ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 2.2: «ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ». Μάρτιος 2013 Λάρισα/ Έδεσσα/ Κοζάνη/ Βέροια ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ: «Ενίσχυση της επιστημονικής και επιχειρησιακής ικανότητας και της τεκμηρίωσης της ΕΣΕΕ» κωδικός ΟΠΣ: 296250
Αθήνα, 29 Μαρτίου 2013 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ, ΕΔΕΣΣΑΣ, ΚΟΖΑΝΗΣ, ΒΕΡΟΙΑΣ Η παρούσα έρευνα αποτελεί την έκτη κατά σειρά φάση της ερευνητικής πρωτοβουλίας που είχε ξεκινήσει η ΕΣΕΕ τον Αύγουστο του 2010, με στόχο να καταγράψει τα «λουκέτα» στην αγορά και επιπλέον να διερευνήσει εάν υπάρχει κάποια δυναμική σε αυτή τη διαδικασία -στο πλαίσιο της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας- με άλλα λόγια εάν η τάση αυτή παγιώνεται. Η αρχική επιδίωξη ήταν η καταγραφή μέσω επιτόπιας έρευνας των κλειστών επιχειρήσεων στους κυριότερους εμπορικούς δρόμους των πόλεων της χώρας. Τα αποτελέσματα αυτής της καταγραφής σε πρώτη φάση δεν θα μπορούσαν να δώσουν μια πλήρη ερμηνεία του φαινομένου των «λουκέτων», αφού αυτό μπορεί να οφείλεται και σε άλλους παράγοντες. Ωστόσο, είναι φανερό πλέον ότι τα αποτελέσματα που προκύπτουν σε ένα βάθος χρόνου σχεδόν τριών ετών μπορούν να επιτρέψουν τη διατύπωση μιας σειράς διαπιστώσεων οι οποίες περιέχουν πλέον και ερμηνείες. Η έρευνα καταγραφής των κλειστών επιχειρήσεων σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους πραγματοποιείται επίσης στην Λάρισα, στην Έδεσσα, στην Κοζάνη και στη Βέροια. Με βάση τη φυσιογνωμία της κάθε εμπορικής αγοράς σε κάθε πόλη και τα παρεχόμενα μέσα η καταγραφή δεν είχε την ίδια μέθοδο συλλογής των δεδομένων. Στην Έδεσσα η καταγραφή πραγματοποιήθηκε από τους ερευνητές μέσω της αναβαθμισμένης ψηφιακής εφαρμογής Point-Logger που έχει στη διάθεση της η ΕΣΕΕ για τη διεκπεραίωση της συγκεκριμένης έρευνας από τον Σεπτέμβριο του. Η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα να συλλέγεται η πληροφορία με μεγαλύτερη χωροταξική ακρίβεια. Στις υπόλοιπες περιοχές ακολουθήθηκε η μέθοδος της επιτόπιας παρατήρησης και τα δεδομένα επεξεργάστηκαν ψηφιακά. 2
ΕΔΕΣΣΑ Στην έρευνα αυτή (Μάρτιος 2013) επιχειρήθηκε επιπλέον, με τη συμβολή κατάλληλων μεθόδων και εργαλείων της οικονομικής γεωγραφίας, η συστηματικότερη μελέτη των εμπορικών δρόμων με την χρήση της ψηφιακής εφαρμογής, που αναφέρεται και παραπάνω, η οποία αυξάνει την ακρίβεια τη έρευνας και διευκολύνει την ανάλυση των αποτελεσμάτων της. Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνονται τα συνολικά αποτελέσματα για την εμπορική αγορά της Έδεσσας. ΕΔΕΣΣΑ ΑΥΓΟΥΣ ΤΟΣ 2010 ΑΥΓΟΥΣΤ ΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟ Σ 2013 Μεταβολές Αναλογία Μάρτιος του κλειστών 2013/Αύγουστος επιχειρήσεων ΕΔΕΣΣΑΣ 15,60% 18,00% 19,70% 21,20% 22,10% 24,9% 1/4 12,7% Σε γενική εικόνα η εμπορική αγορά της Έδεσσας, όπως φαίνεται και από την παραπάνω χρονοσειρά με την αναλογία των λουκέτων για κάθε χρονική περίοδο αναφοράς, διαπιστώνεται ότι το φαινόμενο των λουκέτων έχει μια ξεκάθαρη αυξητική τάση, καθώς από καταγραφή σε καταγραφή είναι όλο και πιο υψηλό. Στην τελευταία καταγραφή το Μάρτιο του 2013 φαίνεται πως το φαινόμενο παγιώνεται και πλέον 1 στις 4 επιχειρήσεις είναι κλειστές. Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνονται αναλυτικά τα αποτελέσματα για κάθε εμπορικό δρόμο της Έδεσσας, τα οποία μας δίνουν τη δυνατότητα μια συνολικής και εμπεριστατωμένης εικόνας του εμπορικού κέντρου της Έδεσσας. 3
ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΔΕΣΣΑΣ 2010 2013 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ Ε Δ Ε Σ Σ Α ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ 9,80% 14,80% 10,50% 9,80% 11,30% 14 62 22,6% ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 7,30% 14,30% 15,30% 20,30% 20,70% 13 55 23,6% ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 17,8 17,80% 17,60% 19,60% 22,90% 15 47 31,9% ΕΓΝΑΤΙΑ 22,30% 24,50% 23,20% 26,00% 28,70% 27 102 26,5% ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ 18,20% 18,20% 21,20% 21,20% 19,40% 6 32 18,8% ΠΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 4,80% 9,80% 15,00% 15,00% 15,90% 1 16 6,3% ΑΡΧΕΛΑΟΥ 31,30% 23,50% 33,30% 33,30% 26,70% 3 15 20,0% Ι. ΔΡΑΓΟΥΜΗ 15,60% 18,80% 25,00% 28,10% 25,00% 11 30 36,7% ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 22,20% 22,20% 27,60% 24,10% 24,10% 6 26 23,1% ΦΙΛΛΙΠΟΥ 15,60% 15,20% 22,60% 25,00% 29,00% 11 35 31,4% ΕΔΕΣΣΑΣ 15,60% 18,00% 19,70% 21,20% 22,10% 109 438 24,9% Από τον παραπάνω πίνακα φαίνεται ότι το φαινόμενο των λουκέτων επηρεάζει αρνητικά το σύνολο της εμπορικής αγοράς της Έδεσσας. Οι εμπορικοί δρόμοι με την μεγαλύτερη αναλογία λουκέτων είναι οι οδοί: Ι.Δραγούμη, Αριστοτέλους και Φιλίππου. 4
Αξιοσημείωτο επίσης είναι το ποσοστό των λουκέτων που συγκεντρώνεται στην οδό Μοναστηρίου, το οποίο εκτοξεύεται μέσα στο χρονικό διάστημα έξι μηνών στο 22,6% από 11,3% τον Αύγουστο του. Στις υπόλοιπες περιοχές όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα (Λάρισα, Κοζάνη και Βέροια), οι καταγραφές πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση της τεχνικής της επιτόπιας παρατήρησης καταγραφής, η οποία εξασφαλίζει την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων της έρευνας. Το φαινόμενο των λουκέτων αποδεικνύεται ότι εμφανίζει μεγάλο σκοτεινό αριθμό, με αποτέλεσμα τα επίσημα στοιχεία που προκύπτουν από τους αρμόδιους οργανισμούς και τα επιμελητήρια, να μην αποτυπώνουν το πραγματικό μέγεθος του φαινομένου. Εκτιμάται δηλαδή ότι ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων που ουσιαστικά έχουν κλείσει, ωστόσο δεν έχουν τακτοποιήσει τις απαιτούμενες γραφειοκρατικές απαιτήσεις για τη τυπική τους διαγραφή. Δεδομένης αυτής της συνθήκης, η επιτόπια καταγραφή αποτελεί την πλέον έγκυρη τεχνική συλλογής των δεδομένων. Η έρευνα βασίζεται σε διαχρονικό σχεδιασμό και πραγματοποιείται σε εξαμηνιαία βάση από τον Αύγουστο του 2010. Αυτή η προσέγγιση εξασφαλίζει τη δυνατότητα διερεύνησης της δυναμικής (τάσης) του φαινομένου, τη συγκρισιμότητα των στοιχείων, και την αξιοπιστία των στατιστικών εκτιμήσεων για την μελλοντική εξέλιξη της κατάστασης. ΛΑΡΙΣΑ Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των «λουκέτων» για το σύνολο της εμπορικής αγοράς της Λάρισας. Συνολικά, στο σύνολο της Λάρισας σημειώνεται οριακή αύξηση των λουκέτων 5
(19,4% από 18,9% τον Αύγουστο του ) και η εικόνα του συνόλου της εμπορικής αγοράς είναι πως η 1 στις 5 επιχειρήσεις είναι κλειστές. 2013 ΠΕΡΙΟΧΗ 2010 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μεταβολές Μάρτιος του 2013/Σεπτέμβριος ΛΑΡΙΣΑ 7,9% 11,9% 16,5% 17,6% 18,9% 19,4% 1/5 2,65% Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της επιτόπιας καταγραφής της εμπορικής αγοράς της Λάρισας, κάθε εμπορικό δρόμο. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟ Σ 2010 ΑΥΓΟΥΣΤ ΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙ ΟΣ 2013 ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΛΑΡΙΣΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΠΑΝΟΣ 25,00% 16,60% 30,40% 28,00% 28,0% 25 9 36,0% ΕΡΜΟΥ 11,00% 7,40% 3,70% 3,70% 12,5% 24 3 12,5% ΟΛΥΜΠΟΥ 5,00% 12,50% 10,00% 20,00% 22,2% 27 6 22,2% ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ 14,90% 17,00% 22,90% 19,10% 19,5% 41 9 22,0% 23 Ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 5,60% 11,30% 11,40% 17,00% 17,8% 44 4 9,1% 6
28 Ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 12,50% 8,70% 12,90% 19,00% 19,6% 52 11 21,2% ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΖΗ 12,80% 12,30% 13,70% 9,60% 13,0% 58 10 17,2% ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 11,90% 15,50% 19,50% 24,70% 21,3% 80 14 17,5% ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ 16,70% 19,70% 22,50% 27,00% 24,6% 66 16 24,2% ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ 11,90% 11,60% 17,40% 26,10% 19,3% 57 13 22,8% ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ 0,00% 23,50% 18,70% 11,80% 12,5% 15 2 13,3% ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ 10,70% 12,90% 14,20% 17,60% 24,1% 106 24 22,6% ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟ Υ 12,80% 13,50% 20,80% 15,80% 17,9% 95 23 24,2% ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 9,80% 8,00% 11,00% 13,40% 15,0% 61 9 14,8% ΚΟΥΜΑ 9,40% 11,80% 14,50% 18,10% 23,7% 91 24 26,4% ΡΟΥΣΒΕΛΤ 10,30% 5,00% 15,90% 9,10% 9,9% 81 1 1,2% ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 11,70% 4,00% 17,60% 17,10% 16,2% 91 19 20,9% ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΔΡΟΜΩΝ 7,90% 11,90% 16,50% 17,60% 18,9% 1014 197 19,4% Στην εμπορική αγορά της Λάρισας φαίνεται ότι τα λουκέτα έχουν αυξητική τάση στους περισσότερους υπό διερεύνηση εμπορικούς δρόμους. Οι εμπορικοί δρόμοι Πάνος και Κουμά, συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά λουκέτων της εμπορικής αγοράς. 7
ΚΟΖΑΝΗ Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται τα συνολικά αποτελέσματα της επιτόπιας καταγραφής της εμπορικής αγοράς της Κοζάνης. Η πορεία του αριθμού των λουκέτων είναι αυξητική από τον Αύγουστο του 2010 και την πρώτη καταγραφή, συνεχίζει να αυξάνεται οριακά και στην τελευταία καταγραφή φαίνεται πως μειώνεται οριακά (-8,60%) για το σύνολο της εμπορικής αγοράς της Κοζάνης. ΠΕΡΙΟΧΗ 2010 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΝΑΛΟΓΙΑ Αναλογία κλειστών επιχειρήσεων Μεταβολές Μάρτιος του 2013/Σεπτέμβριος ΚΟΖΑΝΗ 18,0% 18,8% 20,6% 19,9% 24,4% 22,3% 1/4-8,60% Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της επιτόπιας καταγραφής της εμπορικής αγοράς της Κοζάνης. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΝΙΚΗΣ 28 ΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Ι.ΤΡΑΝΤΗ 2010 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙ ΟΣ 2013 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ Κ Ο Ζ Α Ν Η 0% 11,10% 11,10% 11,10% 11,10% 7 1 14,29% 11,00% 17,80% 17,90% 14,30% 10,50% 39 2 5,13% 22,00% 25,20% 26,30% 27,30% 27,10% 90 20 22,22% 8
ΤΣΙΜΙΝΑΚΗ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ ΕΡΜΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ 16,60% 19,50% 16,70% 19,40% 25,00% 33 9 27,27% 24,71 16,30% 14,10% 16,30% 16,30% 22,60% 85 21 % 29,40% 23,50% 23,50% 23,50% 35,00% 20 7 35,00% 14,00% 14,00% 16,30% 14,00% 21,70% 48 9 18,75% 30,00% 31,60% 33,30% 26,70% 33,30% 59 17 28,81% 10,00% 8,20% 13,70% 15,10% 23,00% 76 16 21,05% 18,00% 18,80% 20,60% 19,90% 24,40% 457 102 22,3% Από τον παραπάνω πίνακα διαπιστώνεται ότι οι δρόμοι με «ρεκόρ» λουκέτων στο εμπορικό κέντρο της Κοζάνης είναι η οδός Ερμού (35%), η οδός Βενιζέλου (28,8%), η οδός Τσιμινάκη (27,27%) και η Παύλου Μελά (24,71%). Μόνο που η περίπτωση της οδού Ερμού είναι ιδιάζουσα καθώς το ποσοστό των λουκέτων ξεπερνά το 30%, πράγμα που σημαίνει ότι τα ποσοστά που ξεπερνούν το 30% φωτογραφίζουν ένα εμπορικό κέντρο σε αποδιοργάνωση. ΒΕΡΟΙΑ 9
Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται τα συνολικά αποτελέσματα της επιτόπιας καταγραφής της εμπορικής αγοράς της Βέροιας. Στο σύνολο της εμπορικής αγοράς της Βέροιας η 1 στις 4 επιχειρήσεις είναι κλειστές, αναλογία αυξημένη από το προηγούμενο εξάμηνο. Από τα αποτελέσματα των καταγραφών προκύπτει ότι από τον Αύγουστο του και την πρώτη καταγραφή τα λουκέτα όλο και αυξάνονται, γεγονός που επιτρέπει να υποστηριχθεί ότι πλέον έχουν παγιωθεί. ΠΕΡΙΟΧΗ 2010 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ Αναλογία κλειστών επιχειρήσεων Μεταβολές Μάρτιος του 2013/Σεπτέμβριος ΒΕΡΟΙΑ 8,9% 12,4% 14,3% 15,3% 18,0% 25,4% 1/4 41,1% Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της επιτόπιας καταγραφής της εμπορικής αγοράς της Βέροιας. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ 2013 ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 2010 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ Β Ε Ρ Ο Ι Α ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 7,10% 12,80% 6,80% 11,00% 15,50% 77 15 19,5% ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ 13,80% 18,70% 21,00% 19,60% 15,70% 257 106 41,2% ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 6,70% 9,80% 15,70% 10,90% 16,70% 110 16 14,5% ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 8,50% 10,10% 15,90% 21,00% 24,70% 136 24 17,6% ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 2,90% 5,40% 5,70% 8,60% 8,60% 37 3 8,1% 10
ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ 5,90% 2,90% 5,90% 8,80% 8,80% 31 2 6,5% ΠΑΝ. ΤΣΑΛΔΑΡΗ 9,60% 13,60% 16,50% 15,10% 19,20% 45 12 26,7% ΜΑΛΑΚΟΥΣΗ 0,00% 4,00% 8,30% 8,30% 24,00% 26 9 34,6% ΒΙΚΕΛΑ 0,00% 5,30% 13,30% 5,30% 5,30% 19 1 5,3% ΑΝ.ΚΑΜΑΡΑ 22 5 22,7% ΒΕΡΟΙΑΣ 8,90% 12,40% 14,30% 15,30% 18,00% 760 193 25,4% Από τον παραπάνω πίνακα φαίνεται ότι οι οδοί με «ρεκόρ» λουκέτων είναι η Κεντρική οδός με αναλογία λουκέτων που φτάνει το 41,2%, η οδό Μαλακούση το 34,6% και η Παν.Τσαλδάρη με 26,7%. 11