ΗΜΕΡΙ Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο 07 εκεµβρίου, 2004 ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ιοργάνωση: Ίδρυµα Μελετών Λαµπράκη σε συνεργασία µε την Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία MINERVA και την Ευρωπαϊκή Συντονιστική ράση CALIMERA ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Μελέτη για τη ιαµόρφωση και ιάδοση Προτύπων και ιαδικασιών Σχεδιασµού και Ανάπτυξης ιαδικτυακών Κόµβων των Πολιτιστικών Οργανισµών Ίδρυµα Μελετών Λαµπράκη Σοφία Καραγιωργούδη Γιώργος Τσακαρισιάνος
ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Σχεδιασµός και ανάπτυξη ιαδικτυακών Κόµβων και άλλων διαδραστικών ηλεκτρονικών εφαρµογών Αρχές - Πρότυπα Κριτήρια Μεθοδολογίες αποτίµησης της ποιότητας Τεχνογνωσία και «Καλές Πρακτικές» Αποτελέσµατα Οδηγός Ποιότητας ιαδικτυακών Κόµβων (κριτήρια ποιότητας, µεθοδολογία σχεδιασµού και ανάπτυξης, on-line και off-line εφαρµογών) Τεύχος Καλών Πρακτικών Πρότυπα σεµινάρια για την ποιότητα πολιτιστικών εφαρµογών Πρότυπα αξιολόγησης και αποτίµησης της ποιότητας ιαδικτυακός κόµβος προβολής και διάθεσης των αποτελεσµάτων της µελέτης
Ποιότητα ενός προϊόντος λογισµικού (διεθνή πρότυπα) το σύνολο των χαρακτηριστικών και των γνωρισµάτων του που έχουν να κάνουν µε τη δυνατότητά του να ικανοποιήσει συγκεκριµένες ανάγκες (ISO 9126) παράµετροι: λειτουργικότητα (functionality), αξιοπιστία (reliability), ευχρηστία (usability), αποδοτικότητα (efficiency), αποτελεσµατικότητα (effectiveness), διατηρησιµότητα (maintainability), µεταφερσιµότητα (portability), παραγωγικότητα (productivity), ασφάλεια (safety), ικανοποίηση (satisfaction). Ποιότητα ενός ιστοτόπου (WEB SITE) Ορίζεται µε όρους που σχετίζονται άµεσα µε το: περιβάλλον χρήσης (context of use) (αποστολή, στόχοι, επιδιώξεις, πολιτισµικά τεκµήρια, κλπ) το προφίλ του χρήστη, δηλ. το κοινό στο οποίο απευθύνονται οι πολιτιστικοί οργανισµοί, τα κίνητρα χρήσης τους σκοπούς που εξυπηρετεί.
Οδιαδικτυακός κόµβος ως περιβάλλον παροχής υπηρεσιών Μέσο επικοινωνίας ενός οργανισµού µετοκοινόµέσω του οποίου: διοχετεύονται πληροφορίες για την ταυτότητα του οργανισµού, παρέχεται ενηµέρωση για τις δραστηριότητές του, διευκολύνεται η αναζήτηση/πρόσβαση σε ψηφιακό υλικό, υποστηρίζεται η επικοινωνία µε τονοργανισµό, υποστηρίζεται η προώθηση προϊόντων και ψηφιακών τεκµηρίων, οργανώνονται δραστηριότητες µορφωτικού/εκπαιδευτικού περιεχοµένου, 4παροχή πολλαπλών υπηρεσιών Οδιαδικτυακός κόµβος ως περιβάλλον παροχής υπηρεσιών Εσωτερική λειτουργία ενός οργανισµού: οργάνωση και διαχείριση περιεχοµένου Εργαλεία διαχείρισης περιεχοµένου (content management systems CMS) Βάσεις δεδοµένων (databases) Μηχανές αναζήτησης (search engines)
Αρχές σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών Οδηγίες - συστάσεις 1. ιαφάνεια Σαφήνεια: ταυτότητα και στόχοι, ταυτότητα φορέα διαχείρισης, ταυτότητα και προέλευση περιεχοµένου, πρόσωπα που φέρουν την ευθύνη σχεδιασµού και ανάπτυξης. 2. Αποδοτικότητα: επάρκεια-πληρότητα περιεχόµενου σε σχέση µε τουςστόχους Αρχές σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών Οδηγίες - συστάσεις 3. Πολυγλωσσία: καθολική πρόσβαση στο περιεχόµενο ελάχιστο επίπεδο πληροφοριών σε περισσότερες από µία γλώσσες 4. Προσβασιµότητα: πρόσβαση ανεξαρτήτως των ικανοτήτων και της τεχνολογίας των χρηστών.
Αρχές σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών Οδηγίες - συστάσεις 5. ια-λειτουργικότητα: αφορά τη δυνατότητα διασύνδεσης και τον τρόπο διασύνδεσης µε άλλους ιστοτόπους. Τα πρότυπα δια-λειτουργικότητας αφορούν: Μεταδεδοµένα σύστηµα τεκµηρίωσης (π.χ. Dublin Core) Τεχνολογίες διαδικτύου -(π.χ. standard HTML, XHTML, XML) Αναζήτηση: (π.χ. META tags, Z39.50, Web Services) Αρχές Σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών 6. Στόχευση προς τον τελικό χρήστη: υπογραµµίζεται η ανάγκη να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις και τα κίνητρα του τελικού χρήστη (φιλικότητα ευχρηστία). 6.1 Σχετικότητα του περιεχοµένου - βρίσκει ο χρήστης αυτό που χρειάζεται ή αυτό που περιµένει; 6.2 Ευκολία χρήσης διεπαφών (user interface) λειτουργεί ο χρήστης εύκολα µε τον τρόπο που παρουσιάζονται το περιεχόµενο και οι υπηρεσίες; 6.3 Σχεδιασµός τα χαρακτηριστικά σχεδιασµού πρέπει να εµµένουν και να συµµορφώνονται στα πρότυπα ευχρηστίας. Η συνέπεια είναι επίσης ουσιαστική για το σχεδιασµό.
Αρχές Σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών 6.3 Πλοήγηση: η ευκολία πλοήγησης αποτελεί βασικό κριτήριο φιλικότητας και ευχρηστίας. Μηχανισµοί πλοήγησης - Χάρτης ιστοτόπου, - Μπάρα πλοήγησης - Πίνακας περιεχοµένων 6.4 Συµµετοχή: µπορούν οι χρήστες να επιδράσουν στον τρόπο που σχεδιάζεται ο ιστότοπος και πώς αυτός εξελίσσεται κατά τη διάρκεια του χρόνου; Αρχές Σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών 7. Αλληλεπιδραστικότητα: αφορά στη δυνατότητα ενός δικτυακού τόπου και των κατόχων του να επικοινωνούν µε τους χρήστες ώστε να ανταποκρίνονται στα αιτήµατα και στις προτάσεις των χρηστών. 8. Συντηρησιµότητα: εστιάζει κυρίως στην ανανέωση - επικαιροποίηση του περιεχοµένου, αναφέρεται επίσης στη διασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας και παρουσίας του κόµβου στο διαδίκτυο.
Αρχές Σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών 9. Προστασία Πνευµατικών ικαιωµάτων και Προσωπικών εδοµένων: Προστασία των δικαιωµάτων των κατόχων οποιουδήποτε περιεχοµένου που δηµοσιεύεται στον ιστότοπο, Προστασία των δικαιωµάτων του φορέα διαχείρισης του ιστοτόπου έναντι της κατάχρησης περιεχοµένου από τον τελικό χρήστη, Προστασία του φορέα διαχείρισης του ιστοτόπου έναντι των κατόχων πνευµατικών δικαιωµάτων επί του περιεχοµένου, Προστασία του τελικού χρήστη (προσωπικά δεδοµένα). Αρχές Σχεδιασµού ιαδικτυακών Κόµβων Πολιτιστικών Οργανισµών 10. ιατηρησιµότητα: Ένας δικτυακός κόµβος πολιτιστικού οργανισµού πρέπει να υιοθετεί καλές πρακτικές και πρότυπα προκειµένου να διασφαλιστεί η µακροπρόθεσµη διατήρηση αυτού και του περιεχοµένου του. Ηχρήσητυποποιηµένων τεχνολογιών ιαδικτύου αυξάνει τις προοπτικές της µακροπρόθεσµης διατήρησης. Προβλέψεις για βραχυπρόθεσµη διατήρηση: - back-ups, - σχέδια αποκατάστασης καταστροφής, -µεταφορά σε νέα τεχνολογικά µέσα κ.λ.π.