ΕΤΟΣ: 16 ο Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 750 FT 3 Αφιέρωμα στην Κύπρο
Αφιέρωμα στην Κύπρο
ΙΟύλΙΟς 2010 EΤΟς: 16 Αφιέρωμα στην Κύπρο Καλωσορίζουμε τον καινούριο Πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ουγγαρία, κύριο Βάσο Τσιάμπερλεν! «... Γνωρίζω και αναγνωρίζω τη συμβολή και τον αγώνα των Ελλήνων της Ουγγαρίας...» Αξιότιμε κ. Πρέσβη θα μας πείτε λίγα λόγια για την καταγωγή σας, από πού έρχεστε; Πόσο καιρό θα μείνετε στην Βουδαπέστη; Γεννήθηκα σ ένα χωριό της Κύπρου και κατάγομαι από φτωχή οικογένεια. Τα παιδικά μου χρόνια σημαδεύτηκαν από μόνιμη οικονομική στέρηση που μάστιζε την οικογένειά μου. Διακοπές τα καλοκαίρια δεν είχαμε. Με το κλείσιμο των σχολείων άρχιζε για μένα και για τα περισσότερα παιδιά του χωριού, ένα δίμηνο χειρονακτικής δουλειάς για εξασφάλιση χρημάτων με τα οποία θα πληρώναμε τα δίδακτρα του σχολείου στην επόμενη χρονιά. Επιδιώκαμε σκληρές δουλειές επειδή σ αυτές πληρωνόμασταν καλύτερα. Συνήθως δουλεύαμε στις οικοδομές. Ανατράφηκα σ ένα περιβάλλον πολιτικοποιημένο και προσανατολισμένο στις αρχές και πανανθρώπινες αξίες του σοσιαλισμού. Μετά το γυμνάσιο και τη στρατιωτική μου θητεία σπούδασα με υποτροφία στη Σοβιετική Ένωση. Κατά τη διάρκεια της διπλωματικής μου καριέρας υπηρέτησα στη Μόσχα και το Ναϊρόμπι (Κένυα). Δούλεψα επίσης σε διάφορα τμήματα του Υπουργείου Εξωτερικών στη Λευκωσία, ασκώντας πάντα σημαντικά και ενδιαφέροντα καθήκοντα. Στη Βουδαπέστη μετατέθηκα τον περασμένο Γενάρη και ήλθα εδώ κατευθείαν από την Κένυα, όπου υπηρέτησα ως Πρέσβης για τρία χρόνια. Από τη θητεία μου στην Αφρική συγκρατώ στη μνήμη μου την φτώχεια και την εξαθλίωση των λαών της. Φτώχεια σημαίνει πρώτα απ όλα πείνα. Σημαίνει ωστόσο και στέρηση πρόσβασης στη μόρφωση, στην ιατρική φροντίδα, στην αξιοπρέπεια. Σημαίνει ταυτόχρονα και παραβίαση του βασικότερου ανθρώπινου δικαιώματος, του δικαιώματος στη ζωή. Γενεσιουργός αιτία της αθλιότητας και μιζέριας που επικρατούν στην Κένυα αλλά και σ ολόκληρη την υποσαχάρια Αφρική γενικότερα, είναι η αδίστακτη αποικιοκρατική εκμετάλλευση που για αιώνες κρατούσε τους αφρικανικούς λαούς στο σκοτάδι και στο περιθώριο της ανάπτυξης. Η αποικιοκρατία φαινομενικά έχει παρέλθει. Στη πράξη όμως η εκμετάλλευση των αφρικανικών πόρων και λαών από τους πρώην αποικιοκράτες συνεχίζεται, έχοντας απλώς μετεξελιχθεί σε νεοαποικιακή εξάρτηση. Στην Κένυα το 60% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο (όριο της φτώχειας) έχει καθοριστεί ως το εισόδημα του ενός δολαρίου την ημέρα..! Το 5% του πληθυσμού κατέχει το 90% της γης, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων είναι ακτήμονες. Στη Βουδαπέστη προβλέπω να παραμείνω 2-4 χρόνια. Την Ουγγαρία δεν την επισκέφτηκα ποτέ στο παρελθόν. Ωστόσο, τη γνωρίζω μέσα από ακαδημαϊκές πηγές. Μεταξύ άλλων σπούδασα και Οικονομική Γεωγραφία. Συνεπώς, η Ιστορία και η Γεωγραφία των Ούγγρων δεν μου είναι άγνωστες. Τι γνωρίζατε για την Ουγγαρία προτού έρθετε εδώ; Ξέρω ότι στην Ουγγαρία αναπτύχθηκε μετά τον ελληνικό εμφύλιο μια μεγάλη ελληνική κοινότητα, η οποία προήλθε από την ηρωική εκείνη γενιά των Ελλήνων που πολέμησαν για αξίες και ιδανικά. Γνωρίζω καλά τις ρίζες και την ιστορία της κοινότητας και αισθάνομαι πραγματικά τιμή που μου δίδεται η ευκαιρία να δουλέψω και να συνεργαστώ με τα μέλη της. Με την ευκαιρία αυτής της συνέντευξης θα ήθελα να διαβεβαιώσω τους αναγνώστες του περιοδικού σας ότι τόσο εγώ όσο και η Κυβέρνηση της Κύπρου αναγνωρίζουμε τη συμβολή των Ελλήνων της Ουγγαρίας στον αγώνα του Ελληνισμού για ελευθερία, ανεξαρτησία, πρόοδο και κοινωνική δικαιοσύνη. Δυσκολευτήκατε να προσαρμοστείτε στους ρυθμούς μας; Το περιβάλλον στη Βουδαπέστη είναι πολύ πιο εύκολο και φιλικό απ ό,τι στην Αφρική που ήμουν πριν. Συνεπώς η προσαρμογή μου στο νέο περιβάλλον δεν ήταν δύσκολη. Η δουλειά μας στην Κυπριακή Πρεσβεία εδώ διαφέρει κάπως από τη δουλειά στην Κένυα. Ωστόσο, το γενικότερο πλαίσιο δουλειάς παραμένει ίδιο υλοποίηση της εξωτερικής πολιτικής της κυπριακής κυβέρνησης, προώθηση των συμφερόντων της Κύπρου, προώθηση του στόχου επίλυσης του κυπριακού και επανένωσης της πατρίδας μας. Ποιες άλλες περιοχές, εκτός από τη Βουδαπέστη, στην Ουγγαρία έχετε επισκεφτεί; Εκτός από τη Βουδαπέστη έχω επισκεφτεί περιοχές στο δυτικό και βόρειο τμήμα της Ουγγαρίας. Η χώρα διαθέτει πραγματικά ένα 3
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Αφιέρωμα στην Κύπρο πανέμορφο φυσικό περιβάλλον. Η εναλλαγή του πρασίνου με τα νερά των λιμνών και των ποταμών εντυπωσιάζει και ταυτόχρονα «κακομαθαίνει» το μάτι. Αγαπήσατε ιδιαίτερα κάποια περιοχή της Βουδαπέστης; Δεν πρόλαβα να αγαπήσω ακόμη συγκεκριμένες περιοχές της Βουδαπέστης. Για ν αγαπήσεις κάτι ή κάποιον χρειάζεται πιστεύω περισσότερος χρόνος και συγκεκριμένα βιώματα. Οι κεντρικές περιοχές της πόλης (Váci, Andrassy) νιώθω να με ελκύουν περισσότερο. Προφανώς επειδή η αρχιτεκτονική και η μεγαλοπρέπεια των κτιρίων στα μέρη αυτά εκφράζουν συνοπτικά την πλούσια ιστορία και κουλτούρα της Ουγγαρίας. Ποιο έργο Ούγγρου ή Έλληνα της διασποράς λογοτέχνη ή καλλιτέχνη σας συγκίνησε; Με την ουγγρική κουλτούρα δεν έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα. Με συγκινεί ωστόσο η κλασσική μουσική. Και η Ουγγαρία έχει να επιδείξει στον τομέα αυτό φυσιογνωμίες παγκόσμιας κλάσης. Από το χώρο της Ουγγρικής κλασσικής μουσικής θαυμάζω αυτούς που θαυμάζει όλος ο κόσμος. Τους Ferenc Liszt και Bela Bartok. Από τον ευρύτερο τομέα της τέχνης θαυμάζω επίσης τις δημιουργίες του μεγάλου ζωγράφου Mihaly Munkacsy. Θα παροτρύνατε τους συμπατριώτες σας να επισκεφθούν τη χώρα μας; Οι Κύπριοι ταξιδεύουν πολύ. Το ένα τρίτο του πληθυσμού επιλέγει κάθε χρόνο διακοπές στο εξωτερικό. Η Ουγγαρία και γενικά η Κεντρική Ευρώπη αποτελεί για τους Κύπριους ελκυστικό τουριστικό προορισμό ο οποίος συνδυάζει καλές υποδομές και υπηρεσίες, ασφάλεια, ιστορικά αξιοθέατα, τέχνη και πολιτισμό, πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Το τουριστικό προϊόν που προσφέρει η Ουγγαρία στους Κύπριους επισκέπτες εμπλουτίζεται επίσης με τα απευθείας αεροπορικά δρομολόγια που εκτελεί η Malev από Λάρνακα προς Βουδαπέστη. Πολλοί Ούγγροι τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο την Κύπρο για διακοπές. Φέτος αναμένεται ότι θα ξεπεράσουν τις 8.000, αριθμός που θεωρείται πολύ ικανοποιητικός για τα δεδομένα και τα μεγέθη των δύο χωρών. Η Ουγγαρία αποτελεί επίσης για τους Κύπριους ελκυστικό προορισμό για σπουδές. Σήμερα ο αριθμός των Κυπρίων φοιτητών στα Ουγγρικά ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα υπερβαίνει τους 600. Τον τελευταίο καιρό η παγκόσμια κρίση είναι μεταξύ των θεμάτων που συζητούν όλοι και παντού. Πώς θα μπορούσε η Ουγγαρία να την ξεπεράσει; Η παγκόσμια κρίση αποτελεί χαρακτηριστικό σύμπτωμα του καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης. Όσο περισσότερος καπιταλισμός υπάρχει στην αγορά τόσο βαθύτερες και συχνότερες κρίσεις θα βλέπουμε. Η απληστία του κεφαλαίου και ιδιαίτερα του τραπεζικού αφενός και η αδυναμία και απροθυμία του καπιταλιστικού κράτους να χαλιναγωγήσει τις επιχειρηματικές και κερδοσκοπικές δραστηριότητες αφετέρου, οδηγούν ολόκληρο το οικονομικό σύστημα σε κρίση. Στο τέλος την κρίση την πληρώνουν παντού και πάντοτε οι εργαζόμενοι, η φτωχολογιά, οι νομιμόφρονες πολίτες. Στην Ουγγαρία όπως και στην Ελλάδα και παντού, οι αιτίες που γεννούν την κρίση είναι ίδιες και δεν είναι άλλες από την πλεονεξία και απληστία του κεφαλαίου. Η παγκόσμια οικονομική κρίση που περνούμε σήμερα έχει επιβεβαιώσει για μια ακόμη φορά ότι η συνταγή για αντιμετώπιση των οικονομικών κρίσεων παραμένει αυτή που εμφανίστηκε στα βιβλία της Πολιτικής Οικονομίας στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και η οποία μεταφράζεται ως «περισσότερο κράτοςπερισσότερος έλεγχος-δικαιότερη κατανομή του πλούτου και των βαρών ανάμεσα στο κεφάλαιο και τους εργαζόμενους». Η Ουγγαρία δεν αποτελεί εξαίρεση από τη συνταγή αυτή. Ως εκ τούτου, για να αντιμετωπίσει σωστά την κρίση και τις συνέπειές της, θα πρέπει πρώτα απ όλα η κυβέρνηση να περιορίσει την απληστία του κεφαλαίου και, ταυτόχρονα, να κατευθύνει σωστά την επενδυτική και επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα. Χρειάζεται επίσης να ληφθούν στοχευμένα μέτρα ώστε το κόστος για την εξυγίανση της οικονομίας να καταμεριστεί δίκαια ανάμεσα στα διάφορα στρώματα του πληθυσμού, ανάλογα με το οικονομικό τους εκτόπισμα. Τελειώνοντας θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι πρωταρχική προτεραιότητα της Κυβέρνησης του Προέδρου Χριστόφια ήταν και παραμένει η επίλυση του κυπριακού προβλήματος και η επανένωση της Κύπρου στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Η επιθυμία και ειλικρίνεια του Προέδρου Χριστόφια για λύση είναι δεδομένη. Αυτό φαίνεται καθαρά από τις άοκνες προσπάθειες που καταβάλλει τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου για την επίτευξη αυτού του στόχου. Υπενθυμίζω ότι αμέσως μετά την εκλογή του στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας φρόντισε με δική του πρωτοβουλία και πέτυχε την επανέναρξη των συνομιλιών για εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό. Έκτοτε και παρά την αρνητική στάση της άλλης πλευράς, συνεχίζει με εποικοδομητικό πνεύμα τις διαπραγματεύσεις προσδοκώντας ότι η Τουρκία, η οποία κρατάει ουσιαστικά το κλειδί της λύσης, θα αναγκαστεί τελικά να χειραφετήσει τους τουρκοκύπριους και θα διευκολύνει έτσι τη διευθέτηση του κυπριακού. Σας ευχαριστώ πολύ για αυτή την όμορφη συζήτηση! (Συνέντευξη: Νόρα Γιαννακάκη) 4
ΙΟύλΙΟς 2010 EΤΟς: 16 Αφιέρωμα στην Κύπρο Ευχαριστούμε θερμά την Κυπριακή Πρεσβεία στη Βουδαπέστη για την παραδειγματική συνεργασία Πώς πήρε το όνομά της η Κύπρος; Στα πολύ παλιά χρόνια η Κύπρος είχε διάφορα ονόματα, όπως Αερία, Μακαρία, Σαλαμίνα ή Κεραστή. Το όνομα Κύπρος πιστεύουν ότι προέρχεται 1. από τη λέξη «κύπειρος» που είναι το όνομα ενός φυτού στο νησί 2. από τη λέξη «κυπάρισσος» 3. από τη λέξη «cuprum» που στα λατινικά σημαίνει χαλκός, το μέταλλο που ήταν άφθονο στην Κύπρο. Mηχανή του χρόνου - Σύντομη χρονική επισκόπιση της Κύπρου Τέλη ΙΕ π.χ. αιώνα: Πρώτοι ελληνικοί εποικισμοί Αχαιών στην Κύπρο. 1000 π.χ.: Οι Φοίνικες πραγματοποιούν τις πρώτες εγκαταστάσεις τους στην Κύπρο και εισάγουν το φοινικικό αλφάβητο. Τέλη 8ου π.χ. αιώνα: Οι Ασσύριοι κατακτούν την Κύπρο. 525 π.χ.: Οι Κύπριοι συμμαχούν με τους Πέρσες εναντίον των Αιγυπτίων 411-374 π.χ.: Ακμή του ελληνισμού του νησιού και σχέσεων της Κύπρου με την Ελλάδα. 336-323 π.χ.: Η Κύπρος ενώνεται με το κράτος του Μεγάλου Αλέξανδρου. 315 π.χ.- 58 μ.χ.: Η Κύπρος γίνεται τμήμα του κράτους των Πτολεμαίων. 58 μ.χ.: Οι Ρωμαίοι γίνονται κύριοι της Κύπρου. 45 μ.χ.: Οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας κηρύττουν τον χριστιανισμό στην Κύπρο. 395 μ.χ.: Περιέρχεται στο ανατολικό (βυζαντινό) ρωμαϊκό κράτος. 431: Η Εκκλησία της Κύπρου γίνεται αυτοκέφαλη. 965: Αρχίζει η καθαυτό βυζαντινή περίοδος της κυπριακής ιστορίας. Ακριτικά τραγούδια. 5
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Αφιέρωμα στην Κύπρο 1191: Ο Ριχάρδος Λεοντόκαρδος επεμβαίνει στην Κύπρο. 1196: Ίδρυση λατινικής εκκλησίας της Κύπρου. Καθιέρωση φεουδαρχικού συστήματος. 1260: Εξουδετέρωση της κυπριακής ορθόδοξης Εκκλησίας. 1441: Κυπριακά ερωτικά τραγούδια. 1489: Η Κύπρος περιέρχεται στη Βενετία. 1570-71: Κυπριακός πόλεμος. Τέλος της βενετικής κυριαρχίας και έναρξης της Τουρκοκρατίας στην Κύπρο. Αποκατάσταση της ορθόδοξης Εκκλησίας. 1578: Ανταρσία των γενιτσάρων της Αμμοχώστου. Πρώτη ελληνοτουρκική συνεργασία εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας. 1812: Ίδρυση ελληνικού σχολείου στην Λευκωσία. 1878: Τουρκοβρετανική συμφωνία για την παραχώρηση της Κύπρου στους Άγγλους. 1897: Κύπριοι εθελοντές στον ελληνοτουρκικό πόλεμο. 1914: Η Κύπρος γίνεται κτήση της Βρετανικής αυτοκρατορίας. 1915: Η αγγλική κυβέρνηση προσφέρει στην Ελλάδα την ένωση της Κύπρου. Η κυβέρνηση Ζαΐμη δεν την αποδέχεται. 1931: Κίνημα εναντίον της αγγλικής κυριαρχίας, φυλακίσεις και εξορίες των μητροπολιτών Νικόδημου και Μακάριου. Foto: Makariosz püspök 1950: Δημοψήφισμα υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. (96%) 1955, Απρίλιος: Έναρξη της δράσης της Εθνικής Οργάνωσης Κυπριακού Αγώνα. (ΕΟΚΑ) 1955, Σεπτέμβριος: Οργανωμένες επιθέσεις τουρκικού όχλου εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και Σμύρνης. 1956: Εξορία Μακάριου στις Σεϋχέλες 1957: Ο Μακάριος ελευθερώνεται και επιστρέφει στην Αθήνα. 1958: Σοβαρά τα επεισόδια μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Κύπρου 1959, Φεβρουάριος: Συμφωνίες της Ζυρίχης, Συμφωνία του Λονδίνου. 1960: Τερματίζεται η βρετανική κυριαρχία. Ανακηρύσσεται η Κυπριακή Δημοκρατία. 1961: Η Κύπρος μέλος των Ηνωμένων Εθνών. 1963: Συγκρούσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. 1974, Ιούλιος: Πραξικόπημα εναντίον του προέδρου Μακαρίου. Τουρκική Εισβολή (Αττίλας 1.), Αύγουστος: Τουρκική Εισβολή (Αττίλας 2.) Μηχανή του χρόνου Μυθολογία Πηγή: «Εν πλω» της Ν.Γιαννακάκη Η μυθολογία της Κύπρου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη θεά του έρωτα, την Αφροδίτη. Την Αφροδίτη έφερε στο νησί ο Ζέφυρος με το απαλό του φύσημα, όπως μας πληροφορεί ο Ομηρικός Υμνος. Έτρεξαν ευθύς να την υποδεχτούν οι Ώρες, οι κόρες του Δία κι από τότε η Κύπρος έγινε το αγαπημένο της νησί. Στο δυτικό ακρωτήριο του νησιού την πρωτοαντίκρισε ο Άδωνης, σύμβολο της ανδρικής ομορφιάς και αναπτύχθηκε μεταξύ τους ένα μυθικός έρωτας. 6
ΙΟύλΙΟς 2010 EΤΟς: 16 Αφιέρωμα στην Κύπρο Utazás Aphrodité szigetén, Cipruson AfrodiTé SZigeTe. Másképp csillog a nap fénye, van valami kihívó a vadvirágok illatában, az emberek üdvözlő kedves mosolya pedig megnyerő. Ez Ciprus, a szerelem szigete mindenkit elbűvöl. Amikor Afrodité, a szépség és szerelem istennője kikelt a tenger habjaiból a nyugati parton, Petra tou Romiou-nál, az addig alvó csendes sziget átalakult. A helyiek tárt karokkal fogadták, és lábai előtt rózsaszirmokat szórtak a templom felé vezető úton. Emberek ezrei indultak zarándoklatra a Földközi-tenger térségéből, hogy hódolatukat fejezzék ki az istennőnek. Ciprus hirtelen az izgalmas, romantikus utazások célpontjává vált. A sziget nem csak azokat vonzotta, akik a spiritualitást és a szerelmet keresték. A Mediterránum keleti szegletében ősi kereskedelmi központként évszázadokon át sóvárogtak érte különböző népek. Ciprus 10 000 éves történelmével ma a felfedezők paradicsoma. Bárhol járunk, szinte biztos, hogy a múlt darabján állunk. Antik településeken, óriási városállamok maradványain, római villákban, bizánci templomokban, keresztes lovagok váraiban vagy hatalmas velencei várfalak tövében lépkedünk. A sziget hihetetlenül változatos látványát a fenyőkkel borított hegyvidék (1952m), a friss levegőjű völgyek, a szőlőligetekbe öltözött hegylábak és a termékeny síkságok adják. Mindezt körülveszi a kábítóan szép tengerpart, hol aranyló homokkal, hol apró elhagyatott öblökkel. Rendelkezésre áll minden, ami a kifinomult utazó igényeit kielégíti: kifogástalan kiszolgálás, kitűnő éttermek, klubok és pubok, vízisport lehetőségek, túra és kerékpárprogramok, golf, vitorlázás, szervezett kirándulások az ország régészeti emlékeihez, extrém sportok. Az ország belseje felé előtűnnek a narancsültetvények, olajfaligetek, alkalomadtán arra jár egy pásztor birkáit terelgetve. A vidék bizonyos részei szinte teljesen lakatlanok és a civilizáció nyomai sem láthatók. Ez a természetimádók paradicsoma; ritka növény- és állatvilág, élvezetes hegyi túraútvonalak természetjáróknak és kerékpározóknak, felfedezésre váró időtlen falvak, igazi hamisítatlan ciprusi vendégszeretetbe burkolva. TengerPArTi KÍnÁLAT. Afrodité szigete 340 napsütéses nappal várja az üdülni vágyó turistákat. A Földközi tenger e partszakasza jellemzően lassan mélyülő, strandjai könnyen megközelíthetőek, kényelmesen lejtősek a víz kristálytiszta. A sziget bővelkedik hangulatos elhagyatott kis öblökkel is melyek a természetvédelmi területeken találhatók. 39 közülük elnyerte az úgynevezett kék zászló címet, melyet az Európai Unió környezetvédelmi bizottsága ítél oda évről évre. Strandok: A greco foktól Paralimniig (Finomhomokos, lassan mélyülő partszakaszok :Fig tree Bay - Fügefa-öböl Golden Coast, Dominiki, Sunrise Beach. Marlita Pallini Mimoza és a 800m hosszú Konnos-öböl). Agia napa (Finomhomokos, lassan mélyülő partszakaszok: Nissi-öböl, Makronissosöböl, Landas-strand, Sandy Beach, Larnaka (Lassan mélyülő homokos partok: 12km hosszú Larnaka-öböl), Limassol (Homokos, kavicsos lassan mélyülő partszakaszok: Lady s Mile Beach, Kourion Beach, Governor s Beach, Avdemou Beach), Pissouri (Összefüggő kavicsos part az Asprofoktól), Petra tou Romiou (Afrodité születési helye, a legnagyobb kavicsos partszakasz), Pafos (Homokos, kavicsos lassan mélyülő partszakaszok: Coral- Bay, Pegeia Beach, St. George Beach), Lara (Homokos, kavicsos öböl. A sziget egyik legszebb öbleinek és itt van a Carretta teknős élőhelye), Polis/Latchi (Finomhomokos természetes öblök az Akamas természetvédelmi területen). LArnAKA. Larnaka ezer szállal kötődik a múlthoz. A modern kori Larnaka szívében találjuk Kition ókori városállamának maradványait. A mükénéi görögök ciklopfalakkal erősítették meg a várost a 12. században, előttük a föníciaiak hatalmas királyságot alapítottak itt a 9. században Kition a filozófus Zenon, a sztoikus iskola alapítójának szülőhelye. És ugyanebben a városban kezdte második életét a Krisztus által feltámasztott Szent Lázár. A 18. században kereskedelmi központtá fejlődött, és itt működtek az európai államok konzulátusai. Az elbűvölő pálmafás tengerparti sétány, az erőd és a régi városrészek adják Larnaka különleges karakterét. A közeli sóstó télvíz idején kedvelt pihenőhelye a vándormadarak ezreinek, míg a tó szélén, nyugodt környezetben található egy népszerű muzulmán zarándokhely. Larnaka környékén számos érdekes látnivalót talál a látogató. Itt van Choirokoitia, a sziget legősibb neolitikus települése, a Stavrovouni kolostor és a híres Angeloktisti templom. Pierides 7
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Αφιέρωμα στην Κύπρο Alapítványi Múzeum. A legrégibb magántulajdonban lévő múzeum Cipruson, amelyet Dimetros Pierides hozott létre. A múzeumban a család tulajdonát képező őskori, középkori, bizánci és későbbi tárgyak láthatók. Larnakai erőd Helyi Középkori Múzeum. Az 1625-ben épült erődöt a brit uralom első éveiben börtönként használták. Benne működik a Körzeti Középkori Múzeum. Nyaranta városi Kulturális Központként üzemel. Szent Lázár Templom. Larnaka védőszentje Szent Lázár. Miután Krisztus feltámasztotta, Kition lett az otthona és itt élt még 30 évet. Szent Barnabás és Márk Kition püspökévé szentelte. Sírja fölé csodálatos templomot emeltetett VI. Leo, a 9. században. A templom a bizánci építészet egyik legszebb darabja Cipruson. A látogatók megtekinthetik a szentély alatt Szent Lázár síremlékét, illetve az Egyháztörténeti Múzeumot a templom mögött. A görög ortodox húsvét előtt 8 nappal, Szent Lázár ikonjával vonulnak végig a körmenetben a hívek Larnaka utcáin. Limassol felé. Hala Sultan Teke. A szent hely a larnakai repülőtér mellett a sóstó partján található, oázis jellegű környezetben. A mecsetet 1816-ban emelték Umm Haram, Mohamed próféta egyik rokona sírja fölé, aki ezen a helyen vesztette életét 649-ben, az első arab támadások során. A mecset a muzulmánok legfontosabb zarándokhelyei közé tartozik, közvetlenül Mekka, Medina és a jeruzsálemi Al Aqsha szentély után. Choirokoitia. Körülbeblül 32 km-re Larnakától, a Limassolba vezető autópálya mentén. Choirokoitia őskori településének maradványait 1998 óta az UNESCO a Kulturális Világörökségek között tartja számon. Az itt fellelt neolitikus (pattintott kőkorszakból származó) település sokkal jobb állapotban tekinthető meg, mint a legtöbb hasonló régészetileg feltárt település Cipruson, sőt a Földközi-tenger egész keleti medencéjében. A feltárt területen látható, hogyan épült, fejlődött a neolitikus falu, így értékes információkat nyerhettek a tudósok arra vonatkozóan, hogyan terjedt tovább a neolitikus kultúra Cipruson, illetve az egész térségben. Choirokoitia Általános Fejlesztési Terve azt a célt szolgálja, hogy a terület autentikus maradjon a feltárás folyamán, megőrződjön a természeti és az épített környezet, és létrejöjjön egy Látogatóközpont, ahol a látogatók információkhoz juthatnak. A közelben öt lakóhelyet állítottak helyre a neolitikus modell alkalmazásával, ugyanazokkal a módszerekkel, ugyanazokból az anyagokból, mint a neolitikum idején. A helyreállított épületeket a feltárások során talált berendezési tárgyak másolataival rendezték be, hogy még könnyebben el lehessen képzelni, hogy is nézett ki a falu annak idején. Ráadásul még a házikók körül is olyan növényeket, fákat láthatunk, amelyek a neolitikum óta megtalálhatók Cipruson. Lefkara. Skarinoutól 8 km-re, a Limassolba vezető autópálya mentén, 40 km-re Larnakától. Festői település, amelyet sajátos hímzéseiről, a Lefkaritikáról, illetve ezüsttárgyairól ismernek. A hagyományok szerint Leonardo da Vinci is ellátogatott a faluba, és vásárolt is itt egy oltárterítőt, amelyet később a milánói katedrálisnak adományozott. A gyönyörű Patsalos-házban látható a Lefkarai Hímzések és Ezüsttárgyak Múzeuma. Kato Lefkarában találjuk az egyhajós, kupolás típusú Mihály arkangyal templomot, amelynek falain a 12. század végéről származó falfestmények láthatók. Pano Lefkarában áll a Szent Kereszt temploma, amely gyönyörű ikonosztázáról és különleges, 13. századi ezüst keresztjéről híres. A templom előtt minden év szeptember 13-14-én búcsút rendeznek a Szent Kereszt Felmagasztalása tiszteletére. Limassol. A mai Lemessos, amely két egykori görög városállam örököse, és egy királyi esküvő színhelye is volt valamikor, a sziget déli partján terül el. Limassol a sziget legfontosabb turisztikai borászati központja, amely büszke lakóinak spontán vendégszeretetére, régészeti feltárásaira, középkori kastélyaira, továbbá vidám karneváljaira és borfesztiváljaira. A tengerpart mentén szállodák, éttermek és éjszakai bárok tömegét találjuk. de a közelben fekszenek a Trodos hegység fenyvesekkel borított déli lejtői is, ahol bájos falvak lakói készítik a finom borokat az idilli hegyi üdülőhelyek és a szépséges Pitsylia vidéke is. Limassol, Középkori Erőd-Ciprusi Középkori Múzeum. Az erőd a 14. században épült egy korábbi bizánci kastély helyén. Ma a Ciprusi Középkori Múzeum működik benne. A történelmi hagyomány szerint itt vette feleségül, majd koronázta Anglia királynőjévé Navarrai Berengáriát Oroszlánszívű Richárd 1191-ben. Pafos felé. Kolossi vára: A várat 14 km-re a Pafos felé vezető úton találjuk. A katonai építészet szép példája, eredetileg a 13. században építették, mai formáját pedig később, a 15. században nyerte el. Acre 1291-es 8
Ιούλιος 2010 EΤΟΣ: 16 Αφιέρωμα στην Κύπρο eleste után a jeruzsálemi Szent János Lovagrend Főparancsnoksága működött benne. A 14. században egy rövid időre a Templomos Lovagrend fennhatósága alá került. Kourion. (foto: Adel) A Kourioni rommező. Kourion valaha a sziget legfontosabb városállama volt, ma Ciprus egyik leglátványosabb régészeti feltárása, ahol a kutatók még mindig rendszeresen találnak új és új kincseket. A csodálatos görög-római színház eredetileg az i.e. 2. században épült. Ma teljesen felújítva áll, zenei és színházi előadásokat rendeznek benne. Eustolios háza, amely eredetileg egy római villa volt, nyilvános szabadidő központként működött a kora keresztény időszakban. Fürdők és termek együtteséből áll, amelyek padlóját az 5. századból származó mozaikok borítanak. A szintén ebből az időszakból származó bazilika volt valószínűleg a városállam katedrálisa, a keresztelőmedencével az északi oldalán. Achilles házában és a Gladiátorok házában gyönyörű mozaikpadlók találhatók. A vízi nimfáknak ajánlott Nymfaeum elegáns, római kori építmény. A 2. századból származó stadion innen egy kilométerre, nyugatra fekszik, a Pafos felé vezető úton. Petra Tou Romiou Afrodité születési helye. Pafostól 25 km-re keletre. A legenda szerint Afrodité, a szerelem és a szépség istennője ezen a lenyűgözően gyönyörű partszakaszon emelkedett ki a habokból. A hely görög elnevezése: Petra Tou Romiou, vagyis a Görög sziklája a bizánci idők legendás határőrére, Digenis Akritasra vonatkozik, aki elszánt bátorsággal akadályozta meg, hogy a szaracénok hadai partra szálljanak az öbölben. A helybeliek úgy tartják, hogy a határőr vetette ezt a sziklát a tengerbe, hogy szétverje az ellenséges hajókat. Afrodité szentélye. Kouklia falu, 14 km-re Pafostól, a Lemesos-Pafos út mentén. Palaipafos, azaz Ó-pafos az ősi görög világ egyik legünnepeltebb zarándokhelye, ugyanakkor királyvárosa is volt. Itt állt egykor Afrodité híres Szentélye, amelynek legrégebbi darabjai az i.e. 12. századból származnak. A szentély fénykora a 3-4. századig tartott. A múzeum, amelyet a Luzignan Kúriában rendeztek be, számos, a környéken fellelt érdekes tárgyat tartalmaz. Az ásatások ma is folynak a szentély, a város és a nekropolisz egykori helyén. Agia Paraskevi templom. Geriskipou falu, 3 km-re keltre Pafostól. A sziget egyik legérdekesebb bizánci temploma a kilencedik századból származik. A bazilikát keresztet formázó öt kupola borítja, gyönyörű falfestményei a 9-15. századból származnak. Pafos. Az UNESCO világörökségi listájára felkerült egész Pafos városa. Bármerre is járjon a látogató a városban, beleütközik a dicsőséges múlt több ezer éves emlékeibe. Abban az időben a habokból született Afrodité istennő kultusza virágzott a világnak ezen a gyönyörű pontján, ami számos látogatót vonzott a szigetről és külföldről egyaránt. Pafos ma egy fejlődő kikötőváros, azonban a hellenisztikus, majd a római korban Ciprus fővárosa volt. A Szépség istennőjének varázsa alatt áll még ma is e terület, számos érintetlen műemlékével. Látogatóit elbűvöli a kies tengerpart, a történelmi kincsek és a bájos kis falvak, ahol még mindig élnek a régi hagyományok. Fenséges középkori kolostorok pihennek meg békésen Pafos környékén, harmóniában a természettel. Pafosi középkori erőd. Az öböl védelmére emelt, bizánci eredetű erődöt a Lusignanok átépítették a 13. században, majd a velenceiek lebontották 1570-ben, végül az ottománok építették újjá a 16. Században, miután elfoglalták a szigetet. Szent Solomoni katakombák. A templom eredetileg keresztény katakombának épült, néhány 12. századi freskó látható még benne. A bejárat mellett álló szent fa a környékbeliek szerint meggyógyítja azoknak a betegségeit, akik személyes felajánlásaikat felkötik a fa ágaira, selyem zsebkendő formájában. Panagia Chrysopolitissa templom és ókeresztény bazilika. A 13. században építették a sziget legnagyobb kora-bizánci bazilikájának romjai fölé. A műemlék-együttesben látható Szent Pál oszlopa, amelyhez a hagyomány szerint Szent Pált kikötözték, mielőtt Sergius Paulus római kormányzó áttért volna a kereszténységre. A királysírok. Ez a lenyűgöző, hatalmas kiterjedésű földalatti temető az i.e. 4. századból származik. A sírkamrákat a sziklákból vájták ki, némelyiket dór oszlopfőkkel díszítették. Valószínűleg nem királyokat, hanem főtisztviselőket temettek ide, a sírok pompája miatt azonban jogosan érdemelte ki a hely a királyi jelzőt. A pafosi mozaikok. Dionysos, Theseus és Aion háza nemesi villák padlója az i.sz. 3. és 5. század közötti időszakban készült, és a Földközitenger keleti medencéjének legszebb mozaikpadlói között tartják számon őket. Elsősorban görög mitológiai jeleneteket ábrázolnak. Troodos. Az UNESCO a Világörökségek hivatalos listájára kilenc bizánci templomot vett fel a Troodos- 9
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Αφιέρωμα στην Κύπρο hegységből. Ezek a következők: Stavros tou Agiasmati, Panagia tou Araka, Timiou Stavrou Pelendriben, Agios Nikolaos tis Stegis, Panagia Podithou, Panagia tis Asinou, Agios Ioannis Lampadistis, Panagia tou Moutoulla és Archangelos Michail Pedoulasban. Az idilli erdőségekkel borított, lenyűgöző Troodoshegyvonulat Ciprus nyugati részén húzódik végig, nyáron hűvös menedéket, télen sportolási lehetőségeket biztosít a látogatóknak. A Troodos nagyszerűen sokszínű: híres magashegyi üdülőhelyek, sziklacsúcson trónoló vagy völgyekben megbúvó, remekbe szabott bizánci templomok és kolostorok, valamint teraszos művelésű hegyoldalakba épült festői falvak várnak az ide vetődő turistára. A környék ősidők óta ismert volt bányái miatt, a bizánci időszakban pedig a bizánci művészetek élenjáró központjává vált, mivel egymás után épültek errefelé a templomok és kolostorok, távol a betolakodók által fenyegetett tengerpartoktól. Kykkos kolostor. Ciprus leghíresebb és leggazdagabb kolostora. 1100- ban alapították, és Szűz Mária tiszteletére szentelték fel. A Szent Lukácsnak tulajdonított és ránk maradt három ikon közül az egyiket itt őrzik. Az ezüstkeretbe foglalt, teknőspáncélból és gyöngyházkagyló héjából készült szentélybe ágyazott ikon az ikonosztáz elején látható. Ciprus első elnöke, III. Makariosz érsek ebben a templomban szolgált. novíciusként. Kívánságára Throniban temették el, 3 km-re a kolostortól, nem messze szülőfalujától, Panagiától. Minden év augusztus 15-én és szeptember 8-án tartják Kykkosban a búcsút. A Kykkos Múzeumban egyházi kegytárgyak és ciprusi régiségek értékes gyűjteményét találjuk. Paralimni Agia Napa. Ciprus keleti szegletében találjuk Ammochostos körzet szabad (el nem foglalt) részét, ahol aranyló homokos strandok várják a turistákat. Paralimni életének legmeghatározóbb eseménye i.e. 306-ban a Salamis öbölbeli csata volt. Partjain azóta béke és nyugalom honol. Sokminden változott az elmúlt 35 évben ezen a hoszszan elterülő kábítóan szép parton. Korábban poros földutakon juthattunk csak ide és nem volt más csak pár farmház és néhány kereskedelmi épület. A régió Paralimnihez tartozó mezőgazdasági terület volt. A termékeny vörös talaj és az enyhe tél, két-három termény-betakarítást is lehetővé tesz. A táj hangulatát meghatározzák a szélmalmok, melyek segítségével annak idején vizet hoztak a felszínre az öntözéshez. A legnagyobb változás természetesen az idegenforgalom fejlődésében következett be. Mára már nagyszerű szállodák sora húzódik az aranyló, homokos partokon. Velük párhuzamosan szórakozóhelyek, bárok éttermek és jellegzetes helyi tavernák kínálják szolgáltatásukat. A parton a vizisport-lehetőségek minden válfaja megtalálható. Nyaralóházak (apartmanok) és luxus lakónegyedek, továbbá vásárlási lehetőség és bankszolgáltatás teszi a képet. A tengerpart szépen lassan elegáns üdülőövezetté nőtte ki magát. A modern kor vívmányainak térhódítása ellenére mégis maradt valami, amitől a hely megőrizte eredetiségét. Még mindig láthatjuk a helyi halászokat, akik vidáman ringatózó csónakjaikon, roskadásig telt színes kosarakat hoznak vissza a kikötőbe reggelente. Protaras és a Fügefa-öböl (Fig Tree Bay) aranyló partjait magunk mögött hagyva, elérjük a Greco fokot, egy sziklás kiszögellést, amely Portaras és Agia Napa strandjait választja el egymástól. Nem elhanyagolandó tényező, hogy természetéből fakadóan a Greco fok körül érdemes búvárkodni. Itt kizárólag gyakorlott búvároknak javasolt a víz alatti világ felfedezése. A sarkon túl (azaz a Greco fokon túl) található a nyaralók paradicsoma Agia Napa. Híres sekély, homokos partjairól, mesés szállodáiról, kellemes éttermeiről, pezsgő éjszakai életéről. Ciprus, a történelem és kultúra kikötője. Kitűnő elhelyezkedésével Ciprus modern kikötője jó kiindulópontja lehet egyes, a Földközi tenger keleti medencéjében fekvő ország felfedezésének. Ciprus változatos úti-célokat ajánl, mini hajóutak keretében. Az utak 2-5 naposak, így nyaralásunk alatt nem csak egy országot ismerünk meg, de ízelítőt kaphatunk a csodás Szentföld csábítóan szép emlékhelyeiből, belekóstolhatunk a csodák országába, Egyiptomba, de vehetjük az irányt Libanonba vagy Szíriába, akár kombinálhatjuk is az egyes országokat egymással, ha pedig hosszabb időt szeretnénk tengeren tölteni, részt vehetünk egy 5 napos Görög- szigeteki hajótúrán is. Amikor nálunk már beköszönt az ősz, Cipruson még mindig nyár van és élvezhetjük a mediterrán ősz melegen simogató napsütését. Eltűnik a nyüzsgő nyári forgatag, az augusztusi hőséget kifújja a szél, a pára eltűnik és Ciprus szigete szikrázóan tiszta látványában és kellemes melegében tündököl tovább. Egészen október végéig, november elejéig napos, meleg időre számíthatunk. Az ősz tartogat még egyéb meglepetéseket, hiszen ilyenkor tart a szüret, a borfesztivál és a Kypria fesztivál is. Érdemes ellátogatni a falvakba, mert főként fesztiválok idején, az amúgy is nagyon kedves helyi emberek szívesen beavatnak bennünket népszokásaik izgalmas birodalmába. A szőlőtermesztés a Fekete tenger térségéből ered, ahol már 8000 évvel 10
Ιούλιος 2010 EΤΟΣ: 16 Αφιέρωμα στην Κύπρο ezelőtt ismerték a borászatot. Erről a területről terjedt tovább dél-kelet felé ahonnan végül eljutott a Földközi tenger térségébe. Történelmi bizonyítékok mutatják, már 4000 évvel ezelőtt folyt bortermelés Ciprus szigetén is. Már Salamon király is megemlíti a Ciprusi szőlőt, melyből állítólag magának is hozatott és abból bort készíttetett. Ciprus szőlőjét és borát meg kell kóstolni! Egye-egy szőlőszem akkora, mint egy szilva, édes és lédús, mint a bor. A szigeten körülbelül százféle szőlő terem. A Veriko nevű, csak itt található. Egyszer Oroszlánszívű Richárdot is megkínálták vele, megkóstolta, nagyon ízlett neki és dicsérte: very good, nagyon jó, ebből népiesítették a verikót. A sárga színű, bársonyos, nagy szemű szőlőt Vaszilisszának - a szőlőskertek királynőjének becézik. A limassoli borfesztivál 1961-óta minden évben Limassol városában kerül megrendezésre, és ősi kultúrája van; évente több százezer érdeklődőt vonz. Az ókori görögök szinte minden imádott istenük tiszteletére rendeztek áldozati ünnepeket, amikor is terményeik egy részét felajánlották az Olimposz lakóinak. Ez az esemény Dionüszosz és Afrodité ünnepe. A fesztivált a limassoli városi kertben tartják, a keleti szakaszon a tengerparthoz közel. A részvételhez belépőt kell fizetnünk, minek fejében korlátlanul kóstolhatjuk a finom borokat, és élvezhetjük a csodás hangulatot és a színes zenei és színházi programokat. A limassoli borkombinátok pavilonjai (a kóstolók helye) a főbejáratnál találhatók. Egy-egy este körülbelül 15 000 ember vesz részt a jeles eseményen. Felnőtt és gyermekprogramok éttermek várják a kíváncsi látogatókat, akik a helyiekkel együtt élhetik át z ősi tradíciót, a együtt vehetnek részt a temperamentumos ciprusi táncokban, a külföldiek pedig megismerhetik a helyi népszokásokat és népviseleteket. Minden városból ingyenes buszjáratok indulnak a Ciprusi Idegenforgalmi Hivatal szervezésében. A Limassol közelében található Kolossi vára, ide kötődik Ciprus nemzeti borának a Commandariának készítése is. A Szent János rend lovagjai és a Templomosok is megvetették lábukat a szigeten. Kolossi várában rendezték be főhadiszállásukat és borpincéiket. Hatvan faluból álló hűbérbirtok tartozott hozzá, a vidék cukornád és szőlőtermelése olyan jelentős volt, hogy Európa kereskedelmi térképére beírták Ciprus nevét. A bort jó pénzért exportálták. Leghíresebb italuk a Commandaria volt. Néhányszáz méteren belül elérhető a négy leghíresebb bortermelő cég pincészete, rövid gyalogútra Limassol régi kikötőjétől, ahova a turista övezetből induló buszok érkeznek. A látogatók egyénileg, de szervezett túra keretében is ellátogathatnak az üzemekbe. Erimiben megnyílt a Bormúzeum, ahol fantasztikus eredeti környezetben ismerkedhetünk meg a borkészítés történetével és ősi eszközeivel, www.cypruswinemuseum.com. TAVASZI GYÖNYÖRÜSÉG. Tavaszszal a napon sütkérezve megízlelhetjük a virágmezőkkel borított Ciprus igazi illatát. Az első orchidea januárban nyílik. Február végéig teljesen felébred a természet és friss zöld mezők, virágba borult mandulafák bódítják szemünket. A március helyi viszonylatban még hűvösnek mondható, az átlaghőmérséklet csak (!) 19 fok körül ingadozik. Alig múlik el úgy egy hét Cipruson, hogy valamit ne ünnepelnének, legyen az egy színpompás fesztivál, vagy megemlékezés valamelyik szentről annak névnapján. A Panigiri nevű hagyományos szabadtéri ünnepséget főleg a falvakban tartják, a szentek névnapjain. Az Ántisztiriá virágfesztivál minden év májusában kerül megrendezésre Larnakában, Pafosban, Limassolban és Paralimniben. Ezek a felvonulások Aphrodité vagy Dionüszosz kultúrájának kései emlékét őrzik. A görög mitológia szerint Ikariosz király Attikában, vendégül látta Dionüszoszt, aki ezért borral teli tömlőt adott neki ajándékba. Dionüszosz meghagyta neki, hogy nem adhat belőle senkinek, hiszen az istenek itala - a bor addig ismeretlen volt a halandók körében. Ikariosz megszegte az isteni parancsot és megkínálta az attikai pásztorokat, akik a mámor érzését nem ismervén, azt hitték Ikariosz megmérgezte őket, és ezért megölték. Dionüszosz fájlalta a dolgot s, hogy méltó emléket állítson neki, a csillagos égbe emelte Ikarioszt. Belőle lett a Nagy Medve csillagkép. A Húsvétot, a görög ortodox egyház legfontosabb eseményét fennkölt hangulatban, örömmel és reménnyel telve ünneplik a ciprusiak. A vallás védőbástyája Cipruson már az i. sz. 1. század óta a görög ortodox egyház. A ciprusi társadalomban az egyház a mai napig fontos szerepet tölt be, élnek még a régi értékek és az egykori szokások. A jeles ünnep forgataga nem csak a helyi népeket, de az idelátogató turistákat is magával ragadja, és katartikus élménybe repíti. Krisztus feltámadásáról évszázados rítusok keretében, és hosszú előkészületek után emlékeznek meg. A nagyböjtöt a tiszta hétfőtől számítják, ez az a nap, 50 nappal húsvét előtt, amikor az emberek még egyszer jóllaknak és nagy mulatozással, utcabállal készülnek a húsvét előtti sovány napokra. Részt vehetünk a körmeneteken, együtt ünnepelhetünk a cipriótákkal. 11
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Αφιέρωμα στην Κύπρο A nagyhét csúcspontja a nagypénteki feltámadási mise. Ilyenkor templomudvarokon hatalmas máglyákat gyújtanak. A petárdázás csak éjfélkor halkul el, amikor a pópa, égő gyertyát emelve a magasba ünnepélyesen bejelenti, hogy Jézus feltámadt. A gyertya lángját kézről kézre adják tovább (mindenki visz magával gyertyát). A hagyomány szerint szerencséje lesz annak, aki a lobogó gyertyával együtt eljut a saját házáig. Másnap a falvak apraja-nagyja összegyűlik, hogy közösen húzza nyársra és fogyassza el a húsvéti báránysültet. Családi programokhoz létezik a szigeten több témapark: Fasouri Watermania (Limassol), Oceán Aquarium Protaras (Paralimni és Protaras között), Mazotos Tevepark (A múltat idézve újra tevék karavánjai tűnnek fel mazotos vidékén nem messze Larnakától. 1998- ban 25 tevét szállítottak ide a Vörös tenger beduinjaitól, hogy megnyílhasson az első tevepark Cipruson. A parkban megtaláljuk Noé bárkáját is kecskékkel, madarakkal, kacsákkal és szamarakkal. A tevepark izgalmas program mindenki számára. tevegelés mellett találunk itt étteremet, bárokat, játéktermet és medencét is. Vouni Szamárpark (Közel száz szamár él itt, hogy a látogatók kipróbálhassák a szamaragolást és megismerkedhessenek az állatok életéve), Pafos Madárpark (A park körülbelül 200 különböző madárfajnak ad otthont. Nyitva az év 365 napján 09:00- alkonyatig.), Thalassa Tengerészeti Múzeum (A múzeum Agia Napa központjában található. Ciprus tengerészeti életét hivatott bemutatni egészen napjainkig. Több tárgyi lelete mellett itt található a híres Kyrenia hajó másolata, amely az i.e 4. századból származó kereskedőhajó volt és Keryneia partajainál süllyedt el. Megnézhetjük itt egy papiruszhajó másolatát is, amelyről azt tartják, hogy már a kőkorszakban használatos volt). Agros a rózsák faluja. A Troodos hegység déli lejtőin rengeteg izgalmas falu bújik meg, Agros például ideális hely egy pár napos kikapcsolódásra. A falut a Panagia Eleousa Agrou kolostorról kapta nevét, amelyet a XI. században alapítottak konstantinápolyi szerzetesek. A kolostor egészen a XIX. századig működött, később, helyére egy bizánci stílusú templomot emeltek a helyére. Az annak idején Kis-Ázsiából ideszállított csodálatos ikonokat, az oltárt és a az ikonosztázist a mai napig őrzik a templom kis kápolnájában. A falu különlegessége, hogy kora nyáron bámulatos látványban lehet részünk, amikor a sötétrózsaszínű damascus rózsák begyűjtése folyik, amelyből a híres rózsavizet készítik. Az agrosi rózsavízkészítés 1919-ben kezdődött, ekkor kerültek ide az első rózsabokrok Mezopotámiából. 1948-ban mér virágzó családi vállalkozásként működött. Májustól Júniusig virágzanak a damascusi rózsák, melyek virágait kézzel gyűjtik be, mielőtt nap melege hatására elpárologna belőlük a természetes olaj. A szirmokat egyenként elválasztják egymástól és rézüstben kétszer annyi vízben desztillálják őket, nagyon lassan, hogy kinyerhessék az esszenciális rózsaolajat. A rózsavíz tisztítóhatású bőrfertőtlenítő és hidratáló, továbbá alapja sok helyi édességnek is. A falu szívében lévő üzememben, mindenkit szeretettel látnak. Az érdeklődők megismerkedhetnek a rózsavízkészítés folyamatával és megvásárolhatják a különféle termékeket is. A begyűjtés idején évente közel 30 000 ember látogat el Agrosba a világ minden tájáról. INFORMÁCIÓNYÚJTÁS: Általános tájékoztatás, nevezetességek, közlekedés, hasznos tudnivalók, egyéni érdeklődési körök turizmusa (kerékpározás, túrázás, falusi turizmus, golf, stb). Ingyenes nyomtatott kiadványok, térképek széles választéka. Irodánk elérhető személyesen, telefonon és e-mailen. Ciprusi Idegenforgalmi Hivatal Nyitva tartás: H-P: 09:00-16:00 1051 Budapest, Dorottya utca 3. III. em. 2. Tel.: (06-1) 266-6044, Fax: (06-1) 266-6043 E-mail: ciprusinfo@t-online.hu Internet: www.visitcyprus.com, www.visitcyprus.biz Ács Viktória hivatalvezető Kollár Ágnes kiutazási tanácsadó 12
ΙΟύλΙΟς 2010 EΤΟς: 16 Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα Ολοήμερη εκδρομή στο Szilvásvárad Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Η 10 ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης οργάνωσε ολοήμερη εκδρομή στο Szilvásvárad και στην πόλη Eger. Ήταν μια ευκαιρία αναψυχής των συμπατριωτών μας του Kőbánya, αλλά και γνωριμία με τα όμορφα και γραφικά τοπία της περιοχής και την ιστορία τους. Στις 29 Μάη 2010 πρωί-πρωί, ξεκινήσαμε από τη Βουδαπέστη, με ένα σύγχρονο λεωφορείο. Αν και ήταν άνοιξη, ο καιρός δεν ήταν και τόσο καλός, ωστόσο σ όλη τη διαδρομή απολαμβάναμε τη θέα του καταπράσινου κάμπου, και των ομορφότερων μαλακών βουνών με τα πυκνά δάση αυτής της περιοχής που σε γοητεύουν για την ομορφιά τους, ακούγοντας συνάμα και μελωδίες με ελληνικά τραγούδια από το μαγνητόφωνο του λεωφορείου, έτσι το ταξίδι μας ήταν ευχάριστο. Στις 12 η ώρα φτάσαμε στον τελικό μας προορισμό, στο Szilvásvárad. Είναι ένα πολύ γραφικό και μαγευτικό τοπίο, περικυκλωμένο από δασώδη βουναλάκια, καλυμμένα με οξιές και έλατα. Αφού ξεκουραστήκαμε για λίγο, κάναμε μια βόλτα στην κοιλάδα Szalajka, όπου υπάρχει το Μουσείο Lipicai, στάβλος που διατηρεί τα ομορφότερα και καλύτερης ράτσας αλόγα της Ουγγαρίας, το Μουσείο Ξυλείας (Erdei Múzeum) και άλλα αξιοθέατα, η σπηλιά των πρωτόγονων (Ősember barlangja), σιντριβάνια, κτλ. Στη συνέχεια γευματίσαμε σε ένα εξοχικό εστιατόριο...επιστρέφοντας για τη Βουδαπέστη, σταματήσαμε για λίγη ώρα στην ιστορική πόλη Eger, και επισκεφτήκαμε την «Κοιλάδα της ωραίας γυναίκας» (Szépasszony völgye), όπου απολαύσαμε την ωραία θέα, αλλά και τα φημισμένα κρασιά της πόλης. Στις επτά περίπου το απόγευμα, φτάσαμε στην Βουδαπέστη. Λίγο κουρασμένοι, όμως με πολλές καλές εντυπώσεις και από αυτήν την εκδρομή. Θ. Ζ. Σ την εφημερίδα μας «ΕΛΛΗΝΙΣ- ΜΟΣ» είχαμε δημοσιεύσει ένα γράμμα, παράκληση του συμπατριώτη μας Βάιου Πεταλούδη από το χωριό Κυριακή Ν. Έβρου, ο οποίος ζητούσε πληροφορίες για τον αδελφό του Παναγιώτη Πεταλούδη, που ζει στην Ουγγαρία από το 1950, και είχαν χαθεί τα ίχνη του πριν από δεκαετίες. Ανταποκρινόμενοι στην παράκληση του αδελφού του και μετά από πολλές προσπάθειες και ενέργειες, πληροφορηθήκαμε ότι ο εν λόγω συμπατριώτης μας ζει στην πόλη Gyál. Αφού τελικά βρέθηκε η ακριβής διεύθυνσή του, Gyál, Határ u. 24., πήγαμε και τον συναντήσαμε. Η επίσκεψή μας αυτή ήταν αναπάντεχη για τον Αντάμωση αδελφών μετά από 62 χρόνια 13
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα συμπατριώτη μας Παναγιώτη, δεν την περίμενε. Τον βρήκαμε δυστυχώς με λίγο κλονισμένη την υγεία του, και με αρκετά προβλήματα οικονομικά, αλλά και ψυχολογικά. Όντας εντελώς απομονωμένος πολλά χρόνια από τους Έλληνες της Ουγγαρίας. Του αναφέραμε τον σκοπό της επίσκεψής μας, και πως χρόνια τώρα τον γυρεύουν οι συγγενείς του στην Ελλάδα. Δεν έδειξε κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το αντίθετο όμως συνέβη με τους συγγενείς στην Ελλάδα, χάρηκαν υπερβολικά για το ευχάριστο νέο που τους ανακοινώσαμε. Η πρώτη τους δουλειά ήταν να μιλήσουν τηλεφωνικώς. Δύσκολα όμως συνεννοούνταν γιατί ο Παναγιώτης με δυσκολία μιλάει τη γλώσσα μας, αφού δεν είχε καμιά επαφή με την ελληνική κοινότητα και δεν την εξασκεί. Ωστόσο τα αδέλφια του στην πατρίδα δεν ησύχασαν. Μετά από λίγες μέρες ήρθαν στην Ουγγαρία για να συναντηθούν μαζί του, ο μεγαλύτερος αδελφός του Βάιος με το γιο του Κώστα, οι οποίοι κατοικούν στην Αλεξανδρούπολη. Η συνάντηση αυτή, χωρίς καμιά υπερβολή, ήταν συγκλονιστική, πολύ συγκινητική. Και αυτό είναι κατανοητό. Είναι συνταρακτικό να συναντηθούν αδέλφια μετά από 62 ολόκληρα χρόνια. Γιατί όμως κράτησε τόσα πολλά χρόνια ο χωρισμός τους; Ας ακούσουμε την διήγηση του μεγαλύτερου αδελφού του, Βάιου: «Στις αρχές του έτους 1948 οι γονείς μας έστειλαν τον Παναγιώτη, που ήταν 7 χρονών, μαζί με πολλά άλλα παιδιά του χωριού μας στην Λ. Δ. της Βουλγαρίας, για να γλυτώσουν από τα δεινά του εμφυλίου πολέμου. Ένας αδελφός μας υπηρετούσε στο ΔΣΕ. Σκοτώθηκε στις μεγάλες επιχειρήσεις του Γράμμου. Εμάς, τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς μας, μας μάντρωσαν στο Σουφλί, με πολλές άλλες οικογένειες του χωριού μας και της περιφέρειας Ν. Έβρου. Εγώ μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου βρέθηκα στη Γερμανία. Ο Παναγιώτης το 1950 μεταφέρθηκε στη Λ.Δ. της Ουγγαρίας. Εδώ έμεινε σε διάφορους παιδικούς σταθμούς και κολέγια, ένα χρονικό διάστημα και στο Dohánygyár. Τέλειωσε το 8τάξιο δημοτικό σχολείο και σε συνέχεια αποφοίτησε από επαγγελματική τεχνική σχολή. Τότε ήταν συνδεμένος με την ελληνική οργάνωση, με τους Έλληνες. Ένα διάστημα έπαιζε ποδόσφαιρο και στην ελληνική ομάδα «Όλυμπος». Σημείωση: Από ότι μου διηγείται ένας φίλος του, συμπαίχτης του, ο Χαράλαμπος Ντινόπουλος, ο Παναγιώτης ήταν απλός και συμπαθητικός νέος. Στην παρέα μας συχνά τραγουδούσε το τραγούδι: «Κάποια μάνα αναστενάζει, μέρα νύχτα ανησυχεί, το παιδί της περιμένει που έχει χρόνια να το δει...» Όπως φαίνεται, ήταν συναισθηματικός τύπος, έως ότου ζούσαν οι γονείς του, είχαν επικοινωνία με αλληλογραφία. Ίσως μετά το θάνατο των γονιών του η πατρίδα να του φαινόταν άδεια, δίχως αυτούς, κακώς βέβαια. Μετά παντρεύτηκε με Ουγγαρέζα, με την οποία απόκτησαν ένα γιο. Από τότε, από το 1975 περίπου ξέκοψε εντελώς από την ελληνική κοινότητα. Η συζυγική του ζωή απέτυχε. Τώρα είναι διαζευγμένος και φυσικά συνταξιούχος. Εμείς τ αδέλφια του και άλλοι συγγενείς του, αφού πέρασαν πολλά χρόνια δίχως καμιά σύνδεση, όλο και περισσότερο αγωνιούσαμε γι αυτόν. Γι αυτό απευθυνθήκαμε προς εσάς, να μας βοηθήσετε να τον βρούμε. Τελικά βρέθηκε. Είναι αδύνατο να φανταστείτε τη χαρά μας, και τη συγκίνηση που αισθανθήκαμε όταν ανταμώσαμε, παρότι δεν είναι σε καλή κατάσταση υγείας και οικονομικά. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς τους συμπατριώτες μας που μας βοηθήσατε να ξανανταμώσουμε μετά από 62 χρόνια. Και την συντακτική επιτροπή της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» που δημοσίευσε την επιστολή μας. Εμείς σίγουρα στο μέλλον δεν θ αφήσουμε τον αδελφό μας αβοήθητο. Θα του συμπαρασταθούμε σε όλα.» Εμείς απλώς σημειώνουμε, αυτή είναι η μοίρα αυτού του συμπατριώτη μας, επακόλουθο του εμφυλίου πολέμου, που μας προξένησαν οι αγγλοαμερικάνοι ιμπεριαλιστές και τα τσιράκια τους. Θανάσης Ζιανός Αυτή τη φορά ο Κύπριος Πανίκος Μακεδόνας μι λάει «Στο Διαβατάρικο πουλί» για την ζωή του στην Ουγγαρία. Ο Πανίκος είχε έρθει για σπουδές... κι έμεινε. Πόσον καιρό είσαι στην Ουγγαρία; Στην Ουγγαρία πρώτη φορά ήρθα το 1995 για σπουδές. Μετά τις σπουδές Διαβατάρικο πουλί από την Κύπρο μου πηγαινοερχόμουνα για αρκετά χρόνια για δουλειές, μέχρι που μετακόμισα εδώ πριν 3 χρόνια. Πώς σου φαίνεται η χώρα, η πόλη; Τι σου αρέσει και τι δεν σου αρέσει; Είναι μία πολύ όμορφη χώρα, καταπράσινη (αυτό που λείπει από Κύπρο και Ελλάδα), με σπουδαία αρχιτεκτονική και δικαιολογημένα την αποκαλούν «το Μαργαριτάρι του Δούναβη».... Να μην ξεχάσω και τις πολύ όμορφες Ουγγαρέζες. Δεν μου αρέσει η πολύ μεγάλη κίνηση στο κέντρο που πάει να μοιάσει με της Αθήνας τον τελευταίο καιρό, καθώς και το 25% ΦΠΑ. Αν σου λείπει κάτι από το σπίτι, τι 14
Ιούλιος 2010 EΤΟΣ: 16 Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα είναι αυτό; Μου λείπει η ΘΑΛΑΣΣΑ!!! Μου λείπει η οικογένεια και οι φίλοι μου. Όπως ξέρετε, ειδικά στην Κύπρο έχουμε μεγάλες οικογένειες και είμαστε πολύ δεμένοι μεταξύ μας. Εγώ για παράδειγμα έχω 26 πρώτα ξαδέρφια. Τι θα σου λείψει από την Ουγγαρία όταν φύγεις; Δεν το βλέπω να φεύγω αλλά και να φύγω είναι πολύ κοντά και θα ξανάρθω. Σίγουρα το γκούγιας και το κοτόπουλο με πάπρικα... και τα ιαματικά νερά. Πώς σου φαίνεται ο κόσμος στην Ουγγαρία; Είναι φιλόξενος, ο κόσμος της Ουγγαρίας είναι πιο ευγενικός από εμάς τους Έλληνες. Μπορώ ακόμα να πω είναι φιλικός και φιλόξενος αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί η ουγγρική φιλοξενία με την ελληνική. Ο κόσμος εδώ είναι πολύ πιο συγκρατημένος και πιο προσεκτικός. Μιλάνε και μια δύσκολη γλώσσα αλλά τα βγάζω πέρα. Η παρέα σου; Επειδή γενικά είμαι ανοικτός χαρακτήρας και βρίσκομαι εδώ πολλά χρόνια, έχω πολλούς γνωστούς αλλά δυστυχώς λίγους αληθινούς φίλους. Στην Κύπρο, επειδή εγώ κατάγομαι από την Πάφο που είναι μια μικρή πόλη, σχεδόν γνωριζόμαστε όλοι μεταξύ μας. Για παράδειγμα βγαίνεις το βράδυ για καφέ σε μια καφετέρια και σε χαιρετάνε όλοι με το όνομά σου, γνωρίζεις προσωπικά τον ιδιοκτήτη... σε σταματάει ο αστυνομικός στον δρόμο και αν δεν τον γνωρίζεις προσωπικά, γνωρίζεις κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς του. Οπότε καταλαβαίνετε πόσο άνετα είμαστε μεταξύ μας. Πες μας λίγο για την χώρα σου: Τιμές; Διαμονή; Ένα ενοίκιο; 1 καφές; Υπάρχει «κυπριακός καφές»; Η Κύπρος είναι πολύ ασφαλής τουριστικός προορισμός. Όπως όλα τα νησιά, είναι περιτριγυρισμένη από θάλασσα, κάθε χρόνο μπορείς να απολαμβάνεις το μπάνιο σου σε μία από τις όμορφες παραλίες του νησιού, από αρχές Μαρτίου μέχρι τέλος Οκτωμβρίου. Στην Κύπρο μπορείς να συνδυάσεις διακοπές στη θάλασσα και στο βουνό. Για κάποιους που προτιμούν το βουνό, υπάρχουν τα όμορφα τοπία γύρω από τα βουνά στο Τρόοδος όπου το πράσινο υπάρχει χειμώνα και καλοκαίρι. Εγώ είμαι αντίθετος με αυτούς που λένε ότι η Κύπρος είναι ακριβός προορισμός. Το μόνο πρόβλημα που βλέπω εγώ που ταξιδεύω εδώ και 15 χρόνια, είναι το αεροπορικό εισιτήριο. Αν προγραμματίσεις έγκαιρα το ταξίδι σου, η τιμή του εισιτηρίου ξεκινάει από 120 ευρώ. Μία μέση τιμή είναι 250 ευρώ. Όσο για τα ξενοδοχεία, υπάρχουν για κάθε γούστο, υπάρχουν τα φτηνά αλλά και τα πολύ ακριβά. Θεωρώ ότι είναι πιο φτηνά από τη Βουδαπέστη. Ενοίκιο: tourist apartman κοντά στη θάλασσα από 30 ευρώ (2-3 άτομα). Υπάρχουν και ξενοδοχεία με τιμή που ξεκινά κοντά στα 30 ευρώ το άτομο all inclusive. Κάποιος που θέλει να ταξιδέψει στην Κύπρο, μπορεί να πάει σε ένα από τα πολλά τουριστικά γραφεία εδώ στην Ουγγαρία και να αγοράσει πακέτο (αερ. Εισιτήρια και διαμονή) σε πολύ ελκυστική τιμή. Μπορώ να σας πω κάποιες ενδεικτικές τιμές της Κύπρου: βενζίνη 95 λεπτά, ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο από 12-15 ευρώ, καφές κυπριακός (ελληνικός) από 0.75 ευρώ, φραπές 1.70 ευρώ, φρέσκος χυμός πορτοκάλι 2 ευρώ, γύρος 3.5 ευρώ (3 φορές μεγαλύτερος από Βουδαπέστη). Σίγουρα υπάρχουν και τα πιο ακριβά εστιατόρια. Αλλά αν πάτε Κύπρο, σίγουρα πρέπει να πάτε σε μία από τις πολλές παραδοσιακές ταβέρνες και να δοκιμάσετε τον μεζέ, η τιμή του ξεκινάει από 12-15 ευρώ το άτομο. Αποτελείται από περισσότερα από 20 διαφορετικά φαγητά σε μικρά πιατάκια: ξεκινά με χωριάτικη σαλάτα, παραδοσιακή πίτα, τζατζίκι, ταχίνη, σουβλάκι χοιρινό, κοτόπουλο, παϊδάκια... να πάτε με άδειο στομάχι! Συμβουλή μου είναι πριν πάτε σε ένα εστιατόριο ή ταβέρνα να ελέγξετε τις τιμές. Τα εστιατόρια που είναι κοντά στη θάλασσα είναι πιο ακριβά. Υπάρχουν πράγματα που δεν έκανες στην Κύπρο και τα κάνεις τώρα; Ναι, πολλά πράγματα. Φτιάχνω τον κήπο μου, πηγαίνω στη Μπάλατον, ταξιδεύω με αυτοκίνητο σε γειτονικές χώρες. Με τι γεμίζεις την καθημερινότητά σου; Κάθε μέρα με δουλειά. Τώρα με την καινούρια εταιρία το GREEK SHOP που φτιάξαμε μαζί με τον φίλο και συνέταιρό μου, Σταύρο Μεσημέρη, εισάγουμε από Ελλάδα και Κύπρο ελληνικά φαγητά και γλυκά. Τώρα οι Έλληνες που μένουν εδώ αλλά και οι Ούγγροι που γνωρίζουν την ελληνική κουζίνα, μπορούν να αγοράσουν εδώ στην Ουγγαρία φρέσκο ελληνικό γιαούρτι, φέτα, κεφαλοτύρι, σαγανάκι, χαλούμι, διάφορες σαλάτες όπως τζατζίκι, ταραμά, μελιντζανοσαλάτα, φρέσκους ελληνικούς χυμούς, χαλβά, κρασιά, όπως Μαυροδάφνη, ρετσίνα Σάμος αλλά και πολλά άλλα ελληνικά προϊόντα. Κάθε πότε πηγαίνεις στην Πάφο; Στην Πάφο πηγαίνω συχνά, κάθε 2 μήνες. Τι συζητιέται αυτές τις μέρες στην Κύπρο; Από τον καιρό που ήμουνα μικρός, καθημερινά στην τηλεόραση και στις εφημερίδες πάντα πρώτο θέμα είναι η λύση του Κυπριακού προβλήματος με ποιον τρόπο γίνεται να φύγουν οι Τούρκοι που εισβάλανε το 1974 στο νησί και σκότωσαν και έδιωξαν από τα σπίτια τους χιλιάδες Ελληνοκύπριους και κατέχουν με την βία το μισό νησί 15
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα εδώ και 36 χρόνια. Τον τελευταίο καιρό όμως συζητάνε την οικονομική κρίση αλλά περισσότερο την κρίση στην ελληνική οικονομία. Τι κάνει ο κόσμος στον ελεύθερό του χρόνο στο νησί σου; Τώρα το καλοκαίρι με το που τελειώνουν τις δουλειές τους όλοι τρέχουν στις διάφορες καφετέριες για φραπεδάκι και κους κους. Βράδυ ταβερνίτσες, μεζέ και μετά ποτάκι σε κάποιο από τα πολλά καλοκαιρινά μπαράκια. Προτείνω τα παρακάτω site: www. visitcyprus.com, είναι η επίσημη σελίδα του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού. Μπορείτε να βρείτε τα πάντα, από χάρτες του νησιού, ξενοδοχεία, κτλ. Μία συμβουλή που θέλω να δώσω σε όσους επισκεφτούν το νησί: τουλάχιστον να πάνε μία οργανωμένη μονοήμερη εκδρομή τον γύρο του νησιού για να δούνε όλες τις πόλεις, για να δούνε κάποια από τα πολλά αρχαία, μωσαϊκά, κάστρα και παραλίες. Σε ευχαριστώ πολύ για την συνέντευξη και καλές διακοπές να έχεις... στην Κύπρο! (Α. Γ.) 16
ΙΟύλΙΟς 2010 EΤΟς: 16 Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα Ως αποτέλεσμα των μειονοτικών εκλογών του 2006, 14 επαρχιακές ελληνικές αυτοδιοικήσεις συνέχισαν ή ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στην Ουγγαρία. Διάφορες κοινότητες, μακριά από τη Βουδαπέστη προσπαθούν να διαφυλάξουν παραδόσεις και έθιμα με καρδιά και ψυχή. Η παρούσα σειρά συνεντεύξεων ξεκίνησε με σκοπό να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας εμείς οι Έλληνες, ζώντας σε διάφορα σημεία της Ουγγαρίας είτε στην πρωτεύουσα είτε στην επαρχία. Κάθε μήνα θα σας γνωρίζουμε από μία ελληνική μειονοτική αυτοδιοίκηση της επαρχίας. Ένατή μου συνομιλήτρια ήταν η Ελένη Παπακωσταντή, πρόεδρος της Μειονοτικής Αυτοδιοίκησης Ελλήνων της πόλης érd. Μιλήσαμε για θέματα παρελθόντος, παρόντος, μέλλοντος, για τις αρχές και το σήμερα. Αυτή τη φορά επισκεπτόμαστε την πόλη érd που απέχει λίγα μόνο χιλιόμετρα από τη Βουδαπέστη. Η συνέντευξη αυτή με την Ελένη, την πρόεδρο της τοπικής ελληνικής αυτοδιοίκησης κανονικά θα γινόταν δύο μήνες πριν, όμως η βαριά αρρώστια και ο θάνατος του πατέρα της Κώστα Παπακωσταντή (βλ.: προηγούμενο τεύχος) την ανάγκασαν να ανταποκριθεί σε σημαντικότερα καθήκοντα. ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ VidéKen της Νικολέττας Μήλιου Πριν ξεκινήσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να εκφράσω τα βαθύτερα συλλυπητήριά μου. Ευχαριστώ! Πονέσαμε βαθειά όταν έφυγε τελικά ο πατέρας μου, γιατί αν και ήταν αναμενόμενο κανείς δε μπορεί να προετοιμαστεί στον θάνατο. Πριν από μία εβδομάδα γύρισα από την ετήσια συνάντηση της Νάουσας: εδώ και χρόνια προετοιμαζόμουν να πάω εκεί, αλλά τα κατάφερα μόνο τώρα που πέθανε ο Μπαμπάς, λες και το ήθελε η μοίρα. Στην συνάντηση αυτή, ανάμεσα σε όλους αυτούς τους ανθρώπους είχα την αίσθηση ότι επισκέφτηκα τον Μπαμπά. Ήταν μια πραγματικά συγκινητική εμπειρία. Ήμουν πάντα υπερήφανη για τις ελληνικές ρίζες μου και την μεγάλη μας οικογένεια, αξίες που δεν αποκτάς με τα λεφτά. Ας μιλήσουμε τώρα για εσάς τους Έλληνες της πόλης érd. Η πρώτη μου ερώτηση είναι «κλασική»: από πότε υπάρχει ελληνική αυτοδιοίκηση στο δήμο του érd; Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Érd είναι μία από τις νεότερες, διανύουμε την πρώτη τετραετία. Πριν από τέσσερα χρόνια ξεκίνησε η ιδέα της ένωσης των Ελλήνων της πόλης και σε θεσμικό επίπεδο. Ευτυχώς ο τροποποιημένος νόμος περί εθνικών μειονοτήτων που έχει πιο αυστηρούς κανονισμούς σχετικά με την ίδρυση μειονοτικών αυτοδιοικήσεων μας επέτρεψε να πραγματοποιήσουμε τον στόχο αυτό. Για να είμαι ειλικρινής, στα τέσσερα αυτά χρόνια έπρεπε να μάθουμε πληθώρα πραγμάτων: όλα ήταν καινούρια για μάς, προχωρούσαμε βήμα προς βήμα σε ένα αρχικά ξένο περιβάλλον, και μόνο τώρα, στο τέλος της τετραετίας μπορώ να πώ ότι αισθάνομαι άνετα στο σύστημα των μειονοτικών αυτοδιοικήσεων. Εκτός από πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του érd είσαι επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, στην οποία είσαι και πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα να συμμετάσχεις σ αυτά; Όντας μέλος του πανουγγρικού σώματος, εργάζομαι μαζί με τα άλλα μέλη φυσικά όχι μόνο για τους Έλληνες του Érd αλλά και για όλους τους ομογενείς μας στην χώρα, ενώ στην Επιτροπή Πολιτισμού ασχολούμαι μ αυτό που αγαπώ: τη διοργάνωση και τον σχεδιασμό ελληνικών εκδηλώσεων. Πόσοι Έλληνες ζούν στο érd; Είμαστε τυχεροί γιατί στην πόλη μας κατοικεί σχετικά μεγάλος αριθμός Ελλήνων. Δυστυχώς υπάρχουν ελάχιστα παιδιά, οι περισσότεροι ανήκουν στη δεύτερη και την τρίτη ηλικία. Οι εικοσάρηδες αποτελούν το 20% περίπου του τοπικού ελληνισμού. Πώς αντιμετωπίζει ο Δήμος την Αυτο- 17
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα διοίκηση Ελλήνων του Érd; Ευτυχώς μας αγαπούν πολύ. Πάρα πολλοί Ούγγροι επισκέπτονται τις εκδηλώσεις μας, όπως και τη γιορτή του Αϊ-Βασίλη ή τις ελληνικές μουσικοχορευτικές βραδιές, που είναι δημοφιλέστατες άσχετα από ηλικία, φύλο και εθνικότητα. Και πιστεύω ότι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, διότι ο ελληνικός πολιτισμός όπως για παράδειγμα οι μουσικές μας, οι χοροί και η κουζίνα μας «χτίζει γέφυρες» ανάμεσα σε Έλληνες και ξένους. Να αναφερθώ όμως εκτός από τους Ούγγρους ενδιαφερόμενους και στους πολλούς ομογενείς επισκέπτες μας από το χωριό Μπελογιάννης, τις πόλεις Százhalombatta και Tatabánya. Είναι πολύ σημαντική η επισκεψιμότητα των εκδηλώσεων, διότι ο σκοπός του έργου μας είναι να εμπλουτίσουμε την πολιτιστική ζωή της πόλης με τις δικές μας παραδόσεις. Πώς γιορτάζετε τις ελληνικές εθνικές επετείους; Επειδή ζούμε πολύ κοντά στη Βουδαπέστη πάντα συμμετέχουμε στις κεντρικές εκδηλώσεις. Κατά τη γνώμη μου δεν είναι καλό να οργανώνουμε ξεχωριστά εθνικές γιορτές, καλύτερα να πάρουμε μέρος και να γιορτάζουμε μαζί στην πρωτεύουσα με τον υπόλοιπο ελληνισμό. Είναι σημαντικό όμως να ειδοποιούμε τους εδώ Έλληνες για τους κεντρικούς εορτασμούς. Εδώ στο Érd οι εκδηλώσεις μας έχουν πιο οικογενειακό χαρακτήρα: μια φορά για παράδειγμα πραγματοποιήσαμε οργανωμένη επίσκεψη στη συναυλία της Αθηνάς Παπαδημητρίου, εδώ ανήκουν όμως και οι ετήσιες γιορτές πριν τα Χριστούγεννα. Εκτός από την ελληνική ποιές άλλες εθνικότητες υπάρχουν ακόμα στο Érd; Εφτά μειονότητες δημιούργησαν αυτοδιοικήσεις στην πόλη τέσσερα χρόνια πριν, οι οποίες είναι η βουλγάρικη, η πολωνική, η γερμανική, η τσιγγάνικη, η σέρβικη, η κροατική και η ελληνική. Έχετε μήπως κοινές εκδηλώσεις και ποια είναι η σχέση σας; Ευτυχώς είμαστε συνεκτικοί, δύο φορές το χρόνο διοργανώνουμε ημέρες εθνικοτήτων στις οποίες παρουσιάζουμε τα ήθη και έθιμα, την πολιτιστική ζωή και τα παραδοσιακά γεύματα των παραπάνω μειονοτήτων. Φυσικά ο καθένας συμμετέχει στις εκδηλώσεις των άλλων. Με ποιές ελληνικές κοινότητες της επαρχίας έχετε στενή σχέση; Εκτός από τον ελληνισμό της πρωτεύουσας, έχουμε πολύ καλή σχέση με εκείνες του Μπελογιάννη, της Százhalombatta και της Tatabánya. Οι οικισμοί αυτοί βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το Érd, έτσι δεν χρειάζεται πολύωρο ταξίδι για να πάρουμε μέρος στα διάφορα προγράμματα που διοργανώνουν. Επωφελούμαι αυτής της ευκαιρίας να στείλω θερμούς χαιρετισμούς εκ μέρους των Ελλήνων του Érd στον κο Ιωάννη Γελιοβάρη που ζεί στην πόλη Makó, αρκετά μακριά μας, αλλά έχουμε τακτικές επαφές. Αν και ζούμε σε μεγάλη απόσταση, τα χιλιόμετρα δε μας χωρίζουν, δεν χανόμαστε. Το Érd έχει αδελφοποιηθεί με κάποια πόλη στην Ελλάδα; Δυστυχώς όχι ακόμα, αλλά στο μέλλον σκοπεύουμε να αδελφοποιηθούμε με έναν ελληνικό δήμο. Η δημοτικές εκλογές όλο και πλησιάζουν και αν μας ξαναδοθεί η ευκαιρία αυτός θα είναι ο κυριότερος στόχος μας για την επόμενη τετραετία. Πάντως ακόμα δεν γνωρίζω συγκεκριμένα ποιά θα είναι αυτή η πόλη. Προηγουμένως μιλήσαμε για διάφορες εκδηλώσεις σας. Υπάρχουν ευκαιρίες να διοργανώνετε και ταξίδια; Για να είμαι ειλικρινής λόγω των περιορισμένων οικονομικών μας έχουμε ελάχιστες ευκαιρίες να οργανώνουμε ταξίδια στην Ελλάδα, πέρσι όμως καταφέραμε να πάμε διακοπές στους Νέους Πόρους Πιερίας. Γι αυτό το λόγο,οι Έλληνες της πόλης μας πρέπει να διαλέξουν τα ταξίδια που διοργανώνονται από την κοινότητα της πρωτεύουσας ή κάποιας άλλης πόλης, με προορισμό είτε την Ελλάδα είτε κάπου στην Ουγγαρία. Διαδάσκονται τα ελληνικά στο Érd; Ναι, υπάρχει διδασκαλία ελληνικής γλώσσας για ενηλίκους, που λατρεύουν τα μαθήματα. Έχουν διαφορετική θέση από τα παιδιά, γιατί μαθαίνουν χωρίς να είναι υποχρεωτικό γι αυτούς καθώς έρχονται μετά τη δουλειά. Το ότι εξακολουθούν να παρακολουθούν τα μαθήματα και μάλιστα με μεγάλη διάθεση, αποδεικνύει ότι πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για τη διδασκαλία των ελληνικών στην πόλη μας. Υπάρχει δυνατότητα για την άσκηση της ελληνορθόδοξης θρησκείας στο Érd; Δυστυχώς δεν υπάρχει ελληνικός ναός στην πόλη, έτσι οι βαφτίσεις, οι γάμοι και άλλα γίνονται ή στη Βουδαπέστη ή στον Μπελογιάννη. Όπου και να πάμε στην Ουγγαρία παντού υπάρχουν μαρτυρίες για την παρουσία των Ελλήνων. Ένα από τα αξιοθέατα στο Érd είναι η έπαυλη των Σινά, ή καλύτερα τα απομεινάρια της. Πές μας λίγα λόγια γι αυτήν. Στην συνοικία Ófalu βρίσκεται η έπαυλη που στα 1848 το αγόρασε ο Γεώργιος Σινάς. Μετά το θάνατό του το 1869 ο γιός του Σίμων την ανακαίνισε σε νεοαναγεννησιακό ρυθμό. Το πλούσιο εσωτερικό της έπαυλης και η παραμυθένια ζωή των κατοίκων της εξακολουθούν να είναι θρυλικά. Πολλές εξέχουσες φυσιογνωμίες της εποχής έχουν επισκεφτεί την έπαυλη. Ο Σίμων Σινάς αναφέρεται και ως ο «άρχοντας του Érd» υπήρξε φίλος μ.α. του «μεγαλύτερου Ούγγρου», κόμη István Széchenyi, καθώς και του μεγάλου συγγραφέα Mór Jókai. Το κτίριο λεγόταν και έπαυλη του «χρυσού ανθρώπου» με αναφορά στον πρωταγωνιστή του ομώνυμου βιβλίου του Jókai, ο οποίος εμπνεύστηκε από τον γενναιόδωρο βαρώνο Σίμων Σινά. Η έπαυλη καταστράφηκε το 1971, αλλά οι βάσεις, κάποια τείχη και η νότια πύλη με την αυλή υπάρχουν ακόμα και σήμερα, όπως και το πηγάδι, μερικές σκάλες και κίονες, και ολόκληρο υπόγειο σύστημα. Σας ενθαρρύνω όλους, επισκεφτείτε το Érd! Σ ευχαριστώ για τη συζήτηση! Az interjú magyar nyelven is olvasható a www.ellinismos.hu oldalon. NÉVJEGY ΚΑΡΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ: Érdi Görög Kisebbségi Önkormányzat 2030 Érd, Alsó u. 1-3. Τηλέφωνο: 00 36-20-584-8242 18
ΙΟύλΙΟς 2010 EΤΟς: 16 Πολιτιστική ατζέντα ΜΟΥΣΙΚΗ Μύδρος Κυριακή 1 η Αυγούστου, ώρα: 19.00 στην Αγορά Petőfi, Bp XIVo διαμ.zichy Mihály út 14. Σάββατο 7 Αυγούστου, ώρα: 18.00, Göd Duna Csárda Κυριακή 8 Αυγούστου, ώρα: 19.00 στην Αγορά Petőfi Κυριακή 29 Αυγούστου, ώρα: 19.00 στην Αγορά Petőfi, www.mydros.hu Σαράντης www.sarantismantzourakis.hu Συρτός Τετάρτη 25 Αυγούστου, στο Πετς Υπαίθριο Χορευτικό Θέατρο, www.sirtos.hu Γιαννούλα Στεφανίδου & Ορχήστρα Σάββατο 7 Αυγούστου, ώρα:14.00 Rákoskeresztúr Kert Cafe Bp XVIIο διαμ. Berki Lili út 56 (Pesti út) Ελληνικός Χορός στο δρόμο Παρασκευή 13 Αυγούστου, ώρα: 18.30 στο Keszthely Σάββατο 21 Αυγούστου, ώρα: 18.00 στο Horány Κυριακή 29 Αυγούστου, ώρα: 14.00 στο Dagály Χορός στο δρόμο, www.janula.hu Kollonay Zoltán πιανίστας Κάθε Τρίτη του Αυγούστου, ώρα:22.00 συναυλία με ουγγρική μουσική στο Κέντρο Διασκέψεων του Bükfürdő Κάθε Τετάρτη του Αυγούστου, ώρα:19.30 στο Δημαρχείο του Hévíz. Ιρλανδέζικη μουσική Κάθε Πέμπτη του Αυγούστου, ώρα:19.00 συναυλία εκκλ.οργάνου σε 50 λεπτά στην καινούρια εκκλησία του Zalakaros Πέμπτη 15 Αυγούστου, ώρα:19.00 στην καθολική εκκλησία του Letenye. Μουσική των Νερών και συναυλία με συνθεσάιζερ. Παρασκευή 27 Αυγούστου, ώρα:19.00 στο Μικρό Κάστρο του Nagykanizsa.Ιρλανδέζικη μουσική, www.kollonayzoltan.hu Cosombolis Σάββατο 7 Αυγούστου, ώρα: 20.00 Hajmáskér Σάββατο 14 Αυγούστου, ώρα: 20.00 Zagyvarékas Πέμπτη 19 Αυγούστου, ώρα: 21.00 Jászapáti Παρασκευή 20 Αυγούστου, ώρα:16.00 Bodroghalom Παρασκευή 20 Αυγούστου, ώρα: 22.30 Encs ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2010 Σάββατο 21 Αυγούστου, ώρα: 20.30 Kötelek. cosombolis.hu Παλιό Μπουζούκι Τρίτη 17 Αυγούστου, ώρα:19.00 στην Αγορά Petőfi, Bp XIVο διαμ. Zichy Mihály út 14., www.pliobuzuki.net Πύργος Πέμπτη 19 Αυγούστου, ώρα:18.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Sárosd Σάββατο 21 Αυγούστου, ώρα:18.00 στο χωριό Μπελογιάννης Κυριακή 22 Αυγούστου, ώρα:17.00 στο Πολιτιστικό κέντρο του Pusztaszabolcs Balkán fanatik & Τζώρτζωγλου Γιώργος Κυριακή 11 Αυγούστου, ώρα:18.00, νησί Hajógyári στη σκηνή του ράδιο Petőfi 25-29 Αυγούστου:Μέρες Νεολαίας του Szeged.Οι ακριβείς ώρες και ημερομηνίες στην ηλεκτρονική σελίδα της ορχήστρας Zευς Κάθε Κυριακή του Αυγούστου, ώρα:13.00-16.00 στο ΓΥΡΑΔIKO Bp IIIο διαμ. Római part Pünkösdfürdő és Királyok u. sarkán ΧΟΡΟΣ www.ilios.hu www.helidonaki.hu www.fengari.hh www.kariatidák.hu ΘΕΑΤΡΟ Παπαδημητρίου Αθηνά Παρασκευή 20 Αυγούστου, ώρα:19.00 στο Karcag Σάββατο 21 Αυγούστου, ώρα:18.30 Γιορτή στο Παλάτι της Βούδας. www. papdimitriuathina.lap.hu ΕΚΚΛΗΣΙΑ Παρεκκλήσι Αγίων Ιεροθέου & Στεφάνου,Ουγγρική Εξαρχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κων/λης. Bp Váci u.55,1ος όροφος. www.patriarchatus.hu Επικοινωνία Γιαννούλα Στεφανίδου τηλ: 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com 19
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Πολιτιστική ατζέντα 20 MAgYAr nyelvű ProgrAMAjÁnLó 2010. AuguSZ TuS Zene Mydros Augusztus 1. vasárnap 19:00 óra. Petőfi Csarnok Budapest XIV. kerület Zichy Mihály út 14. Augusztus 7. szombat 18:00 óra Göd Duna Csárda Augusztus 8. vasárnap 19:00 óra Petőfi Csarnok Augusztus 29. vasárnap 19:00 óra Petőfi Csarnok, www.mydros.hu Maskarades Augusztus 28. szombat 17:00 óra Nyíregyháza VIDOR Fesztivál www.maskarades.hu Sirtos Augusztus 25 szerda Pécs Szabadtéri Táncszínház, www.sirtos.hu Stefanidu janula és zenekara Augusztus 7. szombat 14:00 óra Rákoskeresztúr Kert Cafe Budapest XVII. kerület Berki Lili út 56 (Pesti út) Görög Utcabál Augusztus 13. péntek 18:30 óra Keszthely Augusztus 21 szombat 18:00 óra Horány Augusztus 29. vasárnap 14:00 óra Dagály Utcabál, www.janula.hu Kollonay Zoltán zongoraművész. Augusztus minden kedden 22:00 óra Bükfürdő Konferencia Központ Magyar koncert. Augusztus minden szerdán 19:30 óra Hévíz Városháza. Ír koncert Augusztus minden csütörtök 19:00 óra Zalakaros Új Templom Orgona koncert 50 percben. Augusztus 15 csütörtök 19:00 óra Letenye Katolikus Templom. Vizek zenéje és Szintetizátor koncert. Augusztus 27. péntek 19:00 óra Nagykanizsa Kiskastély. Ír koncert, www.kollonayzoltán.hu Sarantis www.sarantismantzourakis.hu Cosombolis Augusztus 7. szombat 20:00 h. Hajmáskér Augusztus 14. szombat 20:00 h. Zagyvarékas Augusztus 19. csütörtök 21:00 h. Jászapáti Augusztus 20. péntek16:00 h. Bodroghalom Augusztus 20. péntek 22:30 h. Encs Augusztus 21 szombat 20:30 h. Kötelek Palio Buzuki Augusztus 17. kedd 19:00 h. Petőfi Csarnok Budapest XIV kerület Zichy Mihály út 14 www.pliobuzuki.net Pyrgos Augusztus 19 csütörtök 18:00 óra. Sárosd Művelődési Ház Augusztus 21. szombat 18:00 óra Beloiannis Augusztus 22. vasárnap 17:00 óra. Pusztaszabolcs Művelődési Ház www.pyrgos.hu Balkán fanatik Tzortzoglou georgios Augusztus 11. vasárnap 18:00 óra Hajógyári sziget Petőfi Rádió színpadán Augusztus 25-29. Szegedi Ifjúsági Napok a pontos időpontról tájékoztató a zenekar honlapján: www.balkanfanatik.hu Zeys Augusztus minden vasárnap 13:00-16:00 h. GIRADIKO Budapest III. kerület Római part Pünkösdfürdő és Királyok utca sarkán Tánc www.ilios.hu www.helidonaki.hu www.fengari.hu www.kariatidák.hu Színház Papadimitriu Athina Augusztus 20 péntak19:00 óra Karcag Augusztus 21 szombat 18:30 óra Budai Vár Mesterségek Ünnepe www.papdimitriuathina. lap.hu egyház A Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus Magyarországi Exarhátusának Szt. Hierotosz és Szt. István kápolnája Bp. V. Váci utca 55. I. em., www.patriarchatus.hu Kapcsolattartó Stefanidu Janula tel.: 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com