Συνέντευξη για το ΙnBusinessNews 1) Έχετε ανακοινώσει τα αποτελέσματα της μελέτης για τη δημιουργία δικτύου NGA γεγονός το οποίο πιθανόν να προσελκύσει τεράστιες επενδύσεις και να αναπτύξει έναν ολόκληρο τομέα νέων υπηρεσιών τεχνολογίας. Ποιο εκτιμάτε ότι θα είναι το ύψος των επενδύσεων και σε τι είδους υπηρεσίες; Κατ αρχάς θα ήθελα να αναφέρω ότι η μελέτη έχει διενεργηθεί από τον οίκο σύμβουλων Analysys Mason, για λογαριασμό του Γραφείου μου (ΓΕΡΗΕΤ) με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η επένδυση που αφορά τα σταθερά δίκτυα νέας γενεάς αναμένεται ότι θα ανέλθει γύρω στα 150 με 250 εκατομμύρια ευρώ. Το ακριβές ποσό θα εξαρτηθεί από την τοπολογία του δικτύου καθώς και την πληθυσμιακή του κάλυψη. Με το δίκτυο αυτό θα προσφέρονται υπηρεσίες ταχείας (μεταξύ 30 και 100 mbps) και υπερταχείας (άνω των 100 mbps) ευρυζωνικής πρόσβασης, με τις οποίες θα ικανοποιούνται οι ανάγκες των καταναλωτών (οικιακών και επιχειρηματικών) που επιθυμούν υψηλές ταχύτητες. Σημειώνω πως για το 2014, το ύψος των επενδύσεων στις οποίες προέβησαν οι αδειοδοτημένοι παροχείς ηλεκτρονικών υπηρεσιών ανήλθε στα 60 εκ. ευρώ. Στο παρόν στάδιο δεν έχει γίνει οποιοσδήποτε υπολογισμός για πιθανές άλλες επενδύσεις που θα είναι αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός δικτύου νέας γενεάς. 2) Ως ρυθμιστής, πώς κρίνετε τον ανταγωνισμό και το μέγεθος της κυπριακής αγοράς; Παρέχουν ικανοποιητικό επίπεδο τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών; Το επίπεδο ανταγωνισμού στο τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών για το μέγεθος της αγοράς κρίνεται ικανοποιητικό και αυτό διαπιστώνεται τόσο από τις συνεχείς μειώσεις των τιμών και τις διάφορες προσφορές
των παροχέων, όσο και από τις ποιοτικές αναβαθμίσεις των παρεχόμενων υπηρεσιών. Διαπιστώνεται μεγάλο εύρος προσφοράς υπηρεσιών τόσο στη σταθερή και κινητή τηλεφωνία όσο και στις ευρυζωνικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, στον τομέα της ευρυζωνικής πρόσβασης δραστηριοποιούνται στο παρόν στάδιο στην αγορά 5 παροχείς και υπάρχουν 2 ιδιόκτητα δίκτυα (βλ. γράφημα 1 για μερίδια αγοράς). Γράφημα 1 100% 90% 80% 70% 0.1% 0.1% 0.1% 0.1% 0.2% 0.2% 2.2%2.8% 3.2% 3.8% 5.6% 7.0% 7.4% 8.0% 9.1% 9.6% 10.8%11.7% 12.5% 13.2%13.5% 14.2% 15.2% 13.4% 15.9% 16.2% 13.1% 16.8% 17.7% 13.5% 12.6% 18.1% 16.8% 18.3% 19.1% 19.4% 19.7% 13.4% 13.3% 13.6% 13.6% 14.0% 13.8% 13.9% 13.9% 13.7% 13.6% 13.5% 13.7% 14.1% 14.1% 14.3% 14.6% 14.7% 14.6% 15.0% 14.6% 14.3% 14.0% 13.9% 60% 50% 40% 30% 82.3% 81.9% 81.3% 81.8% 78.9% 77.9% 77.1% 76.6% 75.2% 74.9% 73.7% 72.8% 72.1% 71.6% 71.3% 70.4% 69.1% 68.3% 68.4% 67.4% 66.7% 66.1% 66.6% 65.5%64.6% 64.0% 63.3% 20% 10% 0% 2.0% 2.1% 1.8% 1.7% 2.0% 1.6% 1.7% 1.6% 1.5% 1.4% 1.4% 1.3% 1.4% 1.4% 1.4% 1.4% 1.4% 1.4% 1.0% 0.9% 0.9% 1.1% 1.3% 1.5% 1.9% 2.5% 3.0% 4Q2008 1Q2009 2Q2009 3Q2009 4Q2009 1Q2010 2Q2010 3Q2010 4Q2010 1Q2011 2Q2011 3Q2011 4Q2011 1Q2012 2Q2012 3Q2012 4Q2012 1Q2013 2Q2013 3Q2013 4Q2013 1Q2014 2Q2014 3Q2014 4Q2014 1Q2015 2Q2015 MTN Cyta PRIMETEL CABLENET CallSat Στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας δραστηριοποιούνται 5 παροχείς, 3 με δικό τους δίκτυο και ακόμη 2 με ιδεατό δίκτυο (βλ. γράφημα 2 για μερίδια αγοράς).
Γράφημα 2 100.00% 0.19% 1.01% 1.71% 1.96% 0.77% 0.78% 0.38% 0.40% 0.44% 2.14% 2.52% 0.74% 0.57% 0.60% 3.78% 2.71% 3.39% 90.00% 18.87% 20.98% 23.06% 23.27% 25.12% 25.69% 27.12% 28.15% 29.02% 29.74% 30.09% 30.37% 31.32% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 81.13% 79.02% 76.94% 76.73% 74.69% 73.30% 71.17% 69.88% 68.07% 66.96% 66.07% 65.26% 63.85% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% Ιουν 09 Δεκ 09 Ιουν 10 Δεκ 10 Ιουν 11 Δεκ 11 Ιουν 12 Δεκ 12 Ιουν 13 Δεκ 13 Ιουν 14 Δεκ 14 Ιουν 15 Cyta MTN PrimetelMobile LemonTel CallSat Στην αγορά σταθερής τηλεφωνίας δραστηριοποιούνται 5 παροχείς. Η εν λόγω αγορά παρουσιάζει μικρή μείωση σε απόλυτους αριθμούς συνδέσεων και κλήσεων, και ως εκ τούτου και εισοδημάτων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη ενδιαφέροντος εκ μέρους των εναλλακτικών παροχέων για να δραστηριοποιηθούν στην αγορά αυτή, έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση του ποσοστού της Cyta κοντά στο 80%. Τα επιχειρηματικά σχέδια των εναλλακτικών παροχεών επικεντρώνονται στην παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών που περιλαμβάνουν υπηρεσίες φωνής μέσω VoIP. 3) Υπάρχει χώρος για νέους παίχτες στο πεδίο των τηλεπικοινωνιών; Το ρυθμιστικό περιβάλλον στην Κύπρο έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην υπάρχουν εμπόδια εισόδου στην αγορά των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ως εκ τούτου, υπάρχει χώρος για νέους παίχτες στην αγορά δεδομένου ότι θα μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες σε σχέση με τις υφιστάμενες, ως προς την ποιότητα, την τιμή και την εξυπηρέτηση του καταναλωτή.
4) Σε μελέτη της ΕΕ κατά την οποία μετρήθηκε το ποσοστό της πραγματικής ταχύτητας έναντι της διαφημιζόμενης, η Κύπρος κατετάγη 6η. Ωστόσο, ο κόσμος παραπονιέται ότι πληρώνει ακριβά για αργό ιντερνέτ. Πώς το σχολιάζετε; Είναι σημαντικό να γνωρίζει το κοινό ότι όντως η Κύπρος, σύμφωνα με τις μετρήσεις της ΕΕ, παρέχει πραγματική ταχύτητα που είναι αρκετά κοντά στο επίπεδο της διαφημιζόμενης ταχύτητας, με το ποσοστό αυτό να ανέρχεται περίπου στο 85%. Σε χώρες όπως για παράδειγμα το Η.Β., το ποσοστό αυτό είναι περίπου 45%. Χαρακτηριστικά, μπορούμε να δώσουμε το παράδειγμα ότι ένας καταναλωτής στο Ηνωμένο Βασίλειο που αγοράζει ταχύτητα 30 mbps, ουσιαστικά απολαμβάνει την ίδια πραγματική ταχύτητα με έναν καταναλωτή στην Κύπρο που αγοράζει μόνο 16 mbps. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι τον τελευταίο χρόνο έχουν διπλασιαστεί οι ταχύτητες από όλους τους παροχείς στην Κύπρο, είτε δωρεάν είτε με μικρό κόστος για τον καταναλωτή με αποτέλεσμα σήμερα να απολαμβάνει διπλάσιες ταχύτητες, στην ίδια ουσιαστικά τιμή σε σχέση με ένα χρόνο πριν. 5) Ποια τα συνήθη παράπονα καταναλωτών και ποια κατάληξη έχουν; Για το έτος 2015 υποβληθήκαν στο ΓΕΡΗΕΤ (εκατόν έντεκα) 111 παράπονα καταναλωτών σε σχέση με υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Τα παράπονα κυρίως επικεντρώθηκαν σε θέματα ποιότητας υπηρεσιών και τεχνικά θέματα, υπερτιμημένες υπηρεσίες, και θέματα χρεώσεων. Οι καταναλωτές προτρέπονται, σε περίπτωση που εξαντλήσουν τα περιθώρια με τον παροχέα τους και δεν μπορούν να επιλύσουν μια διαφορά που προκύπτει, να απευθυνθούν στο ΓΕΡΗΕΤ για την εξέταση του θέματος τους. Οι καταγγελίες μπορούν να υποβληθούν ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας μας (www.ocecpr.org.cy) είτε ταχυδρομικά, είτε μέσω φαξ στον αριθμό 22693070. Να προσθέσω ότι στις περιπτώσεις που έχουν εντοπιστεί παραβάσεις της νομοθεσίας εκ μέρους των παροχέων δεν διστάσαμε να επιβάλουμε διοικητικές κυρώσεις καθώς και τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα.
6) Όπως αναφέρατε, θα απελευθερωθεί η κατώτατη χρέωση στη Cyta. Αφορά την κινητή, σταθερή και το ιντερνέτ; Οι ρυθμιστικές υποχρεώσεις που αφορούν τη λιανική αγορά της σταθερής τηλεφωνίας όσον αφορά την ύπαρξη κατώτατης χρέωσης, θα καταργηθούν από τον Απρίλιο του 2016. Ως εκ τούτου, το περιθώριο που θα έχει η Cyta να μειώσει το μηνιαίο πάγιο, που σήμερα διατηρεί στα 13.93 (χωρίς ΦΠΑ), διευρύνεται ακόμη περισσότερο και ο μοναδικός πλέον γνώμονας τυχόν παρέμβασης μας περιορίζεται στο να μην τύχει εκμετάλλευσης για αντι-ανταγωνιστικούς σκοπούς. Βεβαίως, η κοστολόγηση αυτής της υπηρεσίας επαφίεται εξολοκλήρου στα επιχειρησιακά πλάνα του παροχέα. Οι λιανικές αγορές κινητής και ευρυζωνικής πρόσβασης έχουν ήδη απορυθμιστεί. Τονίζω, όμως, ότι ισχύουν ρυθμιστικές υποχρεώσεις και διατάγματα που εμποδίζουν τυχόν αντι-ανταγωνιστικές συμπεριφορές. 7) Ποιος παρακολουθεί τις εταιρείες Cablenet, MTN και Primetel; Εποπτεύονται από κάποια άλλη αρχή, για όλο το φάσμα υπηρεσιών τους (κινητή, σταθερή, διαδίκτυο και τηλεόραση); Μετά τον τελευταίο κύκλο εξέτασης αγορών, έχουν αφαιρεθεί από τη λιανική αγορά όλες οι ρυθμιστικές υποχρεώσεις από τη CYTA και ως εκ τούτου υπάρχει ευελιξία στον καθορισμό της τιμολογιακής της πολιτικής. Στους εναλλακτικούς παροχείς δεν υπήρχαν οποιεσδήποτε ρυθμίσεις σε λιανικό επίπεδο. Ρυθμίσεις έχουν παραμείνει σε επίπεδο χονδρικής αγοράς, βάσει των οποίων γίνεται η εποπτεία της με στόχο την ανάπτυξη ενός υγιούς ανταγωνισμού. Βασική ρυθμιστική υποχρέωση στην χονδρική αγορά υπηρεσιών παραμένει η κοστοστρέφεια καθώς επίσης η μη ύπαρξη συμπίεσης περιθωρίου κέρδους μεταξύ χονδρικής και λιανικής αγοράς. Πέραν τούτου, όλοι οι παροχείς που είναι αδειοδοτημένοι από το ΓΕΡΗΕΤ λειτουργούν μέσα στο πλαίσιο που ορίζει η σχετική νομοθεσία, η οποία είναι πλήρως εναρμονισμένη με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, ως προς την προσφορά συμβολαίων και σχετικών πακέτων προς τους καταναλωτές, τη διατήρηση της ποιότητας, καθώς και την ανάπτυξη και
την ασφάλεια των δικτύων και των πληροφοριών. Θέματα ραδιοσυχνοτήτων ρυθμίζονται από το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ενώ θέματα οπτικοακουστικού περιεχομένου από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου. 8) Την ώρα που η Cyta έχει προβεί σε επενδύσεις και ενοικιάζει τα δίκτυα της σε άλλες εταιρείες, είναι συχνό φαινόμενο να καταλήγουν στα δικαστήρια. Που αποδίδετε αυτήν την εικόνα; Το ΓΕΡΗΕΤ διαθέτει, δυνάμει της νομοθεσίας του, την εξουσία και τους μηχανισμούς επίλυσης διαφορών μεταξύ παροχέων και μάλιστα σε τέτοιες περιπτώσεις κατά κανόνα εκδίδεται απόφαση εντός 4 μηνών. Σχετικές εκδοθείσες αποφάσεις επίλυσης διαφορών είναι προσβάσιμες στην ιστοσελίδα του Γραφείου, η οποία έχει προσφάτως ανανεωθεί ώστε να είναι πιο φιλική στις ομάδες χρηστών. Απ εκεί και πέρα, επιστρέφοντας στην ουσία του ερωτήματος, οι παροχείς, ως ελεύθερες νομικές οντότητες, έχουν κάθε δικαίωμα να καταφύγουν στα Κυπριακά Δικαστήρια για να διεκδικήσουν όπως οι ίδιοι θεωρούν καλύτερα τα δικαιώματα τους, ιδίως σε θέματα εμπορικών διαφορών και επιδίκασης αποζημιώσεων των οποίων δεν επιλαμβάνεται το ΓΕΡΗΕΤ.