ΓΕΛ Ελευθερούπολης, Πέμπτη 7-2-2013 3 ο ΓΕΛ Καβάλας, Πέμπτη 14-2-2013 Δρ Κωνσταντίνα Κηροποιού Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Καβάλας Δειγματική Διδασκαλία του αδίδακτου αρχαιοελληνικού κειμένου στη Β Λυκείου με διαγραμματική παρουσίαση και χρήση της τεχνολογίας
Καθίσατε σε ομάδες Καθώς θα δουλεύετε φροντίστε να ακούγονται όλοι στην ομάδα Ας κοινοποιεί όμως τις απαντήσεις ένας που εσείς θα ορίσετε και θα εκφράζει την ομάδα (διάρκεια: 3 λεπτά)
Δραστηριότητα Προσπαθήσετε να προσεγγίσετε το κείμενο, με βασικό στόχο να καταλάβετε το νόημά του. Δουλέψτε 5 λεπτά ο καθένας χωριστά και άλλα 5 λεπτά μοιραστείτε τις σκέψεις σας με τα άλλα μέλη της ομάδας σας
Κείμενο: Ισοκράτη περί αντιδόσεως, 79-81 Οἶμαι δὴ πάντας ἂν ὁμολογῆσαι τοὺς νόμους πλείστων καὶ μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίους εἶναι τῷ βίῳ τῷ τῶν ἀνθρώπων ἀλλ ἡ μὲν τούτων χρῆσις τοῦτ ὠφελεῖν μόνον πέφυκεν, τὰ κατὰ τὴν πόλιν καὶ τὰ συμβόλαια τὰ γιγνόμενα πρὸς ἡμᾶς αὐτούς εἰ δὲ τοῖς λόγοις πείθοισθε τοῖς ἐμοῖς, ὅλην τὴν Ἑλλάδα καλῶς ἂν διοικοῖτε καὶ δικαίως καὶ τῇ πόλει συμφερόντως. Χρὴ δὲ τοὺς νοῦν ἔχοντας περὶ ἀμφότερα μὲν ταῦτα σπουδάζειν, αὐτοῖν δὲ τούτοιν τὸ μεῖζον καὶ τὸ πλείονος ἄξιον προτιμᾶν, ἔπειτα κἀκεῖνο γιγνώσκειν, ὅτι νόμους μὲν θεῖναι μυρίοι καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων καὶ τῶν βαρβάρων ἱκανοὶ γεγόνασιν, εἰπεῖν δὲ περὶ τῶν συμφερόντων ἀξίως τῆς πόλεως καὶ τῆς Ἑλλάδος οὐκ ἂν πολλοὶ δυνηθεῖεν.
Μπορείτε να απαντήσετε; Ο Ισοκράτης υποστηρίζει ότι η ευτυχία της πόλης εξαρτάται από δύο πράγματα. Πείτε το ένα από αυτά
Ἐγώ Οἶμαι ποιοι; πάντας τι; ἂν ὁμολογῆσαι ποιοι; τούς νόμους τι; εἶναι τι (είναι); αἰτίους προς ωφέλεια τίνος; τῷ βίῳ τῷ τῶν ἀνθρώπων για τι πράγμα; πλείστων καί μεγίστων ἀγαθῶν
ἡ τούτων χρῆσις πέφυκεν τοῦτ τι; ὠφελεῖν μόνον τὰ κατὰ τὴν πόλιν τὰ συμβόλαια τὰ γιγνόμενα πρὸς ἡμᾶς αὐτούς.
(Ὑμεῖς) ὅλην τὴν Ἑλλάδα ἂν διοικοῖτε εἰ τοῖς λόγοις πείθοισθε τοῖς ἐμοῖς πώς; καλῶς δικαίως τῇ πόλει συμφερόντως
ποιοι; τοὺς νοῦν ἔχοντας χρή περί τίνος; περὶ ἀμφότερα ταῦτα τι; (υποκ.) σπουδάζειν, προτιμᾶν, γιγνώσκειν τι; αὐτοῖν τούτοιν τὸ μεῖζον καὶ τὸ πλείονος ἄξιον τι; κἀκεῖνο δηλαδή; ὅτι μυρίοι ἱκανοὶ γεγόνασιν δηλαδή; (ὅτι) οὐκ ἂν πολλοὶ δυνηθεῖεν από ποιους; καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων καὶ τῶν βαρβάρων ως προς τι; νόμους θεῖναι τι; εἰπεῖν περί τίνος; περὶ τῶν συμφερόντων πώς ; ἀξίως τῆς πόλεως καὶ τῆς Ἑλλάδος
Ο Ισοκράτης υποστηρίζει ότι η ευτυχία της πόλης εξαρτάται από τους νόμους αλλά και. από τους καλούς συμβούλους Επίσης, υποστηρίζει ότι η ωφέλεια από τους νόμους., περιορίζεται στα όρια της πόλης (Αθήνας) ενώ η ωφέλεια από τους καλούς συμβούλους.. εκτείνεται στο συμφέρον ολόκληρης της Ελλάδας.
Τώρα ας πούμε ποιος είναι ο συντακτικός ρόλος των παρακάτω όρων μέσα στο κείμενο τούς νόμους εἶναι χρῆσις τοῦτ τὰ κατὰ τὴν πόλιν τοῖς ἐμοῖς καλῶς τοὺς ἔχοντας ἀμφότερα σπουδάζειν κἀκεῖνο τῶν Ἑλλήνων ἱκανοὶ εἰπεῖν περὶ τῶν συμφερόντων Πώς λειτουργούμε σε αυτήν τη δραστηριότητα σκεπτόμαστε, μοιραζόμαστε με τους άλλους, ο εκπρόσωπος κρατά σημειώσεις για να τις ανακοινώσει, φροντίζουμε να δίνουμε ολοκληρωμένες απαντήσεις (4 λεπτά)
Οἶμαι δὴ πάντας ἂν ὁμολογῆσαι τοὺς νόμους πλείστων καὶ μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίους εἶναι τῷ βίῳ τῷ τῶν ἀνθρώπων ἀλλ ἡ μὲν τούτων χρῆσις τοῦτ ὠφελεῖν μόνον πέφυκεν, τὰ κατὰ τὴν πόλιν καὶ τὰ συμβόλαια τὰ γιγνόμενα πρὸς ἡμᾶς αὐτούς εἰ δὲ τοῖς λόγοις πείθοισθε τοῖς ἐμοῖς, ὅλην τὴν Ἑλλάδα καλῶς ἂν διοικοῖτε καὶ δικαίως καὶ τῇ πόλει συμφερόντως. Χρὴ δὲ τοὺς νοῦν ἔχοντας περὶ ἀμφότερα μὲν ταῦτα σπουδάζειν, αὐτοῖν δὲ τούτοιν τὸ μεῖζον καὶ τὸ πλείονος ἄξιον προτιμᾶν, ἔπειτα κἀκεῖνο γιγνώσκειν, ὅτι νόμους μὲν θεῖναι μυρίοι καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων καὶ τῶν βαρβάρων ἱκανοὶ γεγόνασιν, εἰπεῖν δὲ περὶ τῶν συμφερόντων ἀξίως τῆς πόλεως καὶ τῆς Ἑλλάδος οὐκ ἂν πολλοὶ δυνηθεῖεν.
Απαντήσεις τούς νόμους: υποκείμενο στο «εἶναι» (ετεροπροσωπία) εἶναι : ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο «ὁμολογῆσαι ἄν» χρῆσις: υποκείμενο στο πέφυκεν και στο ὠφελεῖν τοῦτ : σύστοιχο αντικείμενο στο ὠφελεῖν (ταύτην την ὠφέλειαν) τὰ κατὰ τὴν πόλιν: επεξήγηση στο τοῦτ(ο) τοῖς ἐμοῖς:επιθετικός προσδιορισμός στο «λόγοις» καλῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο «διοικοῖτε ἂν» τοὺς ἔχοντας: επιθετική μετοχή, υποκείμενο στα απαρέμφατα: σπουδάζειν, προτιμᾶν, γιγνώσκειν ἀμφότερα: επιθετικός προσδιορισμός στο «ταῦτα» σπουδάζειν: τελικό απαρέμφατο, υποκείμενο στο «χρή» κἀκεῖνο: αντικείμενο στο «γιγνώσκειν» τῶν Ἑλλήνων: γενική διαιρετική από το «μυρίοι» ἱκανοὶ: κατηγορούμενο στο μυρίοι μέσω του «γεγόνασιν» εἰπεῖν : τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο «δυνηθεῖεν ἂν» περὶ τῶν συμφερόντων: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο «εἰπεῖν»
Ας κάνουμε επανάληψη στο Συντακτικό και συγκεκριμένα ας θυμηθούμε όσα ξέρουμε για τις ειδικές προτάσεις Εντοπίστε τις ειδικές προτάσεις που συναντήσαμε στο κείμενό μας Απάντηση 1. ὅτι νόμους μὲν θεῖναι μυρίοι καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων καὶ τῶν βαρβάρων ἱκανοὶ γεγόνασιν, 2. εἰπεῖν δὲ περὶ τῶν συμφερόντων ἀξίως τῆς πόλεως καὶ τῆς Ἑλλάδος οὐκ ἂν πολλοὶ δυνηθεῖεν.
Ας θυμηθούμε τώρα με τη βοήθεια των παρακάτω παραδειγμάτων όσα γνωρίζουμε για τις ειδικές προτάσεις: 1. Λέγει ὁ κατήγορος ὡς οὐ τῶν ἀδυνάτων εἰμί. 2. Οἶδα γάρ ὅτι βαρέως ἄν φέροις ἀκούων ἐμοῦ ἀπολογουμένου ὑπέρ αὐτῶν. 3. Δῆλον ἦν ὅτι ῥᾳδίως ἂν ἐδύναντο πολεμεῖν αὐτοῖς. 4. Δείκνυμι τοῦτο, ὅτι καί πρό ἐμοῦ τοῦτο εἶχεν τό φρόνημα ἡ πόλις. 5. Πελοπίδας ἔλεγεν ὅτι μόνοι τῶν Ἑλλήνων βασιλεῖ συνεμάχοντο ἐν Πλαταιαῖς καί ὡς Λακεδαιμόνιοι διά τοῦτο πολεμήσειαν αὐτοῖς. 6. Δῆλον ἦν ὅτι ἐγγύς που βασιλεύς ἦν. 7. Βασιλεύς ἤκουσεν Τισσαφέρνους ὅτι οἱ Ἕλληνες νικῷεν.
Εξαρτώνται από ρήματα: λεκτικά γνωστικά αισθητικά δεικτικά
Εισάγονται ὅτι: αντικειμενική γνώμη ὡς: υποκειμενική γνώμη
Εκφέρονται Οριστική Δυνητική οριστική Δυνητική ευκτική Ευκτική του πλαγίου λόγου
Χρησιμεύουν -υποκείμενο -αντικείμενο -επεξήγηση
Αρνηση Οὐ
δυνάμεθα τούς ἐχθρούς τιμωρεῖσθαι. Aς ελέγξουμε τις γνώσεις μας Στις παρακάτω περιόδους θα βρείτε ειδικές προτάσεις όμως και άλλες που θα μπορούσαν να σας μπερδέψουν αλλά δεν είναι ειδικές. Προσπαθήστε να μη μπερδευτείτε! Αποκλείστε τες! 1. Αὐτίκα γνώσεσθε ὡς ἀληθῆ λέγομεν. 2. Χαίρω, ὅτι εὐδοκιμεῖς. 3. Οὕτω ζῶσιν, ὡς ἄν οὐδέ δοῦλος ἔζη. 4. Ἔδει τά ἐνέχυρα τότε λαβεῖν ἡμᾶς, ὡς μή ἐδύνατο Σεύθης ἐξαπατᾶν. 5. Ἐπεί δ ἤκουσαν τό γεγενημένον, ὅτι μέν σφόδρα ἠνιάθησαν πᾶσι δῆλον ἐγένετο. 6. Σύν τοῖς θεοῖς δείξομεν τοῖς πολεμίοις ὅτι καί ἄνευ το ῦ ἐκείνους θαυμάζειν
Αποκλείονται οι: 2. Δευτερεύουσα αιτιολογική 3. Δευτερεύουσα αναφορική παραβολική του τρόπου 4. Δευτερεύουσα τελική
Σας ευχαριστώ