ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ SOS & ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΩΝ 7 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ www.dap papei.gr
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Σ αυτό το μάθημα το διάβασμα γίνεται κυρίως από το βιβλίο και «συνεχίζουμε στο ίδιο στυλ» με την Οικονομική ανάπτυξη. Τα περισσότερα από τα θέματα είναι από τις ερωτήσεις που δίνονται σε κάθε κεφάλαιο. Θέματα μπαίνουν και από τα δύο τα βιβλία. Α τόμος 1. Πως θα μεταβληθεί το παραγωγικό δυναμικό μιας περιφέρειας που στη βραχυχρόνια περίοδο θεωρείται δεδομένη; 2. Μειονεκτήματα του πολλαπλασιαστή της Οικονομικής βάσης (ΘΕΜΑ 02, σελ.67) 3. Για ποιο λόγο διαφοροποιούνται τα επίπεδα και οι ρυθμοί ανάπτυξης των περιφερειών; 4. Εξέταση πραγματικών παραγόντων που συνέβαλαν στη διαφοροποίηση των περιφερειών. Αναπτύξτε τις θεωρίες (Θεωρία εξαγωγικής βάσης- θεωρία πόλων έλξης). 5. Ποια η διαφορά στα έργα υποδομής και στα έργα περιφερειακής πολιτικής; 6. Σε ποιες βασικές κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν οι αντικειμενικοί σκοποί της περιφερειακής πολιτικής (κεφ.6-θεμα 02, σελ.113) 7. Γιατί είναι αναγκαία η ακριβής εξειδίκευση των αντικειμενικών σκοπών της περιφερειακής πολιτικής (Κεφ.6) 8. Ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες των μέτρων περιφερειακής πολιτικής και τι ειδικά μέτρα περιλαμβάνει η καθεμία από αυτές.(κεφ.6) 9. Ποιες μορφές μπορεί να λάβουν τα μέτρα που χρησιμοποιούνται για την αύξηση της κινητικότητας της εργασίας ή του κεφαλαίου.(κεφ.6). 10. Ποιοι βασικοί λόγοι οδήγησαν στην υποδιαίρεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περιφέρειες με βάση τα διοικητικά κριτήρια. Αναφέρατε αυτά τα επίπεδα.(κεφ.7). 11. Δώσατε μία συνοπτική περιγραφή των έξι τύπων περιφερειών της κοινότητας(κεφ.7). 12. Στην κατηγορία των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών της ΕΕ ποιες περιφέρειες κατατάσσονται(κεφ.7). 13. Στις βιομηχανικές περιφέρειες που φθίνουν βασικό χαρακτηριστικό είναι ο μειούμενος αριθμός των απασχολουμένων στη βιομηχανία. Δικαιολογήσατε αυτά τα αίτια (Κεφ.7). 14. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των γεωργικών περιφερειών(κεφ.7). 15. Ποιες δυσμενείς επιδράσεις παρουσιάζει η μεγάλη απόσταση των ακραίων περιφερειών από τους πόλους προσφοράς και ζητήσεως στα πλαίσια των περιφερειακών περιοχών(κεφ.7). ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 2
16. Ποιοι βασικοί δείκτες χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση των περιφερειακών διαφορών ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ (κεφ.8). 17. Εκτός από τις υλικές υποδομές σημαντικός παράγοντας για την προώθηση της αναπτύξεως των περιφερειών αποτελεί και η ποιοτική στάθμη του ανθρώπινου δυναμικού. Αναπτύξατε (Κεφ.8). 18. Με ποιους τρόπους ο παράγοντας των τηλεπικοινωνιών συμβάλει στην προώθηση της περιφερειακής αναπτύξεως των κρατών-μελών της ευρωπαϊκής κοινότητας (Κεφ.8). 19. Σε ποιες βασικές κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα μέτρα της περιφερειακής πολιτικής στις χώρες της ΕΕ (Κεφ.9). 20. Ποια η σημασία των θεσμικών μέτρων στα πλαίσια της περιφερειακής πολιτικής των κρατών-μελών της ΕΕ (Ομοίως για τα άλλα μέτρα) (Κεφ.9). 21. Θεσμικά και άλλα μέτρα περιφερειακής πολιτικής (ΘΕΜΑ 02, σελ.171). 22. Ποιες βασικές διατάξεις περιλαμβάνει ο νόμος περί κινήτρων στα πλαίσια της περιφερειακής αναπτύξεως για την Ελλάδα (Κεφ.9). 23. Ποιες επιχειρήσεις καλύπτονται από τις διατάξεις του νόμου που αφορούν τα κίνητρα της περιφερειακής αναπτύξεως για την Ελλάδα (Κεφ.9). 24. Σε ποιες βασικές περιοχές ανάπτυξης διαιρείται η χώρα στα πλαίσια του νόμου περί κινήτρων οικονομικής αναπτύξεως (Κεφ.9). 25. Ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι που επιβάλουν τη σύμμετρη ανάπτυξη όλων των περιφερειών της κοινότητας. 26. Ποιοι είναι οι άξονες δράσης της περιφερειακής πολιτικής σε κοινοτικό επίπεδο. 27. Δώσατε μία συνοπτική περιγραφή της αποστολής των οργάνων της περιφερειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. 28. Αναπτύξατε την έννοια και τη σημασία του ρόλου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης στα πλαίσια της πολιτικής της ευρωπαϊκής κοινότητας (ομοίως και για τα άλλα ταμεία). 29. Ποιες είναι οι θεμελιώδεις αρχές της επιλογής των έργων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. 30. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι των διαρθρωτικών ταμείων (πλήρη ανάπτυξη των στόχων)(θεμα 02, σελ.197). 31. Ποιες γενικές αρχές διέπουν τον πρώτο στόχο των διαρθρωτικών ταμείων. 32. Τι περιλαμβάνει ο κανονισμός εφαρμογής που αναφέρεται στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Αναπτύξεως. ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 3
33. Τι σημαίνει σύγκληση και συνοχή για την ευρωπαϊκή κοινότητα. 34. Δώστε μία συνοπτική περιγραφή των βασικών περιφερειακών χαρακτηριστικών της Ελληνικής Οικονομίας.(Κεφ.11) 35. Ποιοι βασικοί δείκτες περιλαμβάνονται στα επίπεδα της κοινωνικής ευημερίας της ελληνικής οικονομίας ή των περιφερειών της χώρας.(κεφ.11) 36. Περιγράψτε τις διαχρονικές τάσεις και την περιφερειακή κατανομή της παραγωγικής δραστηριότητας των περιφερειών της χώρας.(κεφ.11) 37. Ποια βασικά συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν αναφορικά με τα ποσοστά ανεργίας και την ποσοστιαία περιφερειακή διάρθρωση των ανέργων. (Κεφ.11) 38. Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης: διαχείριση των υδάτινων πόρων και των αποβλήτων υδάτων (ΘΕΜΑ 02, σελ.270). 39. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης για την στρατηγική της περιφερειακής αναπτύξεως της Ελλάδας.(Κεφ.12) 40. Ένας από τους βασικούς στόχους του ΚΠΣ είναι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των περιφερειών της χώρας. Αναπτύξτε.(Κεφ.12) 41. Σε ποιους βασικούς τομείς βασίζεται η ανάπτυξη του οικονομικού ιστού της χώρας στα πλαίσια του ΚΠΣ (Κεφ.12). 42. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα της περιφέρειας της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι για τη στρατηγική της ανάπτυξης της περιφέρειας αυτής (Κεφ.12). Β τόμος 43. Διαπεριφερειακός και Διατοπικός Προγραμματισμός (ΘΕΜΑ 02, σελ.19, 20). 44. Ποιοι είναι οι προσδιοριστικοί παράγοντες του πηλίκου του τόπου εγκατάστασης. 45. Ποια είναι τα βασικά στάδια για την κατάρτιση ενός καθολικού εθνικού αναπτυξιακού προγράμματος. 46. Προβλήματα χρησιμοποιήσεως του πολλαπλασιαστού Οικονομικής Βάσης (ΘΕΜΑ 02, σελ.58) 47. Σε τι συνίσταται ο διαπεριφερειακός προγραμματισμός και ποιες βασικές προσεγγίσεις υπάρχουν ανάμεσα στο διαπεριφερειακό προγραμματισμό και στο εθνικό προγραμματισμό αναπτύξεως. 48. Ποιος είναι ο αντικειμενικός σκοπός του χωροταξικού προγραμματισμού. ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 4
49. Από ποιες πλευρές αξιολογείται η αποτελεσματικότητα της περιφερειακής οικονομικής πολιτικής. 50. Που αποβλέπει η αξιολόγηση της περιφερειακής οικονομικής πολιτικής. 51. Β τόμος, σελ. 219, παρ. 4.2. SOS (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2006) Ζήτημα 1: Α. Ποιοι είναι οι βασικοί ρυθμιστικοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για την προσαρμογή του ισοζυγίου πληρωμών στις βραχυχρόνιες ανισορροπίες. Β. Κατά την ιδιωτική αξιολόγηση της περιφερειακής πολιτικής ποια είναι τα βασικά κόστη και μέλη που θα να εκτιμηθούν. Ζήτημα 2: Σε ποιους βασικούς τομείς αναφέρονται τα μέτρα πολιτικής για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στα πλαίσια της στρατηγικής για την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Ζήτημα 3: Ποιες δυναμικές επιδράσεις παρουσιάζουν οι μετακινήσεις των συντελεστών παραγωγής στα πλαίσια της περιφερειακής οικονομικής αναπτύξεως. Ζήτημα 4: Ποιες είναι οι βασικές υποθέσεις του ανοικτού περιφερειακού υποδείγματος εισροώνεκροών. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Ι Είναι ένα μάθημα που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε εύκολο ούτε δύσκολο. Το διάβασμα γίνεται από τις σημειώσεις των παραδόσεων. Δώστε μεγάλη προσοχή στα σχήματα γιατί ένα λάθος μπορεί να είναι η αιτία για να χάσετε το μάθημα. Προσοχή λοιπόν στις σημειώσεις που κυκλοφορούν! 1. Να αναφέρετε τα θεωρήματα του υποδείγματος Η Ο. Ν αναλύσετε το βασικό θεώρημα των Η Ο. 2. Ν αναλύσετε τις επιδράσεις της επιβολής δασμού χρησιμοποιώντας τα διαγράμματα προσφοράς εξαγωγών και ζήτησης εισαγωγών. 3. Χρησιμοποιώντας τις καμπύλες ανταλλαγής δύο χωρών να περιγράψετε και να αποδείξετε τη διεθνή ισορροπία. 4. Δημιουργία εμπορίου, εκτροπή εμπορίου. 5. Παράδοξο Leontief και λόγοι που το δικαιολογούν. 6. Καμπύλη ανταλλαγής: οι επιπτώσεις από το δασμό. ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 5
7. Μερική ισορροπία: να δειχτεί η επίδραση του δασμού. 8. Εξαγωγή καμπύλης ανταλλαγής και σχέση με ελαστικότητες. 9. Η χώρα Α θέλει 1 μονάδα L για το Χ αγαθό και 2 μονάδες για το Ψ αγαθό. Η χώρα Β θέλει 2 μονάδες L για το Χ και 10 για το Ψ αγαθό αντίστοιχα. Δείξατε σύμφωνα με το απόλυτο και το σχετικό πλεονέκτημα τι θα εξάγει και τι θα εισάγει κάθε χώρα. Να αναλύσετε τους όρους εμπορίου. Θέματα εξεταστικής Σεπτεμβρίου. ΘΕΜΑ 1: Να περιγράψετε το παράδοξο του Leontief και τις προσπάθειες που έγιναν για την εξήγηση του. ΘΕΜΑ 2: Να αναλύσετε τις επιδράσεις της μείωσης μιας επιδότησης εξαγωγών χρησιμοποιώντας τα διαγράμματα προσφοράς εξαγωγών (υπερβάλλουσας προσφοράς ) και ζήτησης εισαγωγών (υπερβάλλουσας ζήτησης). Περίπτωση δύο μεγάλων χωρών Α και Β. Να ξεκινήσετε την ανάλυση με την επιβολή της επιδότησης. ΘΕΜΑ 3: Για την παραγωγή μιας μονάδας των αγαθών Χ και Ψ στην χώρα Α απαιτούνται 1 και 2 μονάδες εργασίας αντίστοιχα. Στην χώρα Β για την παραγωγή μιας μονάδας των αγαθών Χ και Ψ απαιτούνται 6 και 2 μονάδες εργασίας αντίστοιχα. Τι θα εξάγει η κάθε χώρα σύμφωνα με τις θεωρίες του απολύτου και συγκριτικού πλεονεκτήματος. Υπάρχουν όροι ανταλλαγής με τους οποίους αποκομίζουν οφέλη από το εμπόριο και οι δύο χώρες; Να γίνει διαγραμματική απεικόνιση. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ιανουάριος 2008 Θέμα 1 Ποιος είναι ο ρόλος των γυναικών και των ενωτικών μειονοτήτων στην επιχειρηματικότητα; Θέμα 2 Γιατί η επιλογή του χρόνου για την εκδήλωση της επιχειρηματικότητας είναι ένας κρίσιμος παράγοντας; Υποστηρίξατε την άποψη με παραδείγματα από τον εθνικό ή διεθνή χώρο. Θέμα 3 Ποια είναι τα στάδια της επιχειρηματικής εκκίνησης πριν την είσοδο και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας; ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 6
ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Είναι σχετικά εύκολο μάθημα. Δώστε μεγάλη προσοχή στην εφαρμογή των κριτηρίων και στα παραδείγματα που γίνονται στο μάθημα. 1. Απλά Κριτήρια: πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ή περιγράψτε με ένα παράδειγμα πως λειτουργεί το κριτήριο Α) Pay back / Pay off (Επανάκτηση κεφαλαίου) Ταξινόμηση ανάλογα με το ποιο έργο δίνει πιο γρήγορα τα χρήματα πίσω. Χρησιμοποιείται για επενδύσεις μικρού χρονικού ορίζοντα Μειονεκτήματα: - αποκλείει τα έργα που αποδίδουν μακροχρόνια (οικονομικά δεν συμφέρει το συμπέρασμα που προκύπτει) - Δεν λαμβάνει υπόψη του την αξία του χρήματος διαχρονικά. Β) Pay back rate of return (μέτρηση Αποδοτικότητας) Ταξινόμηση από το έργο που έχει τη μεγαλύτερη αποδοτικότητα προς αυτό με τη μικρότερη. Τύπος: Αρχικό κόστος / χρόνο Το χρησιμοποιούμε όταν δεν έχουμε το ίδιο κόστος. Αν έχουμε το ίδιο κόστος τότε το Α και το Β κριτήρια είναι ίδια. Γ) Pay back average rate of return (Σταθμίζει τη μέση ετήσια απόδοση με το κόστος) Ταξινομούμε τα έργα από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο σύμφωνα με τη στάθμιση που κάναμε από τον τύπο: Άθροισμα Καθαρών ωφελειών όλων των ετών Χρόνος (Έτη). Αρχικό κόστος Πλεονέκτημα: αλλάζει τη σειρά ταξινόμησης σε σχέση με το πρώτο κριτήριο γιατί δεν υπάρχει το μειονέκτημα των έργων που αποκλείονται ενώ αποδίδουν μακροχρόνια. Δ) Cut off period Σύμφωνα με το χρόνο επιλέγουμε ένα από τα έργα που δίνουν πίσω τα χρήματα π.χ. στα 2 χρόνια. ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 7
Σε ένα ορισμένο χρονικό ορίζοντα π.χ. 2 χρόνια ο επιχειρηματίας που κάνει την επένδυση θέλει να πάρει πίσω τα λεφτά του. Ε) Peak Profit Βρίσκουμε το υψηλότερο κέρδος δηλ. εκεί που έχει μεγαλύτερη καθαρή ωφέλεια, αδιάφορα από το έτος, και διαιρούμε με το κόστος του έργου. Προκύπτει π.χ. 1,15 ή 15%. Η ταξινόμηση των έργων γίνεται από το μεγαλύτερο ποσοστό προς το μικρότερο. Ε) Discount in Pay back Μοιάζει με το κριτήριο επανάκτησης: ποιο έργο επιστρέφει πιο γρήγορα το κόστος. Όμως αν τα 2 έργα επιστρέφουν τα χρήματα και τα 2 στον ίδιο χρόνο π.χ. σε 2 χρόνια, χρησιμοποιούμε το Discount in Pay back για να δούμε την αξία των χρημάτων και των 2 έργων σήμερα (σε Π.Α.). Μπορεί να έχουμε κέρδος ή ζημιά. Η ταξινόμηση γίνεται σύμφωνα με το ποιο θα επιστρέψει τη μεγαλύτερη ποσότητα χρήματος σε μικρότερο χρονικό διάστημα. 2. Ως υποψήφιος επενδυτής θα επιθυμούσατε να επιλέξετε το κριτήριο maximin ή το κριτήριο minimax; 3. Ποιοι είναι οι στόχοι μιας επένδυσης; 4. Αξιολογείστε μία επενδυτική πρόταση με τα βασικότερα κριτήρια. 5. Πλεόνασμα καταναλωτή και κόστος έργου: σύνδεση Ρίου Αντίρριου. 6. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κριτηρίου ΚΠΑ. 7. Άσκηση με αφορολόγητα αποθεματικά και χωρίς ΑΑ. 8. Αναφέρατε τους κυριότερους αντικειμενικούς στόχους που θέτει συνήθως το Κράτος για την αξιολόγηση δημοσίων επενδυτικών προγραμμάτων. 9. Σκιαγράφηση σχεδίου μελέτης π.χ. σύνδεση 2 περιοχών. 10. Ποιο έργο επιλέγεται σύμφωνα με το ποσοστό αναγωγής + διάγραμμα. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 1. Πότε ιδρύθηκε ο ΟΟΣΑ, ποια τα ιδρυτικά του μέλη και ποιοι οι βασικότεροι σκοποί του. 2. Αναλύστε 2 οργανισμούς που θεωρείτε σημαντικότερους, πότε ιδρύθηκαν και ποιοι οι σκοποί τους. ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 8
3. Η Διεθνής Τράπεζα έχει αρχές αυστηρές για τη δανειοδότηση των Κρατών μελών. Ποιες είναι αυτές; Συμφωνείτε; Δώστε προσωπικές απόψεις. 4. Εξέλιξη της δραστηριότητας των IFI S (σελίδες 84 86 σημειώσεις). ---------------------ΠΡΩΤΗ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ-------------------- 9