Κρίση και προοπτικές ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία

Transcript

1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH 1 Τσάμη Καρατάσου 11, Αθήνα, Tηλ.: , Fax: , 11 Tsami Karatassou, Athens, Greece, Tel.: , Fax: Κρίση και προοπτικές ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (vettas@iobe,gr, www,iobe,gr, Global Link Αθήνα, 27 Σεπτεμβρίου, 217

2 Δείκτης οικονομικού κλίματος ( Οικονομικό κλίμα EΕ Οικονομικό κλίμα Ευρωζώνη Οικονομικό κλίμα Ελλάδα Πηγές ΙΟΒΕ / DG ECFIN, European Commission

3 Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη * ΑΕΠ -3,1,7 -,2 -,5 1,5 Ανεργία 9,5 26,5 24,9 23,5 22,2 Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης 1-15,6-3,6-7,5,7 -,3 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών -14,4-3,, -,6-1,2 Εναρμονισμένος Πληθωρισμός Επενδύσεις Πάγιου Κεφαλαίου 1,3-1,4-1,1, 1,2-13,7-2,8 -,2 -,1 9, 1 Συμπεριλαμβανομένων των κρατικών ενισχύσεων στον τραπεζικό τομέα * Προβλέψεις IOBE Πηγές: Eurostat, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 3

4 Κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τρέχουσες τιμές Γερμανία Ελλάδα Πορτογαλία Πηγή: Eurostat 4

5 Κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σταθερές τιμές Γερμανία Ελλάδα Πορτογαλία Πηγή: Eurostat 5

6 δισεκ. % ΑΕΠ Επενδύσεις; 8 3% ,1% 22,7% 22,7% 22,3% 23,8% 54,5 54,2 21,1% 24,7% 59,9 26,% 65, 23,6% 59, 18,1% 17,1% 25% 2% 4 43,1 45, 46, 48,4 43,2 38,6 14,7% 12,1% 11,2% 11,7% 1,7% 1,6% 15% 3 3,2 1% , 2,7 21,6 19,7 19,6 5% % Πηγή:ΕΛ.ΣΤΑΤ. Μέγιστο ύψος επενδύσεων το 27 ( 65, δισεκ.) Υψηλότερες επενδύσεις ως % του ΑΕΠ το 27 (26,%) Δραματικά χαμηλότερα το 216 ( 19,6 δισεκ. και 1,4% του ΑΕΠ) 6

7 Κατηγορίες παγίου κεφαλαίου 1 9 6,1 7,1 13, ,6 39,5 41, ,1 53,1 44, Προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας Βιομηχανικός και Μεταφορικός εξοπλισμός Κατασκευές (Κατοικίες & Λοιπά Κτήρια) Πηγή: Eurostat 7

8 Δημόσια Έσοδα - Δαπάνες - Πρωτογενές Ισοζύγιο (% ΑΕΠ) Δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης (αρ.αξ.) Έσοδα Γενικής Κυβέρνησης (αρ.αξ.) Πρωτογενές Αποτέλεσμα (δε.αξ.) Πηγές: Eurostat/European Economic Forecast, spring 217, European Commission 8

9 Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία δημόσιου τομέα (% εγχώριας ΑΠΑ) 12% 11% 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% Ευρωζώνη - 19 Ελλάδα Πηγή: Eurostat Η συμμετοχή του δημόσιου τομέα στην οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε από το 28 κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες της εγχώριας Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας Ο ρόλος του κράτους παραμένει σημαντικότερος στην Ελλάδα από ότι στην Ευρωζώνη Η απόσταση από το Μ.Ο. της Ευρωζώνης διπλασιάστηκε μεταξύ : από 2 σε 4 ποσοστιαίες μονάδες της Α.Π.Α. 9

10 Εμπορικό Ισοζύγιο (αγαθών υπηρεσιών) δισεκ ,6-4,5-4,7-3, -3,9-3,6-12,9-24,3-19,5-31, Ισοζύγιο Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (τιμές 21) Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (τιμές 21) Πηγή: AMECO 1

11 Ανοικτή οικονομία; % ΑΕΠ Γερμανία Ιρλανδία Ελλάδα Γαλλία Κύπρος Πορτογαλία Σλοβακία Πηγή: Eurostat Το άθροισμα εισαγωγών και εξαγωγών ως % του ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι στην Ελλάδα εκ των χαμηλότερων στην περιφέρεια της Ευρωζώνης Ενώ πρέπει να εξελιχθεί σε μια μικρή, ανοιχτή οικονομία, η ελληνική οικονομία παραμένει κλειστή

12 Ξένες άμεσες επενδύσεις (% ΑΕΠ) ΞΑΕ (% ΑΕΠ) Γερμανία 3,% 1,7% Ιρλανδία 21,2% 3,1% Ελλάδα,9%,8% Ισπανία 4,2% 2,3% Πορτογαλία 3,7% 4,4% *216 Ιρλανδία Ελλάδα Ισπανία Πορτογαλία Γερμανία * Ιρλανδία: 7,6% του ΑΕΠ Πηγή: Eurostat 12

13 δισεκ. εκατ. τόνοι Εξαγωγές αγαθών - αξία έναντι όγκου ,4 21,3 17,7 21,3 24,4 27,6 27,3 27,1 25,9 25,4 2 12, 21 14, Αξία (αριστερός άξονας) Όγκος (δεξιός άξονας) Πηγή: Eurostat Μεταβολή αξίας εξαγωγών, : +33% Μεταβολή όγκου εξαγωγών, : +51% 13

14 δισεκ. Εθνικός πλούτος; (σε σταθερές τιμές 21) Μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία Καθαρά χρηματοοικονομικά στοιχεία Εθνικός πλούτος Πηγή: Eurostat, Επεξεργασία δεδομένων: IOBE Πτώση του εθνικού πλούτου από 552 δισεκ., το 1995 σε 484 δισεκ., το 28 και σε 432 δισεκ., το 213, Αύξηση μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων από 547 δισεκ. το 1995 σε 712 δισεκ. το 28 και πτώση έπειτα ( 646 δισεκ. το 213) Μεταβολή του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων με το υπόλοιπο κόσμο από μικρό πλεόνασμα το 1995 ( 5 δισεκ.) σε μεγάλο έλλειμμα το 28 ( 249 δισεκ.) 14

15 Δάνεια Ιδιωτικού τομέα* (%ΑΕΠ) 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % Κύπρος Ισπανία Ελλάδα Ιρλανδία Πορτογαλία * Περιλαμβάνονται δάνεια σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εκτός των τραπεζών, ασφαλιστικές επιχειρήσεις, μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, επενδυτικά ταμεία εξαιρουμένων όσων δραστηριοποιούνται στις αγορές χρήματος, νοικοκυριά και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που εξυπηρετούν νοικοκυριά Πηγή: ΕΚΤ 15

16 Εξέλιξη ληξιπρόθεσμων οφειλών δημοσίου (εκατ. ) ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΦΟΡΩΝ Πηγή: Μηνιαία Στοιχεία Δελτίων Γενικής Κυβέρνησης, Υπουργείο Οικονομικών 16

17 Άμεση φορολογία (% ΑΕΠ) 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % * 217** Άμεση Φορολογία - Σύνολο Κέρδη-Εισόδημα Ακίνητη Περιουσία Προηγούμενων Ετών * Εκτίμηση** Πρόβλεψη Πηγή: Κρατικός Προϋπολογισμός, , Υπουργείο Οικονομικών 17

18 Προοπτικές και προκλήσεις : μακροοικονομική στασιμότητα 2. Βραχυπρόθεσμα προοπτικές ανάκαμψης το Πολύ χαμηλή εσωτερική αποταμίευση άμεση ανάγκη για ξένες επενδύσεις και αποτελεσματική κινητοποίηση εγχώριων πόρων 4. Νέο αναπτυξιακό πρότυπο πίεση σε λιανικό εμπόριο και κατασκευές 5. Πιθανές αναταράξεις στο διεθνές περιβάλλον 6. Η ελληνική οικονομία οφείλει να «ανακαλύψει ξανά τον εαυτό της» εάν θέλει να περάσει σε ανάπτυξη και αν δεν θέλει να είναι εκτεθειμένη σε σοβαρούς κινδύνους μεσοπρόθεσμα