ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 21 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2008), σελ 323-330 ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ Γιαννούλα Φλώρου Ζουμπουλίδης Βασίλειος Τμήμα Λογιστικής, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας gflorou@teikav.edu.gr, vzbld@sdo.teikav.edu.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή μελετάμε τις προτιμήσεις των υποψηφίων φοιτητών για την επιλογή του τμήματος σπουδών τους. Σκοπός μας είναι η μελέτη των τμημάτων που συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες ή τις μικρότερες προτιμήσεις, σε σχέση με το αντικείμενο σπουδών, με τη γεωγραφική τους θέση, με τα χρόνια λειτουργίας τους, με την πιθανή επαγγελματική αποκατάσταση, με την ύπαρξη και άλλων σχολών στην ίδια περιοχή. Χρησιμοποιώντας μεθόδους πολυμεταβλητής στατιστικής ανάλυσης, παρουσιάζουμε την κατανομή των προτιμήσεων των αποφοίτων λυκείου για το έτος 2007 και τη συσχέτισή τους με τις μεταβλητές που αναφέραμε. Το ενδιαφέρον της προσέγγισής μας είναι η καταγραφή των πιο δημοφιλών τμημάτων αλλά και των τμημάτων που δεν κατόρθωσαν να προσελκύσουν ικανό αριθμό φοιτητών καθώς και η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τη μελλοντική πορεία των τμημάτων αυτών. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εκπαίδευση στη χώρα μας διακρίνεται σε πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανήκουν τα Πανεπιστήμια, τα ΤΕΙ, η ΑΣΠΑΙΤΕ, οι στρατιωτικές σχολές και κάποιες άλλες ειδικές σχολές. Κάθε ένα από τα Ιδρύματα αυτά περιλαμβάνει σχολές και κάθε σχολή τμήματα στην ίδια πόλη ή σε διαφορετικές πόλεις. Συνολικά σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα περίπου 500 τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης, σχεδόν σε όλες τις πρωτεύουσες νομών και όχι μόνο. Η πρόσβαση στα τμήματα αυτά γίνεται μετά από εξετάσεις των αποφοίτων λυκείου. Ο αριθμός των φοιτητών που εισάγονται σε κάθε τμήμα καθορίζεται από το Υπουργείο Παιδείας ανά έτος. Οι υποψήφιοι μπορούν να δηλώσουν κατά σειρά προτίμησης, διάφορά τμήματα και ανάλογα με τη βαθμολογία που συγκεντρώνουν εισάγονται σε ένα μόνο από αυτά. Υπάρχουν τμήματα στα οποία οι υποψήφιοι είναι 10 και 20 φορές περισσότεροι από αυτούς που τελικά εισάγονται αλλά και άλλα τμήματα τα οποία δεν καταφέρνουν να συγκεντρώσουν τον αριθμό των φοιτητών που μπορούν να εκπαιδεύσουν είτε γιατί οι υποψήφιοι δεν τα επιλέγουν καθόλου στις προτιμήσεις τους, είτε τα επιλέγουν αλλά όχι στις πρώτες προτιμήσεις τους. - 323 -

Στην εργασία μας προσπαθούμε να αναλύσουμε τις προτιμήσεις των υποψηφίων φοιτητών του 2007 σε σχέση με την επιλογή των τμημάτων και να ομαδοποιήσουμε τα τμήματα εκείνα που συγκεντρώνουν πολλές προτιμήσεις καθώς και αυτά με τις λιγότερες προτιμήσεις σε σχέση με παράγοντες όπως το ποσοστό επιτυχίας, την ικανοποίηση των επιτυχόντων από την επιλογή τους, τη γεωγραφική τους θέση, την έ- νταξή τους σε πανεπιστημιούπολη και άλλους. Τα βασικά ερωτήματα της έρευνάς μας είναι: Ποια είναι τα τμήματα με μεγάλη «ζήτηση» από υποψηφίους; Ποια είναι τα τμήματα που δεν επιλέγονται ως πρώτες προτιμήσεις; Ποια είναι τα τμήματα με μεγάλο ποσοστό «ικανοποιημένων» εισαχθέντων; Επηρεάζει η έδρα του τμήματος την δήλωση προτίμησης των υποψηφίων; 2. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για τους σκοπούς της έρευνας τα δεδομένα προέρχονται από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας, και αναφέρονται στο πλήθος των αποφοίτων και υποψηφίων του 2007 (δεν συμπεριλάβαμε αποφοίτους παλαιότερων ετών). Τα δεδομένα αυτά αφορούν στον συνολικό αριθμό υποψηφίων που δήλωσαν το κάθε τμήμα και στον αριθμό όσων το δήλωσαν ως πρώτη, δεύτερη ή τρίτη προτίμηση. Ακόμη, στα δεδομένα περιέχονται ο αριθμός των εισαχθέντων το 2007 σε κάθε τμήμα και το πλήθος από αυτούς που το είχαν δηλώσει ως πρώτη, δεύτερη, τρίτη, τέταρτη επιλογή ή άλλη επιλογή. Τμήματα σχολών για τα οποία έλειπαν ορισμένα από τα δεδομένα, δεν τα συμπεριλάβαμε στην ανάλυσή μας. Συνολικά συγκεντρώθηκαν στοιχεία για 489 τμήματα. Η πρωτοτυπία της προσέγγισής μας βασίζεται στην επεξεργασία όλων των διαθέσιμων στοιχείων για όλα τα τμήματα και όλους τους υποψηφίους και τους επιτυχόντες του 2007. Κάνουμε μια πρώτη ανάλυση των δεδομένων (Ιεραρχική ταξινόμηση) και στη συνέχεια χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής στη δημιουργία νέας μεταβλητής, σε συνδυασμό με νέες ποιοτικές μεταβλητές, προβαίνουμε σε μια δεύτερη ανάλυση (Παραγοντική Ανάλυση των Αντιστοιχιών). Για κάθε τμήμα δημιουργήσαμε πίνακα δεδομένων με 11 ποσοτικές μεταβλητές, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1. Η τρίτη μεταβλητή περιέχει το ποσοστό επιτυχόντων σε σχέση με τους δηλώσαντες και αντιστοιχεί στο πηλίκο επιτυχόντες προς δηλώσαντες. Επειδή το πηλίκο αυτό επηρεάζεται από τον αριθμό των δηλωσάντων και τον αριθμό των εισακτέων (για παράδειγμα είναι το ίδιο 1/100 και 200/20000), για να αποφύγουμε να θεωρηθούν ισοδύναμα τμήματα με ίδιο πηλίκο, συμπεριλάβαμε στην ανάλυσή μας και τον αριθμό των δηλωσάντων (2 η μεταβλητή). Έτσι ένα τμήμα με μικρό ποσοστό επιτυχόντων και μεγάλο πλήθος δηλωσάντων, σημαίνει ότι αν και το δηλώσαν πολλοί τελικά εισήχθηκαν λίγοι σ αυτό, λόγω ίσως υψηλής βαθμολογίας και λίγων θέσεων. Ένα τμήμα με μικρό αριθμό δηλωσάντων και μεγάλο ποσοστό επιτυχόντων, σημαίνει ότι δηλώθηκε από λίγους υποψηφίους και αυτοί τελικά εισήχθηκαν σ αυτό λόγω ίσως χαμηλής βαθμολογίας και αρκετών θέσεων. Χρησιμοποι- - 324 -

ούμε τις μεταβλητές 4,5,6,7 και 8 για να εκφράσουμε τον βαθμό ικανοποίησης των επιτυχόντων στο τμήμα.. Τέλος οι μεταβλητές 9, 10 και 11 εκφράζουν το ποσοστό υποψηφίων δηλωσάντων που το δηλώσαν ως 1 η, 2 η ή 3 η προτίμηση αντίστοιχα. Χρησιμοποιούνται για να ξεχωρίσουμε τα τμήματα στα οποία στόχευαν οι υποψήφιοι, από τα υπόλοιπα τα οποία δηλώθηκαν σε μεγαλύτερες προτιμήσεις και δεν ήταν οι πρώτες επιδιώξεις των υποψηφίων εισακτέων. Πίνακας 1. Μεταβλητές για κάθε τμήμα α/α Περιγραφή ποσοτικών μεταβλητών 1 Σύνολο επιτυχόντων 2 Σύνολο δηλωσάντων 3 Ποσοστό επιτυχόντων σε σχέση με τους δηλώσαντες 4 Ποσοστό επιτυχόντων με 1η προτίμηση ως προς το σύνολο των επιτυχόντων 5 Ποσοστό επιτυχόντων με 2η προτίμηση ως προς το σύνολο των επιτυχόντων 6 Ποσοστό επιτυχόντων με 3η προτίμηση ως προς το σύνολο των επιτυχόντων 7 Ποσοστό επιτυχόντων με 4η προτίμηση ως προς το σύνολο των επιτυχόντων 8 Ποσοστό επιτυχόντων με μεγαλύτερη από 4η προτίμηση ως προς το σύνολο των επιτυχόντων 9 Ποσοστό υποψηφίων που το δήλωσαν 1 η προτίμηση 10 Ποσοστό υποψηφίων που το δήλωσαν 2 η προτίμηση 11 Ποσοστό υποψηφίων που το δήλωσαν 3 η προτίμηση Στον αρχικό πίνακα των δεδομένων μετασχηματίζουμε τις 11 ποσοτικές μεταβλητές χωρίζοντας την κάθε μία σε πέντε κλάσεις με πολύ χαμηλές (10%) χαμηλές (15%), μεσαίες (50%), υψηλές (15%) και πολύ υψηλές (10%) τιμές. Δημιουργούμε έτσι ένα δεύτερο πίνακα δεδομένων με 55 μεταβλητές των οποίων οι τιμές είναι μόνο 0 ή 1 (Μπεχράκης, 1999). Ο χωρισμός σε πέντε κλάσεις έγινε για να έχουμε μια ποιοτική προσέγγιση αφού μας ενδιαφέρει αν το κάθε τμήμα χαρακτηρίζεται από μεταβλητή με χαμηλή μεσαία ή υψηλή τιμή, σε σχέση με τα υπόλοιπα τμήματα. Στη συνέχεια εφαρμόζουμε στον νέο πίνακα την Ανιούσα Ιεραρχική Ταξινόμηση (Παπαδημητρίου 2007), και καταλήγουμε σε ομαδοποίηση των τμημάτων σε 7 κλάσεις διακεκριμένες μεταξύ τους, και με χαρακτηριστικά που περιγράφουμε στην συνέχεια. Αντιστοιχίζουμε σε κάθε τμήμα μια νέα ποιοτική μεταβλητή που δηλώνει τον αύξοντα αριθμό της κλάσης που το τμήμα ανήκει. Στην περαιτέρω ανάλυσή μας, θα χρησιμοποιήσουμε τρεις νέες ποιοτικές μεταβλητές. Η πρώτη καταγράφει την κλάση που ανήκει κάθε τμήμα (τιμές 1 έως 7), η δεύτερη είναι δίτιμη και αναφέρεται στην ένταξη του τμήματος σε Πανεπιστημιούπολη αν υπάρχουν τουλάχιστον 5 τμήματα στην ίδια πόλη (τιμή 1) ή όχι (τιμή 2) και η τρίτη αφορά στο μέγεθος της πόλης φοίτησης και έχει τιμή 1 για μεγάλη πόλη - 325 -

(πάνω από 100.000 κάτοικοι), 2 για μεσαία πόλη και 3 για μικρή πόλη (λιγότεροι από 50.000 κάτοικοι). Ο νέος αυτός πίνακας δεδομένων αναλύεται με την Παραγοντική Ανάλυση των Αντιστοιχιών (Παπαδημητρίου, 2007). 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.1. Ιεραρχική ταξινόμηση Ένας από τους στόχους της έρευνάς μας, ήταν η αποτύπωση των τμημάτων με παρόμοια χαρακτηριστικά. Προσπαθούμε να εντοπίσουμε ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των τμημάτων και να τα χωρίσουμε σε ομάδες με παρόμοια χαρακτηριστικά, χρησιμοποιώντας τις μεταβλητές της ανάλυσής μας. Η Aνιούσα Ιεραρχική Ταξινόμηση (Ascending Hierarchical Classification) δημιουργεί ομοιογενείς ομάδες - κλάσεις τμημάτων, ξεκινώντας την ομαδοποίηση από τα τμήματα που βρίσκονται κοντύτερα μεταξύ τους και συνεχίζει ενώνοντας τα υπόλοιπα τμήματα. Το δενδρόγραμμα στο Σχήμα 1, παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ταξινόμησης αυτής για τα τμήματα, σε σχέση με τις 11 ποσοτικές μεταβλητές που παρουσιάστηκαν στον Πίνακα 1, και έγινε με το λογισμικό chic (Μάρκος, 2006). Το μέτρο απόστασης που χρησιμοποιήθηκε ήταν το κριτήριο Χ 2 κατά Benzecri (Benrzecri, 1980), και η μέθοδος συνένωσης ομάδων του Ward. Οι τιμές στον κατακόρυφο άξονα του Σχήματος 1, είναι ανάλογες με το μέτρο απόστασης των στοιχείων που ενώνονται σε μια ομάδα. Ο πρώτος διαχωρισμός ξεχωρίζει τα τμήματα που δηλώθηκαν από τους υποψηφίους στις 3 πρώτες προτιμήσεις τους και στα οποία, το μεγαλύτερο ποσοστό των εισαχθέντων τα είχαν στις 3 πρώτες προτιμήσεις τους επίσης. Καταλληλότερη τομή του δενδρογράμματος, είναι αυτή που γίνεται στους υψηλότερους κόμβους, που ομαδοποιούν τα τμήματα σε 7 κλάσεις, ομοιογενείς και διαχωρισμένες μεταξύ τους. Η ομάδα 1 (Σχήμα 2) περιλαμβάνει 168 τμήματα τα οποία χαρακτηρίζονται κυρίως από μεσαία ποσοστά των εισαχθέντων με 1η, 2η ή 3η προτίμηση και μεγάλα ποσοστά όσων τα είχαν δηλώσει σαν 2 η ή 3 η προτίμηση. Χαρακτηρίζεται ως «μεσαίας επιλογής». Στην ομάδα αυτή ανήκουν οι Φυσικομαθηματικές Σχολές, τα τμήματα Κοινωνιολογίας, Γεωλογίας, και τα περισσότερα τμήματα των ΤΕΙ όπως Λογιστικής, Πληροφορικής, Φυσικοθεραπείας, Μηχανολογίας, Τεχνολογίας Τροφίμων. Η ομάδα 2 χαρακτηρίζει τμήματα τα οποία έχουν μεγάλο πλήθος υποψηφίων που τα δήλωσαν όχι σε πρώτες προτιμήσεις. Ακόμη οι εισαχθέντες σ αυτά, τα είχαν δηλώσει σε μεγαλύτερη από 4η επιλογή. Χαρακτηρίζονται ως «επόμενης προτίμησης». Περιλαμβάνει τμήματα όπως Οικονομικών Επιστημών, Πολιτικών Επιστημών, Θεολογίας. Στην ομάδα αυτή ανήκουν και τμήματα Πληροφορικής, Λογιστικής, Βρεφονηπιοκομίας, Νοσηλευτικής, κυρίως των ΤΕΙ των μεγάλων πόλεων. - 326 -

Σχήμα 1. Δενδρόγραμμα Ιεραρχικής Ταξινόμησης 1 η 2 η 3 η 4 η 5 η 6 η 7 η ομάδα-κλάση Η ομάδα 3 χαρακτηρίζεται από μεσαίο αριθμό εισαχθέντων οι οποίοι τα δήλωσαν 1η προτίμηση και λίγοι υποψήφιοι τα δηλώσαν ως 2η ή 3η προτίμηση. Χαρακτηρίζεται ως «περιζήτητα». Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει κυρίως Ιατρικές σχολές, τμήματα Χρηματοοικονομικής, Οικονομικών, Μηχανολόγων Μηχανικών. Ακόμη περιλαμβάνονται τμήματα ΤΕΙ όπως Τυποποίησης και Διακίνησης προϊόντων, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Ηλεκτρονικής, Εφαρμογών Πληροφορικής στη Διοίκηση και στην Οικονομία. Η ομάδα 4 χαρακτηρίζεται από μικρό αριθμό εισαχθέντων με χαμηλό ποσοστό επιτυχίας των υποψηφίων και λίγοι από τους εισαχθέντες σ αυτά τα δηλώσαν ως πρώτες προτιμήσεις. Χαρακτηρίζεται ως «μικρής προτίμησης». Περιλαμβάνει Ιερατικές σπουδές και τμήματα ΤΕΙ όπως Καλλιεργειών και Ανθοκομίας, Τουριστικών επιχειρήσεων, Ζωικής παραγωγής, Ιχθυοκομίας Αλιείας. - 327 -

Σχήμα 2. Περιγραφή των ομάδων ΜΕΓΑΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΗΛΩΣΑΝΤΩΝ ΜΕΓΑΛΟ ΠΛΗΘΟΣ ΗΛΩΣΑΝΤΩΝ ΚΑΙ Κ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΧΘΕΝΤΩΝ ΟΜΑ Α 1 ΜΕΣΑΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 168 ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ ΟΜΑ Α 2 ΟΜΑ Α 5 94 ΤΜΗΜΑΤΑ ΟΜΑ Α 3 ΠΕΡΙΖΗΤΗΤΑ 38 ΤΜΗΜΑΤΑ ΟΜΑ Α 4 ΜΙΚΡΗΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ 27 ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΙ ΙΚΑ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΑ 87 ΤΜΗΜΑΤΑ ΟΜΑ Α 6 ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗ ΣΗΣ 22 ΤΜΗΜΑΤΑ ΟΜΑ Α 7 ΜΕΓΑΛΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣ ΗΣ 53 ΤΜΗΜΑΤΑ Η ομάδα 5 χαρακτηρίζεται από μικρό αριθμό δηλωσάντων και μεγάλο ποσοστό όσων είχαν δηλώσει το τμήμα ως 1 η 2 η ή 3 η προτίμηση. Χαρακτηρίζεται ως «ειδικά στοχευόμενα». Περιλαμβάνει τμήματα Ξένων Γλωσσών και Φιλολογίας, Διοίκησης Επιχειρήσεων, Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Φαρμακευτικής, Ηλεκτρολογίας. Η ομάδα 6 χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό υποψηφίων που δηλώσαν τα τμήματα της αλλά με λίγους εισαχθέντες σε αυτά. Όσοι εισήχθησαν είναι πολύ ικανοποιημένοι αφού πέτυχαν στην πρώτη τους προτίμηση. Χαρακτηρίζεται ως «βέλτιστης ικανοποίησης». Περιλαμβάνει κυρίως τμήματα Νομικής, Στρατιωτικών σχολών, Αστυνομικών σχολών, Παιδαγωγικά τμήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης και τμήματα Μουσικών σπουδών. Η ομάδα 6 διαφέρει από την ομάδα 3 στο ότι δεν εισάγονται πολλοί φοιτητές στα τμήματά της. Ο αριθμός εισαχθέντων στην ομάδα 6 είναι μικρός σε σχέση με την ομάδα 3 που είναι μέτριος. Η ομάδα 7 περιλαμβάνει τμήματα με μεγάλο αριθμό υποψήφιων που τα είχαν δηλώσει, κυρίως στην πρώτη προτίμησή τους, και όσοι εισήχθησαν σ αυτά σε μεγάλο ποσοστό τα είχαν δηλώσει σαν 2η ή 3η προτίμηση. Χαρακτηρίζεται ως «μεγάλης ικανοποίησης». Περιλαμβάνει τα υπόλοιπα Παιδαγωγικά τμήματα, Φαρμακευτικές σχολές, Φιλολογικά τμήματα καθώς και τμήματα σχολών Πολυτεχνείου. Ακόμη στην ομάδα αυτή ανήκουν κάποια τμήματα Αεροπορίας και Ναυτικού, η Νομική Θράκης, η Κτηνιατρική Θεσσαλονίκης, τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων, και κάποια από τα ΤΕΙ: τα τμήματα Γραφικών Τεχνών, Φυσικοθεραπείας και Τουριστικών Επαγγελμάτων Ρόδου και Κρήτης, - 328 -

3.2 Παραγοντική Ανάλυση Η Παραγοντική Ανάλυση των Αντιστοιχιών του δεύτερου πίνακα δεδομένων με τις ομάδες-κλάσεις που προέκυψαν από την Ιεραρχική Ταξινόμηση, την ύπαρξη πανεπιστημιούπολης στην έδρα των τμημάτων και το μέγεθος της πόλης που εδρεύουν τα τμήματα, έδωσε τα αποτελέσματα που φαίνονται στο Σχήμα 3. Ο πρώτος παραγοντικός άξονας ερμηνεύει το 32,885% της συνολικής διακύμανσης και ο δεύτερος παραγοντικός άξονας το 12,826%. Συνολικά στο πρώτο παραγοντικό επίπεδο του σχήματος ερμηνεύεται το 45,711% της συνολικής μεταβλητότητας των δεδομένων. Το πρώτο αυτό παραγοντικό επίπεδο διαχωρίζει το σύνολο των δεδομένων σε τρεις κύριες κλάσεις. Δεξιά στο επίπεδο ξεχωρίζουν οι ομάδες «μικρής προτίμησης» ή «επόμενης προτίμησης» των οποίων τα τμήματα βρίσκονται σε μικρές πόλεις χωρίς να υπάρχουν συγκεντρωμένα στην πόλη περισσότερα από πέντε τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης. Αριστερά αντιτίθενται οι ομάδες με «στοχευόμενα» τμήματα ή «μεγάλης ικανοποίησης» τα οποία βρίσκονται σε μεγάλες πόλεις όπου συγκεντρώνονται περισσότερα από πέντε τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης. Επάνω αριστερά στο επίπεδο ξεχωρίζει η ομάδα «βέλτιστης ικανοποίησης» και κάτω αριστερά η ομάδα με τα «περιζήτητα» τμήματα τα οποία μπορεί να βρίσκονται και σε μεσαία σε μέγεθος πόλη. Σχήμα 3. Πρώτο παραγοντικό επίπεδο 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ομαδοποιήσαμε τα τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης σε επτά ομάδες σχετικές με τις προτιμήσεις των υποψηφίων αλλά και των εισαχθέντων σε αυτά, το έτος 2007. Δεν προέκυψε το αντικείμενο σπουδών να επηρεάζει τη δημιουργία ομάδων, αφού τμήματα με το ίδιο αντικείμενο περιέχονται σε διαφορετικές ομάδες. Στις ομάδες - 329 -

μικρής προτίμησης περιλαμβάνονται μόνο τμήματα των ΤΕΙ και εκκλησιαστικές σχολές. Στις ομάδες με περιζήτητα τμήματα (όπως αναφέραμε ομάδα 3 και ομάδα 6) ανήκουν τόσο τμήματα των Πανεπιστημίων όσο και των ΤΕΙ. Ιδιαίτερα στην ομάδα 6 «βέλτιστης ικανοποίησης» ανήκουν τμήματα με μεγάλο ανταγωνισμό στα οποία εισάγεται μικρός αριθμός φοιτητών που τα είχαν δηλώσει στην πρώτη τους προτίμηση. Η ομάδα αυτή διαφοροποιείται από την ομάδα 3 μόνο ως προς το μικρό πλήθος εισαχθέντων, το οποίο προσδιορίζεται από το Υπουργείο Παιδείας. Εξετάσαμε ακόμη τη σχέση ομάδων με ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως την ύ- παρξη πανεπιστημιούπολης ή το μέγεθος της πόλης. Οι ομάδες με τμήματα μικρής προτίμησης ή όχι πρώτης προτίμησης σχετίζονται με μικρές πόλεις που έχουν λίγα τμήματα ανώτατης εκπαίδευσης. Τα «περιζήτητα» τμήματα βρίσκονται και σε μεσαίες πόλεις, σε αντιδιαστολή με τα τμήματα κύριας ικανοποίησης που είναι σε μεγάλες πόλεις. Οι ομάδες με τμήματα μεσαίας προτίμησης ή με τμήματα μεσαίας και μεγάλης ικανοποίησης, βρίσκονται σε μεγάλες πόλεις όπου υπάρχει πανεπιστημιούπολη. Παρατηρούμε δηλαδή μια προτίμηση των υποψηφίων φοιτητών για τμήματα σχολών που βρίσκονται σε μεσαίες ή μεγάλες πόλεις και μάλιστα σε πόλεις με πανεπιστημιούπολη. Ιδιαίτερη προσοχή στο συμπέρασμα αυτό, θα πρέπει να δοθεί από τα περιφερειακά τριτοβάθμια Ιδρύματα που ζητούν τη δημιουργία νέων τμημάτων σε μικρές πόλεις, γιατί θα έχουν λίγες προτιμήσεις από τους υποψήφιους. ABSTRACT In this paper, we analyse the students preferences regarding institution for studying. Our focus is on the departments of higher or lower preferences and our aim is to study the influence on these preferences of factors as department s geographical position, its age, or the existence of other department in the same town. Using standard multivariate data analysis methods, we comment on the distribution of preferences of high school graduates for the year 2007 and the correlations with the variables mentioned. Our goal is to record the most popular university department as well as the department failed to attract sufficient number of students. We hope our conclusions will be useful for planning the future of these departments. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Benrzecri J.-P. (1980). Pratique de l Analyse des Données, Vol. 1, Dunod Paris. Καράκος Α. (2003). Πραξιτέλης, Πρόγραμμα Αξιοποίησης Τεχνικών Ανάλυσης Δεδομένων. Τετράδια Ανάλυσης Δεδομένων, τεύχ. 3, σελ. 135-152. Μάρκος, Α., Μενεξές, Γ. & Παπαδημητρίου, Γ. (2006). Η Παραγοντική Ανάλυση των Αντιστοιχιών μέσω του λογισμικού C.HI.C. Analysis, Πρακτικά, 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Στατιστικής, Ε.Σ.Ι. Μπεχράκης Θ. (1999). Πολυδιάστατη Ανάλυση Δεδομένων, Εκδ. Οργ. Λιβάνη, Αθήνα. Παπαδημητρίου Γ. (2007). Η Ανάλυση Δεδομένων, Εκδ. τυπωθήτω, Αθήνα. - 330 -