ΘΕΜΑ Α Α. γ Α. β Α. δ Α4. β Α5. α) Θεώρηµα Arrhenius: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 9 ΜΑΪΟΥ 0 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ) Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλυθούν στο νερό δίνουν ΟΗ ) Οι βάσεις είναι ουδέτερα µόρια. ) Η συµπεριφορά µιας βάσης εκδηλώνεται µόνο σε υδάτινα διαλύµατα. ή 4) Ο βασικός χαρακτήρας εκδηλώνεται ανεξάρτητα της παρουσίας ενός οξέος. Θεώρηµα B - L: ) Βάση είναι η ουσία που µπορεί να δεχτεί ένα ή περισσότερα πρωτόνια. ) Οι βάσεις µπορεί να είναι ουδέτερα µόρια ή ιόντα. ) Η συµπεριφορά µιας βάσης εκδηλώνεται σε οποιοδήποτε περιβάλλον. ή Ο βασικός χαρακτήρας εκδηλώνεται µόνο µε την παρουσία ενός οξέος. β) Ηλεκτρολυτική ιάσταση ) Η ηλεκτρολυτική διάσταση είναι η αποµάκρυνση των ιόντων που υπάρχουν στις ιοντικές στο κρυσταλλικό πλέγµα, µε τη βοήθεια των διπόλων του νερού µε «φυσικό µηχανισµό». ) Οι ιοντικές ενώσεις διίστανται πλήρως. Ιονισµός των ηλεκτρολυτών ) Ιονισµός µιας οµοιοπολικής ένωσης είναι η αντίδραση των µορίων της µε τα µόρια του διαλύτη (νερού) για το σχηµατισµό ιόντων. ) Στις οµοιοπολικές ενώσεις έχουµε πλήρη ή µερικό ιοντισµό.
ΘΕΜΑ B Β. α. Λάθος Το καθαρό Η Ο στους 80 ο C είναι ουδέτερο Ισχύει [ΟΗ ] = Η Ο + H O+ H O + H O + β. Σωστό To HS προέρχεται από το ασθενές οξύ Η S και σύµφωνα µε τις αντιδράσεις: HS + H O H S+ HS + H O S + H O + To HS συµπεριφέρεται και σαν οξύ και σαν βάση εποµένως είναι αµφιπρωτική ουσία. γ. Λάθος Η αντίδραση ιοντισµού της ΝΗ είναι: NH + H O NH + + 4 Η ΝΗ είναι ασθενής βάση και ΝΗ + 4 το συζυγές οξύ του. Η σταθερά Κα του ΝΗ + 4 είναι Κα. Κb = Kw Kα = 0 9 εποµένως ΝΗ 4 + είναι επίσης ασθενές οξύ. δ. Σωστό Ηµισυµπληρωµένο p τροχιακό p Άρα s s p 6 s p 6 d 0 4s 4p Ηλεκτρόνια εξωτερικής στιβάδας 4s 4p Εποµένως ανήκει στην 5 η οµάδα του Π.Π. ε. Λάθος Στο αλκένιο: Α. Ο. Στο αλκυλαλογονίδιο: Α. Ο. C : C : Ο Α.Ο. του C : µειώνεται άρα ανάγεται. - - + - + l 0 l -
Β. α. Στην η περίοδο συµπληρώνονται κατά σειρά η s και η p υποστοιβάδες Η η περίοδος έχει κύριο κβαντικό αριθµό n = Για n = έχουµε s s και s s s s p έως s s p 6 Με βάση τη σειρά κατάληψης των υποστοιβάδων στη η περίοδο έχουµε 8 στοιχεία, στον s τοµέα και 6 στον τοµέα p. ΘΕΜΑ Γ β. z = 7 s s p 6 s p 6 d 7 4s Στον τοµέα d εξωτερική στοιβάδα είναι (n )d x 4s Εποµένως το στοιχείο ανήκει στην 9η οµάδα στην 4η περίοδο και στον d τοµέα του Π.Π. Γ. α. Α: ΗCO B: H=O Γ: : CΟΟΗ E: =O Γ. β. i. H = O + CuSO4 + 5Na HCOONa + Cu O + Na SO4 + H O ii. + + + + + 4I 6Na HCOONa I 5NaI 5H O iii. = O + AgNO + NH + HO COONH 4 + Ag + NH4NO iv + K Cr O + 8H SO CO + Cr SO + K SO + H O ( ) 7 4 4 4 [ Ο] HCN H + H Ο Χ Ψ Φ C CO Όπου Φ: C CN Ψ: C O Χ: Λ: Cl
Γ. ιάλυµα Έστω ο µέρος Μ: MgCl C + O MgCl + HO C OMgCl C Όπου Θ: C και Σ: COOK COOK OMgCl C φ mol CO ω mol φ mol (COOK) και ω mol CO Μόνο το CO αντιδρά µε ΚΟΗ: n K = C K V K =0, 0, = 0 mol CO + ΚΟΗ COOΚ + Η Ο mol απαιτεί mol ω mol Εποµένως 0 mol ω = 0 mol ω = 0,04 mol CO στο αρχικό δ/µα 4
ΘΕΜΑ. ο µέρος φ mol (COOK) και ω mol CO Μόνο το (COOK) οξειδώνεται n = C V = 0, 0, = 0,04 mol KMnO 4 5(COOK) + ΚΜnΟ 4 + 8H SO 4 0CO + ΜnSΟ 4 + 6K SO 4 + 8H O 5 mol mol φ mol 0,04 mol φ = 0, mol Εποµένως φ = 0, mol (COOK) Στο αρχικό δ/µα περιέχονται 0, mol (COOK) και 0,04 mol CO CO n n NαΟΗ 0, Μ + 0, Μ 0, L 0,05 L 0,05 L ph=; (Α) (Β) (Τελικό) CO Na = 0,05 0, = 0,0 mol = 0,05 0, = 0,0 mol (mol) CO + Nα COONa + H O (αρχ) 0,0 0,0 --- (αν/παρ) -0,0-0,0 0,0 (τελ.) -- -- 0,0 [ COON ] n 0,0 a = = = 0,0M. V 0, + HO + (Μ) COONa COO + Na 0, Μ -- -- -- 0, Μ 0, Μ (Μ) COO + Η Ο COOΗ + ΟΗ (αρχ.) 0, Μ (αν/παρ) x x x ΙΙ 0, x x x 5
[ ] - όµως CO K w x x Kb = = - K COO a 0, x 0, x 0, 4 0 x 0 5 = x = 0 x=0 οπότε [ΟΗ ] = 0 5. 5 0 0, Εποµένως. CO n 4 + 0 9 ΗΟ = = 0, άρα ph = 9. 5 0 NαΟΗ 0, Μ + 0, Μ νερό V = L 0,05 L 0, L ph=; (Α) (Β) ( ) CO = 0, 0,05 = 0,0 mol nna = 0, 0, = 0,0 mol (mol) CO + Na COONa + H O (αρχ) 0,0 0,0 --- --- (αν/παρ) -0,0-0,0 0,0 (τελ.) -- 0,0 0,0 0,0 ΟΗ = = 0,0M 0,0 COONa = = 0,0M 0, [ Na ] [ ] (Μ) ΝaΟΗ +Η Ο Ν a + + ΟΗ 0,0 Μ --- 0,0 Μ 0,0 Μ (Μ) COOΝa +Η Ο COO + Ν a + 0,0 Μ --- 0,0 Μ 0,0 Μ (Μ) COO + Η Ο COOΗ + ΟΗ (αρχ.) 0,0 0,0 (αν/παρ) y y y (Τελ.) 0,0 y y 0,0 + y Ισχύουν οι προσεγγίσεις: Κ C 0 0 b < 5 [ΟΗ ] = 0,0 + y 0,0 = 0 0 < 0 άρα 6
Eποµένως. CO n n 4 + 0 ΗΟ = = 0 και άρα ph =. 0 HCl 0, Μ + 0, Μ (0,5mol) Na V E = L 0,5 L 0,5 L ph=; (Α) (Γ) (E) CO HCl = 0,5 0, = 0, mol = 0,5 0, = 0, mol nna= 0,5 mol Το ΝaΟΗ θα αντιδράσει µε τα δύο οξέα. Τα συνολικά mol οξέων: n =. 0, + οξ 0, = 0, mol Τα συνολικά mol ΝaΟΗ: n. 0,5 mol βασ = Άρα όλα τα mol ΝαΟΗ θα αντιδράσουν και θα περισσέψουν mol οξέων. Το τελικό διάλυµα θα έχει ph όξινο. Από τα δύο οξέα το ΗCl είναι ισχυρό γι αυτό θα αντιδράσει πλήρως και θα περισσέψουν mol CO. (mol) HCl + NaOΗ NaCl + Η O (αρχ.) 0, 0,5 --- (αν/παρ) 0, 0, 0, (Tελ.) ---- 0,05 0, και (mol) COΟH + Na COΟNa + Η O (αρχ.) 0, 0,05 --- (αν/παρ) 0,05 0,05 0,05 (Tελ.) 0,05 ----- 0,05 0,05 CCO= = 0,05M= Cοξ. 0,05 CCOONa= = 0,05M= Cβασ. Cβασ. 0,05 άρα ph= pk a+ log = 5+ log = 5. C 0,05 οξ. 7
ΘΕΜΑ 4. Στο ισοδύναµο σηµείο της κάθε ογκοµέτρησης έχει χρησιµοποιηθεί ο ίδιος όγκος (0 0 L) προτύπου δ/τος Νa Εποµένως: Στο ισοδύναµο σηµείο της ογκοµέτρησης του COOΗ ισχύει: n = n CO Na C V = C V CO Na Na 0, V = 0, 0 0 V = 0 L ή 0 ml Στο ισοδύναµο σηµείο της ογκοµέτρησης του ΗB ισχύει: n = n Na C V = C V Na Na C. 0 = 0, 0 C = 0, M Για την ογκοµέτρηση του COOΗ όταν έχουµε προσθέσει 0 ml πρότυπου δ/τος Νa ισχύει: n = C V = 0, 0,0 = 0,00 mol Na Na Na (mol ) COOΗ + Νa COOΝa + Η Ο Αρχ. 0,004 0,00 Αντ./Παρ. 0,00 0,00 0,00 Τελ. 0,00 0,00 Ο όγκος του ογκοµετρούµενου δ/τος θα είναι: V = 0 + 0 = 0 ml. Εποµένως: n 0,00 C CO= = = M= C COONa. V 0,0 0 Έχουµε Ε.Κ.Ι. (Μ) COONa COO + Na /0 /0 /0 (Μ) CO + Η Ο COO + H O + (αρχ.) /0 /0 (αν/παρ) x x x I.I. /0 x /0 + x x Από τη σταθερά ιοντισµού του CO έχουµε: 8
+ x x [HO ][COO ] + 5 0 Ka CO = 0 = [ CO] x 0 x 5 0 5 0 = x = 0 M, ph = log[h O + ] = log0 5 = 5. 0 α) Εποµένως η καµπύλη που αντιστοιχεί στο CO είναι η καµπύλη και η καµπύλη στο. β) Για την ογκοµέτρηση του όταν έχουµε προσθέσει 0 ml πρότυπου διαλύµατος Na, ισχύει: n Na = C Na V Na = 0, 0,0 = 0,00 mol. n = C V = 0, 0,0 = 0,004 mol. (mol) + NaOΗ NaB + Η O (Αρχ.) 0,004 0,00 (Αν/παρ) 0,00 0,00 0,00 (Τελ.) 0,00 ---- 0,00 Ο όγκος του ογκοµετρούµενου διαλύµατος θα είναι: V' = 0 + 0 = 0mV. Εποµένως C n 0,00 = = = M = CNaB V 0,0 0 Έχουµε Ε.Κ.Ι ΝaΒ Νa + + Β - (Μ) /0 /0 /0 H O HO + + B Ι. Ι. /0-Χ Χ Χ +/0 Από την καµπύλη προκύπτει ότι ph= 4 οπότε 4 HO + = 0 όταν V Na = 0 ml. Άρα από την σταθερά ιοντισµού Κa του ΗΑ προκύπτει: + H O B + X X X 0 0 4 K a = = K 0 [ ] a =. X 0 0 9
γ) Στο ισοδύναµο σηµείο κατά την ογκοµέτρηση του ΗΒ είναι: n = C V = 0, 0,0 = 0,004 mol (mol) + Na NaΒ + Η Ο Αρχικά 0,004 0,004 Αντ/παρ. 0,004 0,004 0,004 Τελικά -- -- 0,004 Στο ισοδύναµο σηµείο υπάρχει µόνο το άλας ΝαΒ. Ο όγκος του διαλύµατος θα είναι: 0+ 0 = 40 ml ή 0,04 L. 0,004mol CN ab= = 0,M 0,04 L NaΒ Νa + + Β - (Μ) 0, 0, 0, (Μ) Β - + Η Ο ΗΒ + ΟΗ - Αρχικά 0, Ιαντ/ παρ. Χ Χ Χ Ι. Ι. 0,-Χ Χ Χ Η σταθερά ιοντισµού του Β - είναι: [][ ] 0 Χ Χ K - = 0 = bb [B ] 0, Χ 0, Χ = 0 Χ = 0 M 5,5 Εποµένως p = log[ ] = log0 5,5 = 5,5 και ph = 4 p = 4 5,5 = 8,5. Ka Ka K K 0 = 0 B w =. bb 0