ZORBA PHOTOS REMARKS Delivered in Greek by Emmanuel Velivasakis at the Conclusion of the Zorba the Greek Play. Αγαπητοί φίλοι και φίλες, νέοι και νέες καλησπέρα σας, Λέγομαι Μανώλης Βεληβασάκης, και είμαι μέλος του συμβουλίου του Κοινωφελούς Ελληνικού Ραδιοφώνου, «Κόσμος FM», εκ μέρους του οποίου σας ευχαριστώ που βρεθήκατε στην αποψινή παράσταση για να απολαύσετε το έργο του μεγάλου συγγραφέα και στοχαστή Νίκου Καζαντζάκη «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Με την παρουσία σας στηρίζετε ταυτόχρονα και το Κοινωφελές Ελληνικό Ραδιόφωνο. Ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνω στον συνδιοργανωτή αυτών των παραστάσεων
στη Νέα Υόρκη, τον Σύλλογο Κρητών Νέας Υόρκης «Μίνως» και τα μέλη του. Ο Νίκος Καζαντζάκης, αγαπητοί φίλοι και φίλες, είναι ο πιο πολυδιαβασμένος ΈΈλληνας συγγραφέας παγκόσμια και αυτός που έχει κάνει πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλο γνωστή την Ελλάδα στο Εξωτερικό. Τιμώντας τη γενέτειρά μας, την Κρήτη, δεν μπορώ να αντισταθώ να σας διαβάσω ένα απόσπασμα από μία συνέντευξή του συμπατριώτη μας Νίκου Καζαντζάκη στον Pierre Sipriot σε Γαλλικό ραδιόφωνο το 1955. Μιλώντας για την Κρήτη και τους Κρητικούς είπε μεταξύ άλλων: «Πώς σου φάνηκε η ζωή, παππού;» ρώτησα μια μέρα ένα γέρο Κρητικό, εκατοχρονίτη, γεμάτο παλιές πληγές, τυφλό. Ζεσταίνονταν στον ήλιο, κουκουβιστός στο κατώφλι της καλύβας του. ΉΉταν περήφανος στ' αυτιά, όπως λέμε στην Κρήτη. Δεν άκουε καλά. Τού επανέλαβα την ερώτηση: «Πώς σου φάνηκε η μεγάλη σου ζωή, τα εκατό σου χρόνια, παππού; «Σαν ένα ποτήρι
δροσερό νερό» μου απάντησε. «Και διψάς ακόμα παππού;» Σήκωσε απότομα το χέρι. «Καταραμένος αυτός που πια δε διψάει» φώναξε. Αυτοί είναι οι Κρητικοί. Πώς να μη τους κάνω σύμβολο; Ο Νίκος Καζαντζάκης υπήρξε ελεύθερο και φωτεινό πνεύμα και η ζωή του ήταν μία υπαρξιακή αναζήτηση. Τα διαχρονικά μηνύματά του μεγάλου διανοητή, το αλύγιστο πνεύμα του, η αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο αναδείχθηκαν απόψε μέσα από τη διασκευή του έργου του από τον Αντώνη Διαμαντή και από την ερμηνεία των ηθοποιών της Ιεράπετρας. Η παράσταση ήταν ένα αριστούργημα! Μία τέλεια ερμηνεία του Ζορμπά! Και θα τολμήσω να πω, ίσως όπως τον είχε σκεφτεί και πλάσει στο μυαλό του ο μεγάλος Νίκος Καζαντζάκης. Είμαι σίγουρος ότι το έργο «μίλησε» στην ψυχή σας. Δανείζομαι ένα μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο του ίδιου του συγγραφέα
στο ομώνυμο βιβλίο του: «Πολλές φορές πεθύμησα να γράψω το βίο και την πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, ενός γέρου εργάτη πού πολύ αγάπησα. Στη ζωή μου, οι πιο μεγάλοι μου ευεργέτες στάθηκαν τα ταξίδια και τα όνείρατα από τους ανθρώπους, ζωντανούς και πεθαμένους, πολύ λίγοι βοήθησαν τον αγώνα μου. ΌΌμως, αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι άφησαν βαθύτερα τ' άχνάρια τους στην ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τρεις-τέσσερεις: τον 'ΌΌμηρο, τον Μπέρξονα, το Νίτσε και το Ζορμπά. Ο πρώτος στάθηκε για μένα το γαληνό κατάφωτο μάτι -σαν το δίσκο του ήλιουπου φωτίζει με απολυτρωτικιά λάμψη τα πάντα. Ο Μπέρξονας με αλάφρωσε από άλυτες φιλοσοφικές αγωνίες που με τυραννούσαν στα πρώτα νιάτα. Ο Νίτσε με πλούτισε με καινούριες αγωνίες και μ' έμαθε να μετουσιώνω τη δυστυχία, την πίκρα, την αβεβαιότητα σε περηφάνια, κι ο Ζορμπάς
μ' έμαθε ν' αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο.» Με τον Αλέξη Ζορμπά, ο Νίκος Καζαντζάκης κατάφερε να κάνει άμεσα κατανοητές τις απόψεις του για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Πιστεύει πως ο άνθρωπος είναι ένα ταλαίπωρο ον, που σέρνεται γεμάτο απορία μέσα στον σύμπαν, χωρίς πολλές φορές να καταλαβαίνει το σκοπό της ύπαρξής του. Η μόνη του ελπίδα είναι να βρίσκεται σε συνεχή προβληματισμό, να χρησιμοποιεί τη σκέψη του όσο περισσότερο μπορεί, να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ελεύθερος. Ο Νίκος Καζαντζάκης ζητά την ελευθερία, λαχταρά την ελευθερία, αγωνίζεται με τα γραψίματά του και μέσα στα γραψίματά του για την ελευθερία και όμως έχει βαθιά συνειδητοποιήσει πως η ελευθερία δεν είναι εφικτή και πως η αναγκαιότητα είναι η μοίρα και ο νόμος του ανθρώπου. Ο Ζορμπάς του Καζαντζάκη είναι ένας
λεβέντης άνθρωπος, δουλευταράς, που αγαπάει και γλεντάει τη ζωή, αλλά δεν φοβάται και τον θάνατο! «Να πέφτεις με τα μούτρα στη δουλεία, στο κρασί, στον έρωτα και να μην φοβάσαι μήτε το Θεό, μήτε το διάολο...αυτό θα πει παλικάρι!» Να! αυτός ήταν Ο Ζορμπάς, ο ΈΈλληνας, του Νίκου Καζαντζάκη...! Μετά από 65 ολόκληρα χρόνια από την συγγραφή του βιβλίου του, οι ιδέες που εκφράζει ο Νίκος Καζαντζάκης στον Ζορμπά παραμένουν επίκαιρες! Ειδικά στην εποχή μας με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σε παγκόσμιο επίπεδο και οι συμπατριώτες μας στην Ελλάδα ας αντλήσουμε δύναμη και έμπνευση από την προσωπικότητα του Αλέξη Ζορμπά. Ας «πέσουμε και εμείς με τα μούτρα στη δουλειά και στην ζωή..» και να μην φοβόμαστε τίποτε! «μήτε Θεό, μήτε διάολο». Ας έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, στις ιδέες και τις δυνάμεις μας και ας
πιστέψουμε ότι καλύτεροι καιροί είναι μπροστά μας! Μόνον έτσι θα τους δημιουργήσουμε! Από καρδιάς ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δήμο Ιεράπετρας και στην Νομαρχία Λασιθίου! Κυρίως όμως σε εσάς, τους εθελοντές, τα μέλη της θεατρικής ομάδας που εγκαταλείψατε τις εργασίες σας και ανταποκριθήκατε με μεγάλη προθυμία στην πρόσκλησή μας να έρθετε στη Βοστώνη και στη Νέα Υόρκη από την όμορφη Ιεράπετρα Κρήτης, αφιλοκερδώς, για να μας χαρίσετε στιγμές ψυχικής ανάτασης που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Ως έκφραση της ευγνωμοσύνης μας και της αγάπης μας σας παρακαλώ να δεχθείτε την αναμνηστική αυτή πλακέτα και μια ανθοδέσμη από λουλούδια. Και πάλι εκ μέρους του Κοσμος FM, σας ευχαριστώ όλους!