ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ EMBASSY OF GREECE IN SOFIA OFFICE FOR ECONOMIC & COMMERCIAL AFFAIRS Evlogi Georgiev 103, Sofia 1504, Bulgaria, tel.: (003592) 9447959, 9447790, fax: (003592) 9442868 http://w.w.w.bulgarianeconomy.gr, e-mail: info@greekembassyeconomy.org Σόφια, 5 Σεπτεμβρίου /2008 Α.Π.: 2785/1347 ΠΡΟΣ: ΩΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ Ε.Δ. : Πρεσβεία Σόφιας Γεν. Προξενείο Φιλιππούπολης Γραφείο ΑΚΑΜ Γραφείο Τύπου & Επικοινωνίας ΘΕΜΑ : Οικονομικές εξελίξεις στη Βουλγαρία Πορεία διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, κατά το α 6μηνο 2008 (προσωρινά στοιχεία) Σας αποστέλλουμε οικονομική έκθεση του Γραφείου μας για τις οικονομικές εξελίξεις στη Βουλγαρία και την πορεία των διμερών σχέσεων, κατά το διάστημα Ιανουαρίου Ιουνίου 2008, βάσει προσωρινών στοιχείων. Η Προϊσταμένη Ιωάννα Σωτηράκου-Γιάνναρου Γεν. Σύμβουλος ΟΕΥ Β 1/8
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ Υπουργείο Εξωτερικών - Δ.Γ. ΥΦΥΠΕΞ κ. ΔΟΥΚΑ - Γραφείο κ. Γεν. Γραμματέα ΔΟΣ&ΑΣ - Γραφείο κ. Αναπληρωτή Γεν. Γραμματέα ΔΟΣ&ΑΣ - Γραφείο Α Γεν. Δ/ντή - Γραφείο Β Γεν. Δ/ντή - Α3, Β2, Β8 Δ/νσεις - Γραφείο ΟΕΥ Βορείου Ελλάδος Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών - Γραμματεία Συμβουλίου Εξαγωγών Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Διεθνών Σχέσεων (μέσω ΥΠΕΞ) ( μέσω ΥΠΕΞ) Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ) - Γραφείο κ. Δ/ντος Συμβούλου ( μέσω ΥΠΕΞ) ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑ, ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ (μέσω e-mail παρ ημίν) 2/8
Α ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ (Ιανουάρ. Ιούνιος 2008) ΓΕΝΙΚΑ Η σταθερή αύξηση του ΑΕΠ συνεχίσθηκε και κατά τους πρώτους μήνες του 2008 και αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην εισροή επενδυτικών κεφαλαίων η οποία, παρά την κάμψη που κατέγραψε, σε σχέση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του προηγούμενου έτους, εν τούτοις παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ καθώς και στην άνοδο της εσωτερικής ζήτησης. Η τελευταία, ωστόσο, είναι και η βασική γενεσιουργός αιτία της περαιτέρω διεύρυνσης του εμπορικού ελλείμματος η οποία συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών καθώς και της αναζωπύρωσης των πληθωριστικών πιέσεων. 1. Οικονομική μεγέθυνση - Εξωτερικό Χρέος Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας Βουλγαρίας (ΕΤΒ), η αύξηση του ΑΕΠ, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2008, ήταν της τάξης του 7% έναντι 6,9% κατά το τελευταίο τέταρτο του προηγούμενου έτους. Οι εκτιμήσεις για το 2008 τοποθετούν την αύξηση του ΑΕΠ στα 6,2% και 6,5% για το 2009. Βάσει των ανωτέρω στοιχείων, το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος της χώρας ανήλθε, στο τέλος Ιουνίου τ.έ., σε 31,898 δισεκ. ευρώ (ή 97,2% επί του ΑΕΠ), καταγράφοντας αύξηση κατά 13,4% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2007. Στην εν λόγω αύξηση συνέβαλε πρωτίστως η άνοδος που σημείωσαν τα δάνεια των εμπορικών τραπεζών κατά 2,120 δισεκ. Ευρώ (36,9%). Το μακροπρόθεσμο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, την ίδια περίοδο, ανήλθε στα 2,661 δισεκ. ευρώ (8,1% επί του ΑΕΠ), σημειώνοντας μείωση κατά 12% έναντι του Δεκεμβρίου 2007. 2. Εξωτερικό Εμπόριο Διευρυμένο κατά 2.160,4 εκατ. (+35%) σε σχέση με το α 6μηνο του 2007, εμφανίζεται το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Βουλγαρίας, το οποίο διαμορφώθηκε στα 8.386,3 εκατ. κατά το διάστημα Ιανουρ.- Ιουνίου 20008, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου. Η εν λόγω διεύρυνση αποδίδεται στον ταχύτερο ρυθμό αύξησης των εισαγωγών (κατά 27,5% στα 23.505,2 3/8
εκατ. ) σε σύγκριση με των εξαγωγών (κατά 23,8% στα 15.118,9 εκατ. ) κατά την εν λόγω περίοδο. Αύξηση κατά 17 % κατέγραψαν οι εξαγωγές προς τις χώρες της ΕΕ και κατά 25% οι εισαγωγές από αυτές. Σημαντική αύξηση σημείωσαν οι βουλγαρικές εξαγωγές προς την Σαουδική Αραβία (κατά 20 φορές) και προς τα Η.Α.Ε. (κατά 10 φορές), ενώ σχεδόν εξαπλασιάστηκαν προς την Ινδία, τριπλασιάστηκαν προς το Βιετνάμ και διπλασιάστηκαν προς την Γεωργία. Οι εισαγωγές από την τελευταία σχεδόν εξαπλασιάστηκαν (καταγράφοντας την μεγαλύτερη αύξηση κατά την εν λόγω περίοδο), τετραπλασιάστηκαν από την Σαουδική Αραβία και την Συρία και τριπλασιάστηκαν από την Ιαπωνία. Τέλος, οι εξαγωγές ζωικών και φυτικών ελαίων και λιπών παρουσίασαν άνοδο κατά 75,3% ενώ οι εισαγωγές των εν λόγω προϊόντων σχεδόν τριπλασιάστηκαν σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. 3. Απασχόληση Πληθωρισμός Συνεχίσθηκε και κατά το 2008 η πτωτική τάση της ανεργίας, η οποία κινήθηκε στα επίπεδα του 6,2% - 6,5%, κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων υπολογίζεται σε 220.879 άτομα. Υπολογίζεται επίσης ότι, τον Ιούλιο τ.έ., η ανεργία έχει υποχωρήσει σε 16 περιοχές της χώρας ενώ αυξηθεί σε 11 περιοχές συνεπεία, κυρίως, μαζικών απολύσεων. Σημειώνεται ότι η Βουλγαρία, σύμφωνα με κατάταξη του EUROSTAT, είναι η δεύτερη χώρα της ΕΕ (μετά την Πολωνία), η οποία κατέγραψε την μεγαλύτερη μείωση της ανεργίας κατά το προηγούμενο έτος. Ο πληθωρισμός παραμένει σε υψηλά επίπεδα και διαμορφώθηκε σε 15,3% (μέση μεταβολή σε ετήσια βάση), τον Ιούνιο τ.έ., έναντι 15,0% κατά τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα εκτιμήσεις της ΕΤΒ, προβλέπεται αποκλιμάκωση του πληθωρισμού μέχρι τέλους του έτους στα επίπεδα του 7% ή 8%, πρόβλεψη, ωστόσο, ιδιαίτερα αισιόδοξη αν ληφθεί υπόψη η ανοδική πληθωριστική τάση, κατά το μεγαλύτερο διάστημα του πρώτου εξαμήνου, τροφοδοτούμενη από την αύξηση των τιμών των προϊόντων ενέργειας. 4. Ισοζύγιο Πληρωμών Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της ΕΤΒ, κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου 2008, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και 4/8
κεφαλαιακών μεταβιβάσεων κατέλιπε έλλειμμα της τάξης των 3.584,6 εκατ. (10,9% επί του ΑΕΠ) έναντι ελλείμματος ύψους 2.821 εκατ. (9,8% επί του ΑΕΠ) κατά την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2007. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συν/γών, κατά την εν λόγω περίοδο, ανήλθε σε 3.785,5 εκατ. (11,5% επί του ΑΕΠ), διευρυμένο κατά 31,2% σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2007. Η εν λόγω επιδείνωση αποδίδεται αφενός μεν στην διόγκωση του εμπορικού ισοζυγίου (κατά 1.028,3 εκατ. ), όπως αναφέρεται ανωτέρω, αλλά και στην μείωση του ισοζυγίου υπηρεσιών (κατά 92 εκατ. ), όπως και στην αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων (κατά 96,2 εκατ. ). ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου Βουλγαρίας, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα ανήλθαν σε 2.078,6 εκατ. (6,3% επί του ΑΕΠ), σημειώνοντας υποχώρηση κατά 12,1% σε σχέση με το διάστημα Ιανουαρ.-Ιουνίου 2007. Οι μεγαλύτερες επενδυτικές εισροές, κατά την υπό εξέταση περίοδο, προήλθαν από την Αυστρία (με 17,8% των συνολικών ΑΞΕ στη Βουλγαρία), την Γερμανία (13,6%) και την Ελλάδα (11,8%). Κατά κλάδο, η επενδυτική δραστηριότητα εντοπίζεται στην αγορά ακινήτων και τις κατασκευές (600 εκατ. ), τον χρηματοοικονομικό τομέα (468 εκατ. ) και τη μεταποίηση (427,8 εκατ. ). Σημειώνεται ότι, κατά την περίοδο των 12 τελευταίων ετών, το ύψος των συνολικών ξένων επενδύσεων στην Βουλγαρία, εκτιμάται σε 25 δισεκ.. Σύμφωνα με τα ανωτέρω στοιχεία, από το 2002 και μετά οι ξένες επενδύσεις παρουσίασαν συνεχή ετήσια άνοδο. Μόνο κατά την τελευταία διετία, η Βουλγαρία προσέλκυσε άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, αξίας 12 δισεκ., ενώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις, για το 2008 προβλέπεται να επενδυθούν στη χώρα ξένα κεφάλαια ύψους άνω των 7 δισεκ.. 5/8
Β. Πορεία διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων κατά το διάστημα Ιανουαρ.-Ιουνίου 2008 (προσωρινά στοιχεία). ΓΕΝΙΚΑ Θετική ήταν η εικόνα της ελληνικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Βουλγαρία και κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο. Ιδιαίτερα θετικές ήταν οι επιδόσεις της στον τομέα των επενδύσεων στη χώρα, κυρίως στην αγορά ακινήτων. Αλλά και στις εμπορικές συναλλαγές, παρατηρείται σημαντική ανάκαμψη των ελληνικών εξαγωγών, ακυρώνοντας έτσι τα σημεία φθοράς, τα οποία είχαν διαφανεί κατά την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Παράλληλα, ωστόσο, οι βουλγαρικές εξαγωγές προς την Ελλάδα κινήθηκαν περισσότερο δυναμικά εξέλιξη αναμενόμενη μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ καταγράφοντας αύξηση ανώτερη του 50%. Εάν, παρά την διαφαινόμενη τάση, θα αποφευχθεί ή όχι η εξισορρόπηση, αυτό θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από την ετοιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων όχι απλώς να διατηρήσουν αλλά να επεκτείνουν την θέση τους στην βουλγαρική αγορά, αναπτύσσοντας εξελιγμένες μορφές μάρκετινγκ. 1. Εμπόριο Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών Ελλάδας Βουλγαρίας, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2008 ανήλθε στα 1.222,5 εκατ, καταγράφοντας σημαντική αύξηση κατά 37,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του προηγούμενου έτους (888 εκατ. ). Στην εν λόγω αύξηση συνέβαλε, κατά κύριο λόγο, η εντυπωσιακή άνοδος των βουλγαρικών εξαγωγών προς την Ελλάδα κατά 52,6% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2007. Οι ελληνικές εξαγωγές, μετά την ελαφρά κάμψη που παρουσίασαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2007, σημείωσαν αύξηση κατά 25,8%, στα 625,4 εκατ. Αναλυτικότερα, η εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου Ελλάδας-Βουλγαρίας παρουσίασε την εξής εικόνα κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου της τελευταίας τριετίας : 6/8
Όγκος εμπορίου Α εξαμηνο 2006 879,1 Αξία : εκατ. Α εξάμηνο Α εξάμηνο 2007 2008 888,0 1.222,5 Μεταβολή 08/07 % +37,6 Ελληνικές εξαγωγές προς Βουλγαρία 505,9 496,8 625,4 +25,8 Ελληνικές εισαγωγές από Βουλγαρία 363,2 391,2 597,1 +52,6 Πλεόνασμα 142,7 105,6 28,3 Όροι εμπορίου Πηγή : ΕΣΥΕ 1,4 : 1 1,2 : 1 1,04 : 1 Όπως παρατηρούμε από τον ανωτέρω πίνακα, η μεγαλύτερη σε σχέση με τις ελληνικές εξαγωγές αύξηση των βουλγαρικών εξαγωγών προς την Ελλάδα, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2008, είχε σαν αποτέλεσμα την δραστική μείωση του ελληνικού πλεονάσματος και την επιδείνωση των όρων εμπορίου. 2. Επενδύσεις Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Βουλγαρίας, οι ελληνικές άμεσες επενδύσεις στην Βουλγαρία, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2008, υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2007, φθάνοντας στα 244,5 εκατ. (έναντι 92,1 εκατ. του 2007). Ο κύριος όγκος των ελληνικών επενδύσεων, κατά την ανωτέρω περίοδο, εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στην αγορά ακινήτων, όπου, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας συμβούλων ΕLTA CONSULT CBRE, οι Έλληνες επενδυτές εκτόπισαν τους Βρετανούς παραδοσιακά, μεγάλους αγοραστές στον εν λόγω τομέα των οποίων οι επενδύσεις μειώθηκαν σχεδόν στο ήμισυ. Στην κατάταξη των μεγαλύτερων επενδυτών στην Βουλγαρία, κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, η Ελλάδα είναι τρίτη, κατά σειρά, με πρώτη την Αυστρία (370,4 εκατ. ) και δεύτερη την Γερμανία (282 εκατ. ), οι δε ελληνικές επενδύσεις αντιπροσωπεύουν το 11,8% στο σύνολο των ξένων άμεσων επενδύσεων στην χώρα. 7/8
Η σημαντικότερη ελληνική επένδυση, κατά την περίοδο αυτή, είναι η εξαγορά του Μall της Carrefour στη Σόφια, έναντι 200 εκατ., από την εταιρεία ανάπτυξης και εκμετάλλευσης ακινήτων Assos Capital. Η εν λόγω εξαγορά συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων επενδύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων στην Βουλγαρία. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική επιχείρηση Septoma, πρόκειται να επενδύσει 2 εκατ, περίπου στην κατασκευή εργοστασίου καλλυντικών στην ελεύθερη οικονομική ζώνη στην πόλη Ρούσε. Πηγές : - Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας (ΒΝΒ) - Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Βουλγαρίας (NSI) - Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας (ΕΣΥΕ) Ιωάννα Σωτηράκου-Γιάνναρου Γεν. Σύμβουλος ΟΕΥ Β 8/8