ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ Ιανουάριος 2009 Δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) Δείκτες αποτίμησης της οικονομικής συγκυρίας σελ. 1 από 9
Η ταυτότητα του Οικονομικού Βαρόμετρου της Public Issue Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (Cnsumer Climate Index), καθώς και οι υπόλοιποι δείκτες του Οικονομικού Βαρόμετρου, που δημοσιεύονται στην παρούσα ανάλυση, βασίζονται σε μηνιαίες πανελλαδικές τηλεφωνικές έρευνες 1.000 ατόμων, ηλικίας 18 ετών και άνω Η μέτρηση Ιανουαρίου 2009 πραγματοποιήθηκε, στο χρονικό διάστημα 7-13/1/2009 Η Public Issue ιδρύθηκε το 2001 από τον Γιάννη Μαυρή Εξειδικεύεται στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές έρευνες κοινής γνώμης, στην Ελλάδα και την Κύπρο Είναι μέλος της WAPOR (Wrld Assciatin fr Public Opinin Research) & της ESOMAR (Eurpean Sciety fr Market Research) σελ. 2 από 9
Διαπιστώσεις με βάση το Οικονομικό Βαρόμετρο Ιανουαρίου 2009 της Public Issue Οι προσφορές των εκπτώσεων, εν μέσω κρίσης, σε συνδυασμό με τη μείωση του πληθωρισμού, συντελούν στη βελτίωση του καταναλωτικού κλίματος Αισθητά μειωμένος εμφανίζεται ο Δείκτης Καταναλωτικού Κλίματος CCI, τον Ιανουάριο, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2008. Η ροπή προς αγορά και κατανάλωση αυξάνεται, εν μέσω της περιόδου των εκπτώσεων, λόγω των προσφορών των εμπορικών καταστημάτων, αλλά και της σημαντικής αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Ο δείκτης προσδοκιών για την οικονομία σημειώνει άνοδο, έπειτα από τρίμηνη πτώση, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις για τη δημοσιονομική κατάσταση και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, καθώς και τη διατήρηση υψηλών επιτοκίων στις χορηγήσεις νέων στεγαστικών, επιχειρηματικών και καταναλωτικών δανείων. Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, οι νέοι και οι φοιτητές εκδηλώνουν τους μεγαλύτερους φόβους για την εξέλιξη της ανεργίας το επόμενο 12μηνο. Παρά τη σχετική βελτίωση, ο δείκτης προσδοκιών για την ανεργία παραμένει σε ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα, αποδεικνύοντας την έντονη εργασιακή επισφάλεια που επικρατεί. Ο φόβος της απόλυσης αποτελεί στην Ελλάδα μια από τις πλέον εμφανείς εκδηλώσεις των επιπτώσεων της κρίσης. Εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης, καταγράφεται βελτίωση των προσδοκιών των καταναλωτών για το εισόδημα. Αμετάβλητα αρνητικές παραμένουν οι προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθωρισμού το επόμενο 12μηνο. Σύγκριση του δείκτη CCI της Public Issue και του δείκτη ICS του πανεπιστημίου του Michigan Συνεχίζεται η παράλληλη εξέλιξη των δύο δεικτών. Αύξηση 3,7 μονάδων παρουσιάζει ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος του Πανεπιστημίου του Michigan, κατά τον μήνα Ιανουάριο. Η νέα τιμή του δείκτη προσεγγίζει τις 80,9 μονάδες, υστερώντας κατά 2,8 μονάδες, έναντι του μέσου όρου του τελευταίου έτους. Συνολικά, ο δείκτης ICS συνεχίζει να κυμαίνεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 ετών, εξαιτίας των φόβων που εκφράζουν οι Αμερικανοί καταναλωτές, αναφορικά με την διάρκεια και τον αντίκτυπο της κρίσης στην οικονομία των Η.Π.Α. Όπως υπογραμμίζεται από τους αναλυτές του Πανεπιστημίου του Michigan, η αποτελεσματική και έγκαιρη εφαρμογή των μέτρων οικονομικής πολιτικής από την νέα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, αναμένεται να προκαλέσει άνοδο του δείκτη καταναλωτικού κλίματος, ανεξάρτητα από την ενδεχόμενη επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών. σελ. 3 από 9
Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (Cnsumer Climate Index - CCI) Αισθητή βελτίωση 6,8 μονάδων παρουσιάζει τον Ιανουάριο ο Δείκτης Καταναλωτικού Κλίματος, προσεγγίζοντας τις 69,1 μονάδες. Η νέα τιμή του CCI, που είναι η τρίτη υψηλότερη μέχρι σήμερα, υπερβαίνει τον μέσο όρο του δείκτη (64,3), κατά 4,8 συνολικά μονάδες. Ωστόσο, η τιμή του Ιανουάριου εξακολουθεί να υπολείπεται κατά 6,8 μονάδες της αντίστοιχης τιμής του Ιανουάριου 2008, που αποτελεί και την υψηλότερη επίδοση που έχει σημειώσει μέχρι σήμερα ο Δείκτη Καταναλωτικού Κλίματος (75,9). Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας (Current Ecnmic Cnditins Index - CECI) Εντυπωσιακή βελτίωση των εκτιμήσεων των καταναλωτών για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία αποτυπώνει ο δείκτης CECI, κατά τον μήνα Ιανουάριο, σημειώνοντας αύξηση 12,1 μονάδων. Η νέα τιμή του CECI (66,5) υπερβαίνει, συνολικά, κατά 11,5 μονάδες τον μέσο όρο του δείκτη (55). Η αισθητή βελτίωση του CECI για δεύτερο συνεχόμενο μήνα (ο δείκτης είχε αυξηθεί κατά 7,5 μονάδες τον Δεκέμβριο) δύναται να αποδοθεί σε εποχικούς παράγοντες, όπως η ευφορία της εορταστικής περιόδου, στην περίοδο των εκπτώσεων, και την αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων. Επίσης, τις ελκυστικές προσφορές, στις οποίες προβαίνουν τα εμπορικά καταστήματα και οι αλυσίδες, ως απάντηση στην επιβράδυνση τόσο του ρυθμού αύξησης του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο 1, όσο και της ιδιωτικής κατανάλωσης 2. Ο δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών (Cnsumer Expectatins Index - CEI) Οι προσδοκίες των καταναλωτών για το προσωπικό εισόδημα και την κατάσταση της χώρας παρουσιάζουν τον Ιανουάριο βελτίωση, της τάξης των 3,1 μονάδων, καλύπτοντας την απώλεια που είχε σημειώσει ο δείκτης τον Δεκέμβριο του 2008 (-2,9 μονάδες). Η νέα τιμή του δείκτη (70,8) επαναφέρει τις προσδοκίες των καταναλωτών περίπου στα ίδια επίπεδα με το μέσο όρο τους (70,4). Σύγκριση CEI και CECI Στο διάγραμμα που παρατίθεται στα επόμενα, διακρίνεται μια τάση σύγκλισης των επιμέρους δεικτών CEI και CECI του Οικονομικού Βαρόμετρου. Η συγκεκριμένη εξέλιξη προκύπτει από την βελτίωση των εκτιμήσεων των καταναλωτών για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία (CECI) και την σχετική σταθερότητα των προσδοκιών των καταναλωτών για το προσωπικό εισόδημα και την οικονομική κατάσταση της χώρας. Δείκτης καταναλωτικού κλίματος & αναλυτικοί δείκτες, Ιανουάριος 2009 Μηνιαίες μεταβολές 1/09 Μηνιαία Μέσος όρος μεταβολή 12/07-1/09 Δείκτης καταναλωτικού κλίματος - CCI 69,1 +6,8 64,3 Ροπή προς αγορά & κατανάλωση 74,2 +17,5 57,4 Εκτιμήσεις για το εισόδημα 58,88 +6,7 52,7 Προσδοκίες για την οικονομία 47,5 +3,8 55,2 Προσδοκίες για την ανεργία 33,8 +5,6 46,9 Προσδοκίες για την αποταμίευση 40,2 +7,3 36,0 Προσδοκίες για την προσωπική οικονομική κατάσταση Προσδοκίες για την οικονομία την προσεχή 5ετία 73,33 +7,4 73,3 91,7-1,6 82,8 Δείκτης καταναλωτικού κλίματος - CCI (Ιανουάριος 2009) Σύγκριση του Δείκτη CCI της Public Issue με το Δείκτη ICS του πανεπιστημίου του Michigan Σύγκριση του Δείκτη CEI με το Δείκτη CESI Ο πίνακας που ακολουθεί παρέχει μία συνοπτική εικόνα των τάσεων των δεικτών του Οικονομικού Βαρόμετρου. 1 Κατά 0,5% τον Οκτώβριο του 2008, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους 2 Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της DG ECFIN, η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών περιορίζεται το 2008, στο 2,4%, από 3% το 2007 και 4,8% το 2006. σελ. 4 από 9 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 1/2009
Αναλυτικοί δείκτες 1. Ροπή προς αγορά και κατανάλωση Η μεταβολή της ροπής προς αγορά και κατανάλωση, κατά το μήνα Ιανουάριο, είναι από τις μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί μεταξύ όλων των δεικτών του Οικονομικού Βαρόμετρου της Public Issue στην διάρκεια των τελευταίων μηνών. Η νέα τιμή του δείκτη (74,2 μονάδες) είναι η υψηλότερη που έχει παρατηρηθεί, από το Δεκέμβριο του 2007. Υπερβαίνει, μάλιστα, κατά 0,5 μονάδες, τη μέχρι πρότινος υψηλότερη επίδοση (Ιανουάριος 2008) και κατά 16,8 μονάδες το συνολικό μέσο όρο του δείκτη (57,4). Η θεαματική αύξηση της ροπής προς αγορά και κατανάλωση, κατά 17,5 μονάδες πιθανόν να οφείλεται, αφενός σε εποχικούς παράγοντες (περίοδος εκπτώσεων), αφετέρου, στις επιθετικές προσφορές και στις πρόσθετες παροχές (δώρα, άτοκες δόσεις, δωρεάν κόστος μεταφοράς και εγκατάστασης), στις οποίες προβαίνουν εμπορικά καταστήματα και αλυσίδες, πχ. στους κλάδους της ένδυσης, των επίπλων, αλλά και των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Αξίζει να σημειωθεί, ότι από το Νοέμβριο, η ροπή προς αγορά και κατανάλωση αυξήθηκε, συνολικά, κατά 28 μονάδες, αντιστρέφοντας ριζικά το αρνητικό κλίμα, που είχε καταγραφεί το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου. Η εξέλιξη του δείκτη στο προσεχές χρονικό διάστημα, σε σημαντικό βαθμό, θα κριθεί από τις αποφάσεις που θα λάβει η Διϋπουργική Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής, στη βάση τόσο των πρόσφατων δυσμενών προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την δημοσιονομική κατάσταση και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, όσο και του υψηλού κόστους δανεισμού που επιβαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο, ύστερα από την υποβάθμιση της πιστοληπτικής του ικανότητας 3. 2. Εκτιμήσεις για το εισόδημα Οι εκτιμήσεις για το εισόδημα ακολουθούν την βελτιωτική τάση που καταγράφει, κατά τον μήνα Ιανουάριο, το σύνολο των δεικτών του Οικονομικού Βαρόμετρου (πλην των προσδοκιών για την οικονομία κατά την προσεχή πενταετία). Ο δείκτης παρουσιάζει αύξηση για τρίτο συνεχόμενο μήνα, προσεγγίζοντας τις 58,8 μονάδες. Η τιμή Ιανουαρίου κυμαίνεται σε επίπεδα αισθητά υψηλότερα από το συνολικό μέσο όρο του δείκτη (52,7). Η μείωση του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή, κατά 0,5% και 0,3% τον Δεκέμβριο και τον Νοέμβριο του 2008, εκτιμάται ότι συνεισέφερε στην βελτίωση των εκτιμήσεων για το εισόδημα, τους τελευταίους δύο μήνες. 3. Προσδοκίες για την οικονομία Πιο συγκρατημένη, συγκριτικά με άλλους δείκτες του Οικονομικού Βαρόμετρου, εμφανίζεται η αύξηση του δείκτη προσδοκιών για την οικονομία το επόμενο 12μηνο. Έπειτα από αύξηση 3,8 μονάδων τον Ιανουάριο, ο δείκτης προσεγγίζει τις 47,5 μονάδες. Αν και νέα τιμή του δείκτη υπολείπεται ακόμη του 3 Σύμφωνα με την DG ECFIN ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να παρουσιάζει σημαντική επιβράδυνση το 2009, υποχωρώντας στο 0,2% έναντι 3,6% κατά μέσο όρο στην διάρκεια της τελευταίας τετραετίας. Βλέπε σχετικά, DG ECFIN, Interim Frecast January 2009, Eurpean Cmmissin. συνολικού μέσου όρου του (55,2) κατά 7,7 μονάδες και κατά 21,6 μονάδες, σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2008, εντούτοις, η τρέχουσα βελτίωση των προσδοκιών των καταναλωτών για την οικονομία διακόπτει την έντονη πτωτική πορεία που είχε λάβει ο δείκτης στην διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2008. Στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ο δείκτης απώλεσε 15,4 μονάδες, σημειώνοντας, το Δεκέμβριο, την δεύτερη χαμηλότερη μέχρι σήμερα επίδοσή του. Οι προσδοκίες για την οικονομία βελτιώνονται παρά τους κινδύνους που εγκυμονούν: το υψηλό δημόσιο χρέος της χώρας, το διευρυμένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και η απώλεια ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. 4. Προσδοκίες για την ανεργία Αν και οι προσδοκίες για την ανεργία βελτιώνονται κατά 5,6 μονάδες τον Ιανουάριο, ο δείκτης συνεχίζει να κυμαίνεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η τιμή Ιανουαρίου είναι η τρίτη χαμηλότερη μέχρι σήμερα, υστερώντας κατά 13,1 μονάδες έναντι του μέσου όρου του δείκτη και κατά 24,5 συνολικά μονάδες έναντι της τιμής του Ιανουαρίου του προηγούμενου έτους. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία του Οικονομικού Βαρόμετρου, μόνο σε δύο κοινωνικοοικονομικές κατηγορίες καταγράφεται, συνολικά, μείωση προσδοκιών για την εξέλιξη της ανεργίας ( εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας και φοιτητές). Από ηλικιακή άποψη, ο φόβος της ανεργίας φαίνεται να είναι πιο διαδεδομένος στις ηλικίες 18-34 ετών. Συσχέτιση δείκτη προσδοκιών για την ανεργία του Οικονομικού Βαρόμετρου με διαθέσιμα στοιχεία και προβλέψεις για την ανεργία στην Ελλάδα Η χαμηλή τιμή του δείκτη, παρά την αύξηση Ιανουαρίου, συνάδει με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει των οποίων η ανεργία θα αυξηθεί από 8,3% το 2008 στο 9% το 2009 και 9,3% το 2010. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη, εφόσον επαληθευτεί, θα σημάνει την προσθήκη δεκάδων χιλιάδων νέων ανέργων στους ήδη 367.000 που αριθμούσε η ελληνική αγορά εργασίας τον Οκτώβριο του 2008.Οι συγκεκριμένες προβλέψεις, σε συνδυασμό με την σχετικά αυξημένη εκδήλωση περιπτώσεων μαζικών απολύσεων, διαθεσιμοτήτων και εθελουσίων εξόδων σε επιχειρήσεις, τόσο του δευτερογενούς, όσο και του τριτογενούς τομέα,, τους τελευταίους μήνες, συνάδουν με την επιδείνωση των προσδοκιών των καταναλωτών για την εξέλιξη της ανεργίας στην διάρκεια του επόμενου 12μηνου 4. Η δραστική συρρίκνωση των προσλήψεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που ενδεχομένως να συμπεριληφθεί στα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής του επικείμενου τριετούς Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, πιθανόν να ανέστελλε στο προσεχές χρονικό διάστημα, την ανοδική τάση του δείκτη. 4 Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ κατέγραψε 3500 απολύσεις και 390 διαθεσιμότητες τον Δεκέμβριο του 2008 έναντι 3000 απολύσεων και 840 διαθεσιμοτήτων τον Νοέμβριο. Τα στοιχεία της βάσης δεδομένων του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Αναδιαρθρώσεων, σχετικά με την Ελλάδα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα http://www.eurfund.eurpa.eu/emcc/erm/index.htm σελ. 5 από 9
1. Ροπή προς αγορά οικιακών καταναλωτικών αγαθών 5. Προσδοκίες για την αποταμίευση 2. Εκτιμήσεις για το εισόδημα 6. Προσδοκίες για το εισόδημα 3. Προσδοκίες για την οικονομία 7. Προσδοκίες για την οικονομία την προσεχή 5ετία 4. Προσδοκίες για την ανεργία 8. Προσδοκίες για το πληθωρισμό σελ. 6 από 9 PUBLIC ISSUE, Οικονομικό Βαρόμετρο, 1/2009
5. Προσδοκίες για την αποταμίευση Ο δείκτης προσδοκιών αποταμίευσης παρουσιάζει τον Ιανουάριο αισθητή αύξηση 7,3 μονάδων. Η νέα τιμή του δείκτη (40,2) είναι η δεύτερη υψηλότερη που καταγράφεται μέχρι σήμερα. Η συγκεκριμένη μεταβολή μπορεί να αποδοθεί στη σύγκλιση δύο παραγόντων: Πρώτον, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, ορισμένα νοικοκυριά, πιθανόν να προέβησαν, σταδιακά, μέσω της περικοπής ορισμένων καταναλωτικών δαπανών σε αποταμίευση ασφαλείας (precautinary savings), ως απάντηση στην αβεβαιότητα για την έκταση και τη διάρκεια της υφιστάμενης κρίσης. Δεύτερον, τα νοικοκυριά διαβλέπουν τα σημαντικά οφέλη που προκύπτουν από τη διατήρηση υψηλών επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις. 6. Προσδοκίες για το εισόδημα Εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης, η αύξηση των προσδοκιών για το εισόδημα, κατά 7,4 μονάδες τον Ιανουάριο, αποτελεί μια αξιοσημείωτη εξέλιξη. Η τιμή του δείκτη, κατά τον πρώτο μήνα του 2009 προσεγγίζει τις 73,3 μονάδες. Η νέα τιμή, αν και υπολείπεται κατά 14,6 μονάδες της αντίστοιχης του Ιανουαρίου του 2008, επαναφέρει το δείκτη στα ίδια ακριβώς επίπεδα με το συνολικό μέσο όρο του (73,3). Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες φαίνεται να αποτελεί, μεταξύ άλλων, ισχυρό επεξηγηματικό παράγοντα για τη βελτίωση των προσδοκιών των καταναλωτών για την προσωπική οικονομική τους κατάσταση. Επίσης, η ανοδική τάση του δείκτη πιθανόν να οφείλεται και σε εποχικούς παράγοντες, όπως το αίσθημα αισιοδοξίας που διακατέχει τους καταναλωτές στην απαρχή του νέου έτους. Αναμφισβήτητα, παράγοντα-κλειδί για την εξέλιξη του δείκτη προσδοκιών θα διαδραματίσει, η εισοδηματική πολιτική της κυβέρνησης που θα διαμορφωθεί, υπό το βάρος των δυσμενών δημοσιονομικών και οικονομικών προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των προβλημάτων ανταγωνιστικότητας που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. 8. Προσδοκίες για τον πληθωρισμό Η πτώση των τιμών του πετρελαίου και των τροφίμων αντανακλάται στις εκτιμήσεις των καταναλωτών, σχετικά με την εξέλιξη των τιμών στα βασικά καταναλωτικά αγαθά, κατά τη διάρκεια του επόμενου 12μήνου. Ειδικότερα, αυξάνεται κατά 5% το ποσοστό των ερωτώμενων που προβλέπουν σταθερότητα στις τιμές, ενώ υψηλό παραμένει και το ποσοστό των καταναλωτών που εκτιμούν ότι οι τιμές θα αυξηθούν λίγο (34%). Αξίζει να σημειωθεί, ότι περίπου ένας στους τέσσερις καταναλωτές διαβλέπει σημαντική αύξηση των τιμών στη διάρκεια του 2009. Το συγκεκριμένο γεγονός, πιθανόν να οφείλεται στη διατήρηση σε υψηλά επίπεδα (3,3%) του δομικού πληθωρισμού (πληθωρισμός χωρίς τις τιμές ενέργειας και τροφίμων) κατά το μήνα Δεκέμβριο, εξαιτίας των ανατιμήσεων σε άλλα βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Ωστόσο, σε αντιδιαστολή με τις υποκειμενικές παραστάσεις της ελληνικής κοινής γνώμης, με βάση τις αναθεωρημένες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπεται υποχώρηση του πληθωρισμού στην Ελλάδα, από 4,2% το 2008 στο 2,5% το 2009. 7. Προσδοκίες για την οικονομία την προσεχή 5ετία Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη των προσδοκιών των καταναλωτών για την οικονομία την προσεχή 5ετία. Ο συγκεκριμένος δείκτης είναι ο μόνος που υποχώρησε στη διάρκεια του Ιανουαρίου (κατά 1,6 μονάδες), γεγονός που ανέστειλε την συνεχόμενη ανοδική πορεία του, που ακολουθούσε από το Σεπτέμβριο του 2008. Όπως έχει ήδη αναφερθεί στο Οικονομικό Βαρόμετρο Δεκεμβρίου, ο δείκτης μακροπρόθεσμων προσδοκιών για την οικονομία φαίνεται να παρουσιάζει αντίστροφη σχέση ως προς το δείκτη βραχυπρόθεσμων προσδοκιών (12μηνο). Η πτωτική εξέλιξη των μακροπρόθεσμων προσδοκιών κατά τον Ιανουάριο, σε συνδυασμό με την ανοδική πορεία των προσδοκιών για το εισόδημα και την οικονομία, φαίνεται να επιβεβαιώνει τη συγκεκριμένη συσχέτιση. σελ. 7 από 9
Η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη καταναλωτικού κλίματος (Cnsumer Climate Index CCI) 1. Γενική περιγραφή του δείκτη Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) αποτυπώνει τη γνώμη που έχουν διαμορφώσει οι καταναλωτές, σχετικά με την προσωπική τους οικονομική κατάσταση, καθώς και την οικονομική κατάσταση της χώρας. Αποτελεί μέτρο αποτύπωσης αφενός των κοινωνικών αντιλήψεων για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία και αφετέρου της αισιοδοξίας, με την οποία οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν τις υφιστάμενες προοπτικές της προσωπικής τους οικονομικής κατάστασης, καθώς και το οικονομικό μέλλον της χώρας. Με αυτόν τον τρόπο καθίσταται ένα ιδιαίτερα χρήσιμο ερευνητικό εργαλείο για την εμπειρική αποτύπωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην οικονομία. Για τον υπολογισμό του δείκτη CCI, η Public Issue έχει υιοθετήσει τις βασικές αρχές και τη μεθοδολογία του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτή του Πανεπιστημίου του Michigan (Index f Cnsumer Sentiment - ICS). O δείκτης του Πανεπιστημίου του Michigan αποτελεί διεθνώς τον πλέον γνωστό και μακροβιότερο δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Ο εν λόγω δείκτης κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1940 και, αρχικά, υπολογιζόταν σε ετήσια βάση. Το 1952 άρχισε να υπολογίζεται σε τριμηνιαία βάση, ενώ από το 1978 υπολογίζεται πλέον σε μηνιαία βάση. Σήμερα, ο δείκτης του Michigan χρησιμοποιείται, εκτός από τις ΗΠΑ και σε αρκετές άλλες χώρες, όπως πχ: ο Καναδάς, η Ρωσία, η Αυστραλία, η Αργεντινή, το Μεξικό, το Χονγκ Κονγκ κα. 2. Οι μεταβλητές του δείκτη Ο δείκτης βασίζεται σε πέντε μεταβλητές, που αποτυπώνουν τις βασικές παραμέτρους της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και οι οποίες μετρώνται με τις ακόλουθες ερωτήσεις: Ε1) Εκτιμήσεις για την προσωπική οικονομική κατάσταση το χρόνο που πέρασε [Στο χρόνο που πέρασε, (τους τελευταίους 12 μήνες), η προσωπική σας οικονομική κατάσταση, έχει καλυτερέψει πολύ, έχει καλυτερέψει λίγο, έχει μείνει ή ίδια, έχει χειροτερέψει λίγο, ή έχει χειροτερέψει πολύ;] Ε2) Προσδοκίες για την προσωπική οικονομική κατάσταση τον επόμενο χρόνο [Στο χρόνο που έρχεται, δηλαδή στους επόμενους 12 μήνες, πιστεύετε ότι η προσωπική σας οικονομική κατάσταση θα καλυτερέψει πολύ, θα καλυτερέψει λίγο, θα μείνει ίδια, θα χειροτερέψει λίγο, ή θα χειροτερέψει πολύ;] Ε3) Προσδοκίες για την κατάσταση της οικονομίας τον επόμενο χρόνο [Στο χρόνο που έρχεται, δηλαδή, μέσα στους επόμενους 12 μήνες, πιστεύετε ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα καλυτερέψει πολύ, θα καλυτερέψει λίγο, θα μείνει ίδια, θα χειροτερέψει λίγο, ή θα χειροτερέψει πολύ;] Ε4) Προσδοκίες για την κατάσταση της οικονομίας κατά την προσεχή 5ετία [Στα επόμενα 5 χρόνια, πιστεύετε ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα καλυτερέψει πολύ, θα καλυτερέψει λίγο, θα μείνει ίδια, θα χειροτερέψει λίγο, ή θα χειροτερέψει πολύ;] Ε5) Γενική ροπή προς αγορά οικιακών καταναλωτικών αγαθών [Για κάποιον που θέλει να κάνει μεγάλες αγορές για το σπίτι (όπως έπιπλα, μεγάλες ηλεκτρικές συσκευές κλπ), πιστεύετε ότι είναι μία μάλλον καλή περίοδος, ούτε καλή ούτε κακή περίοδος, ή μία μάλλον κακή περίοδος;] 3. Ο υπολογισμός του δείκτη Για κάθε επιμέρους μεταβλητή υπολογίζεται ο σχετικός δείκτης, προσθέτοντας τη διαφορά των αρνητικών από τις θετικές απαντήσεις, στο 100. Η τιμή κάθε επιμέρους δείκτη κυμαίνεται, από 0 έως 200. Τιμή του δείκτη πάνω από το 100 σημαίνει, ότι όσοι δίνουν θετικές απαντήσεις είναι περισσότεροι από εκείνους που δίνουν αρνητικές απαντήσεις. Τιμή του δείκτη κάτω από το 100 σημαίνει, ότι όσοι δίνουν αρνητικές απαντήσεις είναι περισσότεροι από εκείνους που δίνουν θετικές απαντήσεις. Στη θεωρητική περίπτωση, κατά την οποία όλες οι απαντήσεις των ερωτώμενων είναι θετικές, ο δείκτης θα ελάμβανε την τιμή 200, ενώ εάν όλες οι απαντήσεις των ερωτώμενων ήταν αρνητικές, ο δείκτης θα ελάμβανε την τιμή 0. Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος (CCI) υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των επιμέρους δεικτών των πέντε μεταβλητών. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη από 100 σημαίνει, ότι όσοι δείχνουν εμπιστοσύνη στην οικονομία είναι περισσότεροι από όσους δεν δείχνουν εμπιστοσύνη. Αντιστοίχως, τιμή του δείκτη μικρότερη από 100 σημαίνει, ότι όσοι δείχνουν εμπιστοσύνη στην οικονομία είναι λιγότεροι, από όσους δεν δείχνουν εμπιστοσύνη. Η μεθοδολογία υπολογισμού των υπολοίπων δεικτών 1. Δείκτης τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας (Current Ecnmic Cnditins Index - CECI) Η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας είναι παρόμοια με εκείνη του δείκτη καταναλωτικού κλίματος, με τη διαφορά ότι στην κατασκευή του δείκτη CECI συμμετέχουν μόνον οι μεταβλητές Ε1 και Ε5. Ο δείκτης αποτυπώνει τις εκτιμήσεις των καταναλωτών για την τρέχουσα οικονομική συγκυρία. 2. Δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών (Cnsumer Expectatins Index - CEI) Η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη καταναλωτικών προσδοκιών είναι παρόμοια με εκείνη του δείκτη καταναλωτικού κλίματος, με τη διαφορά ότι ο δείκτης CEI κατασκευάζεται μόνον από τις ερωτήσεις Ε2,Ε3,και Ε4. Ο δείκτης αποτυπώνει την αισιοδοξία, ή την απαισιοδοξία των καταναλωτών για το προσωπικό εισόδημα και την οικονομική κατάσταση της χώρας. 3. Λοιποί δείκτες του Οικονομικού Βαρόμετρου Η μεθοδολογία υπολογισμού των υπόλοιπων δεικτών του Οικονομικού Βαρόμετρου είναι παρόμοια με τη μεθοδολογία υπολογισμού των επιμέρους δεικτών του CCI. Οι τιμές για τον υπολογισμό του δείκτη της ανεργίας αντιστρέφονται, καθώς θετικές απαντήσεις θεωρούνται εκείνες που προβλέπουν τη μείωση της ανεργίας.
Β. Κωνσταντίνου 16, 116 35, Αθήνα, Τ: 210-7575 000, F: 210-7575 100, E: inf@publicissue.gr, W:www.publicissue.gr «Cpyright 2009 της Public Issue - Επιτρέπεται η αντιγραφή επί λέξει και η διανομή των μελετών που περιλαμβάνονται στην παρούσα σελίδα, χωρίς να απαιτείται καταβολή χρηματικής αποζημίωσης, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ευκρινής και διακριτή αναφορά στην πηγή προέλευσης»