1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 ΕΙΔΗΣΕΙΣ Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Κατασκευή πολυτελούς συνοικισμού από τη Soravia Η αυστριακή εταιρεία Soravia ξεκίνησε την κατασκευή του πολυτελούς συνοικισμού Villa Roma στην περιοχή Vodno των Σκοπίων. Το ύψος της επένδυσης εκτιμάται στα 8,5 εκατ. ευρώ, οι τιμές των διαμερισμάτων υπερβαίνουν τα 1,450 ανά τ.μ. ενώ, σύμφωνα με την εταιρεία, η ζήτηση είναι μεγάλη. Εγχώριες εταιρίες στην πγδμ Κατασκευαστικός τομέας Οι κατασκευαστικές εταιρίες στην πγδμ ισχυρίζονται ότι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, ότι δεν γίνονται κατασκευαστικά έργα και ότι δεν τους εξοφλούνται οι υπηρεσίες που έχουν προσφέρει. Ιδιαιτέρως διαμαρτύρονται για την αυξημένη γραφειοκρατία που παρουσιάζουν οι κρατικοί διαγωνισμοί και ζητούν από το κράτος την τακτοποίηση των οικονομικών του υποχρεώσεων για τις εκ μέρους τους παρεχόμενες υπηρεσίες. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Προσφορά στους μεταφορείς της πγδμ από τον λιμένα του Μπαρ -Μαυροβουνίου Δημοσιεύματα στην πγδμ μεταφέρουν τη δήλωση του Andrija Radusinovic, διευθυντή του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι του Μπαρ στο Μαυροβούνιο, σύμφωνα με την οποία εάν οι επιχειρήσεις της πγδμ κάνουν χρήση των υπηρεσιών του τερματικού σταθμού, θα τους προσφέρεται έκπτωση 10%. Ο ίδιος πιστεύει ότι η πγδμ και το Μαυροβούνιο διαθέτουν καλή οδική και σιδηροδρομική σύνδεση, ιδιαιτέρως με την καθιέρωση δρομολογίου εμπορευματικής αμαξοστοιχίας από το Μπαρ στα Σκόπια. Ωστόσο, οι εταιρείες της πγδμ εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, κυρίως λόγω των καλύτερων συνθηκών και των καλών οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών. Μάλιστα, το 80% των εισαγωγών της πγδμ πραγματοποιούνται μέσω του λιμένα της Θεσσαλονίκης, παρά τις συνεχείς απεργίες και τα μπλόκα. Σύμφωνα με τις μεταφορικές εταιρείες, τα λιμάνια του Δυρράχιο και του Μπαρ προσφέρουν μεν μια εναλλακτική λύση, αλλά είναι πολύ πιο ακριβά από ό,τι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Για το λόγο αυτό εξ άλλου το λιμάνι του Μπαρ καθιέρωσε ειδικές τιμές προκειμένου να προσελκύσει τους μεταφορείς από την πγδμ. Απώλειες εκατομμυρίων στην πγδμ λόγω της ελληνικής κρίσης Τοπικά δημοσιεύματα αναφέρονται σε ανάλυση του Κέντρου Οικονομικών Αναλύσεων (CEA) βάσει της οποίας η πγδμ πρόκειται να απολέσει περίπου 200 εκατομμύρια δολάρια λόγω της ελληνικής κρίσης. Εν τω μεταξύ, οι κάτοικοι της χώρας συνεχίζουν να κατευθύνονται προς την Ελλάδα για διακοπές, λόγω των μειωμένων τιμών.
3 Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Περαιτέρω απελευθέρωση του εμπορίου για τις χώρες CEFTA Τοπικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι διαγράφεται ο κίνδυνος για περαιτέρω αύξηση των ελεύθερων από τελωνειακούς δασμούς εισαγωγών αγροτικών προϊόντων στη χώρα από τα κράτη-μέλη της CEFTA, ανταγωνιστικών προς τα παραγόμενα εγχωρίως, καθώς σύντομα πρόκειται να αρχίσουν οι συζητήσεις για την περαιτέρω ελευθέρωση του εμπορίου ως προς αυτό είδος προϊόντων. Ωστόσο αυτό σημαίνει, επίσης, τη δυνατότητα για αντίστοιχη αύξηση των εξαγωγών από την πγμδ στην περιοχή CEFTA. Η ισχύς αυτού του είδους απελευθέρωσης, σύμφωνα με την αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας Metodi Hadzi-Vaskov, ορίσθηκε κανονικά από την 1η Ιανουαρίου 2011, αλλά ακόμη δεν έχουν αποσαφηνισθεί οι λεπτομέρειες ως προς το τι ακριβώς θα συμπεριλαμβάνει αυτή η ρύθμιση. Ο ίδιος εξήγησε ότι η πγδμ καταλαμβάνει την καλύτερη θέση στην αγορά αγροτικών προϊόντων σε σχέση με τις άλλες χώρες της περιοχής, διότι η γεωργία αποτελεί έναν πολύ σημαντικό τομέα σε αυτήν και ότι θα πρέπει να υπάρχει μια εξισορρόπηση του εμπορίου. Σημειώνεται ότι το εμπόριο της πγδμ με τα κράτη μέλη της CEFTA πέρυσι αντιστοιχούσε περίπου στο 38% του συνολικού εμπορίου της χώρας ενώ στο πρώτο τετράμηνο του τρέχοντος έτους περιορίσθηκε στο 20,9%. Επίσκεψη του Προέδρου της πγδμ στη Ρωσία Ο Πρόεδρος της πγδμ Gjorge Ivanov βρίσκεται σε τριήμερη επίσημη επίσκεψη στη Ρωσία συνοδευόμενος από τον Υπουργό Οικονομικών Zoran Stavreski. Οι δυο τους συναντήθηκαν στην Αγία Πετρούπολη με τον γενικό διευθυντή της "Gazprom" Alexsei Miller προκειμένου να συζητήσουν για την ένταξη της πγδμ στον διεθνή ενεργειακό διάδρομο "South Stream", δηλαδή για τη δυνατότητα ένα τμήμα αυτού του διαδρόμου να διατρέξει την επικράτεια της χώρας. Όπως επίσης ανακοινώθηκε, η πγδμ και η Ρωσία πρόκειται να υπογράψουν συμφωνία για τη ρύθμιση της οφειλής συμψηφισμού (clearing) μεταξύ των δύο χωρών, δηλαδή για την επιστροφή του χρέους της Ρωσίας προς την πρώτη από την εποχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το συγκεκριμένο χρέος πρόκειται να διευθετηθεί με την κατασκευή του δικτύου φυσικού αερίου στην πγδμ από την «Gazprom». Εμπορικές σχέσεις πγδμ και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης Όπως αναφέρθηκε σε επιχειρηματικό συνέδριο πγδμ και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που διοργανώθηκε στα Σκόπια, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών ανέρχεται στα 130 εκατομμύρια δολάρια και είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο, με δυνατότητες να αυξηθεί περαιτέρω. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποτελεί τον 17 ο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της πγδμ καλύπτοντας το 3,7% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της τελευταίας.
4 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Φορολογία ΦΠΑ Λιγότερους φόρους επί των κερδών κατέβαλαν οι επιχειρήσεις της πγδμ για το 2009 Οι εταιρίες της πγδμ κατέβαλαν λιγότερους φόρους επί των κερδών για το 2009, σύμφωνα με τις ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις τους. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων της χώρας, το μειωμένο ποσό καταβαλλόμενου φόρου δεν είναι μόνο αποτέλεσμα των μικρότερων κερδών που πραγματοποίησαν, αλλά και της αλλαγής του τρόπου φορολόγησης κατά το 2009. Συγκεκριμένα, το περασμένο έτος, ως μέρος των μέτρων κατά της κρίσης, η κυβέρνηση τροποποίησε τον τρόπο φορολόγησης με αποτέλεσμα να εισρεύσει στον κρατικό προϋπολογισμό μικρότερο ποσό χρημάτων από το προβλεπόμενο. Κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2010, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει την εφαρμογή του συστήματος υπολογισμού του φόρου επί των κερδών, σύμφωνα με το οποίο οι φορολογούμενοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής του φόρου με βάση τα αδιανέμητα κέρδη. Η κυβέρνηση πιστεύει ότι κατ αυτόν τον τρόπο οι εταιρείες έχουν αυξημένη δυνατότητα για επανεπένδυση των κερδών τους. Κατά την αναθεώρηση του προϋπολογισμού του 2010, τα προβλεπόμενα έσοδα από τους φόρους επί των κερδών αναθεωρήθηκαν εκτιμώμενα σε λίγο περισσότερο από 3 δισεκατομμύρια δηνάρια (περίπου 49 εκατ. ευρώ). ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικονομική κατάσταση στην πγδμ Γενικά Στα 49,4 εκατ. Ευρώ οι ξένες επενδύσεις στην πγδμ το πρώτο τρίμηνο του έτους Το ξένες επενδύσεις στην πγδμ κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους ανήλθαν στα 49,4 εκατ. ευρώ ενώ μόνο τον Μάρτιο εισέρρευσαν στη χώρα 34,900,000. Ωστόσο, πρόκειται για ένα πολύ μικρό ποσό σε σχέση με τις άλλες χώρες της περιοχής. Σε μια προσπάθεια να προσελκύσει ξένες επενδύσεις στη χώρα η κυβέρνηση δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι εξετάζει την εκχώρηση των ελεύθερων οικονομικών ζωνών. Εξ άλλου, η κυβέρνηση αναμένει μεγαλύτερη εισροή ξένων επενδύσεων το 2011, όταν η παγκόσμια οικονομία ανακάμψει από την κρίση. ΑΕΠ Τα Σκόπια είναι η περιοχή με το μεγαλύτερο μερίδιο στο ΑΕΠ της χώρας Σύμφωνα με την Κρατική Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ, η περιοχή των Σκοπίων έχει το μεγαλύτερο μερίδιο (45,6%) στο ΑΕΠ της χώρας, ενώ το μικρότερο μερίδιο (5,2%) έχουν η βορειοανατολική περιφέρεια. Επίσης, μόνον οι περιοχές των Σκοπίων και της Πελαγονίας έχουν κατά κεφαλήν ΑΕΠ υψηλότερο από το μέσο όρο της χώρας. Όλες οι άλλες περιφέρειες βρίσκονται κάτω από το μέσο όρο της Πολιτείας. Αντιθέτως, η περιοχή του Polog έχει το μικρότερο ΑΕΠ κατά κεφαλή σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο
5 (ανέρχεται στο 52,6% του μέσου όρου). Οι στατιστικολόγοι ωστόσο επισημαίνουν αναφορικά με τα δεδομένα για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ότι σε ορισμένες περιοχές αυτά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις καθημερινές μετακινήσεις του εργατικού δυναμικού. Αυτό, κατά την άποψή τους, συμβάλλει στη δημιουργία ΑΕΠ το οποίο δεν παράγεται από τον μόνιμο πληθυσμό. Οι ίδιοι επίσης τονίζουν ότι τα στοιχεία σχετικά με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μπορεί να υπερεκτιμώνται στην περιοχή στην οποία δημιουργείται (όπως στην περιφέρεια των Σκοπίων) ή αντιστοίχως να υποτιμώνται στην περιοχή από όπου προέρχεται το εργατικό δυναμικό. Τέλος, τα εν λόγω στοιχεία δεν αντανακλούν την ανάπτυξη της περιοχής από την άποψη του εισοδήματος των κατοίκων της. Μεταφορές Δηλώσεις περί κατασκευής τμήματος του Διαδρόμου 10 έως το Νοέμβριο Όπως δήλωσε ο υπουργός Μεταφορών της πγδμ Mile Janakieski, τα κατασκευαστικά έργα στον αυτοκινητόδρομο Tabanovce-Kumanovo που αποτελεί τμήμα του Διαδρόμου 10 πρόκειται να αποπερατωθούν έως τον ερχόμενο Νοέμβριο ενώ το επόμενο έτος θα αρχίσει επίσης η κατασκευή του τμήματος Demir Kapija-Smokvica. Το τελικό σχέδιο έχει ολοκληρωθεί και θα διαβιβαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός των επόμενων ημερών, ενώ η αξία του έργου εκτιμάται στα 270.000.000. Σύμφωνα με τον κ. Janakieski το ποσό είναι υψηλό λόγω του ανώμαλου εδάφους και της ανάγκης για την ανέγερση γεφυρών και διόρυξης σηράγγων. Κατά τον ίδιο, ο Διάδρομος 10 θα κατασκευαστεί σύμφωνα με όλα τα ευρωπαϊκά πρότυπα και θα είναι έτοιμος στις αρχές του 2014. Πρόσθεσε επίσης ότι τα περισσότερα προβλήματα που σχετίζονται με την απαλλοτρίωση της περιουσίας των κατοίκων του Tabanovce έχουν επιλυθεί. Ακόμη, δήλωσε ότι δεν πρόκειται να ακυρωθεί κανένα κεφαλαιακό επενδυτικό πρόγραμμα και ότι οι κατασκευαστικές εργασίες θα έχουν μόνον μία προσωρινή καθυστέρηση ανάλογα με τη διαθέσιμη χρηματοδότηση. Στο μεταξύ, θα συνεχίσει η προσφυγή στις τράπεζες για δάνεια με σκοπό την πλήρη υλοποίηση όλων των επενδύσεων κεφαλαιακής σημασίας. Η ΜΑΤ Airways έλαβε άδεια πτήσεων Η νέα αεροπορική εταιρεία της πγδμ MAT Airways έλαβε την άδεια από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της χώρας για τη διενέργεια πτήσεων προς ευρωπαϊκούς και διεθνείς προορισμούς. Επίσης, ο τακτικός αερομεταφορέας Airlift εισήγαγε νέες πτήσεις προς το Βερολίνο και το Αμβούργο Οικονομική κατάσταση Άλλο Οι πολίτες στην πγδμ προτιμούν τις πληρωμές με μετρητά Παρ όλο που οι τράπεζες στην πγδμ προωθούν το e-banking και προσπαθούν να κατευθύνουν τους πελάτες τους προς τα παγκόσμια πρότυπα, οι πολίτες της χώρας εξακολουθούν να προτιμούν τις πληρωμές σε μετρητά. Ως εκ τούτου, οι πιστωτικές και οι χρεωστικές κάρτες στην πγδμ χρησιμοποιούνται περισσότερο για την ανάληψη χρημάτων παρά για τη διενέργεια πληρωμών. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, υπάρχουν πάνω από 1,3 εκατομμύρια κάρτες πληρωμών στην πγδμ, οι περισσότερες εκ των οποίων (960.000) είναι χρεωστικές κάρτες. Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους 2,5 εκατομμύρια συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν με κάρτες πληρωμών, ωστόσο το 95% από αυτές αφορούσαν μόνον στην ανάληψη χρημάτων. Κατά μέσο όρο, κάθε πολίτης διαθέτει δύο ή περισσότερες κάρτες πληρωμών, αλλά, σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, χρησιμοποιούνται περισσότερο για να
6 «κλείνουν» οικονομικές «τρύπες» παρά για πληρωμές. Συνεπώς, οι οικονομικοί αναλυτές συμπεραίνουν ότι είτε οι πολίτες γίνονται όλο και περισσότερο «εικονικοί», ξοδεύοντας χρήματα που στην πραγματικότητα δεν διαθέτουν ή μεταφέρουν απλώς χρήματα από τον έναν λογαριασμό στον άλλο προκειμένου να καταφέρουν «να τα βγάλουν πέρα». Χρηματιστήριο Η τελευταία έκδοση ομολόγων αποκρατικοποιήσεων υπήρξε σωτήρια για τον κύκλο εργασιών του χρηματιστηρίου καθώς τα εν λόγω ομόλογα αντιπροσώπευαν το 50% του συνόλου των συναλλαγών τους τελευταίους δύο μήνες. Οικονομική πολιτική στην πγδμ Τραπεζικά Νομισματικά Σε μείωση του επιτοκίου κατά 1%, προχώρησε η Κεντρική Τράπεζα της πγδμ Σε νέα μείωση του επιτοκίου αναφοράς κατά 1% προχώρησε στις 15 τρέχοντος μηνός η Κεντρική Τράπεζα της πγδμ, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται πλέον στο 5%. Από το Νοέμβριο του 2009, η Κεντρική Τράπεζα της πγδμ μείωσε συνολικά το επιτόκιο αναφοράς κατά 4%, σε μία προσπάθεια βελτίωσης του δυσμενούς χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος στη χώρα και μείωσης του κόστους δανεισμού του Δημοσίου. Η Κεντρική Τράπεζα ανέφερε ότι προχώρησε στη νέα αυτή μείωση του βασικού επιτοκίου μετά τη βελτίωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, τα οποία πλέον ανέρχονται στο 1,695 δισ. ευρώ, καθώς και τη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Σε σχετική ανακοίνωση της εν λόγω τράπεζας αναφέρεται ακόμη ότι οι κίνδυνοι ως προς τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην οικονομία της χώρας η οικονομική κρίση στην Ελλάδα παραμένουν, σημειώνεται όμως ότι τα μέτρα που ελήφθησαν στη χώρα μας, με τη στήριξη της ΕΕ και του ΔΝΤ, με στόχο την οικονομική σταθερότητα και τη μείωση των κραδασμών στις χρηματαγορές, είναι ενθαρρυντικά. Παρά την προαναφερθείσα μείωση του επιτοκίου αναφοράς ωστόσο, οι εμπορικές τράπεζες της χώρας δεν σχεδιάζουν αντίστοιχη μείωση των επιτοκίων τους. Τέλος, σύμφωνα με τις τροποποιήσεις του νόμου για τις υποχρεωτικές σχέσεις (law on obligation relations), από 1 ης Ιουλίου, το υψηλότερο τραπεζικό επιτόκιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 13%.