ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΥΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΚΑΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Με θέμα: Το σχέδιο αναδιοργάνωσης στην πτώχευση Εισηγήτρια: Κουκλίτη Ε. Σταυρούλα ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΚ Αστικός Κώδικας α.ν. αναγκαστικός νόμος ΑΠ Άρειος Πάγος Αρμ. Αρμενόπουλος (περιοδικό) ΑρχΝΑρχείο Νομολογίας (περιοδικό) αρ. αριθμός ΑσφΝΑσφαλιστικός Νόμος β.δ. βασιλικό διάταγμα βλ. βλέπε γνωμοδ. γνωμοδότηση ΔΕΕ Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών (περιοδικό) ΔΕΝ Δελτίον Εργατικής Νομοθεσίας (περιοδικό) εδ. εδάφιο ΕΕργΔΕπιθεώρηση Εργατικού Δικαίου (περιοδικό) ΕΕΝ Εφημερίς Ελλήνων Νομικών (περιοδικό) ΕΕμπΔΕπιθεώρηση Εμπορικού Δικαίου (περιοδικό) ΕμπΝΕμπορικός Νόμος ΕλλΔνηΕλληνική Δικαιοσύνη (περιοδικό) ΕπισκΕΔΕπισκόπηση Εμπορικού Δικαίου (περιοδικό) ΚΝοΒΚώδικας Νομικού Βήματος ΚΠολΔΚώδικας Πολιτικής Δικονομίας ΜΠρΜονομελές Πρωτοδικείο ΝοΒΝομικό Βήμα (περιοδικό) ν. νόμος ολαπολομέλεια Αρείου Πάγου ό.π. όπως παραπάνω παρ. παράγραφος π.δ. προεδρικό διάταγμα περ. περίπτωση ΠΠρΠολυμελές Πρωτοδικείο ΠτΚ Πτωχευτικός Κώδικας σελ. σελίδα - 1 -
τεύχ. τεύχος τόμ. τόμος υποσημ. υποσημείωση ΧρΙΔ Χρονικά Ιδιωτικού Δικαίου (περιοδικό) - 2 -
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΕΝΙΚΑ..σελ. 7 Ορισμός...σελ.7 Σκοπός...σελ. 8 Νομική φύση σελ.9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ..σελ.12 Ελάχιστο περιεχόμενο..σελ.12 Πρόταση ικανοποίησης πιστωτών.σελ.13 Κατηγοριοποίηση πιστωτών.σελ.13 Δικαιώματα ενέγγυων πιστωτών..σελ.14 Αρχή της ίσης μεταχείρισης.σελ.14 ΠΡΟΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ..σελ.18 Υποβολή του σχεδίου..σελ.18 Δικαστική προεξέταση του σχεδίου σελ.20 Αποδοχή του σχεδίου με απόφαση της συνέλευσης πιστωτών...σελ.23 ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ σελ 27 Ορισμός σελ.27 Λόγοι απόρριψης του σχεδίου..σελ.28 Αποτελέσματα της επικύρωσης του σχεδίου σελ.29 Επικύρωση του σχεδίου και πτωχευτική απαλλοτρίωση.σελ.33 Περάτωση της πτωχευτικής διαδικασίας και ρευστοποίηση ως αντικείμενο του σχεδίου..σελ.35-3 -
Περάτωση της πτωχευτικής διαδικασίας και ακύρωση του σχεδίου...σελ.35 Εκτελεστότητα..σελ.35 ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ...σελ.36 Ορισμός και συνέπειες άρνησης σελ.36 Οι λόγοι άρνησης της επικύρωσης σελ.36 ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ σελ.38 Ορισμός.σελ.38 ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ σελ.38 Ορισμός.σελ.38 Αποτελέσματα..σελ.39 ΑΤΟΜΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ..σελ.41 Ορισμός.σελ.41 Αποτελέσματα της ατομικής ανατροπής...σελ.42 Σκοπός ατομικής ανατροπής.σελ.42 ΜΑΤΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ..σελ.43 Ορισμός.σελ.43 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ..σελ.43 Σύμπραξη του συνδίκου κατά τη διάρκεια της εποπτείας σελ.44 Ορισμός.σελ.44 Διάρκεια της εποπτείας.σελ.44 ΠΡΟΣΥΜΦΩΝΗΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Αμερικανικό δίκαιο σελ.46 Γερμανικό δίκαιο σελ.49-4 -
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΥΜΦΩΝΗΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ.σελ.51 Συμφωνία συνδιαλλαγής και εξυγίανσης ως προσυμφωνημένα σχέδια αναδιοργάνωσης..σελ.51 Προσυμφωνημένο σχέδιο αναδιοργάνωσης μετά την κήρυξη της πτώχευσης λόγω επαπειλούμενης αδυναμίας πληρωμών.σελ.52 ΣΥΝΑΨΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΥΜΦΩΝΗΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ...σελ.55 Άτυπες διαπραγματεύσεις προ-πτωχευτικά.. σελ.55 Συμφωνία οφειλέτη-πιστωτών..σελ.55 Ιδιωτικές συμφωνίες για δέσμευση των πιστωτών να ψηφίσουν το προσυμφωνημένο σχέδιο αναδιοργάνωσης σελ.57 Περιεχόμενο του Προσυμφωνημένου Σχεδίου Αναδιοργάνωσης.σελ.58 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ....σελ.59 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. σελ.60-5 -
ΓΕΝΙΚΑ Το έβδομο κεφάλαιο του πτωχευτικού κώδικα φέρει τον τίτλο «Σχέδιο αναδιοργάνωσης» και αποτελείται από 25 άρθρα, τα οποία έχουν ως στόχο τη διάσωση της επιχείρησης του πτωχού, την αξιοποίησή της ή τη διανομή της, ενώ παράλληλα ρυθμίζουν και την ευθύνη του πτωχού μετά το πέρας της πτωχευτικής διαδικασίας 1. Το κεφάλαιο αυτό έχει αντικαταστήσει πλήρως τις διατάξεις του προϊσχύσαντος «πτωχευτικού συμβιβασμού» που προβλεπόταν στα άρθρα 600 επ ΕΝ, λόγω της ανάγκης για εύρεση πιο ευέλικτου και ανταποκρινόμενου σε σύγχρονα κοινωνικοοικονομικά κριτήρια τρόπου συλλογικής εκτέλεσης, καθώς η προηγούμενη ρύθμιση είχε διαπιστωθεί ιδιαιτέρως δυσχερής στην πράξη 2. Το σχέδιο αναδιοργάνωσης αποτελεί αυτοτελή τρόπο πραγμάτωσης της ευθύνης του οφειλέτη, ώστε μέσω της καλύτερης αξιοποίησης της περιουσίας και της διάσωσης της επιχείρησής του να επιτυγχάνεται η πληρέστερη ικανοποίηση των πιστωτών, σε σχέση με το αποτέλεσμα στο οποίο θα οδηγούσε η εκκαθάριση και ρευστοποίηση της πτωχευτικής περιουσίας, ενώ παράλληλα να επωφελείται όχι μόνο ο ίδιος ο οφειλέτης αλλά και η οικονομία γενικά 3. Πρόκειται για θεσμό που μπορεί να λειτουργήσει αποκλειστικά και μόνο μέσα από την κήρυξη της πτώχευσης, αλλά και ταυτόχρονα με το άνοιγμα της πτωχευτικής διαμόρφωσης, επιδιώκοντας την εύρεση δυνατοτήτων και λύσεων για τη διευθέτηση της οικονομικής κρίσης του οφειλέτη και την επίτευξη ικανοποιητικού αποτελέσματος τόσο για τον ίδιο τον οφειλέτη όσο και για τους πιστωτές του 4. Ορισμός Σχέδιο αναδιοργάνωσης είναι η δυνητικά υποβαλλόμενη μετά την κήρυξη της πτώχευσης ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη πρόταση του πτωχού ή του συνδίκου προς το πτωχευτικό δικαστήριο για τον τρόπο περάτωσης της πτώχευσης, η οποία αφού γίνει δεκτή από το δικαστήριο και αποδεκτή από τους πιστωτές υπό τους όρους του νόμου, καθίσταται συμφωνία (σύμβαση) και υπόκειται σε επικύρωση από 1 Βλ. Ψυχομάνη Σ. Πτωχευτικό Δίκαιο: πτώχευση, εξυγίανση, ειδική εκκαθάριση, ρύθμιση οφειλών 2011, σελ. 432 2 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 433 3 Βλ. Κοτσίρη Λ., Πτωχευτικό Δίκαιο, 2012 σελ. 602 4 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 602-6 -
το Πτωχευτικό Δικαστήριο, από την τελεσιδικία της οποίας η σύμβαση αποκτά δεσμευτική ισχύ για όλους τους πιστωτές 5. Σκοπός Σύμφωνα με το άρθρο 107 ΠτΚ, στόχο του θεσμού του σχεδίου αναδιοργάνωσης αποτελούν : α) η διάσωση-εξυγίανση της επιχείρησης, με την διατήρησή της στη διαχείριση του πτωχού β) η αξιοποίηση της επιχείρησης με οποιονδήποτε τρόπο γ) η διανομή της πτωχευτικής περιουσίας, κατόπιν εκποίησης των κατ ιδίαν αντικειμένων της, με τρόπο διαφορετικό απ ότι προβλέπει η πτωχευτική διαδικασία, όπως π.χ. με προσωρινή συνέχιση της επιχείρησης από το σύνδικο μέχρι να επιτευχθούν προσφορότερες συνθήκες εκποίησης της επιχείρησης ή των στοιχείων της, με αποφυγή της τήρησης των διατυπώσεων του νόμου για τις εκποιήσεις και τις διανομές δ) η ευθύνη του οφειλέτη μετά την περάτωση της πτωχευτικής διαδικασίας, με οποιονδήποτε συνδυασμό των παραπάνω ή αυτοτελώς. Το σύγχρονο ελληνικό ενιαίο σύστημα εκκαθάρισης-αναδιοργάνωσης διαμορφώνεται ως σύστημα ανοικτών σκοπών και τελικά ανοικτού αποτελέσματος, αφού είναι δυνατό από την εκκαθάριση η διαδικασία να μετακινηθεί στην αναδιοργάνωση και αντίστροφα από την αναδιοργάνωση η κατάληξη να είναι νέα πτώχευση. Από το δυνατό περιεχόμενο του σχεδίου που καθορίζεται ενδεικτικά με γενικούς όρους πλαισίου αφήνοντας τον επιμέρους καθορισμό του στους πιστωτές και τον οφειλέτη, προκύπτει ότι τόσο η διάσωση της επιχείρησης και η αξιοποίησή της όσο και η διανομή της πτωχευτικής περιουσία σε περίπτωση εκκαθάρισης αποτελούν ισότιμες λύσεις 6. Βασικός στόχος του σχεδίου αναδιοργάνωσης είναι η διάσωση της επιχείρησης, η οποία ωστόσο πρέπει να γίνει σε αρμονία με την οικονομική τάξη και τα δεδομένα της αγοράς κι επομένως να έχει άμεσες προοπτικές επιβίωσης. Πρέπει, λοιπόν, η διάσωση αυτή να είναι χρηματοοικονομικής φύσεως 7 και να επιτευχθεί μέσω μεταβίβασης της επιχείρησης ή μερικής εκκαθάρισης ή περιορισμού των χρεών ή επέκτασης του χρόνου εξόφλησης ή τρόπου εξόφλησης, ενώ διάσωση παραγωγικής φύσεως μπορεί να επιτευχθεί με την οργανική αναδιάρθρωση ή εταιρικούς 5 Βλ. Ψυχομάνης Σ., ό.π. σελ. 433-434 6 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 605 7 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 605-606 - 7 -
μετασχηματισμούς με στόχο την βελτίωση των εσόδων της επιχείρησης. Επιπλέον, βασικός στόχος του σχεδίου πρέπει να παραμείνει η δυνατότητα του πτωχού να επανενταχθεί στην αγορά και να κάνει μία νέα αρχή και για το λόγο αυτό το σχέδιο μπορεί να προβλέψει την απαλλαγή του οφειλέτη από την ευθύνη για το μέρος των απαιτήσεων που δεν ικανοποιήθηκαν. Ο νομοθέτης, ωστόσο, επιδιώκει την πιο αποτελεσματική από οικονομικής απόψεως λύση στα πλαίσια της συμβατικής αυτονομίας και για το λόγο αυτό αφήνει μεγάλο περιθώριο ευελιξίας στους συμβαλλομένους, το οποίο προκύπτει από τη λέξη «μπορεί» που χρησιμοποιείται στη διάταξη του άρθρου 107 ΠτΚ 8. Σε κάθε περίπτωση πάντως, εφόσον το προτεινόμενο σχέδιο αναδιοργάνωσης γίνει αποδεκτό από τη συνέλευση των πιστωτών, ακολουθηθεί η διαδικασία που προβλέπει ο νόμος και εν τέλει επικυρωθεί από το πτωχευτικό δικαστήριο, δεσμεύει τα μέρη σε εκτέλεση αυτού και περατώνει την πτώχευση. Νομική φύση Μια από τις απόψεις 9 που έχουν διατυπωθεί και στηρίζεται σε καθεαυτό το περιεχόμενο του σχεδίου αναδιοργάνωσης που περιλαμβάνει πρόταση για αναδιάρθρωση της όλης διαδικασίας με τη συμφωνία του οφειλέτη και της πλειοψηφίας των πιστωτών, είναι ο χαρακτηρισμός του σχεδίου ως πρόταση για κατάρτιση συμβάσεως. Με την αποδοχή του σχεδίου ως πρότασης από την πλειοψηφία της συνέλευσης των πιστωτών προκύπτει μια σύμβαση αναδιοργάνωσης, χωρίς βέβαια ο νόμος να χρησιμοποιεί αυτόν τον χαρακτηρισμό, ωστόσο κάνει λόγο για «έννομα αποτελέσματα» (άρθρο 122 παρ. 1 ΠτΚ), τα οποία φυσικά εφόσον δεν προέρχονται εκ του νόμου προκύπτουν αναμφίβολα εκ συμβάσεως. Ειδικότερα, πρόκειται για μια ενοχική, πολυμερή, αμφοτεροβαρή σύμβαση με έντονα στοιχεία της συμβάσεως συμβιβασμού του άρθρου 871 ΑΚ, επί της οποίας εφαρμόζονται και οι γενικές περί συμβάσεων διατάξεις του Αστικού Κώδικα, περί ερμηνείας, τόπου και χρόνου παροχής, υπερημερίας κλπ, χωρίς όμως την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 872 ΑΚ περί διαρρήξεως του συμβιβασμού λόγω πλάνης, εξαιτίας της ειδικής ρύθμισης του άρθρου 127 του ΠτΚ που προβλέπει την ακύρωση 8 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 606 9 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 434-435 - 8 -
του σχεδίου αναδιοργάνωσης μετά την επικύρωσή του, εάν αποκαλύφθηκε ότι το σχέδιο αποτέλεσε προϊόν δόλου του οφειλέτη ή συμπαιγνίας του με πιστωτή ή τρίτο, ιδίως λόγω απόκρυψης του ενεργητικού ή διόγκωσης του παθητικού του. Το ίδιο το σχέδιο αναδιοργάνωσης εμπεριέχει συμφωνίες ιδιωτικού δικαίου, όπως πίστωση, μερική άφεση χρέους, εξασφάλιση, εκποίηση, εκμίσθωση κλπ, δυνατότητα ακύρωσης ή ανατροπής του ως σύμβασης από τους πιστωτές, αδυναμία δικαστικής τροποποίησης του περιεχομένου του, συνιστώντας πολυμερή σύμβαση, της οποίας τα αποτελέσματα επέρχονται από τη δικαστική επικύρωσή της. Πρόκειται, λοιπόν, για μια συμφωνία μεταξύ του πτωχού και της πλειοψηφίας των πιστωτών, ενώ η δεσμευτική δύναμη αυτής της συμφωνίας και για τους λοιπούς πιστωτές δικαιολογείται είτε από τη φύση της ομάδας ως κοινωνίας συμφερόντων είτε ως αποτέλεσμα της πτώχευσης και της οργάνωσης των πιστωτών από το νόμο. Άλλωστε, ο ίδιος ο νόμος κατά τη διατύπωσή του θεωρεί τους πιστωτές ως ομάδα που λειτουργεί σαν άτυπο νομικό πρόσωπο και εκπροσωπείται από την πλειοψηφία αυτών ως εκπροσωπευτικό όργανο. Η δικαστική επικύρωση που έπεται καθιστά ενεργή την ανωτέρω πολυμερή σύμβαση ως έννομη σχέση, ενώ ταυτόχρονα πρόκειται για πράξη που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης 10. Ωστόσο, έχει διατυπωθεί και η αντίθετη άποψη 11, σύμφωνα με την οποία παρόλο που το σχέδιο αναδιοργάνωσης περιέχει συμβατικά στοιχεία σε σχέση με τη μείωση ή τη χρονική μετάθεση της ικανοποίησης των απαιτήσεων, δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως συμβιβασμός με την έννοια του άρθρου 871 ΑΚ, που προϋποθέτει αμοιβαίες υποχωρήσεις. Πρώτον, διότι οι πιστωτές είναι εκείνοι που μπορούν να επιλέξουν στο ενιαίο σύστημα της πτώχευσης μεταξύ εκκαθάρισης και εξυγίανσης και δεύτερον, όταν το σχέδιο υποβάλλεται από τον σύνδικο δεν υποβάλλεται ως πρόταση του οφειλέτη προς αποδοχή από τους πιστωτές ως κυρίου της πτωχευτικής περιουσίας, αλλά με βάση την εξουσία του συνδίκου ως διαχειριστή της πτωχευτικής περιουσίας. 10 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 435, όπου χαρακτηρίζει την επικύρωση του σχεδίου αναδιοργάνωσης από το αρμόδιο δικαστήριο ως contrariusactus της απόφασης κήρυξης της πτώχευσης. 11 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 609-9 -
Κατά την άποψη αυτή, το σχέδιο αναδιοργάνωσης αποτελεί σύμβαση μεταξύ του οφειλέτη και των πιστωτών που κατά πλειοψηφία δεσμεύουν το σύνολο των δανειστών, ως μέθοδος οργάνωσης. Αντικείμενο της σύμβασης αυτής είναι ο προσδιορισμός τρόπου ικανοποίησης των πιστωτών μεταξύ ισότιμων λύσεων διάσωσης της επιχείρησης και εκκαθάρισης της πτωχευτικής περιουσίας. Ακόμα και όταν το σχέδιο υποβάλλεται από τον σύνδικο, η εκπλήρωση των όρων του βαρύνει τον οφειλέτη και η παραβίασή τους μπορεί να οδηγήσει σε ακύρωση ή ατομική ανατροπή του. Το σχέδιο, από άποψη περιεχομένου, παριστά πραγματικό του αστικού δικαίου, αφού καθορίζεται από την υποβολή μιας πρότασης και την αποδοχή της και η δικαστική παρέμβαση χωρίς να επενεργεί στο περιεχόμενο της σύμβασης αυτής συνιστά τον αναγκαίο όρο ενεργοποίησης της μετά τον έλεγχο της νομιμότητάς της 12. Το σχέδιο αναδιοργάνωσης, λοιπόν, αποτελεί μια «ιδιότυπη σύμβαση» της οποίας τα αποτελέσματα δεν επέρχονται με την κυριαρχική βούληση των μερών αλλά μόνο με την καταφατική δικαστική απόφαση. Ο συμβατικός χαρακτήρας του σχεδίου επιβάλλει τη συμπληρωματική εφαρμογή των γενικών δια ταξεων περί τόπου παροχής (άρθρα 320 επ ΑΚ), χρόνου παροχής (άρθρα 323 επ ΑΚ), υπερημερίας (άρθρα 340 επ ΑΚ) και περί συμβάσεων. Τέλος, στο γερμανικό δίκαιο, επικρατεί η θεωρία της οργανωτικής πράξης των πιστωτών, σύμφωνα με την οποία το σχέδιο αναδιοργάνωσης γίνεται αποδεκτό ως «απόφαση όμοια προς την εταιρική απόφαση μιας τυχαίας κοινωνίας πιστωτών», «ιδιότυπη πράξη οργανωτική» των πιστωτών σε σχέση με την αποδοχή του σχεδίου και πολύπλευρη σύμβαση εκμετάλλευσης μεταξύ πιστωτών και οφειλέτη. Η άποψη αυτή καταλήγει σε συμπληρωματική εφαρμογή των περί εταιριών διατάξεων κατά τη λήψη αποφάσεων, αποδυναμώνοντας τόσο τη θέση του οφειλέτη όσο και τη δικαστική παρέμβαση. 12 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 610-10 -
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Ο Πτωχευτικός Κώδικας στο άρθρο 109 καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο που πρέπει να περιλαμβάνει το σχέδιο αναδιοργάνωσης, αν δεν ορίζεται διαφορετικά στον κώδικα. Τα περιεχόμενο του σχεδίου χωρίζεται σε τρία μέρη : α) το πληροφοριακό, ως προς την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη και τη σύγκριση της πρότασης ικανοποίησης των πιστωτών σε σχέση με εκείνη της εκκαθάρισης β)το περιγραφικό, ως προς τα προτεινόμενα μέτρα για την ικανοποίηση των πιστωτών και τη διάσωση της επιχείρησης και γ) το διαμορφωτικό ή διαπλαστικό, ως προς το πώς προτείνεται να διαμορφωθούν τα δικαιώματα των πιστωτών 13. Ελάχιστο περιεχόμενο Συγκεκριμένα, το σχέδιο αναδιοργάνωσης πρέπει να περιέχει : Περιγραφή της οικονομικής κατάστασης του οφειλέτη και των λόγων της πτώχευσης Περιγραφή των στοιχείων του ενεργητικού (συμπεριλαμβανομένων διακριτά των ταμειακών διαθεσίμων) και του παθητικού της επιχείρησης. Περιγραφή κάθε στοιχείου οικονομικής ή μη φύσεως, που θα μπορούσε να επηρεάσει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του οφειλέτη στο μέλλον και θα ήταν κρίσιμο για την αποδοχή του σχεδίου από τους πιστωτές και την επικύρωσή του από το πτωχευτικό δικαστήριο Πρόταση ικανοποίησης των πιστωτών, στο γενικό πλαίσιο των στόχων του σχεδίου, κατά το άρθρο 107 ΠτΚ. Οι ρυθμιστικές βάσεις πάνω στις οποίες δομείται το σχέδιο αναδιοργάνωσης και τις οποίες ο νομοθέτης θεωρεί αναγκαίες για τη σοβαρότητα και την αποτελεσματικότητά του προβλέπονται στα άρθρα 110-113 ΠτΚ και είναι : το ελάχιστο ποσοστό ικανοποίησης, η κατηγοριοποίηση των πιστωτών, τα δικαιώματα των ενέγγυων πιστωτών και η αρχή της ίσης μεταχείρισης 14. Πρόταση ικανοποίησης πιστωτών 13 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 617 14 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 621-11 -
Η πρόταση πρέπει να αναφέρεται και στη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και γενικά της νομικής θέσης κάθε πιστωτή, αναλόγως της κατηγορίας των πτωχευτικών πιστωμάτων στην οποία ανήκει, με τη δυνατότητα περιορισμού των απαιτήσεων του χωρίς ωστόσο οι απαιτήσεις αυτές να τίθενται σε τέτοια θέση ώστε το ύψος τους να είναι μικρότερο του 10% 15 της αξίας τους, διαφορετικά η πρόταση δεν είναι έγκυρη, όπως επίσης και της θέσης των λοιπών συμμετεχόντων που τυχόν υπάρχουν στο εγχείρημα της αναδιοργάνωσης τρίτων, χωρίς να είναι πιστωτές 16. Το ποσοστό αυτό πρέπει να καταβάλλεται τμηματικά ή ολόκληρο σε διάστημα τριών ετών 17. Το σχέδιο μπορεί να έχει και πρόσθετο περιεχόμενο την παροχή ασφάλειας και εγγυήσεων για την εκπλήρωση των όρων του, ρήτρα περί διαχείρισης της πτωχευτικής περιουσίας από τρίτους, όπως επίσης και «ρήτρα βελτίωσης» στην περίπτωση δηλαδή της οικονομικής κατάστασης του πτωχεύσαντα να βελτιωθεί το περιεχόμενο της πρότασης προς τους πιστωτές και να συμπληρωθούν οι συμφωνηθείσες παροχές. Το σχέδιο μπορεί, ακόμα, να περιλαμβάνει και επικουρική πρόταση, η οποία θα τίθεται σε εφαρμογή σε περίπτωση απόρριψης της κύριας πρότασης, ενώ δεν μπορεί να περιλαμβάνει διαζευκτική πρόταση, καθώς μια τέτοια πρόταση δεν είναι ορισμένη ως αντικείμενο ψηφοφορίας στη συνέλευση πιστωτών. Κατηγοριοποίηση πιστωτών Ανάλογα με το είδος των απαιτήσεών τους και συνεπώς τη νομική τους θέση οι πιστωτές που συμμετέχουν στο σχέδιο, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 111 ΠτΚ, κατατάσσονται σε ομάδες και ειδικότερα : 1) Οι ενέγγυοι πιστωτές, εφόσον με το σχέδιο θίγονται τα δικαιώματά τους. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση αυτή και εφόσον με την πρόταση που περιλαμβάνει το σχέδιο περιορίζονται τα δικαιώματά τους, αυτά παραμένουν αναλλοίωτα και οι ασφάλειες τους διατηρούνται υπέρ της νέας απαίτησης όπως αυτή θα διαμορφωθεί από το σχέδιο, εκτός αν ο εμπραγμάτως ασφαλισμένος πιστωτής συμφώνησε διαφορετικά. Επιπλέον, εξακολουθεί να 15 Αντί της αρχικής ρύθμισης για ποσοστό 20% σύμφωνα με την μεταβατικής φύσεως διάταξη του άρθρου 34 παρ. 1 ν. 3858/2010 16 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 437 17 Αντί της αρχικής ρύθμισης για καταβολή εντός ενός έτους σύμφωνα με την μεταβατικής φύσεως διάταξη του άρθρου 34 παρ. 1 ε ν. 3858/2010. - 12 -
ισχύει η νόμιμη κατά το άρθρο 26 παρ 3 ΠτΚ αναστολή της άσκησης των ατομικών διώξεων μέχρι την δικαστική επικύρωση του σχεδίου αναδιοργάνωσης, οπότε και αρχίζει νέα και σύμφωνη με το σχέδιο αναστολή, εκτός αν παρήλθε διάστημα 10 μηνών από την κήρυξη της πτώχευσης χωρίς να επικυρωθεί το σχέδιο, με αποτέλεσμα να αίρεται αυτοδίκαια η αναστολή αυτή. Διώξεις που ασκήθηκαν κατά την περίοδο της αναστολής πάσχουν από απόλυτη ακυρότητα, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι η αναστολή δεν αφορά την άσκηση της εμπράγματης αγωγής σε βάρος του οφειλέτη για τα ασφαλισμένα πράγματα που δεν σχετίζονται άμεσα με τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησής του. 2) Οι γενικώς προνομιούχοι πιστωτές, των οποίων τα προνόμια διατηρούνται σε κάθε περίπτωση εφόσον συνδέονται με τη φύση της απαίτησης, εκτός αν υπάρχει διαφορετική πρόβλεψη στο σχέδιο. 3) Οι ανέγγυοι πιστωτές. Το σχέδιο μπορεί να προβλέπει ιδιαίτερη ομάδα ανέγγυων πιστωτών με μικρού ύψους απαιτήσεις. 4) Οι πιστωτές μειωμένης εξασφάλισης, αν περιλαμβάνεται πρόβλεψη και για αυτούς. 5) Οι εργαζόμενοι ως αυτοτελής ομάδα, ανεξάρτητα από το αν διαθέτουν γενικό προνόμιο ή όχι. Επιπλέον, είναι δυνατή και η δημιουργία ομάδων μέσα στις προαναφερθείσες ομάδες, υποομάδων με ομοιογενή οικονομικά συμφέροντα και ρητά διατυπωμένα κριτήρια. Δικαιώματα ενέγγυων πιστωτών Ο κανόνας που θέτει το άρθρο 112 ΠτΚ είναι το άθικτο των δικαιωμάτων των ενέγγυων πιστωτών επί αντικειμένων της πτωχευτικής περιουσίας. Ως τέτοια αναφέρονται στην ίδια διάταξη : οι εμπράγματες εξασφαλίσεις (π.χ. υποθήκες, προσημειώσεις, ενέχυρα, καταπιστευματικές μεταβιβάσεις, εκχωρήσεις εξασφαλίσεων, επιφύλαξη κυριότητας) που ασφαλίζουν την απαίτηση καθώς και τα προνόμια που συνδέονται με τη φύση της απαίτησης κατά την αναγκαστική εκτέλεση (άρθρο 975 ΚΠολΔ) ή την πτώχευση (άρθρα 154-155 ΠτΚ) 18. 18 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 623-13 -
Στον παραπάνω κανόνα του αθίκτου δεν εμπίπτουν εμπράγματα δικαιώματα που έχουν παραχωρηθεί από τρίτους. Αντίθετα, εμπίπτουν εμπράγματες εξασφαλίσεις που υπόκεινται σε πτωχευτική ανάκληση, σύμφωνα με το άρθρο 42 περ. δ ΠτΚ. Ο κανόνας του αθίκτου των δικαιωμάτων των ενέγγυων πιστωτών είναι μία καταρχήν 19 ρύθμιση αφού ο κώδικας επιτρέπει διαφορετική πρόβλεψη στο σχέδιο. Σε αυτήν την περίπτωση, η διαμόρφωση των δικαιωμάτων κατά το σχέδιο πρέπει να καταγράφεται στο διαμορφωτικό-διαπλαστικό μέρος του σχεδίου κατά τρόπο σαφή, ακριβή και συγκεκριμένο. Η κατ απόκλιση δυνατότητα πρόβλεψης από το σχέδιο δεν μπορεί να αφορά εξασφαλίσεις απαιτήσεων που προκύπτουν από συστήματα πληρωμών της διεθνούς κεφαλαιαγοράς που προβλέπονται από ρυθμίσεις του κοινοτικού δικαίου, όπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 111 παρ. 6 και 36 παρ. 3 ΠτΚ. Αρχή της ίσης μεταχείρισης Σύμφωνα με το άρθρο 113 ΠτΚ, βασική αρχή που πρέπει να διαπνέει τις ρυθμίσεις του σχεδίου ως προς τους πιστωτές που συμμετέχουν σε αυτό είναι η αρχή της ίσης μεταχείρισης, η οποία λαμβάνεται υπόψη αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο κατά την επικύρωση του σχεδίου. Ως ίση μεταχείριση νοείται η οικονομική και ουσιαστική κι όχι απλώς η τυπική ισότητα. Κύρωση για την παραβίαση της αρχής αυτής, όπως ακυρότητα των προνομιακών μεταχειρίσεων, δεν προβλέπεται. Η μη τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης αποτελεί λόγο απόρριψης του σχεδίου κατά την προεξέτασή του (άρθρο 114 παρ. 2 α ΠτΚ) ή μη δικαστικής επικύρωσης αυτού (άρθρο 124 περ. α ΠτΚ). Η μοναδική δυνατότητα παρέκκλισης από την παραπάνω αρχή είναι η περίπτωση ρητής συμφωνίας του θιγόμενου πιστωτή με την άνιση μεταχείριση του 20. Η αρχή της ίσης μεταχείρισης πρέπει να τηρείται σε σχέση με την εκάστοτε ομάδα πιστωτών. Λόγω των διαφορετικών οικονομικών συμφερόντων των πιστωτών, η διαφοροποιημένη μεταχείριση μεταξύ των ομάδων ή των υποομάδων είναι σύννομη. Η επιταγή για ίση μεταχείριση μέσα σε κάθε ομάδα εξασφαλίζει το κοινό συμφέρον 19 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 623 20 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 439-14 -
των μερών για υλοποίηση του σχεδίου και δικαιολογεί έτσι την ανάλογη προσβολή της νομικής θέσης τους 21. Το άρθρο 111 παρ. 6 ΠτΚ εισάγει και μια εξαίρεση στα προαναφερθέντα και ειδικότερα αποκλείει από το σχέδιο πιστωτές με ασφάλειες και απαιτήσεις που προέρχονται από χρηματοοικονομικές συναλλαγές του άρθρου 46 ΠτΚ και από συστήματα πληρωμών. Το σχέδιο επίσης πρέπει να περιέχει σύγκριση της προτεινόμενης ως άνω ικανοποίησης των πιστωτών με εκείνη που αναμένεται να επιτευχθεί αν ακολουθηθεί η πτωχευτική διαδικασία της εκκαθάρισης με ένωση πιστωτών. Περιγραφή των μέτρων που έχουν ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν για την εξασφάλιση της ικανοποίησης των πιστωτών και των λοιπών συμμετεχόντων στο σχέδιο με βάση την προτεινόμενη διαμόρφωση των δικαιωμάτων τους. Περιγραφή όλων των μέτρων που πρόκειται να ληφθούν και αφορούν κυρίως οργανωτικές μεταβολές, επιχειρησιακά προγράμματα, χρηματοδοτήσεις του οφειλέτη, μετοχοποιήσεις απαιτήσεων, διαρθρωτικές εταιρικές μεταβολές κλπ Πρόταση για τα δικαιώματα και την εν γένει νομική θέση του οφειλέτη, τόσο κατά την εκπλήρωση όσο και μετά την εκπλήρωση του σχεδίου και ιδίως ως προς τη συνέχιση της ευθύνης του για το τυχόν ανεξόφλητο μέρος των χρεών του ή την πλήρη ή την μερική απαλλαγή του. Ο νόμος για την πληρέστερη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση των πιστωτών αλλά και του δικαστηρίου για τη διαμόρφωση της κρίσης τόσο κατά την προεξέταση όσο και κατά την επικύρωση του σχεδίου, επιβάλλει την υποστήριξη των προτάσεων του σχεδίου με πρόσθετα γραπτά στοιχεία (άρθρο 109 παρ. 2 ΠτΚ), όπως: Εκτίμηση της περιουσιακής κατάστασης του πτωχού όπως θα διαμορφωθεί σε περίπτωση εξακολούθησης της επιχείρησης και αντιπαραβολή της με την αξία εκκαθάρισης, όταν στο σχέδιο προβλέπεται ικανοποίηση των πιστωτών από τα έσοδα της εξακολούθησης της λειτουργίας της επιχείρησης από τον οφειλέτη ή τρίτο. 21 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 624-15 -
Δήλωση του τρίτου, που σύμφωνα με το σχέδιο αναλαμβάνει σε περίπτωση επικύρωσης του σχεδίου να εκπληρώσει υποχρεώσεις, οποιασδήποτε φύσεως ή ποσού προς τους πιστωτές. Έκθεση εμπειρογνώμονα που θα διαπιστώνει την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, εάν και εφόσον το σχέδιο υποβάλλεται από τον οφειλέτη και όχι από το σύνδικο. - 16 -
ΠΡΟΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Το σχέδιο αναδιοργάνωσης υποβάλλεται προς επικύρωση στο πτωχευτικό δικαστήριο. Ωστόσο, πριν από την επικύρωση αυτή είναι απαραίτητη εκ του νόμου η τήρηση προδικασίας που περιλαμβάνει τρία στάδια και συγκεκριμένα την υποβολή, τη δικαστική προεξέταση και την αποδοχή του σχεδίου. Αναλυτικά: Υποβολή του σχεδίου Η διαδικασία για το σχέδιο αναδιοργάνωσης αρχίζει με την υποβολή πρότασης στο πτωχευτικό δικαστήριο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 108 ΠτΚ. Η μορφή και το περιεχόμενο του σχεδίου καθορίζονται από τις διατάξεις των άρθρων 104-123 ΠτΚ. Η υποβολή της πρότασης έχει την έννοια της αίτησης προς το δικαστήριο για το άνοιγμα της διαδικασίας αναδιοργάνωσης και συγχρόνως υποχρέωση του δικαστηρίου να προχωρήσει σε αυτήν και σε προεξέταση του σχεδίου σύμφωνα με το άρθρο 114 ΠτΚ 22. Δικαίωμα υποβολής του σχεδίου αναδιοργάνωσης στο πτωχευτικό δικαστήριο έχει αποκλειστικά ο πτωχός ή ο σύνδικος κατά το άρθρο 108 παρ.1 ΠτΚ, ενώ είναι δυνατή και υποβολή κοινής πρότασης συνδίκου-οφειλέτη 23. Πιστωτές, τρίτοι ή άλλα όργανα της πτωχευτικής διαδικασίας δεν έχουν δικαίωμα να υποβάλουν σχέδιο αναδιοργάνωσης. Ειδικότερα, ο οφειλέτης δικαιούται (και δεν έχει υποχρέωση 24 ) να υποβάλει σχέδιο αναδιοργάνωσης είτε α)συγχρόνως με την κατάθεση της αίτησής του για την κήρυξη σε πτώχευση λόγω επαπειλούμενης αδυναμίας εκπλήρωσης ή παύσης πληρωμών είτε β)εντός αποκλειστικής προθεσμίας 4 μηνών από την κήρυξη της πτώχευσης είτε γ)εντός του χρόνου παράτασης της ως άνω τετράμηνης προθεσμίας, την οποία μπορεί να χορηγήσει το πτωχευτικό δικαστήριο εφόσον αποδεικνύεται ότι η καθυστέρηση δεν είναι επιζήμια για τους πιστωτές και ότι υπάρχουν βάσιμες ελπίδες αποδοχής του σχεδίου από αυτούς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 108 παρ. 2 ΠτΚ. Η παραπάνω παράταση δεν μπορεί να ξεπερνά το χρονικό διάστημα των 3 μηνών. 22 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 611 23 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 440 24 Πρόκειται για δικαίωμα πρωτοβουλίας που αναγνωρίζεται στον οφειλέτη. Ο σύνδικος δικαιούται να ασκήσει το δικαίωμά του μόνο εάν ο οφειλέτης δεν άσκησε το δικαίωμά πρωτοβουλίας μέσα στις προθεσμίες που ορίζει ο νόμος. Η μη άσκηση από τον οφειλέτη του δικαιώματος υποβολής πρότασης δεν ταυτίζεται με παράβαση καθήκοντος και δεν επιφέρει σε βάρος του συνέπειες. Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 613-17 -
Ο σύνδικος δικαιούται να υποβάλει σχέδιο αναδιοργάνωσης εντός τριών μηνών από την παρέλευση της προθεσμίας που διατίθεται στον οφειλέτη για την υποβολή εκ μέρους του σχεδίου, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Το δικαίωμα αυτό του συνδίκου ενεργοποιείται εφόσον ο οφειλέτης δεν έχει καταθέσει τελικά σχέδιο και έχει συνταχθεί η έκθεση του συνδίκου που προβλέπει το άρθρο 70 ΠτΚ για την κατάσταση και τις προοπτικές της πτώχευσης του οφειλέτη, ανεξάρτητα από το αν έχει υποβληθεί ήδη στη γενική συνέλευση των πιστωτών του άρθρου 84 ΠτΚ ή αν αυτή έχει ήδη αποφασίσει με βάση την έκθεση. Επιπλέον, ο σύνδικος δύναται να ζητήσει από το πτωχευτικό δικαστήριο για ακόμη ένα τρίμηνο, με τις ίδιες προϋποθέσεις με τις οποίες χορηγείται η παράταση και στον οφειλέτη, όπως ορίζει το άρθρο 108 παρ. 3 ΠτΚ. Γενικά, σχέδιο αναδιοργάνωσης μπορεί να υποβληθεί μόνο στη διαδικασία πτώχευσης. Εξωπτωχευτικές, μη θεσμικές συμφωνίες ρύθμισης χρεών ή αναδιάρθρωσης μέσω εξαγορών ή ανάθεσης διαχείρισης σε τρίτο είναι δυνατές και χαρακτηρίζονται από ταχύτητα και ευελιξία, με τον ενδεχόμενο κίνδυνο ωστόσο της διαφοροποιημένης μεταχείρισης ομάδων πιστωτών, παρελκύσεων και πιέσεων στον οφειλέτη για αποδοχή λύσεων ιδιαίτερα δυσμενών για αυτόν με την απειλή τη κήρυξής του σε πτώχευση 25. Τέλος, το σχέδιο που υποβάλλεται στο πτωχευτικό δικαστήριο προς επικύρωση πρέπει να έχει το προαναφερθέν ελάχιστο περιεχόμενο και να συνοδεύεται, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 109 παρ. 3 και 4 ΠτΚ, από : α) σχετική δήλωση του ενδεχόμενου τρίτου που δέχτηκε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του οφειλέτη προς τους πιστωτές του σε περίπτωση επικύρωσης του σχεδίου και β)έκθεση εμπειρογνώμονα που διορίζεται με διάταξη του προέδρου του πτωχευτικού δικαστηρίου μετά από αίτηση του οφειλέτη πριν την υποβολή του σχεδίου και στην περίπτωση που το σχέδιο υποβάλει ο ίδιος ο οφειλέτης κι όχι ο σύνδικος. Ο εμπειρογνώμονας ασκεί τις αρμοδιότητες που προβλέπει το άρθρο 99 παρ. 2 ΠτΚ και στην περίπτωση της διαδικασίας εξυγίανσης, ενώ η αμοιβή του καθορίζεται με απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου εφόσον επικυρωθεί το σχέδιο και στην περίπτωση που δεν επικυρωθεί η σχετική απαίτηση ικανοποιείται ως έχουσα γενικό προνόμιο, κατά το άρθρο 106 παρ. 2 ΠτΚ. 25 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 611-18 -
Ο νόμος δεν προβλέπει σχετικά με την ανάκληση της υποβληθείσας πρότασης. Ως διαδικαστική πράξη μπορεί να ανακληθεί και να επανυποβληθεί από το δικαιούχο, εφόσον διαρκούν οι προθεσμίες του νόμου προς υποβολή του σχεδίου. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση απόρριψης του σχεδίου κατά την προεξέτασή του από το δικαστήριο και επανυποβολής του με τροποποιήσεις ή ως νέο σχέδιο (άρθρο 114 παρ. 3 ΠτΚ). Ως απώτατος χρόνος ανάκλησης, με τη μορφή παραίτησης του οφειλέτη από το σχέδιο είναι η έναρξη ψηφοφορίας επί του σχεδίου (άρθρο 119 ΠτΚ). Η ανάκληση της πρότασης από τον δικαιούχο θα μπορούσε ενδεχομένως να θεμελιώσει αξιώσεις αποζημίωσης των πιστωτών, κυρίως εάν η υποβολή του σχεδίου αποσκοπούσε πράγματι σε παρέλκυση της διαδικασίας και ιδίως σε παρέλκυση της εκκαθάρισης της πτωχευτικής περιουσία 26. Η τροποποίηση του σχεδίου σύμφωνα με το άρθρο 118 ΠτΚ δεν αποτελεί ανάκληση ή παραίτηση. Άμεση συνέπεια της υποβολής της πρότασης σχεδίου αναδιοργάνωσης είναι η αυτεπάγγελτη μετάβαση στο επόμενο στάδιο της προεξέτασής του μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την υποβολή του. Δικαστική προεξέταση του σχεδίου Το στάδιο αυτό αφορά στην διαδικασία της άμεσης αυτεπάγγελτης εξέτασης από το πτωχευτικό δικαστήριο τόσο της τυπικής όσο και της ουσιαστικής νομιμότητας του σχεδίου καθώς και της προοπτικής της ευδόκιμης πορείας του σχεδίου κατά πιθανολόγηση εντός 20 ημερών από την υποβολή του, όπως προβλέπει το άρθρο 114 παρ. 1 ΠτΚ. Δύο είναι τα ενδεχόμενα στο στάδιο αυτό: α) το δικαστήριο να απορρίψει το υποβαλλόμενο σχέδιο και β) το σχέδιο να γίνει προσωρινά δεκτό. Σκοπός του νομοθέτη είναι τα σχέδια που δεν καλύπτουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος, δεν μπορούν να υλοποιηθούν και συνεπώς να επιτύχουν το στόχο τους να αποκλείονται από την περαιτέρω διαδικασία, ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις και παρέλκυση της διαδικασίας 27. Στο στάδιο αυτό, το δικαστήριο δεν έχει υποχρέωση αλλά ούτε και δικαίωμα να προτείνει στους συμβαλλομένους τον εμπλουτισμό του περιεχομένου του σχεδίου, την μεγέθυνσή του ή την οικονομική επέκτασή του, αλλά ούτε και να διευκολύνει 26 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 616 27 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 625-19 -
τους πιστωτές στη λήψη της απόφασης τους, η οποία λαμβάνεται στα πλαίσια της αυτονομίας κάθε πιστωτή στην πτωχευτική διαδικασία και της ικανότητάς του να εκτιμήσει τους κινδύνους που αφορούν το σχέδιο αναδιοργάνωσης 28. Το άρθρο 114 παρ. 2 ΠτΚ προβλέπει τους λόγους απόρριψης του σχεδίου κατά την προεξέτασή του και ειδικότερα το σχέδιο απορρίπτεται εφόσον : 1) Δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του νόμου για το ελάχιστο περιεχόμενο του σχεδίου 2) Πιθανολογείται ότι το υποβληθέν από τον οφειλέτη σχέδιο δεν θα γίνει δεκτό από τους πιστωτές ή δεν θα τύχει της τελικής επικύρωσης, κυρίως λόγω του περιεχομένου του και της προηγούμενης πορείας της διαδικασίας. 3) Καθίσταται πρόδηλο ότι οι απαιτήσεις των πιστωτών και των τρίτων στους οποίους αναφέρεται το σχέδιο είναι αδύνατο να ικανοποιηθούν, λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής κατάστασης του οφειλέτη. Συγκεκριμένα, πρέπει οι αναλαμβανόμενες υποχρεώσεις να είναι μη εκπληρώσιμες, ακόμη και το σχέδιο φαίνεται ότι εν τέλει θα είναι επιτυχές για τη διάσωση της επιχείρησης. Οι παραπάνω λόγοι απόρριψης του σχεδίου εφαρμόζονται όταν το σχέδιο υποβάλλεται από τον οφειλέτη. Αν το σχέδιο υποβληθεί από το σύνδικο τότε τυγχάνουν εφαρμογής ο πρώτος και ο τρίτος λόγος 29. Εφόσον οι ελλείψεις του σχεδίου αφορούν στα στοιχεία του ελάχιστου περιεχομένου του αποκλειστικά, τότε το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να επιτρέψει τη συμπλήρωσή του. Στα πλαίσια της πιθανολόγησης για αποδοχή και επικύρωση, το δικαστήριο δεν αποφαίνεται για την ποιότητα του σχεδίου, τη λογική του και αν είναι άξιο αποδοχής, αλλά αν αποκλειστικά από το ίδιο το σχέδιο κι όχι από εξωτερικά γεγονότα είναι πρόδηλο ότι οι πιστωτές θα αρνηθούν την αποδοχή του σχεδίου ή το δικαστήριο δεν θα το επικυρώσει. Πρόκειται για πρόγνωση που πρέπει να στηρίζεται σε σκεπτικό οικονομικής ορθολογικότητας 30. 28 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 625 29 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 626 30 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 627-20 -
Η εν λόγω απορριπτική απόφαση δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα, κατά το άρθρο 114 παρ. 3 ΠτΚ. Ωστόσο, επιτρέπεται η επανυποβολή του σχεδίου με τις απαιτούμενες τροποποιήσεις ή υποβολή νέου σχεδίου, εντός όμως των προθεσμιών για την πρώτη υποβολή σχεδίου αναδιοργάνωσης. Το πτωχευτικό δικαστήριο μπορεί να δεχτεί προσωρινά το σχέδιο αναδιοργάνωσης και να ορίσει ημερομηνία σύγκλησης ειδικής συνέλευσης των πιστωτών για συζήτηση και ψηφοφορία επί του σχεδίου. Επιπλέον, καθορίζει τρίμηνη προθεσμία (κι όχι περισσότερο) για την αποδοχή του σχεδίου ή μη από τους πιστωτές, η οποία άρχεται από της δημοσιεύσεως της απόφασης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο, ανεξάρτητα από την υποχρέωση τήρησης άλλων διατυπώσεων και τις λοιπές δημοσιεύσεις. Η παραπάνω προθεσμία πρέπει υποχρεωτικά να ορίζεται σε χρόνο μεταγενέστερο του οριζομένου από το νόμο τριμήνου (από της δημοσιεύσεως στο Δελτίο του ΕΤΑΑ) για την αναγγελία των απαιτήσεων. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 115 παρ. 2 ΠτΚ, το πτωχευτικό δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τη σύνδεση των δύο προθεσμιών. Η παράλειψη της παραπάνω δημοσίευσης εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο και αποτελεί λόγο απόρριψης του σχεδίου αναδιοργάνωσης που έχει γίνει δεκτό από τη συνέλευση των πιστωτών. Η απόφαση του δικαστηρίου που καθορίζει ημερομηνία σύγκλησης της ειδικής συνέλευσης γνωστοποιείται από τον γραμματέα των πτωχεύσεων χωρίς υπαίτια καθυστέρηση με επιστολή στους πιστωτές που έχουν αναγγείλει τις απαιτήσεις τους, στους ενέγγυους πιστωτές, στον σύνδικο, στον οφειλέτη και στην επιτροπή πιστωτών (εάν έχει οριστεί) μαζί με το σχέδιο αναδιοργάνωσης, σύμφωνα με το άρθρο 115 παρ. 3 ΠτΚ. Η παράλειψη των προαναφερθεισών γνωστοποιήσεων εξετάζεται με βάση τις γενικές διατάξεις (π.χ. 281, 288 ΑΚ) και αποτελεί λόγο απόρριψης του σχεδίου μόνο όταν η απουσία του πιστωτή που παραλείφθηκε οδηγεί σε προφανή στρέβλωση της διαδικασίας, εφόσον η ψήφος του θα μπορούσε να επηρεάσει την απόφαση που ελήφθη κατά πλειοψηφία. Επιπλέον, το πτωχευτικό δικαστήριο έχει τη δυνατότητα, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη ή του συνδίκου, να διατάξει την προσωρινή απαγόρευση εκποίησης ή μεταβολής της κατάστασης της πτωχευτικής περιουσίας και των στοιχείων της, εάν τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την υλοποίηση του σχεδίου, μέχρι - 21 -
την αποδοχή και επικύρωση του σχεδίου ή αντίστοιχα μέχρι την απόρριψή του (άρθρο 114 παρ. 4 ΠτΚ). Αποδοχή του σχεδίου με απόφαση της συνέλευσης πιστωτών Η συζήτηση και ψηφοφορία επί του σχεδίου, σύμφωνα με το άρθρο 117 παρ. 1 ΠτΚ, γίνεται σε ειδική συνέλευση των πιστωτών ενώπιον του εισηγητή, στην ημερομηνία που ορίσθηκε με την απόφαση του άρθρου 115 παρ. 1 ΠτΚ. Ειδικότερα, από τη δημοσίευση της απόφασης του πτωχευτικού δικαστηρίου περί μη απόρριψης του σχεδίου καθορίζεται αμέσως προθεσμία για την αποδοχή του όχι μεγαλύτερη των τριών (3) μηνών. Η προθεσμία αυτή έπεται της προθεσμίας αναγγελίας των απαιτήσεων και σε περίπτωση που το δικαστήριο συνδέσει την προθεσμία συζήτησης-ψηφοφορίας με εκείνη της αναγγελίας των απαιτήσεων κατά το άρθρο 90 ΠτΚ (τρεις μήνες μετά την κήρυξη της πτώχευσης), τότε η προθεσμία της συζήτησης και ψηφοφορίας διασπάται σε τρία μέρη: α)της αναγγελίας β)της συζήτησης και γ)της ψηφοφορίας. Υποχρεωτικά, προηγείται η αναγγελία των απαιτήσεων αφού σύμφωνα με το άρθρο 121 ΠτΚ η πλειοψηφία για αποδοχή του σχεδίου προϋποθέτει αναγγελθείσες απαιτήσεις που έχουν γίνει οριστικά ή προσωρινά δεκτές κατά τη διαδικασία της επαλήθευσης 31. Στη συνέλευση για συζήτηση και ψηφοφορία επί του σχεδίου έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλοι οι πιστωτές που ανήγγειλαν τις απαιτήσεις τους και αυτές έχουν γίνει οριστικά ή προσωρινά δεκτές 32. Η συζήτηση και η ψηφοφορία επί του σχεδίου αποτελούν δύο στη σειρά διαδοχικές κι όχι σύγχρονες φάσεις για την αποδοχή του σχεδίου και γίνονται σε ειδική συνέλευση των πιστωτών ενώπιον του εισηγητή (άρθρο 117 παρ. 1 ΠτΚ) 33. Ο οφειλέτης ή ο σύνδικος, που υπέβαλε το σχέδιο προς επικύρωση, έχει το δικαίωμα να επιφέρει τροποποιήσεις που προκύπτουν κατά τη συζήτηση και είναι αναγκαίες για την αποδοχή του σχεδίου σε επί μέρους προτάσεις του, όχι όμως και απαιτήσεις που το σχέδιο δεν έθιγε, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 118 ΠτΚ. Τροποποίηση σημαίνει επέμβαση μεταβολής μόνο σε επιμέρους προτάσεις του σχεδίου κι όχι επί του συνόλου. Δεν είναι δυνατόν η τροποποίηση να αφορά τον κεντρικό άξονα του 31 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 629 32 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 443 33 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 631-22 -
σχεδίου 34. Το στοιχείο του «αναγκαίου» περιορίζει και οριοθετεί το εύρος των τροποποιήσεων με γνώμονα τον εύλογο και δικαιολογημένο χαρακτήρα τους, ώστε υποθετικά εάν το σχέδιο επρόκειτο με τις τροποποιήσεις αυτές να υποβληθεί σε δικαστική προεξέταση, το σχέδιο δεν θα απορριπτόταν 35. Η δυνατότητα τροποποίησης δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί για ουσιαστικό παραμερισμό του σημαντικού σταδίου της δικαστικής προεξέτασης μέσω υποβολής αρχικά μη απορριπτέου σχεδίου. Κατά τη συζήτηση στη συνέλευση είναι δυνατή, λόγω υποβολής τροποποιήσεων του σχεδίου ή συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων, η αναβολή της ψηφοφορίας και άρα της συνέλευσης για μια μόνο φορά σε ημερομηνία που δεν θα απέχει περισσότερο από 10 ημέρες (άρθρο 117 παρ. 3 ΠτΚ). Εννοείται, βέβαια, πως είναι δυνατή η χορήγηση αναβολής από το νόμο για άλλους λόγους, όπως ασθένεια κλπ. Ο οφειλέτης δικαιούται να παραιτηθεί από το σχέδιο αναδιοργάνωσης που έχει υποβάλει ο ίδιος, καταθέτοντας γραπτή δήλωσή του στον εισηγητή ή στον γραμματέα των πτωχεύσεων, μέχρι την έναρξη της ψηφοφορίας. Στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 119 ΠτΚ, η διαδικασία αναδιοργάνωσης θεωρείται ματαιωθείσα, αφού η παραίτηση από το σχέδιο εκφράζει τη γενικότερη βούληση του οφειλέτη για παραίτηση από την ίδια τη διαδικασία αναδιοργάνωσης. Όταν ο σύνδικος υποβάλλει το σχέδιο προς ψηφοφορία, αυτή δεν ξεκινά χωρίς την προηγούμενη συναίνεση του οφειλέτη, ή την μη προβολή αντιρρήσεως από αυτόν εάν έχει ήδη ξεκινήσει η ψηφοφορία επί του σχεδίου (πλασματική συναίνεση 36 ). Οι ενδεχόμενες αντιρρήσεις του οφειλέτη πρέπει να έχουν υποβληθεί εγγράφως προς τον εισηγητή ή τον γραμματέα, ενώ κατά το άρθρο 120 παρ. 3 ΠτΚ δεν εμποδίζουν την επικύρωση του σχεδίου από το πτωχευτικό δικαστήριο αν ισχύουν σωρευτικά τα παρακάτω : α) Προβλέπεται ότι το σχέδιο δεν θα καταστήσει τη νομική κατάσταση του οφειλέτη χειρότερη από εκείνη στην οποία θα βρισκόταν χωρίς το σχέδιο και 34 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 636 35 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 637 36 Η συναίνεση του οφειλέτη θεωρείται κατά πλάσμα του νόμου ότι έχει δοθεί εάν άρχισε η ψηφοφορία χωρίς ο οφειλέτης να προβάλει γραπτές αντιρρήσεις κατά του σχεδίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 120 παρ. 2 ΠτΚ. Οι αντιρρήσεις αυτές πρέπει να εκφραστούν ρητά και τυπικά με έγγραφο προς τον εισηγητή ή τον γραμματέα μέχρι την έναρξη της ψηφοφορίας για να αποφύγει την πλασματική συναίνεσή του. - 23 -
β) Κανένας πιστωτής δεν λαμβάνει οικονομική αξία που υπερβαίνει ολόκληρο το ποσό της απαίτησής του, με βάση το σχέδιο. Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης και εφόσον δεν προκύψει ανάγκη αναβολής, ο εισηγητής καλεί τους πιστωτές να ψηφίσουν επί τους σχεδίου (άρθρο 117 παρ. 2 εδ. α Πτκ). Η ψηφοφορία επιτρέπεται να γίνει αυτοπροσώπως ή με πληρεξούσιο ή με ειδικά εξουσιοδοτημένο προς τούτο πρόσωπο ακόμη και με ιδιωτικό έγγραφο με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής από δημόσια αρχή ή δικηγόρο ή με ηλεκτρονικό μέσο, από το οποίο όμως να προκύπτει χωρίς αμφιβολία η βούληση του πιστωτή, καθώς και ο τόπος και ο χρόνος προέλευσης της ψήφου (άρθρο 116 παρ. 1 ΠτΚ) 37. Δικαίωμα ψήφου έχουν μόνο όσοι πιστωτές των οποίων οι απαιτήσεις θίγονται από το σχέδιο, διαφορετικά δεν ψηφίζουν. Οι απαιτήσεις δεν θίγονται όταν, σύμφωνα και με τις προβλέψεις του σχεδίου, διατηρείται ακέραιη η νομική κατάσταση στην οποία βρίσκονταν κατά την ημέρα κήρυξης της πτώχευσης και πριν επέλθουν τα αποτελέσματα αυτής (άρθρο 116 παρ. 3 ΠτΚ). Πιστωτές που απέχουν από την ψηφοφορία θεωρούνται ότι ψηφίζουν υπέρ του σχεδίου, εκτός αν πρόκειται για πιστωτές των οποίων οι απαιτήσεις μηδενίζονται από το σχέδιο κι επομένως η αποχή τους ισοδυναμεί με αρνητική ψήφο (άρθρο 116 παρ. 2 ΠτΚ). Άλλωστε, σύμφωνα και με το άρθρο 110 ΠτΚ, δεν επιτρέπεται ο περιορισμός των απαιτήσεων κάτω του 10%, επομένως όταν μιλάμε για μηδενισμό απαιτήσεων αναφερόμαστε προφανώς σε εκείνες τις περιπτώσεις μη συνυπολογισμού απαιτήσεων, για τις οποίες μπορεί να ασκηθεί ένσταση συμψηφισμού ή είναι αμφισβητούμενες. Για την αποδοχή του σχεδίου απαιτείται πλειοψηφία των πιστωτών που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 60% του συνόλου των απαιτήσεων, στο οποίο ποσοστό πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και το 40% τουλάχιστον των τυχόν εμπραγμάτως ή με ειδικό προνόμιο ασφαλισμένων απαιτήσεων, όπως αυτές είχαν αναγγελθεί και η πραγματική τους εικόνα βεβαιώνεται σε πίνακα απαιτήσεων, που συντάσσεται και υπογράφεται από ορκωτό ελεγκτή και στη συνέχεια υποβάλλεται στον εισηγητή (άρθρο 121 παρ. 1 ΠτΚ). 37 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 444-24 -
Οι απαιτήσεις δεν απαιτείται να έχουν επαληθευτεί, πρέπει όμως να έχουν αναγγελθεί. Οι απαιτήσεις που αμφισβητήθηκαν κατά τη διαδικασία της επαλήθευσης μπορούν να γίνουν κατ εξαίρεση δεκτές προς ψηφοφορία από τον εισηγητή. Η οριστική επίλυση της αμφισβήτησης διαφοροποιεί τα δικαιώματα του αμφισβητούμενου πιστωτή χωρίς να θίγεται η ψηφοφορία (άρθρο 121 παρ 2 ΠτΚ) 38. Επιπλέον, ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστώνεται η μη ύπαρξη ενεργητικού, η συνέλευση δεν έχει την εξουσία να αποφασίσει την απαλλαγή του οφειλέτη από την πληρωμή των χρεών του κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 80%, ενώ δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια που διαγράφει η νομική φύση της απόφασης περί αποδοχής του σχεδίου (ως συμβάσεως συμβιβασμού πλειοψηφίας), κατά τον προσδιορισμό του περιεχομένου του. Τέλος, δεν μπορεί να αλλοιώσει τη φύση και τον χαρακτήρα των απαιτήσεων ούτε και τους τίτλους που θεμελιώνουν την αξία του κάθε πιστωτή. Εφόσον το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είναι θετικό υπέρ της αποδοχής του σχεδίου οι πιστωτές ορίζουν εκπρόσωπό τους προς τον οποίο ο σύνδικος είναι υποχρεωμένος να απευθύνει ανά εξάμηνο ενημερωτική έκθεση για την πορεία του σχεδίου και τις προβλέψεις για την εκπλήρωσή του. 38 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 634-25 -
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Ορισμός Δικαστική επικύρωση του σχεδίου αναδιοργάνωσης είναι η απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου, με την οποία αφενός ουσιαστικά επιβεβαιώνεται η νομιμότητα της κατάρτισης και αποδοχής του σχεδίου και η καλή πίστη των μερών, αφετέρου τυπικά προκαλείται η επέλευση των ηθελημένων από τα μέρη νόμιμων αποτελεσμάτων. Με άλλα λόγια, τίθεται σε ισχύ η σύμβαση αναδιοργάνωσης 39 και ταυτόχρονα η δεσμευτική της ισχύς επεκτείνεται και στους πιστωτές που δεν συμμετείχαν ακριβώς λόγω της δικαστικής αποφάσεως. Η δικαστική επικύρωση του σχεδίου, λοιπόν, είναι αναγκαία προκειμένου να παραχθούν έννομα αποτελέσματα (άρθρο 122 ΠτΚ), και για το λόγο αυτό μετά την αποδοχή του από τη συνέλευση των πιστωτών υποβάλλεται αμέσως στο πτωχευτικό δικαστήριο με έκθεση του εισηγητή 40. Η συζήτηση επί της επικύρωσης προσδιορίζεται να διεξαχθεί εντός 20 ημερών από την ημερομηνία αποδοχής του σχεδίου από τους πιστωτές. Στη συζήτηση καλούνται ο οφειλέτης, ο σύνδικος και η επιτροπή πιστωτών, αν υπάρχει, τουλάχιστον προ τριών ημερών, προκειμένου να εκθέσουν τις απόψεις τους. Δικαίωμα παρέμβασης, χωρίς τήρηση προδικασίας, έχει οποιοσδήποτε επικαλείται έννομο συμφέρον (άρθρο 122 παρ. 2.3 ΠτΚ). Με άλλα λόγια, την απόφαση της ειδικής συνέλευσης των πιστωτών μπορεί να προσβάλλει μόνο με την προβολή αντιρρήσεων κι όχι αυτοτελώς εκείνος που έχει έννομο συμφέρον ενώπιον του πτωχευτικού δικαστηρίου, που καλείται να επικυρώσει το σχέδιο. Σύμφωνα με το άρθρο 123 παρ. 1 ΠτΚ, εάν υπάρχουν όροι στο υποβαλλόμενο προς επικύρωση σχέδιο περί καταβολής ορισμένων παροχών ή λήψη άλλων μέτρων, τότε αυτό επικυρώνεται μόνο εφόσον εκπληρωθούν οι όροι αυτοί, ενώ κατά το άρθρο 123 παρ. 2 ΠτΚ, επί των όρων του σχεδίου για διαρθρωτικές αλλαγές εταιρικής φύσεως, ιδίως μετατροπής, συγχώνευσης ή αναβίωσης, το πτωχευτικό δικαστήριο μπορεί κατά την κρίση του : α) είτε να εξαρτήσει την επικύρωση του σχεδίου από την εκπλήρωση των όρων αυτών μέσα σε εύλογη προθεσμία και λαμβάνοντας φυσικά υπόψη του τις 39 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 445 40 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 640-26 -
κατά το εταιρικό δίκαιο επιβαλλόμενες για τον ίδιο σκοπό προθεσμίες, β) είτε να επικυρώσει το σχέδιο υπό την αναβλητική αίρεση ή ορθότερα την προϋπόθεση 41 της εκπλήρωσης των όρων αυτών μέσα στην ως άνω εύλογη προθεσμία. Η εξουσία του δικαστηρίου περιορίζεται στη δυνατότητα μόνο αν επικυρώσει ή να αρνηθεί την επικύρωση, όχι όμως και να προβεί σε τροποποίηση των όρων του συμβιβασμού. Λόγοι απόρριψης του σχεδίου Με την απόφασή του, το πτωχευτικό δικαστήριο μπορεί να αρνηθεί την επικύρωση και άρα να απορρίψει το σχέδιο είτε κατόπιν αιτήματος πιστωτή που έχει έννομο συμφέρον, είτε αυτεπάγγελτα για τους ακόλουθους λόγους: α) Αν δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του νόμου, ως προς το περιεχόμενο του σχεδίου, τη διαδικασία συζήτησης και ψηφοφορίας, τις αναγκαίες πλειοψηφίες των πιστωτών και τη συναίνεση του οφειλέτη, εφόσον, όμως κρίνεται ότι η σχετική παράβαση θα ασκούσε ουσιαστική επίδραση στην αποδοχή του σχεδίου από τους πιστωτές. β)αν η αποδοχή του σχεδίου είναι αποτέλεσμα δόλου ή άλλης αθέμιτης πράξης ή κακόπιστης συμπεριφοράς του οφειλέτη, του πιστωτή, του συνδίκου ή τρίτου. γ)αν η απόρριψη του σχεδίου επιβάλλεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος, η εξακρίβωση της έννοιας του οποίου είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Στην έννοιά του δεν φαίνεται να υπάγονται κρίσεις περί κοινωνικής ή οικονομικής σκοπιμότητας αποδοχής ή απόρριψης του σχεδίου. Το δημόσιο συμφέρον πρέπει να νοηθεί ως η έννομη τάξη, οι ισχύοντες εν γένει κανόνες δικαίου, μεταξύ των οποίων πρωτεύουσα θέση καταλαμβάνουν ασφαλώς οι κανόνες του Συντάγματος με την τριτενέργειά τους και οι κανόνες, περί της τηρήσεως των αρχών, που επιβάλλουν τα κρατούντα χρηστά ήθη στις συμβάσεις και στην εκδήλωση οποιασδήποτε συμπεριφοράς στις συναλλαγές (ΑΚ 178,179, άρθρο 1 ν. 146/1914 κλπ). 42 δ) Αν το σχέδιο δεν προστατεύει τους διαφωνούντες πιστωτές και κυρίως αν δεν εξασφαλίζεται ότι θα λάβουν με βάση το σχέδιο τουλάχιστον ό,τι πιθανολογείται ότι θα λάβουν μέσω της διαδικασίας εκκαθάρισης, όπως ορίζει το άρθρο 124 ΠτΚ. 41 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 446 42 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 447-27 -
Λόγω της προηγούμενης δικαστικής προεξέτασης του σχεδίου, σύμφωνα με το άρθρο 114 ΠτΚ, το δικαστήριο κατά τη διαδικασία επικύρωσης θα ερευνήσει τόσο την τυπική όσο και την ουσιαστική νομιμότητα των ενδεχόμενων ενδιάμεσων τροποποιήσεων που έγιναν αποδεκτές και κυρίως την αποδοχή του σχεδίου από τους πιστωτές και τη συναίνεση του οφειλέτη στο σχέδιο του συνδίκου είτε αυτή εκφράσθηκε ρητά είτε πλασματικά. Το εύρος της εξέτασης του δικαστηρίου κατά την επικυρωτική διαδικασία είναι ιδιαίτερα μεγάλο, όπως καθορίζεται από το περιεχόμενο των λόγων απόρριψης κατά το άρθρο 124 ΠτΚ 43. Η απόφαση του Πτωχευτικού Δικαστηρίου που επικυρώνει ή απορρίπτει το σχέδιο υπόκειται στο ένδικο μέσο της έφεσης, η προθεσμία της οποίας άρχεται της δημοσίευσης της απόφασης αυτής στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του ΕΤΑΑ. Η συζήτηση της έφεσης προσδιορίζεται εντός δεκαπέντε ημερών από την ημερομηνία άσκησής της και η απόφαση επ αυτής εκδίδεται εντός δεκαπέντε ημερών από τη συζήτησή της. Δεν επιτρέπεται αναβολή της συζήτησης της έφεσης και η άσκησή της δεν αναστέλλει την ενέργεια της διαδικασίας αναδιοργάνωσης που αποφασίστηκε (άρθρο 122 παρ.4 ΠτΚ). Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να τελεσιδικήσει η απόφαση που επικυρώνει το σχέδιο για να ολοκληρωθεί η διαδικασία αναδιοργάνωσης. Επιπλέον, για την έναρξη της προθεσμίας της άσκησης της έφεσης δεν απαιτείται η προηγούμενη επίδοση της απόφασης σε οποιονδήποτε εκ των ενδιαφερομένων. Συνεπώς, δεν απαιτείται επίδοση και στον εισαγγελέα πρωτοδικών, όπως θα έπρεπε, σύμφωνα με τις γενικές περί εκουσίας δικαιοδοσίας διατάξεις του ΚΠολΔ, ο οποίος κατά την διάταξη του άρθρου 761 έχει το δικαίωμα να ασκήσει έφεση ακόμη κι αν δεν παρέστη στο πτωχευτικό δικαστήριο. Αποτελέσματα της επικύρωσης του σχεδίου Η δικαστική επικύρωση του σχεδίου αναδιοργάνωσης επιφέρει τα αποτελέσματά της μετά την τελεσιδικία της σχετικής δικαστικής απόφασης, τα οποία επέρχονται εκ του νόμου και δεν απαιτείται το ίδιο το πτωχευτικό δικαστήριο να αποφασίσει σχετικά ή να προβλέψει. Τα αποτελέσματα επέρχονται ανεξάρτητα από την εκπλήρωση των όρων του σχεδίου αναδιοργάνωσης, η οποία και δεν αποτελεί μέρος της πτωχευτικής 43 Βλ. Κοτσίρηό.π. σελ. 642-28 -
διαδικασίας που περατώνεται με την τελεσιδικία της επικυρωτικής αποφάσεως. Σύμφωνα με το άρθρο 125 ΠτΚ με την επικύρωση του σχεδίου: 1. Περατώνεται η πτωχευτική διαδικασία με όλες τι σχετικές συνέπειες, ενώ ο οφειλέτης αναλαμβάνει και πάλι τη διοίκηση της περιουσίας του, προς τον σκοπό εκπλήρωσης των όρων του σχεδίου, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στο ίδιο το σχέδιο αναδιοργάνωσης. Επιπλέον, ο σύνδικος παύει να υφίσταται ως όργανο της πτωχευτικής διαδικασίας, αποκτά ωστόσο νέα αρμοδιότητα ως επόπτης εκπλήρωσης του σχεδίου, σύμφωνα με το άρθρο 131 ΠτΚ και συμπράττει με τον οφειλέτη στη διενέργεια των πράξεων που προσδιορίζονται στο σχέδιο, ενώ ο οφειλέτης είναι υποχρεωμένος να του παρέχει κάθε σχετική πληροφορία για την υλοποίηση του σχεδίου. Από την πλευρά του, ο σύνδικος είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει την επιτροπή πιστωτών ή τον ορισθέντα στο σχέδιο εκπρόσωπο των πιστωτών για την πορεία του σχεδίου και τις προοπτικές εκπλήρωσής του με σύνταξη και υποβολή σχετικής έκθεσής του ανά εξάμηνο, ενώ υποχρεούται σε λογοδοσία κατά το άρθρο 165 ΠτΚ. Το πτωχευτικό δικαστήριο είναι αυτό που καθορίζει την αμοιβή του συνδίκου κατά το στάδιο αυτό κατόπιν αιτήσεως, εφόσον δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο επικυρωθέν σχέδιο. Το χρονικό διάστημα της εποπτείας καθορίζεται στο σχέδιο, ενώ αν δεν υπάρχει σχετική ρύθμιση τότε αυτό διαρκεί μέχρι τη συμπλήρωση τριετίας από την ημερομηνία επικύρωσης του σχεδίου ή πέραν αυτής, αν κατά τη συμπλήρωσή της εκκρεμεί κατά του οφειλέτη αίτηση για την εκ νέου κήρυξη της πτώχευσής του. Κατ εξαίρεση, η περάτωση της πτώχευσης ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρίας δεν συνεπιφέρει και την περάτωση των παράλληλων πτωχεύσεων των ομορρύθμων εταίρων, λόγω της διακεκριμένης πορείας τους 44. 2. Το σχέδιο, ως προς τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων των πιστωτών, αποκτά δεσμευτική ισχύ για όλους τους πτωχευτικούς πιστωτές, κάθε κατηγορίας και νομικής μορφής, ανεξάρτητα αν έχουν αναγγείλει ή όχι τις απαιτήσεις τους ή αν μειοψήφησαν ή αν προέβαλαν αντιρρήσεις ή αν απείχαν από την ψηφοφορία ή αν δεν συμμετείχαν σε αυτή. Κατ εξαίρεση, τα δικαιώματα των ομαδικών πιστωτών, όπως και των 44 Βλ. Ψυχομάνη Σ., ό.π. σελ. 448-29 -