ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΕΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: 1.1. Ένα υδατικό διάλυµα χαρακτηρίζεται ουδέτερο στους 25 ο C όταν: + 14 α) [H ] [OH ] = 10 + 7 β) [H ] = 10 [OH ] γ) ph + poh = 14 δ) [Η 3 Ο + ] = 10-7 Μ δ Μονάδες 5 1.2. α) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο. συζυγές οξύ συζυγής βάση ΗΝΟ 3 ΝΗ 3 Η 2 Ο Μονάδες 3 β) Ποιο από τα παραπάνω ζεύγη, στο ίδιο υδατικό διάλυµα, µπορεί να αποτελέσει ρυθµιστικό διάλυµα; Μονάδες 2 - α) ΗΝΟ 3 ΝΟ 3 ΝΗ + 4 - ΝΗ 3 Η 2 Ο ΟΗ - + β) ΝΗ 3 ΝΗ 4 1.3. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α) Η ένωση CH 3 CH 2 CN ονοµάζεται αιθανονιτρίλιο. β) Τα αντιδραστήρια Grignard δίνουν αντιδράσεις προσθήκης σε καρβονυλικές ενώσεις. γ) Οι τριεστέρες της γλεκερίνης µε τα λιπαρά οξέα αποτελούν τα λίπη και τα έλαια. δ) Οι αλκοόλες (ROH) αντιδρούν µε NaOH. Μονάδες 4 α Λ β Σ
γ Σ δ Λ 1.4. Να συµπληρώσετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις: α) CH 3 C CH + Na H β) CH 2 =CH 2 + H 2 O γ) CH 3 -Cl + CH 3 ONa + α) CH 3 C CH + Na CH 3 C CNa + + 1/2H 2 + H β) CH 2 =CH 2 + H 2 O CH 3 CH 2 -OH γ) CH 3 -Cl + CH 3 ONa CH 3 -O-CH 3 + NaCl Μονάδες 6 1.5. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις συµπληρωµένες µε τις κατάλληλες οµάδες: Στο στεατικό νάτριο (C 17 H 35 COONa) η υδρόφιλη οµάδα είναι., ενώ η λιπόφιλη οµάδα είναι.. Μονάδες 5 AΠ.: -COO - Na +, C 17 H 35 - ΘΕΜΑ 2 ο ιαλύσαµε 0,1mol αερίου HCl στο νερό, οπότε προκύπτει υδατικό διάλυµα 1 όγκου 1L. Ένα άλλο υδατικό διάλυµα 2 περιέχει CH 3 COOH συγκέντρωσης 0,1Μ µε ph=3. α) Να υπολογίσετε το ph του διαλύµατος 1. Μονάδες 7 β) Να υπολογίσετε τη σταθερά ιοντισµού Κ a του CH 3 COOH και το λόγο ] στο διάλυµα 2. H] Μονάδες 9 γ) Σε 1L του υδατικού διαλύµατος 2 διαλύονται 0,1mol αερίου HCl χωρίς µεταβολή του όγκου, οπότε προκύπτει διάλυµα 3. Να υπολογίσετε την τιµή του ] λόγου στο 3 και να εκτιµήσετε, αν ο ιοντισµός του CH 3 COOH H] αυξάνεται, ελαττώνεται η παραµένει σταθερός σε σχέση µε το 2. Μονάδες 9 Όλα τα παραπάνω διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία 25 ο C.
n 0,1mol α) C HCl = = = 0,1M v 1L Έχουµε τον ιοντισµό: + HCl + H 2O H + Cl 0,1Μ 0,1Μ + 1 H O = 10 M PH = άρα: [ ] 3 1 β) Μ CH 3 COOH + H 2 O CH 3 COO - + H 3 O αρχ 0,1 - - ιον/παρ -x +x +x Ι.Ι 0,1-x x x Kα = PH = 0,1 10 + 2 [ CH ][ ] H x = [ CH H] 0,1 x + 3 3 [ H O ] = 10 3 3 0,1 2 x 10 Kα = = 0,1 0,1 6 = 10 5 [ ] 3 CH x 10 2 1 άρα: = = 10 = 1 [ CH H] 0,1 x 10 100 [ COOH] = 100[ CH COO ] CH 3 3. (Ι) γ) C HCl = 0,1M C CH3 COOH = 0,1M. Έχουµε τους ιοντισµούς: HCl + H 2 O Cl - + H 3 O + 0,1M 0,1M 0,1M M CH 3 COOH + H 2 O CH 3 COO - + H 3 O + αρχ. 0,1 - - ιον/παρ -y +y +y Ι.Ι. 0,1-y y (y+0,1) όµως Kα = Kα C ( y + 0,1) y 0,1 y 10 = 0,1 5 = 10 4 << 0,1 y+ 0,1 0,1 0,1 y 0,1 Kα = y 0,1 0,1 10 5 = y
[ ] 5 CH 10 4 οπότε: = = 10 = [ CH H] 0,1 [ COOH] = 10000[ CH COO ] 1 10000 CH 3 3. (ΙΙ) Από τις (Ι) και (ΙΙ) βλέπουµε ότι η 3 COOH] αυξήθηκε, όπως ήταν αναµενόµενο λόγω Ε.Κ.Ι. των Η 3 Ο +. Έτσι η ισορροπία ιοντισµού του CH 3 COOH µετατοπίστηκε προς αριστερά. ηλαδή ο ιοντισµός µειώθηκε. ΘΕΜΑ 3 ο 3.1. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις συµπληρωµένες µε τις κατάλληλες λέξεις: H διάσπαση των µακροµορίων σε απλούστερες ενώσεις ονοµάζεται, ενώ η βιοσύνθεση βιοµορίων από µικρότερες πρόδροµες ουσίες ονοµάζεται Μονάδες 4 καταβολισµός, αναβολισµός. 3.2. Για κάθε πρωτεϊνη της στήλης Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον αντίστοιχο βιολογικό της ρόλο που αναφέρεται στη στήλη Β. ινσουλίνη αιµοσφαιρίνη καζεϊνη πρωτέαση ινσουλίνη ορµόνη αιµοσφαιρίνη µεταφορική πρωτεϊνη καζεϊνη αποθηκευτική πρωτεϊνη πρωτεάση ένζυµο Α Β ένζυµο ορµόνη αποθηκευτική πρωτεϊνη αµυντική πρωτεϊνη µεταφορική πρωτεϊνη Μονάδες 6 Για τις ερωτήσεις 3.3 και 3.4 να γράψετε στο τετράδιό σας το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 3.3. Τα ένζυµα που καταλύουν την ίδια αντίδραση και είναι προϊόντα διαφορετικών γονιδίων λέγονται: α) συνένζυµα β) αποένζυµα γ) ολοένζυµα δ) ισοένζυµα Μονάδες 4 δ
3.4. Κατά την αερόβια αποικοδόµηση της γλυκόζης το ΝΑDH που παράγεται στη γλυκόλυση επανοξειδώνεται σε NAD * α) µε τη γαλακτική ζύµωση β) µε την αλκοολική ζύµωση γ) µε την οξειδωτική φωσφορυλίωση δ) µε την αντίδραση µετατροπής του πυροσταφυλικού οξέος σε ακετυλο - CoA. Μονάδες 5 γ 3.5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας την ένδειξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α) Με τη µετουσίωση καταστρέφεται η πρωτοταγής δοµή της πρωτεϊνης. β) Η ταχύτητα µιας ενζυµικής αντίδρασης δεν επηρεάζεται από τη συγκέντρωση του ενζύµου. γ) Το γλυκογόνο στον ανθρώπινο οργανισµό αποθηκεύεται κυρίως στο ήπαρ και στους σκελετικούς µυς. Μονάδες 6 α Λ β Λ γ Σ ΘΕΜΑ 4 ο 4.1. Ποιες είναι οι διαφορές ανάµεσα στο DNA και στο RNA; AΠ.: DNA Έχει ως σάκχαρο δεοξυριβόζη Βάσεις: αδενίνη, θυµίνη, κυτοσίνη, γουανίνη Μεγάλο Μ.Β. Είναι δίκλωνο Αποτελεί γενετικό υλικό Μονάδες 8 RNA Έχει ως σάκχαρο ριβόζη Βάσεις: αδενίνη, ουρακίλη, κυτοσίνη, γουανίνη Μικρό Μ.Β. Είναι µονόκλωνο Παίζει ρόλο στην πρωτεϊνοσύνθεση 4.2. Να εξηγήσετε, γιατί ο άνθρωπος µπορεί να µεταβολίζει το άµυλο των δηµητριακών και όχι την κυτταρίνη των φυτικών ινών. Μονάδες 7 Τα ένζυµα που διασπούν την κυτταρίνη ονοµάζονται κυτταρινάσες. Οι κυτταρινάσες είναι διαδεδοµένες στους µικροοργανισµούς που αποτελούν τη µικροχλωρίδα του στοµάχου των µηρυκαστικών ενώ δεν απαντώνται στον άνθρωπο. Για το λόγο αυτό η κυτταρίνη πέπτεται από τα µηρυκαστικά, όχι όµως απ τον άνθρωπο. Αντίθετα στον ανθρώπινο οργανισµό υπάρχει το πεπτικό ένζυµο του αµύλου, η α- αµυλάση, η οποία βρίσκεται στο σάλιο και στο λεπτό έντερο και η οποία διασπά το άµυλο.
4.3. Ο βασικός τρόπος ανταλλαγής της ενέργειας στα βιολογικά συστήµατα είναι ο κύκλος ATP-ADP, που απεικονίζεται στο παρακάτω σχήµα. Να συµπληρώσετε τον κύκλο αυτό, αντιστοιχίζοντας σε κάθε αριθµό του σχήµατος τα µόρια των ενώσεων που υπάρχουν σε ένα από τα παρακάτω γράµµατα: Α. ΑΤP B. CO 2 + H 2 O Γ. Ο 2. ADP + Pi E. H 2 O Μονάδες 10 1 Α 2 3 Γ 4 Β 5 Ε