορων τμημάτων των αγωγών υπολογίζεται με τη χρήση του 1ου τύπου του R. Clement λαμβανομένου υπόψη του πλήθους των υδροληψιών που είναι εγκατεστημένες κατάντη του σημείου υπολογισμού. 5. Η μελέτη ενός συγκροτήματος άρδευσης με καταιονισμό Για την επιτυχή μελέτη ενός συγκροτήματος άρδευσης με καταιονισμό, απαιτείται η επισταμένη εξέταση όλων των σχετικών παραγόντων, ήτοι των εδαφικών και τοπογραφικών συνθηκών, του είδους των καλλιεργειών, της προέλευσης του νερού, των καλλιεργητικών μεθόδων, της υδατοκατανάλωσης και των υδραυλικών στοιχείων, σε συνδυασμό με τις δαπάνες κατασκευής των έργων, της προμήθειας του απαιτούμενου εξοπλισμού και της λειτουργίας της εγκατάστασης. Πριν από την εκτέλεση των διαφόρων υπολογισμών απαιτείται η συγκέντρωση όλων των διαθέσιμων στοιχείων και δεδομένων, σχετικά με την τοποθεσία της έκτασης που θα αρδευτεί, την προέλευση και προσαγωγή του νερού, τις καλλιέργειες που θα εφαρμοστούν, την επιθυμητή λειτουργία του συγκροτήματος, το είδος της ενέργειας που θα χρησιμοποιηθεί και τις εδαφικές συνθήκες. Πρέπει επίσης να διατίθεται και κατάλληλης κλίμακας τοπογραφικό διάγραμμα της υπόψη περιοχής. Με βάση τα παραπάνω συντάσσεται η μελέτη του αρδευτικού συγκροτήματος καταιονισμού στην οποία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα στάδια: 4

1. Η τεχνική περιγραφή του έργου 2. Η τοποθεσία 2.1 Η γεωγραφική θέση 2.2 Τοπογραφικό διάγραμμα. 2.3 Κλιματολογικά δεδομένα. 2.4 Εδαφολογικά δεδομένα. 2.5 Υδρολογικά δεδομένα (Προέλευση ποσότητα ποιότητα του νερού). 2.6 Η καλλιέργεια που θα εφαρμοστεί. 3. Υπολογισμοί των αναγκών σε νερό 3.1 Η εξατμισοδιαπνοή 3.1.1 Η τροποποιημένη μέθοδος του Penman κατά Doorenbos Pruit. 3.1.1 Η μέθοδος των Penman Monteith. 3.1.1 Τροποποιημένη μέθοδος των Blaney Criddle. 3.1.1 Απλοποιημένη μέθοδος των Blaney Criddle. 3.2 Η ενεργός βροχόπτωση. 3.3 Το ημερήσιο υδατικό έλλειμμα. 3.4 Η δόση άρδευσης. 3.5 Το εύρος άρδευσης. 4. Χωροθέτηση και επιλογή των εκτοξευτήρων. 4.1 Οι διατάξεις των εκτοξευτήρων. 4.2 Τα χαρακτηριστικά των εκτοξευτήρων. 4.3 Ο αριθμός των εκτοξευτήρων επί της γραμμής. 4.4 Ο αριθμός των γραμμών άρδευσης. 4.5 Ο συνολικός αριθμός των εκτοξευτήρων. 4.6 Η παροχή των εκτοξευτήρων. 4.7 Επιλογή των εκτοξευτήρων. 4.8 Υπολογισμός της ταχύτητας διαβροχής. 4.9 Υπολογισμός της διάρκειας της αρδευτικής δόσης. 5. Υπολογισμός των αγωγών 5.1 Είδη αγωγών Τρόπος τροφοδοσίας. 5.2 Ονοματολογία αγωγών. 5.3 Οι αγωγοί εφαρμογής. 5.3.1 Η παροχή των αγωγών εφαρμογής. 5.3.2 Οι αποδεκτές απώλειες φορτίου. 5.3.3 Υπολογισμός των διαμέτρων. α) κριτήριο ταχύτητας. β) κριτήριο απωλειών γ) κριτήριο πλήγματος δ) κριτήριο κόστους 5.4 Οι δευτερεύοντες αγωγοί. 5.4.1 Η παροχή. 5.4.2 Αποδεκτές απώλειες φορτίου. 5.4.3 Υπολογισμός των διαμέτρων. 5.5 Ο αγωγός προσαρμογής. 5

6. Το αντλιοστάσιο 6.1 Η παροχή του αντλιοστασίου. 6.2 Το μανομετρικό ύψος. 6.3 Η ισχύς του αντλιοστασίου. 6.4 Τροφοδοσία του αντλιοστασίου. 7. Προμέτρηση εργασιών 8. Προϋπολογισμός δαπάνης Στη συνέχεια συντάσσεται υποδειγματική μελέτη άρδευσης μιας καλλιέργειας βαμβακιού στην περιοχή των εγκαταστάσεων του Τμήματος Φυτικής Παραγωγής του ΤΕΙ Ηπείρου στην Άρτα σύμφωνα με την παραπάνω διαδικασία. Κατά την ανάπτυξη των επιμέρους υπολογισμών χρησιμοποιούνται οι διάφορες ισχύουσες εναλλακτικές μέθοδοι υπολογισμού οι οποίες βεβαίως σε πραγματική μελέτη δεν είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιούνται. 6