1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 ΕΙΔΗΣΕΙΣ Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Η εταιρεία οινοποιίας Bovin συνήψε συμφωνία με την γερμανική εταιρεία Gallier για εξαγωγή της παραγωγής της (κυρίως των ποιοτήτων Merlot, Vranec και Cabernet Sauvignon) στη γερμανική αγορά. Λόγω χρεών της στην Eurocontrol, απαγορεύτηκαν οι πτήσεις προς Γερμανία και Ιταλία στην αεροπορική εταιρεία της πγδμ MAT. Τραπεζικός Τομέας Η Invest Banka πρόκειται να προβεί σε περαιτέρω κεφαλαιοποίηση, δηλαδή να αυξήσει το αρχικό της κεφάλαιο, έπειτα από σχετική απόφαση των μετόχων της. Η κεφαλαιοποίηση πρόκειται να επιτευχθεί με νέα έκδοση 43.530 μετοχών της τράπεζας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της πγδμ, ο αριθμός των πιστωτικών καρτών στη χώρα σημείωσε πτώση. Χαρακτηριστικά, τον περασμένο Σεπτέμβριο ο αριθμός τους μειώθηκε κατά 20.000. Επίσης, έως τα τέλη Ιουνίου οι τράπεζες της χώρας είχαν εκδώσει καταναλωτικά δάνεια ύψους 960 εκατ. ευρώ. Κάθε εργαζόμενος πολίτης στην πγδμ οφείλει κατά μέσο όρο 1.581 ευρώ. Η γερμανική τράπεζα LHB διέθεσε στο χρηματιστήριο των Σκοπίων το 27% των μετοχών της από την Tutunska Banka στον κύριο μέτοχο της τελευταίας, τη σλοβενική Nova Ljubljanska Banka, στην τιμή των 19 εκατ. ευρώ. Έπειτα από αυτή τη συναλλαγή, η σλοβενική τράπεζα διαθέτει πλέον το 86,7% τηςtutunska Banka. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, η εταιρεία Vegera, στην οποία ανήκει αλυσίδα αρτοποιείων στα Σκόπια, αποτελεί το νέο ιδιοκτήτη του κτηρίου διοίκησης της Zito Luks στην περιοχή των Σκοπίων Kapistec, το οποίο στέγασε τη διοίκηση της εταιρείας για πολλά έτη. Η ελληνική εταιρεία Elbisco, στην οποία ανήκει η Zito Luks, άρχισε τη μετακόμιση στο εργοστάσιο της τελευταίας στην περιοχή Suto Orizani. Βάσει των σχετικών δημοσιευμάτων, η πώληση του κτηρίου των γραφείων της Zito Luks οφείλεται στην διεθνή οικονομική κρίση και την προσπάθεια της εταιρείας να μειώσει το κόστος. O Υπουργός Οικονομικών της πγδμ Trajko Slavevski δήλωσε ότι σε περίπτωση έλλειψης πετρελαίου λόγω παύσης της λειτουργίας του διυλιστηρίου της ΟΚΤΑ για τουλάχιστον έως τις 20 Δεκεμβρίου, πρόκειται να υπάρξει κάλυψη από τα κρατικά αποθέματα. Εάν μάλιστα υπάρξει ανάγκη, η κυβέρνηση πρόκειται να προβεί σε επιπρόσθετα μέτρα. Σημειώνεται ότι η παύση λειτουργίας του διυλιστηρίου οφείλεται στις συνέπειες της πυρκαγιάς που ξέσπασε στον χώρο πριν από δύο εβδομάδες. Η ΟΚΤΑ δήλωσε ότι πρόκειται να εισαγάγει πετρέλαιο από την Ελλάδα αλλά η εισαγωγή, σύμφωνα με τα τοπικά δημοσιεύματα, δεν έχει αρχίσει ακόμη. Τοπικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Ελλάδα και η Κροατία ανταγωνίζονται την πγδμ ως προς τις εξαγωγές αμνοεριφίων στην Ιταλία για την περίοδο των εορτών, ενώ οι εξαγωγείς της χώρας διαμαρτύρονται ότι την εφετινή χρονιά και τα βουλγαρικά αμνοερίφια είναι φθηνά και ανατρέπουν έτσι τα σχέδιά τους. Ωστόσο, οι ίδιο οι κτηνοτρόφοι της
3 χώρας δήλωσαν ότι δεν ενδιαφέρονται να διαθέσουν τα αμνοερίφιά τους στην αγορά την περίοδο των εορτών, καθώς οι τιμές είναι πολύ χαμηλές, αλλά θα αναμείνουν την περίοδο του Πάσχα. Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ουκρανική κυβέρνηση σχεδιάζει την κατασκευή εργοστασίου στην πγδμ για τη συναρμολόγηση του εξοπλισμένου οχήματος ΒTR-4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικονομική κατάσταση στην πγδμ Γενικά Επιπρόσθετα προς τους 200 εργαζομένους της μεταλλοβιομηχανίας Feni, οι οποίοι θα χάσουν τη δουλειά τους με το καινούριο έτος, άλλοι 100 εργαζόμενοι της μεταλλοβιομηχανίας IGM-Trade πιθανότατα θα απολυθούν το ίδιο διάστημα. Σημειώνεται ότι τα δύο εργοστάσια κατατάσσονται στους μεγαλύτερους εξαγωγείς της χώρας. Επίσης, η εταιρεία Arcelor Mittal, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα μετάλλων στην πγδμ, πρόκειται να παύσει τη λειτουργία της τουλάχιστον έως τις 15 Ιανουαρίου και οι 967 εργάτες της θα τεθούν σε υποχρεωτική άδεια. Η συνέχιση λειτουργίας της πέρα από την ανωτέρω ημερομηνία εξαρτάται από την ύπαρξη νέων παραγγελιών. Συνολικά από τους 6.000 εργαζομένους στον τομέα της μεταλλοβιομηχανίας, το εν τρίτον έχουν ήδη προσωρινά απολυθεί. Τα προβλήματα συνεχίζονται για τις κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις στην πγδμ, όπου η παραγωγή έχει μειωθεί κατά 20-50%. Μόνο στο Prilep έχουν ήδη απολυθεί η τεθεί σε υποχρεωτική άδεια 1.000 εργαζόμενοι, ενώ πρόσφατα δύο ακόμη επιχειρήσεις κλωστοϋφαντουργίας (Kikoteks και Kimiteks) έκλεισαν στο Kicevo, με αποτέλεσμα να απολυθούν 500 ράπτριες. Περαιτέρω απολύσεις αναμένονται και στον τομέα αυτό από τον Ιανουάριο του νέου έτους. Εκπρόσωποι των κλωστοϋφαντουργικών επιχειρήσεων ζήτησαν από την κυβέρνηση να βοηθήσει τον τομέα με την παροχή φθηνών δανείων και τη μείωση των φόρων, των εισφορών των ταμείων και των εξόδων μεταφοράς. Ζήτησαν επίσης από την κυβέρνηση να υπογράψει συμφωνία δικαιώματος σώρευσης με την Τουρκία. Η ρωσική εταιρεία Solway αποφάσισε να τερματίσει την παραγωγή στο ορυχείο χαλκού Bucim στο Radovis με το νέο έτος. Το γεγονός αυτό θα έχει ως συνέπεια να χάσουν τη δουλειά τους περίπου 460 εργαζόμενοι. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο απηύθυνε συμβουλή στην κυβέρνηση της πγδμ να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες και να αυξήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία προκειμένου να αποτρέψει την αποσταθεροποίηση της εγχώριας οικονομίας. Ο διεθνής οργανισμός, στην ετήσια έκθεσή του, τονίζει ότι το υψηλό έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών (14% του ΑΕΠ) καθώς και του εμπορικού ισοζυγίου αποτελούν το μεγαλύτερο κίνδυνο για τη σταθερότητα της οικονομικής ανάπτυξης της πγδμ. Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση της χώρας προβλέπει το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού για το 2009 στο 2,8% του ΑΕΠ. Καθώς το αρνητικό ισοζύγιο ανάμεσα στα έσοδα και τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού χρηματοδοτείται με εξωτερικό δανεισμό ή από τα αποθέματα σε ξένο συνάλλαγμα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το υψηλό εξωτερικό χρέος αποτελεί απειλή για τη χώρα. Επίσης κατά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η διεθνής οικονομική κρίση έπληξε έμμεσα την
4 πγδμ, καθώς μείωσε τις εξαγωγές, τις ΑΞΕ και τις μονομερείς μεταβιβάσεις, ενώ ο τραπεζικός τομέας της χώρας κατόρθωσε να αποφύγει την επίδραση της κρίσης διότι κυρίως αντλεί από τις εγχώριες καταθέσεις. O Υπουργός Οικονομικών της πγδμ κ. Slaveski σχολίασε ότι η έκθεση του ΔΝΤ περιέχει εσφαλμένα συμπεράσματα και δεν παρουσιάζει σωστά την πραγματική κατάσταση στην πγδμ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς της πγδμ, στην χώρα δεν υπάρχουν πλέον κλασικά μονοπώλια, εκτός από τα «φυσικά» που κληρονομήθηκαν από το προηγούμενο καθεστώς. Ο ίδιος ανέφερε ότι υπάρχει ίσως μονοπώλιο (EVN ESM) στον τομέα της διανομής ενέργειας, καθώς και στις σιδηροδρομικές μεταφορές, εξέφρασε ωστόσο την ελπίδα ότι θα δημιουργηθεί ανταγωνισμός και στους τομείς αυτούς και θα επέλθει σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ, ο μέσος καθαρός μισθός των μηνών Ιουλίου, Αυγούστου και Σεπτεμβρίου ανήλθε στις 15.808 δηνάρια (περίπου 258 ευρώ) και κάλυψε το κόστος του «καλαθιού της νοικοκυράς» για τρόφιμα και ποτά. Τον Σεπτέμβριο 2008 το τιμαριθμικό κόστος αυξήθηκε κατά 19,2% για τηλεοράσεις, κατά 18,7% για μεταφορικά εισιτήρια, κατά 12,1% για τσιγάρα Rodeo Super Light και κατά 2,6% για μαγειρικό λάδι, ενώ μειώθηκε κατά 15% για γάλα αγελάδος, κατά 7,6% για αυτοκίνητα Fiat Punto, κατά 6,7% για ψωμί και κατά 0,5% για καύσιμα ΜΒ-96. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, στην πγδμ υπάρχουν άνω των 343.000 ανέργων. Εν τούτοις, ορισμένες εταιρείες αναζητούν ανεπιτυχώς προσωπικό εδώ και πολλούς μήνες. Προς το παρόν, στην αγορά εργασίας της χώρας υπάρχει έλλειψη σε οικοδομικούς εργάτες, μηχανικούς, καθηγητές της πληροφορικής και νομικούς με καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας. Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ, οι αγρότες της χώρας, ειδικά όσοι κατέχουν μικρή έκταση γης, πρόκειται να πληγούν από την διεθνή οικονομική κρίση. Ήδη, τον περασμένο Οκτώβριο οι πωλήσεις των προϊόντων τους σημείωσαν πτώση κατά 44%. Πτώση σημείωσαν οι πωλήσεις οχημάτων στην πγδμ το Νοέμβριο, έπειτα από την υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων από πλευράς τραπεζών για τη χορήγηση δανείων. ΑΕΠ, Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το ΑΕΠ της πγδμ το 2007 αντιστοιχούσε μόνο στο 30% του μέσου ΑΕΠ των κρατών μελών της ΕΕ. Βιομηχανική Πολιτική Εγχώριοι επιχειρηματίες και η κυβέρνηση της πγδμ δημιούργησαν ομάδα εργασίας για την υλοποίηση του προγράμματος κατασκευής 50 εργοστασίων Μεταφορές Επικοινωνία Η κυβέρνηση της πγδμ το επόμενο έτος πρόκειται να λάβει δάνεια από την Παγκόσμια Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD), συνολικού ύψους 120 εκατ. ευρώ, για την ανακατασκευή των οδικών υποδομών.
5 Οικονομική Κατάσταση Άλλο Ο διευθυντής του χρηματιστηρίου της πγδμ εκτιμά ότι η δραστική μείωση των συναλλαγών μετοχών είναι αποτέλεσμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Όπως τόνισε ο ίδιος, η διοίκηση του χρηματιστηρίου έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να εμποδίσει την πτώση των τιμών. Εξωτερικό Εμπόριο Όγκος Συναλλαγών Εμπορικό Ισοζύγιο Η Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ ανακοίνωσε ότι οι εμπορικές συναλλαγές τους πρώτους δέκα μήνες του έτους αυξήθηκαν κατά 36,7% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του παρελθόντος έτους. Οι εξαγωγές στο διάστημα από Ιανουάριο έως Οκτώβριο ανήλθαν στα 3,4 δισ. δολλάρια και οι εισαγωγές στα 5,9 δισ. δολλάρια. Οι εξαγωγές καλύπτουν το 58,1% των εισαγωγών ενώ το εμπορικό έλλειμμα της χώρας για το ίδιο διάστημα διπλασιάστηκε σε σχέση με το παρελθόν έτος φθάνοντας τα 2,5 δισ. δολλάρια. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών της χώρας ανακοίνωσε ότι ο διεθνής διαγωνισμός για την αγορά 302 διώροφων λεωφορείων έχει παραταθεί, κατόπιν αιτήματος των συμμετεχουσών εταιρειών, και ότι οι προσφορές θα ανοίξουν στις 20 Ιανουαρίου. Εννέα εταιρείες υπέβαλαν προσφορές στις 10 Δεκεμβρίου στον διαγωνισμό της εταιρείας ηλεκτρικής ενέργειας της πγδμ ELEM, για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας για το διάστημα από 1 η Ιανουαρίου έως 30 Απριλίου 2009. H μέση τιμή ανέρχεται στα 88 ευρώ ανά MWh.