(1-15 Αυγούστου 2014) Η Σερβία εμμένει στην κατασκευή του «South Stream» Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του σερβικού κοινοβουλίου, στις 31/07, ο Σέρβος Πρωθυπουργός, κ. Aleksandar Vucic, τόνισε ότι δεν δύναται να αποδεχθεί πρωτοβουλίες απομάκρυνσης της Σερβίας από την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «South Stream», ο οποίος θα αποφέρει σημαντικά ωφέλη γιατη χώρα. Τόνισε δε ότι, παρ όλο που η Σερβία ακολουθεί σαφώς ευρωπαϊκή πορεία, είναι υποχρέωση της κυβέρνησης να σέβεται τα εθνικά συμφέροντα. Τέλος, ανέφερε ότι το εν λόγω Έργο αποτελεί επιχειρηματική κίνηση η οποία θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της Σερβίας, το 2015 και 2016. Εξάλλου, στις 06/08, κατά τη συνάντησή του με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας «Centrgaz», η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή του «South Stream» στη Σερβία, κ. Stanislav Aniseev, о Πρόεδρος της χώρας, κ. Tomislav Nikolic, ανέφερε ότι αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην κατασκευή του αγωγού, ο οποίος αποτελεί «τεράστια ευκαιρία ανάπτυξης» της εθνικής οικονομίας, καθώς και βελτίωσης της θέσης της Σερβίας στην περιοχή και, γενικότερα, στην Ευρώπη. Κατά τους ανωτέρω, έως το τέλος του έτους, θα πρέπει να αναμένεται η κατασκευή των πρώτων 30 χλμ. του αγωγού, επί σερβικού εδάφους, στην οποία θα εμπλακούν και σερβικές εταιρείες. Νέος Νόμος περί Ιδιωτικοποιήσεων Το σερβικό κοινοβούλιο υιοθέτησε, στις 02/08, το νέο Νόμο περί Ιδιωτικοποιήσεων, ο οποίος ρυθμίζει την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης των υπολοίπων 584 κρατικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων «κοινωνικής ιδιοκτησίας», «με τρόπο δίκαιο και αποτελεσματικό», έως τον Δεκέμβριο 2015. Σημειώνεται ότι, στις εν λόγω επιχειρήσεις, η περιουσιακή κατάσταση των οποίων είναι κατά κανόνα ασαφής, εργάζονται περί τα 100.000 άτομα Επίσης, 161 επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περί τους 55.000 εργαζόμενους, βρίσκονται σε διαδικασία αναδιάρθρωσης. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο νέος Νόμος προβλέπει αποκλειστικά και μόνο δύο μεθόδους ιδιωτικοποίησης: α) Προκύρηξη διαγωνισμού, υποβολή προτάσεων και διενέργεια πλειοδοτικού διαγωνισμού και β) Δημόσια πρόσκληση υποβολής προσφορών. Τονίζεται ότι, έγινε δεκτή τροποποίηση που υποβλήθηκε από βουλευτή της Ομάδας Σοσιαλδημοκρατών της Βοϊβοντίνας, βάσει της οποίας η αγορά γεωργικής γης είναι δυνατή μόνο από εγχώρια φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Τέλος υπογραμμίζεται ότι, η σερβική κυβέρνηση έχει αποδόσει στο εν λόγω νομοθέτημα το καθεστώς Ειδικού Νόμου ήτοι, σε περίπτωση σύγκρουσης, κατισχύει άλλων Νόμων. Στην ίδια συνεδρίαση, υιοθετήθηκαν και τροποποιήσεις του Πτωχευτικού Νόμου οι οποίες, κατά την κυβέρνηση, ενσιχύουν τη διαφάνεια της πτωχευτικής διαδικασίας, αποτρέπουν τυχόν καταχρήσεις εκ μέρους του αναγκαστικού διαχειριστή, σε περιπτώσεις αυτόματης πτώχευσης, και ενισχύουν τα δικαιώματα των πιστωτών, το οποία έως σήμερα βρίσκονταν σε δεύτερη μοίρα. Στόχος των εν λόγω τροποποιήσεων είναι οι ταχύτερες και πιο διαφανείς διαδικασίες, καθώς και οι υψηλότερες αποζημιώσεις των πιστωτών. Διορισμός νέου Υπουργού Οικονομικών Στις 04/08, το σερβικό κοινοβούλιο ενέκρινε το διορισμό του κ. Dusan Vujovic στη θέση του Υπουργού Οικονομικών, με 175 ψήφους υπέρ και 9 ψήφους κατά, μετά την παραίτηση του κ. Lazar Krstic, τον Ιούλιο. Υπενθυμίζεται ότι, πριν το διορισμό του, ο κ. Vujovic κατείχε τη θέση του Υπουργού Οικονομίας και είχε ήδη αναλάβει προσωρινά καθήκοντα Υπουργού Οικονομικών. Κατά τη σχετική κοινοβουλευτική συζήτηση, οι περισσότεροι βουλευτές της αντιπολίτευσης εξέφρασαν αντιρρήσεις για το διορισμό του κ. Vujovic, παρά τις γνώσεις και την εμπειρία που διαθέτει, λόγω της πολυετούς του απασχόλησης στην Παγκόσμια Τράπεζα, επειδή δεν γνώριζαν ποιο θα είναι το 1
πρόγραμμα που θα ακολουθήσει. Μάλιστα, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος, κ. Boris Stefanovic, χαρακτήρισε εξαιρετικά ανόητη την απόφαση ενός ατόμου με τέτοιο, εξαιρετικό παρελθόν να ασκήσει τα καθήκοντα του Υπουργού Οικονομίας για τρεις μήνες, απλά και μόνο για να αναλάβει τη θέση του Υπουργού Οικονομικών. Σημειώνεται ότι, το μοναδικό κόμμα της αντιπολίτευσης που ενέκρινε το διορισμό του κ. Vujovic ήταν το Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης Σαντζακίου. Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο κ. Vujovic ανέφερε σε δηλώσεις του στο σερβικό Τύπο ότι, το ύψος των ανακοινωθεισών περικοπών μισθών και συντάξεων του Δημοσίου Τομέα θα αποφασισθεί από την κυβέρνηση όμως, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερο, ώστε να μην πληγούν οι χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι. Επίσης εκτίμησε ότι, το σχέδιο του αναθεωρημένου προϋπολογισμού θα κατατεθεί στο κοινοβούλιο στις αρχές του επόμενου μήνα και θα συζητηθεί μετά τις 15/09 ενώ, τον Οκτώβριο, θα πρέπει να ξεκινήσει η προετοιμασία για την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού 2015 ο οποίος, για πρώτη φορά, θα συνοδεύεται από εκτιμήσεις για το 2016 και 2017. Ο κ. Vujovic επεσήμανε μάλιστα ότι, δεν θα πρόκειται για απλές εκτιμήσεις, αλλά για ακριβή σχεδιασμό των κινήσεων της σερβικής κυβέρνησης, κατά την επόμενη τριετία, με τελικό στόχο τον περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 2,3% του Α.Ε.Π., το 2017. Τέλος, αναφερόμενος στα τρέχοντα ζητήματα του Υπουργείου Οικονομίας, σημείωσε ότι, μετά την πρόσφατη ψήφιση του Νόμου περί Ιδιωτικοποίησης και των τροποποιήσεων του Πτωχευτικού Νόμου, θα πρέπει να ακολουθήσει η δημοσίευση ανοιχτής πρόσκλησης προς τους πιθανούς επενδυτές, καλώντας τους να καταθέσουν, εντός 30 ημερών, αξιόπιστα σχέδια για την αναζωογόνηση των επιχειρήσεων, η ιδιωτικοποίηση των οποίων έχει «παγώσει» Διαπραγματεύσευις για την πώληση της χαλυβουργίας στο Smederevo Ο Πρωθυπουργός της Σερβίας, κ. Aleksandar Vucic, συνατήθηκε στις 04/08 με εκπροσώπους της αμερικανικής επιχείρησης «Esmark», η οποία ενδιαφέρεται να εξαγοράσει τις χαλυβουργικές εγκαταστασεις του Smederevo. Βάσει σχετικής ανακοίνωσης Τύπου της σερβικής κυβέρνησης, κατά τη συνάντηση, ο κ. Vucic τόνισε τη σημασία διατήρησης όσο το δυνατόν περισσότερων θέσεων εργασίας. Υπενθυμίζεται ότι, η «Esmark» αποτελεί ηγέτιδα δύναμη στην επεξεργασία και διανομή χάλυβα πλατιάς έλασης, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός φύλλων χάλυβα στις Η.Π.Α. και διαθέτει μεγάλο αριθμό ιδιόκτητων χαλυβουργικών εγκαταστάσεων. Πλην της «Esmark», ενδιαφέρον για τις ως άνω εγκαταστάσεις φέρονται να έχουν εκδηλώσει η ολλανδική «Mittal» και η ρωσική «Red October». Κλήση Υπουργού Εξωτερικών ως μάρτυρας σε υπόθεση διαφθοράς Στις 31/07, ο Υπουργός Εξωτερικών και ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, κ. Ivica Dacic, και ο πρώην Υπουργός Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης και Αντιπρόεδρος του ιδίου κόμματος, κ. Branko Ruzic, εκλήθησαν ως μάρτυρες, από την Εισαγγελία Οργανωμένου Εγκλήματος, στο πλαίσιο της έρευνας που διεξάγεται για τον εντοπισμό τυχόν κακοδιαχείρισης της κρατικής φαρμακευτικής εταιρείας «Galenika». Υπενθυμίζεται ότι, μετά από σχετική συμφωνία του κυβερνώντος συνασπισμού, το 2008, τη διοίκηση της «Galenika» ασκούσαν στελέχη του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Επίσης σημειώνεται ότι, ο Διευθυντής του Σοσιαλιστικού Κόμματος, κ. Dejan Backovic, και ο Γενικός Διευθυντής της «Galenika», κ. Nenad Ognjanovic, κρατούνται ως ύποπτοι για την πρόκληση οικονομικής ζημίας, συνολικού ύψους αρκετών εκατομμυριών ευρώ. Σε συνέντευξή του στο σερβικό Τύπο, ο κ. Dacic αναγνώρισε ότι η εταιρεία αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, κυρίως επειδή δεν κατάφερε να διοχετεύσει τα φάρμακα που παρήγαγε στην αγορά, παρά μόνο μέσω ιδιόκτητης αλυσίδας φαρμακείων. Επίσης τόνισε ότι, το συγκεκριμένο ζήτημα είχε αποτελέσει αρκετές φορές αντικείμενο 2
συζήτησης μεταξύ του ιδίου και του πρώην Προέδρου της χώρας, κ. Boris Tadic, χωρίς όμως να καταστή δυνατή η ανεύρεση ικανοποιητικής επίλυσής του. Μετά την κατάθεσή του, ο κ. Dacic δήλωσε ότι του ζητήθηκαν πληροφορίες για την πολιτική της τότε κυβέρνησης, σχετικά με την ευνοϊκή μεταχείριση ορισμένων επιχειρήσεων. Ο ίδιος ισχυρίσθηκε ότι, οι τότε Πρόεδρος, κ. Tadic, και Πρωθυπουργός, κ. Mirko Cvetkovic, είχαν αντιμετωπίσει με ευνοϊκότερο τρόπο τη «Stada», η οποία είναι ιδιοκτήτρια της σερβικής φαρμακοβιομηχανίας «Hemofarm», έναντι της «Galenika», ενώ κατέθεσε πως ο τότε Υπουργός Υγείας του είχε πει πως η «Galenika» δεν ήταν σε θέση να προβεί σε απευθείας διάθεση των προϊόντων της. Τέλος, αναφέρθηκε σε σχετικές συναντήσεις του ιδιοκτήτη της «Stada» με τον κ. Tadic, αλλά και του τότε Γερμανού Πρέσβυ, κ. Wolfgang Maas, με τον κ. Ruzic. Σχολιάζοντας τις δηλώσεις του κ. Dacic, η «Hemofarm» εξέδωσε ανακοίνωση Τύπου, στην οποία αναφέρεται ότι δεν είναι δυνατόν να θεωρείται υπεύθυνη για τις ζημίες της «Galenika» και πως, τόσο η «Hemofarm», όσο και η «Stada» σέβονται το σερβικό δικαστικό σύστημα και την αρχή της εξακρίβωσης της αλήθειας μέσω του δικαστηρίου και όχι μέσω εκστρατειών στα ΜΜΕ. Επίσης, υπογραμμίζεται ότι η «Hemofarm», ως η μεγαλύτερη φαρμακοβιομηχανία της χώρας και ένας από τους μεγαλύτερους Σέρβους εξαγωγείς, αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις, εδώ και πολλά έτη, λόγω των συσσωρευμένων χρεών της σερβικής κυβέρνησης, για την προμήθεια φαρμάκων στα κρατικά νοσοκομεία. Παρόλα όμως τα χρέη, το σύνολο των οποίων ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, η εταιρεία καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσει τη σταθερότητα της σερβικής αγοράς φαρμάκων. Εξάλλου, και ο κ. Tadic χαρακτήρισε αναληθή τα λεγόμενα του κ. Dacic, τονίζοντας παράλληλα την έλλειψη υπευθυνότητας που δείχνει η στάση του, δεδομένου ότι οι δηλώσεις του μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα με άλλους ξένους επενδυτές της χώρας. Προσέθεσε δε ότι, ως Πρόεδρος της χώρας, είχε τότε αποσπασματική πληροφόρηση για την κατάσταση και εστιαζόταν μόνο σε τυχόν προβλήματα εξωτερικής πολιτικής που ενδέχετο να προκύψουν λόγω κρατικών χρεών έναντι ξένων επενδυτών. Τέλος υπογράμμισε πως η τότε κυβέρνηση, με επικεφαλής τον κ. Cvetkovic και Α Αντιπρόεδρο τον κ. Dacic, διετείνετο συνεχώς ότι, τόσο οι εγχώριες, όσο και οι αλλοδαπές φαρμακοβιομηχανίες της χώρας, λειτουργούσαν υπό το ίδιο ρυθμιστικό καθεστώς, ενώ κατηγόρησε τον κ. Dacic πως προσπαθεί να μεταφέρει σε άλλους, τις ευθύνες για τα λάθη του. Αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου Από 31/07, η τιμή του φυσικού αερίου, τόσο για οικιακή, όσο και για επαγγελματική χρήση, αυξήθηκε κατά 1,1%-1,4%, με συνέπεια η νέα μέση τιμή του να αγγίξει τα 42,3 δηνάρια Σερβίας (~ 0,36) ανά κυβικό μέτρο, χωρίς Φ.Π.Α. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του σερβικού Τύπου, το Συμβούλιο Ενέργειας ενέκρινε τις νέες τιμές για όλους τους συνολικά τριάντα τρεις (33) παρόχους της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι, η προγούμενη προσαρμογή της τιμής του φυσικού αερίου υλοποιήθηκε τον Δεκέμβριο 2013, οπότε και εφαρμόστηκε μείωση 2,7%-3,5%, με συνέπεια η μέση τιμή να διαμορφωθεί σε 41,8 δηνάρια Σερβίας ανα κυβικό μέτρο.(~ 0,37), χωρίς Φ.Π.Α.. Η «Sberbank Serbia» δεν επηρρεάζεται από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας Η ρωσικών συμφερόντων σερβική Τράπεζα «Sberbank Serbia» ανακοίνωσε στις 07/08 ότι η λειτουργία της δεν επηρεάζεται από τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Η.Π.Α. κατά της μητρικής της, «Sberbank Russia», εποιδή η «Sberbank Europe AG», με έδρα την Αυστρία, και τα εννέα (9) μέλη της δεν περιλαμβάνονται στους δημοσιευθέντες σχετικούς καταλόγους νομικών προσώπων. Μάλιστα, η Τράπεζα επικαλείται και σχετική επιβεβαίωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει της οποία η «Sberbank Europe AG» και τα μέλη της δεν υπόκεινται σε κυρώσεις και δυνεπώς διατηρούν το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης στις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές. Μακρο-οικονομικά μεγέθη β τριμήνου 3
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Στατιστικής Υπηρεσίας της Σερβίας, το Α.Ε.Π. της χώρας μειώθηκε κατά 1,1%, κατά το β τρίμηνο τ.έ., σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Επίσης, κατά την ίδια περίοδο, η βιομηχανική παραγωγή ήταν κατά 11,0% χαμηλότερη, σε σχέση με το μέσο όρο του προηγούμενου έτους. Επιπλέον, η συνολική βιομηχανική παραγωγή, κατά το α ήμισυ τ.έ., ήταν κατά 1,3% χαμηλότερη, σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2013. Η μεγαλύτερη κάμψη παρουσιάστηκε στον τομέα παραγωγής ενέργειας (-24,18%), ενώ ακολουθούν η παραγωγή ενδιάμεσων αγαθών (-7,8%), η παραγωγή κεφαλαιουχικών αγαθών (-6,8%) και η παραγωγή διαρκών καταναλωτικών αγαθών (-3,0%). Τέλος, η ανεργία μειώθηκε κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, σε σχέση με το α τρίμηνο, και διαμορφώθηκε σε 20,3%. Ενίσχυση σερβικού αγροτουριστικού τομέα Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός συγχρηματοδοτούμενου από τη νορβηγική κυβέρνηση Έργου, με τίτλο «Ανάπτυξη του Αγροτουρισμού, με στόχο τη Βιώσιμη Οικονομική Ανάπτυξη της Sumadija», εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών και του Τουριστικού Οργανισμού του Kragujevac, καθώς επίσης των συντονιστών, των δικαιούχων του Έργου και της Πρεσβείας της Νορβηγίας, επισκέφθηκαν στις 02/08 αγροτικά νοικοκυριά της Sumadija που συμμετείχαν στην υλοποίηση του Έργυο. Σε σχετική ανακοίνωση της νορβηγικής Πρεσβείας, η Συντονίστρια, κα Marija Stojadinovic, ανέφερε ότι η συνολική αξία του Έργου ανήλθε σε 60.000, εκ των οποίων τα 48.000 χορήγησε η νορβηγική κυβέρνηση και τα υπόλοιπα 12.000 η πόλη του Kragujevac. Το Έργο υλοποιήθηκε με τη συμμετοχή 15 νοικοκυριών που ήδη ήταν ενεργά στον τομέα του αγροτουρισμού και 10 νοικοκυριών που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να δραστηριοποιηθούν στο συγκεκριμένο τομέα. Στήριξη της Σερβίας από την Παγκόσμια Τράπεζα Σε συνέντευξή του στο σερβικό Τύπο, ο Διαχειριστής Σερβίας της Παγκόσμιας Τράπεζας, κ. Tony Verheijen, ανέφερε ότι πρώτη προτεραιότητα της Τράπεζας δεν είναι η χορήγηση πίστωσης για την απευθείας στήριξη του σερβικού κρατικού προϋπολογισμού, αλλά η εξασφάλιση πίστωσης ύψους 200 εκ., για την αποκατάσταση των καταστροφών που προξένησαν οι πλυμμήρες του Μαΐου. Μάλιστα, τόνισε ότι τμήμα της πίστωσης θα έχει αναδρομικό χαρακτήρα, δηλαδή η σερβική κυβέρνηση θα μπορέσει να το χρησιμοποιήσει για την απόσβεση σχετικών δαπανών που εκτέλεσε τα προηγούμενα έτη. Επίσης δήλωσε ότι, το 60% της πίστωσης θα αφορά σε σχετικές μελλοντικές δαπάνες, όπως η εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή η χορήγηση επιδοτήσεων στους αγρότες. Κατά τον ίδιο, η εν λόγω πίστωση θα έχει εγκριθεί πριν την ετήσια Γενική Συνέλευση της Παγκόσμιας Τράπεζας, τον προσεχή Οκτώβριο. Σχετικά με την άμεση στήριξη του σερβικού κρατικού προϋπολογισμού, μέσω πίστωσης ύψους 250 εκ., ο κ. Verheijen υπενθύμισε ότι, στο παρελθόν, η Παγκόσμια Τράπεζα ήταν έτοιμη να χορηγήσει παρόμοια πίστωση, ακόμα και χωρίς τη σύναψη Συμφωνίας Σερβίας-Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Πλέον όμως, λόγω της ολοένα και δυσκολότερης δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας, που οφείλεται στις πλυμμήρες, την απουσία οικονομικής ανάπτυξης και την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, η σύναψη ως άνω Συμφωνίας θεωρείται απαραίτητη για τη χορήγηση της εν λόγω πίστωσης. Εναρμόνιση ορίου περιεκτικότητας αφλατοξινών Σύμφωνα με δηλώσεις της Υπουργού Γεωργίας, κας Snezana Bogosavljevic- Boskovic, το σύνολο της παραγωγής γάλακτος της χώρας θα έχει εναρμονιστεί με το κοινοτικό όριο περιεκτικότητας σε αφλατοξίνες, ήτοι 0,05 mg/kg,.έως το τέλος του έτους, Κατά την ίδια, το εν λόγω όριο τηρείται ήδη στο 77% της εγχώριας παραγωγής. Υπενθυμίζεται ότι, σήμερα, ισχύει το όριο των 0,25 mg/kg, το οποίο υιοθετήθηκε πρόσφατα,ως ενδιάμεση και προσωρινή λύση. 4
Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων 16-30 Απριλίου 2014